Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 35, 31 August 1900 — KE KANAWAI LAULAHA O AMERIKA HUIPUIA NO KE KOHO BALOTA ELELE AHAOLELO. [ARTICLE]

KE KANAWAI LAULAHA O AMERIKA HUIPUIA NO KE KOHO BALOTA ELELE AHAOLELO.

i: Kuu Ktt'.«koa Maikai. Au.-hu iiiiia: K līkt> n:v ka'u i hoike ak'.i ai i kela pule aku nei, no ko'u waiho ana aku i ke Kanawai Laulaha 0 Amenka Iluipuia no ka mea e pill 1 ana i ke Koho ana i ka Eiele Ahaolelo iioko o na "Aupuni" Teritori (Panaiaau) o Amerika Huipuia, pela au e hooko aku nei, me ka lana o ka manao e ae mal ana kou Lunahooponopono malkai ia inea, | E hoomaopopoia hoi, oke kahua nut I a'u i paulele ai ma ko'u manao hoakaka i haia aku la, oia ka hiki oie ana 1 ka lahui Koho Balota o Hawaii nel, ke koho ku i ke Kanawai i kekahi Eiele, e like me ka hoakaka o ka Pauku S5 0 ke Kanawai "Alakai" o ka Panalaau o Hawail nei ma keia kau Koho Balota o Novemaba ae nei, oiai aohe Kanawai o ka Panaiaau nei e hooponopono ana no ka "manawa na wahi ame ke ano o ka maiamala ana o na Koho Balota" ana no ia "Luna Aupuni." O ko'u manaoio, maoll, oia keia: Aia a noho mai ke kau Ahaolelo ma Febetvari ae nei. oia ka wa e hiki ai ke kauia he Kanawai no na hana pili Koho Balota i ua "Elele Ahaolelo" la l Wasinetona. Ua hoole au i ka mana o ke Kiaaina no ka hiki iaia ke hoopuka i olelo kuahaua koho balota oia ano e malamaia ana malalo oia kauoha, he koho balota Kanawai ole ia, Ua hilinai nul au 1 ka pololei o keia manao o'u, mamuli o ka olelo o ka PaUku 1563 o na Kanawal Hooponopono Hou ia o Amerika Huipuia (Revised StatuteB of the United Sstates of Amerlca), a penei ia Pauku;/ Bec. 1863, The first election of a Dele» gate in any Territory for whieh a Temporary Government is hereafter provlded by Congrresa 6hall be held at th& time and plaeea and in the manner the Governor of such Territory may direct after at least sixty days be given by procfamation, but at all subsequent elections therein as well as at all eleetions for a Delegate ln organized Terrltories such time, plaoes, and manner of holding the elections shall be prescribed by the lav,- of eaeh Territory," (From the Kevised Statutes of the United States.) Eia iho ka'u unuhina Hawaii o keia Pauku: "O ke koho balota mua no ka Elele (Delos-ate> maloko o kela ame keia Teritori (Panalaau) nona ke Aupuni manawa (Temporary Government) e hoolakela aku ma keia hope e ka Ahaololo Nui (Congress) e malamaia no ma ka manawa ame kahi ame ke ano a ko KUiaina o ua Terilori ia. i- kauo'.;a ai. mahope aku o ka hooiaha ana no kaneono la ina o ka oleio kuahaua la. aka, ma na koho balota a pau mahope aku maloko o laila, a pela pu no hoi me na koho balota a pau no ka Elele (Delegate) maloko o na Teritcrri i loaa ke Kanawai alakai (organized Territories) o ka manawa, na wahl ame ke ano o ka malama a«a l na koho balota aiia, e hoakakaia no. ma ke Kanawal o kela ame keia Teritorf."

O ke Aupuni Teritori o HawaU nei, aole ia he Aupuni manawa (Temporary Oovernment) wale no, a e kali ana a kau mai ka Ahaolelo Nui i Kanawal e hoonoho ana i Aupuni mau (Permanent Govemment), aka, he aupuni ko Hawaii nei i keia wa i loaa ke kuiana Aupuni mau (Pennanent Government) mamuli o ka loaa ana mai o ka "Or» ganic Law" fKanawai Kumu a Hoonoho Aupuni) mai ka Ahaolelo Xui mal 0 Amerika Hoipuia, a nolaila, ua kapala o Hawaii Aupuni, e ku nei i keia wa. he "Organi*ed Territory." Aia iloko o ke Kanawai Laulaha o Amerlka Huipula a*u i hoike ae la, he elua kulana Aupunl 1 hoakakaia; (1) Ke Aupuni Teritori no ka manawa (Temporary Govemment), oia ke Aupuni e ku ana me ke kali ana & loaa mal kona Kulana Aupuni mau znai ke "Congress* mai, oia ke Kulana Aupunl e hiki ai i ke Kiaaina ke hoopuka l ka Olelo Kuahaua no Ve koho balota Elele Ahaolelo, floko o « la; (2) Ke Anponi 1 kapaia "Organited Territory" e like me H&waii nel. Ma ka mahele elua o na Kulana Aupunl i hoikeia ae la, ua hoihol kela Kanawal a'u i kuhikuhi ae la l ka mana Kuahaua Koho Balota no ka "mtna-

wn. r.:i «-uhf anu l ko ar.«> o kt» Koho" ana iloko o KA Ahaolelo o ke Tcru^r<. I mea e loaa ai ka mana Kuahaua Koho Balota i ke Kiaaina o loko o ke Toritorl, e liko me ko kplilkuhi o ke Kanawai Amenka a'u i holko ae la, he m»:a pono ke noho ua Kiaaina la iloko o ke Aupuni Teritori no ka maaawa (Temporary Governmont>. aka. ina, he Aupuni Tcritori manawa oie kona i noho Kiaaina ai, alaila, aohe ona nv.ma e hana ia hana, aiii ka mana ma o ke Kanawai e kaA* ia ana e ka Ahaolelo o u«i "OrganiKe<i Territory" la. Ma keia mau hoakaka ke hoike nei au i keia kakau ana, me ka lana nui o ka manao e loaa mai ana he mau hoakaka i oi ae i keia mai kekahi hoaloha mai e kiai ana i ko Hawail Pono. J. MOKUOHAI POEPOE. Honolulu, Aug. SO, 1900.