Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 38, 21 September 1900 — Hawila ke Koa A I OLE Magarita ka Ui. [ARTICLE]

Hawila ke Koa A I OLE Magarita ka Ui.

Alaihi. lahiu wal la o Malavalta a fceluholu iho la i ua palapala la me ka leo nul. a penei na otelo o ua palapala la: "I kuu mau hoa'loha oiaio, "Na Naiia o ka Ikaika Huiia. "Aioha eukou:— "'&le ke kanalua ole. ua hookomoia > ka manao pahaohao iloko o oukou no \ ko'u wahi i nalowale ai mal ta oukou | mai; aka. i ka hora paha & oukou e ; heluhelu ana i keia palaj>ata, ua hoau- j heeia ae ka pahaohao Uoko o oukou ; no ko'u wahi 1 noho al. a ua omauia ; aku paha na manao uiuku Inaina Uoko 0 Ko oukou mau houpo r.o ka mea nana • au I hoopaa mai i keia wahl. j "Aka. e o u mau hoa'loha. ke kauoha» aku n*t aa ia oukou ma keia, e ho«pau j ae oukou l na m&nao ola ano. a ioaa | nai hoi ka manaolana e hoea mai ana ka la alohiiohi i hoopihaia me ka haawlna o ka h»uoii no kakou a hui hou hoi kakou me ka maikai. "Nolaila, e paie ae i na manao awahta o ka inaina, a mai onou poo mal hol ia oukou e paio mal ! mea no'u e pakeie «1 mai keia wahi ae. o Hio auanei ia mau hana a oukou i mea hoopahu'a mai I ka mea e hookoia ai kuu ilnl. *'E hoomanao hol oekou. eia au he plo, aoie no ka tnaina o ke kanaka, aka, he pio ao a he paahao au no ka mea i 01 ae mamua o ka inaina o ke kanaka, ka mea hoi i oleloia e ke pookela o na kanaka naauao loa o ka honoa nei, 'k» haawina « mokuhia oie ana ! n& waikahe nui." a o ka pohaku onlpaa hot e naueue ole al 1 na ino he nuL "Noiaila. e hoomanao ouikou, h« el«a. la mal keia la aku, eiike ka oakou i ke al ma na olelo hoolaha. e hele maS oukou apau ma kah! e hookoia al ka

imakem&k?' o ua hoolaiia la, a e nana mai hoi rmkc»u ia'u me ka uumi 'ana fho t ana a ko ou|kou mau maeao inaina; aka» e nana mai ia'a a !aw«a aku aa no ka pahuhopu o kc»*u ianaklla. "A mahope aku ota wa, ke kauoha nei au ia Oio B«riana ame koea mau īkanka e hol lakou ma Kokenekai e no|ho at, a malaila hoi lakou e kaii ai a Ihoea hou aku au iniua o lakou, } * A n< ti ho|, e Malavalia, kuu hoa'e hoouiau ee i ka noho ana ma Homa ne-i e hakilo eo ka hoon«« ana o na hoahr.nau powa o kaua, oia hol ka W -U o r<a Pae Mauna, a me ka Oiali o i na Kai, o:ai ke haliaHa e wa!e mal nei |no ia'u o iaua kekahi mau puuwal eie- | «i~:e e manao nei e kalli limanui aku i j kuu mea i aloha ai, . | *'A me keia n;au oklke hookuu n>j-i au ia oukou m»> kuu piiuwai hoi |ala r.o me oukou, a <> kuu aloha poina 1 >!;'i ia oukou a;;au, eia 110 ia ma ka papa | » kuu ho/n anao ana. Nolaiia. na Si<iia l'i alakai aka ia Oto J3erlhna ma i Roj kenekai. "HAWILA ROML\NO." Oiai hoi o Haiavalia e h-!uhehi ana | i ua pa\apa!a ia. ke kulou la na | > r.a mea apau iialo, a e hiolo makawa- • lu ana hol na kuiu wain.aKa u..i ! lakou mau papalina, a he mea no paha |ia r.a kaua e ol'ilo iho al e ka 7r.ak.lmaka heluhelu: "Nawai e o!e ka uwo iho, lle hoa ka hoi ua pili paa la, T"a polena paa ia hoi e i aia. Kuu hoa i ke ku'ilua a ke aioha." A pau ae ia ka Malavalia heluhelu ana l ka paiapaia elike me ka kakou i ike ae nei, īa \va oi i huli mi ai a kamailio mai la ia Sidia: "E ka lede maikai, no'u iho ame kuu p.-.au hoa'loha apau e noho nei, o ka uea nana keia palapala au i lawe mai r.ei, ke hoike aku nei au ia oe, ke ae nei makou e knpae ae i ko makou mau manao mua i hooholo iho nei. "Nolaiia, ina 0 hui hou ana oe me ia, alaila, e hoike aku oe iaia, ua a«E ia kona rr.au manao apau, a e hai pu aku nohoi oe iaia, aole ioa kona mao hoa'iuha e ku»-nii hope w.oi ka hele ana aku imua 110 ka hoopakole av.a ae iaia •'A nani hoi ia. nana no i kaohi ma: la, nolaila, ua hala ole makou; aka 0 kona I*jo ka makou e hooluhe, a e kana mau kauoha hoi ka makau e hoo' ko aku ai. * "Eia nae, me ka minamina no makoi e ae a e hoolohe aku nei i kona leo olai ua hiki ia makou ke kahiea i mav tausani kanaka i lako pono a i ma kaukau i na mea kaua iloko o ka hor£ hookahi; aka, o kona makemake ke ha hanaia, aole o ko makou. "Ke hui hou oe me ia, e hai aku o( iala i ko makou aloha nona, a e pul< hooki oie ana hol makou no ko na Lan hoopakele ana mai iaia, a loaa 10 kJ la ollno o ka hauoli e hoohuiia ai ma kou, me ka manaoiana pu ana ae ho e hooko ia ana kana mea i kau nui ak\ ai." Ia manawa haawi ae la o Sidia i konj aloha i na hoa'loha 0 ka kakou koa opi< a huli hol aku ia oia, a o kana woh 'i hete aku ai, oia no*Ka rūmi I 'o Maka lika. Nolaila, e na hoa, ame na makagaaki heluhelu, ke ike ae la kakou i na mei apau e pili ana i na hoa'ioha o ka ka kou koa opio, a pela pu hoi me ka ma nao o ua koa opio la, elike me ia hoikeia ma kana palapala. A he mea pono ia kakou ke hookomi ole iho i na manao hoohuoi ma ka ni naninau ana, Pehea la ka hoi na hoa 'loha o Hawila, & heaha la ka hoi k lakou mea i hana ole ai i kekahi hani 1 mea e pakeie ai 0 Hawiia? Ano, e huli ae kakou a nana aku Ij Sidia ame Makalika, elike nohoi me ka kakou i ike ae nei, ua kamoe aku ki Sidia mau kapuai no ka rumi o ua Ma nu Nunu Ahlu la. Ia Sldla i hoea aku ai ma ka rumi i Makalika, halawai aku la oia me ui lede Ui Mahiehie nei 0 Kokenekai. Aia hoi na hlona 0 ke kaumaha ma luna one, a e hoike mal ana hoi kom mau helehelena holookoa e wawahl ans ka uluku walihia I ke*kaulike o koni mau noonoo maikai. Aka, iaia i lke mai ai ia Sidia, uj mahamaha mai la kana kahea ana, i wahi hoi ana i olelo mal a^: "E kuu Sidia maikai, ua ake loa ai e hui pu me oe i ka po nei, eia nae aoli au l ike i kou wahi i noho ai, nolaila aole hiki ia'u ke hoouna aku i kah mea e kii la oe; "Aka, ua hiki mai nae hoi, nolaila e kamailio pu kaua i keia wa," "Ae," wahi a Sidia i pane aku ai, mi ka hoomau ana aku hoi, "O ke kum» no ia o kuu hoea ana mai nei imua o\ i keia kakahiaka." f "Ua pono," i panai mal ai o Makali ka, "ua pono loa kou hiki ana mai nei no ka mea, nau e hoomaaliii mai i k« wela ikiiki iloko o ko'u houpo, oiai ia'i e noho nei mai ka po mai nei a hoei mai la i keia wa r aole loaa ia'u he wah hooluolu ana, Ūa hele au a ikliki— "■ Alaila, hamau iho la ua Manu Nuni la no keliahi manawa pokole, hioln ih( la na waimaka ma kona mau papalina a liullu pane hou mai la oia: "E kuu S;dia—Me ka naau ehaeha a nie ka houpo hol i haehaeia e ka walohia e hui nei kaua i keia hora. "Ile mea oiaio loa. ke kokoke ioa ma nei ka hora e hookoia ai kau mau olele i wanana e mai a$ mamua, no ka mea ua lohe maopopo au i ka po nel i ka manao o kuu makuakane. "Nolaila, e Sidia, pehea au? Pehea kuu mea a'u i aloha ai? Aole anei au \vahi oieio hoolana mai no maua i hoomamaia ae ai hoi au iloko o keia ma« hom 0 ke kupilikii? ; Ano, wah4 a Sidla i pane aku ai ia Makalika. "e hoolohe mai oe la'u. C oe ame ka mea au i aioha ai, he hikimua olua lioko o na pulama maikai ;^ a s . a f J , dla nei mau ike kamahao | ka ike hoi l īoaa mai ia'u mai na Kerubima ame Serapima mai e kiai ana 1 , ho?okaa ana a lte Kahikolu mana a \° a ° o na lani kiekie. ka Ike hol I pahen«heneia ai e noono ° a olei ° mai he puM " 0 j a, , b . 01 - e kua kelkl, ua nonol mai , nel oe ia u e haawi aku au ia oe I na olelo hooiana ana, i hiki ai ke hoomamala ae oe Uoko o kea mau hora o ke kupiikii e puliki nei ia oe ° * 'l*™* l 10 ® knu keiki, i * a e mal 0« la'u. 'Ke hohola mai nei no na Aneia mali 0 1 ** p*pa ho<asohonoho 0 \ L P«iAlewala ana aku ma na ohnlni ale o ka moanakai o oa haawi. na ehaeha. "Eiike me ke tU& l makemakeia e Ulo

I m~a b» m<-a h«>3feomo pahiku i-3 iloko o ahi fe<x>m&i»mae, oia ho; e e komo aka ke gula £ ma-nao-ia e hoomaemae iloko o k» nhi l pahikuia kor.a hwmaemaeia ana. : "Pela nohoi e puka mai ai k£ īji&emri£ niaHoko nial o ko o!ua mao maaao i hipuu paa ia i kahi &ims ka.hi. ; 1 mea hoi e hiki hololea ai īa hajia T he mea pono fa olua ke onouia aku it>ko |o na umli ana a t»a eh&eha no ka v/a ' pokole, a fee oilī niai o!ua rc&lU>ko rna.i •oia mau haawina, maemae auan«i o!ua ellke n:e na opuu gii!a i pahikuia 'na hoortifeemae ana. 1 He rn»?a oiaio. v kuu kvīki. ke kokoke ;ioa mai n«'i ka hora no ia hana. | ' E/kuu keiki. e hoolohe mai me ke ■akahele i ka mea a'u e holke aku ana ;ia oe. I keia wa, aia kau mea i aloha ial iloko o ka haiepaahao. ! "Aia na kauiahao a ke aloha o!e ke hoopaapio ia i kona mau iaia, a k»,* hooT:uni Sa na ea polop-oiona iaia. a oia mau n:ea kana e hoomaha la i kona har.u me ka hoomanawanui. | "Aka, o kona manao r.ou, a peia pu j hoi m>2 k<"»na aloha nou, aia no ia mau ! mea a i eiua maiuna ou, a ho mau haaYvir.a iaua i biki oie ke hauhoaia e na kaulahao a ka ep.emi. O oe, a o oe wale no ka nua nui hookahi a kana mau hii{oi i;r.ā e kau nui mai la. • * Ua .haiawai au me ia i keia kaka- ?- ua 1-O'ke mai oia ia'u i kuria > mu 'iiianao apau e piii anii, a o ka u Iwale no e hai aku ai ia oe, e kuu k<isi, loia ke.k Aole mea nana e mawehe ae |i klna aiaha nou, o ka make waie no o ■ kvkahi o olua. ) ko'u haiawai ana me ia i keia kakahiaka, ua hoāke aku la au i ka manao o kona mau hoa'loha nona, oia hoi, |ua makemake loii lakou e hoopakeie iaia me ka nui o k& lakou ikaika ame k r > lakou inau manao wiwo oie a hopo ole hoi. \ "Aka, mamuli o ka'u mau a'o ana ia ia, ua kakau mai la oia i kekahi pala'pala e kauoha ana i kona ipau hoa- : 'ioha e haaiele lakou i ko lakou mau manao ana elike me ia." \ j A maanei hoi i lioike aku ai ua xSidia la i ka mooielo o kona halawai ana me na hoa'loha o Hawila, elike no me ka mea i ikeia ae nei. > Alaila, hoike hou aku la oia: | "Aka, e kuu keiki, ke hoiko aku nel au īa oe, aia a hoea mai ka la e hookauia aku ai kau mea i aloha ai mai luna o ka hokua o ka iio aliiu, e ike ! no auanei oe, e kuu keiki, i kona Anela kiai e hookolo ana mahope ona, a oia auanei ka anela nana e hoopakele aku iaia. "A maanei e hailona hou ae ai kaua no olua, oiai ke hoii-oli-o e wale ma nei no imua o ko'u mau oiiohi maka h< mea ano nui, a oia keia: "Me he mea la, i kou wa e kiolaiE aku ai e kou makuakane iioko o ke haiepaahao, a hala paha he mau la e loohia ana oe i keahi ma'i ano e lot e pahola iho ana maiuna ou. "A na ia ma'i auanei e hoouiuahew£ mai ia oe, a lilo oe i mea kino ulali elike me ko'u nei ke ano, a oia hoi k< kumu e kiiia mai ai oe e kou luaui t hoohemoia ae oe iwaho o kahi ou i hoo paahaoia ai, aka, ma ka po o ka la i hemo al oe mailoko aku o ka halepaa nao, oia kou po e haalele iho ai i ns aekai o Itaiia nei, a o kou wahi e au wana aku ai, aia ma kekahi aina ma mao he mau tausani miie ke kaawah mai keia wahi aku, a o kou wahi < npho ai. oia kahi i kapaia e na kanaks o keia ao, he kuia one waoakua, aka ma ka oielo a na Anela, ka home is 0 na kino hemolele, a malaiia auane oe e auwana hele ai me he wahine k 1 piha me na uhane ino he nui. "Aka, e hoea mai ana no nae he ma nawa mahope iho o kou hoauwanaii ana ma ia wahi e loaa ai oe i keah poe kaahele honua, a na ia poe e hoi hoi mai ia oe i ka aina o na kanaka ola a ma ia aina auanei e noho ai oe ilok< o ka hanohano a halawai hou oe m' kau mea i aioha ai iloko o na hiohioni pahaohao. ,r Eia nae, o keia mau mea a'u i hoiki aku la ia oe he mau mea ia i maal< awiwi ae nei imua o ko"u mau onohi A i mea e ikeia ai ka oiaio o keia mai mea a'u i hoike aku nei ia oe, he mei pono ia kaua ke hailona ae." Ia manawa unuhi ae ia ua Sidia ne he pu-a pepa hahau maiioko ae o kon* poll, a ia manawa oia i olelo hou ma ai ia Makalika: "E kuu keiki—eia ka pu-a pepa, a < ka'u mea keia e hailona aku ai mua ou He oiaio nae, he mea keia i hoowaha waha nui ia e ke anaina o ka poe < olelo ana ia lakou iho he poe Karisti ano oiaio lakou, a o na kiio ouii ana i me ka ninau no na hoikeana pahaoha* o ka.manawa, he mea i oleldia e ue po< la, he hana hoomanamana ame ka hup< haalele loa. "Aka, e hoike aku au ia oe, he buk* lua ole keia o kona kamahao, a ua lewi hoi kona mau aoao apau me na hoike na oiaio loa. A ua oleloia iho no, o k£ haihaia keia a ka poe kilokilo, a na ma> kaula hoi o keia au hou. "A e hoomanao hoi oe l keia mat hoakaka: E ike ana oe e kuu keikl h« kalenedario heiu la keia no ka makaIhiki, no ka mea o ka nui o na kiko a pau iloko o ka pu-apepa hookahi h< 363, a t»a like ia me na la he 355 iloke o ka makahiki hookahi. O ka nui ho 0 na pepa apau iioko o ka pu-a hookah: he 52 ka nui, a oia nohoi ka «ui o ns hebedoma iioko o ka makahlki hookahi. ' "Aia hoi iioko o ka pu-apepa liookah he 12 mau kii, a oia no na mahina he umi-kumamalua iloko o ka makahiki "A ma ko kaua hoomaopopo iho i kekahi mau pepa ano nui o ioko o keia ame keia pu-apepa hookahi, ua hoik< ia mal no he akua hookahi, he akua kolukahi, he mau euanelio eha, he inoiwahine no ka nani mau loa, a he eepa no ka iua po, "Kol&lla, e hoomaka kaua i ka haliona ana." Ia manawa kakekake iho la na ledc Sidia !a i ka pu-apepa a wawahi ae ia 1 eha puu. | Waiho aku la oia imua o Makalika me ka olelo aoa aku: | "Ea. eia !mua ou he eha mau puu, nolaiia, e lalau oe I kau pua, a na'a hoi e lalau i ka puu ma ko HawiLa aoao." Ia wa lalau mai la o Makalika ! kana puu, oia hoi ka puu ma ke kihi akau, a o ka lua aku nohoi o ka puu oia no k& Sidia, a eia kana mau pepa: 1. Eki peki. 5. Eki kalmana, S, Kial k'aimana, 4, Keaka kaiapo. Ia manawa oleio aku la o Sidia: 4t Ke hoike t»ai nei te Akua ia'u, aia he leo uwe kanikat> ke hakllo mal nei i koo mau kapuai, he kono kaumaha

noa anie o'u nei. Aia hoi. he hi?j.kai hele ko teou mau kapua!. aka. he aina ia no ka dairr.ar:a ame ka au e he!e aku aL Aka. e hoi hou mal ;ina cn& i kahī aina. elike me Kx\"u i ī:o aku nei ta oe, a e bcoko£a ana no kvu nxak*reake, a € kaawale hou aka ana r, 0 n&e c€- t olai ke ku neii ka c-*t-a •> ka j:0. **A no ko Hawila puu p-i-a nel hoi, aehe a'u mau mea e ho : ke aku ai, oiai ua like a llke k& koīke ana a ia mau •Nolaila, eia ka'u kauoha ta e kupaa ti\au oe mahope o ka mea ou.i ? aloha ai a na ke au o ka maawa « hoakaka n:ai i ka olaio o n& mea apau. A eia au ke fcoi nei—Aloha oe." la manawa haale!e iho la o Sidia ia 3lakaiika. a kamoe aku la kena aiau kapuai no k hak- raahao e hu; pu m* | HKwila. ; Nolaila,. e r.a makamaka, ao!e a ka- ; nar.a hou ana aku i na kukai ana mawaena o ka !ede S:dia ame Hawila, oiai \ia ike mua ae noi ivo k;<kou i na moa l k&makamailioia ai mawaena o laua. Aka. e kamaiiio kakou no ka !a kamahao e moliala aku ai o HawUa malur:a o ka hokua o ka lio ahiu. A hala ae la ka Poalima, hoea ; mai ia hoi ka Foaor.o. a hehi aku !a kv au o ka ir.anavs a t ka Ui Sabati. oia hoi ka la i manaoia ai o hooko i ka ole'o hoolaha a ke Kiaaina. a n;a ka hoia 12 hoī oia la. Mamua i ka hiki ana i ka hora 12 o ua la la, ua piha pu ae ia ke kahua loalea i na makaikai he nui, a ua lehau ae la hoi na eheu apau o ua kahua lealea la i na kanaka. 1 Aia hoi o Makalika me kona makuakone, ka leele Perekila ame na hon'ioha o Hawila maloko o kekahi hale pohai. A o ke Kiaaina hoi keahi o Roma ame kana keiki, e ku ana me na maka huiili i ka inaina. : Ano, e ka moa heluhelu, e huli aku oe a nana pono aku ia Makalika e ku ana, e Ike auanei oe e aahu ana oia , he aahu silika eleele loa, e kuuwelu ana kona mau maawe lauoho ma kona mau kipoohiwi a e hioio makawaiu ana hoi na waimaka ma kona mau papaMina. | Aia kekahi o.na hoa'loha pilipaa loa o liav\iia ke paa mai la iaia. mahope, aka, o ka ehaeha ame ka waiohia e hakoko ana ia mau mea iloko o Makalika me ke koikoi ame ka ikaika. J Aia oia ke ku la me kona poo e kulou ana ilalo, a o kona mau lima lioi, e puili ana ma koha houpo. Ea, he nani ka walohia ame ke ku- ' makena o ka nanaina o ya manawa e umalu ana maluna o na mea apau, Ke holiolio mai la he kaWka e kauia aku |ana maluna o ka hokba o kekahi lio ! ahiu, e laweia aku ana hoi oia i kona lauwaha hope loa iloko o ka uluiaau. Aia—aia—ke maalo ae la he lio keoj keo—ke lele ae la oia i o a iahel, a ke 0 mai la na manao maeele o ka. waloJ hia aloha iloko o na mea apau. j Ke kaohi paupauaho la kekahi poe ■ i na pinapinai hanu o ko iakou mau houpo, ke oni kapalili la hoi na kiionolii maka e kela ame keia, e ake ana e Ike i ke pio e kauia aku ana maluna o ka lio keokeo hihiu e paaia ana e na kanaka holoiio he nui. r , Amve! Ke kani mai ka uwati o ka hale towera o Laisuma, a o ka hora ehia la ia, wahi a ka mea ninau. Ae; he anoano eehia ke pahola ana maluna o na mea apau, elike rio me ke ano mau o na anaina e makaikai ana 1 ke kauia ana o kekahi kanaka maluna o ka amana, a o ua hora la, oia no ka hora 12 o ke awakea, ka hora hoi e moliaia ai ka mea nona keia moolelo walohia. A i ke kani hope loa ana o ka hamare hookanl o ka uwali, oia hoi ka panina o ka hora 12, aia hoi kaualupe ia mai la he kino kanaka i hoopulouia kona poo. Na ia mea hoi i huna aku i ka helehelena o Hawila mai ka ike ana aku a na mea apau. Kaiia aku la oia ma kahi o ke Kiaaina o Roma e ku ana, a ma uona aoao iho hoi e ku ana kana keiki puuwai eleele. I keia wa i laweia mai ai ka lio keokeo e na paniolo a kukuluia iho la ma« n.ua pono o ka hale pohai a ke Kiaaina 0 Roma t ku ana, Aia hol ua lio la e lele ana i o a ianei, e kupaka ana me ka hehena nui, a e hoike ana hol oia iaia lho, he like la me "pali lele Koae," ke kau no iluna one, he make wale no. A pehea hoi o Makalika ia wa? Oia paha ka ninau a ka mea heluhelu. j Alaila, e hai aku ka mea kakau mo- • olelo, a e nana iho oe me ke akahele, | I ka manawa i laweia mai ai o Ha- : wila, ka mea hoi ana i aioha a!, a ku I ma ke alo iho o ka ha!e pohai a ke Kiaaina o Roma e ku ana, ia wa oia 1 uwe ae ai me ka ieo nui, a haehae ae !a kona ieo uwe walohia i ke anoano 0 na eheu lai malie e hoolai ana maiur:a o na mea apau. 1 I kela manawa oia i oni ae ai me ka ikaika lua oie. a elike me ka mama o ka iele ana o kekahi tiga mai kona lua mai, peia o Ma&aiika i leie mai ai maiioko mai o ka puliki ana a kona mea nana oia e paa ana. a leie mai la oia me ka mama nui a ku iho la oia mamua o k'ana mea i aloha al. * 3a manav.a hoi i puliki aku ai oia ia Hawila, lalau aku la i ka pulo'ulo'u 1 hoouhiia iho maluna o kona poo a huki ino ae ia. a o kona wa no ia i haawi aku ai i na honi ana ma na papallna o kana mea i aloha ai, a pullki aku la me ka uwe ana Hoko o na hakukoi ehaeha : o kona naau. ! e ka makamaka heluhelu. ano e ; hoike aku au ia oe, ua haalulu kuu makapeni, a ke kakau n<*i au I ka moīolelo walohia i blki ole ia'u ke hoike ae jirna na.huaolelo maopopo a ka mea haku mooleio. Aka, e hull aku kaua a nana me na maka i haloiia e na huna waimaka. aia —aia—a!a imua o k& kaua ike ana aku, e ku na iioko o ka poUi ana a ke aioha' me ke aloha, ame na apo ana hoi a ka ipo me ka ipo. He manawa walohia lo no keia, ina no kaua e hoihol mai ana, e ka makamaka heloheiu, a na kaua ponoi nei hookaklwi pakaawin ana a ke au o ka manawa. o kaua kekahi e mokuhiaia ana e ka ehaeha. I Aka, e nee aku kaua imna a e hoomau aku i ka kaua eana ana I ka moolelo o ka kaua mau mea aioha. Oiai o Makaiika me Hawila e puiii ana 1 kahi me kahi, a e hookahi ana I na mapuna a ko iaua mau aloha no laua iho. aia hoi, loheia aku la ka ieo o ka makuakaue o M«fe a nvr« e kahea i ana me ka leo piha tn»tn« I

"E fceok;*.a*va!e i ke!«\ feaikama* I Inne piha hehena a Uipu»alt? csai kei» ka.E.i»ka ino eui. Ewilss* K kii e kaii; mai :nla, a e huki n-ii » ? f!jt« rr.ailc-k-.> r.iai o aa puUki. «-.ni «1 , kanaka <ek 4 «*e/* Ia w,a 1 <Itu ae ai ke !««• kki -a ko Kraalua o Hon;a» em hni o Feria.na ; o!t'Ui, a kuuoh»* ae. k\ t k»M mau r«a»tA ; h* iwaka.\ua k;i r.ui e ukaii n.ai is<a* ona. « kli lakou e hwkaawaie ntai ia .Makalika. A ua mana<? vho ia ua Feriana oleia la o koua m&nawa ia e ai 1 ke oolea o kona rr.au Sa?a. ame K4>. \v.kanl hoi o kona inau io huki. eoliHa. 1 ha&heo lea ai kena naau a pulai> iw la oia e alakai aku i iwakaiua kanaka no ka hooko ana i ke kauoha a ka kuakane o Makaiika. 1 ua Feriana ia i iho mal ai iialo j>v.na kanaka he iwakaiua os.a» ia wa i puai mai ai ea k*o h«;»oho i?»aina roai\v°nena- mai o r»a kanaka e i-JĀv--t ana; "K h'.x>kuu aku i ka o k.\ Xani ume ke kanak.i op.o o hoj;o.i:::a ar»a iko Uiua nrai: ehaeha, R kv v la kanaka poio hehena. e kaohi oe i k»>-.i niau kap-uai ao!« o heK v aku o httoiian.fuic:'.» ī ke nloha o kela ir.au op'o o. lumai '.a 'iloko o kahi ame kahi no ka hora hoj'v K-a o ko iaua hui ana." | Puka n:ai ia hoi kahi mau 100 o',- *•.» ana: i "Kanaka hilahi'a oU —Kauaka na~u ■ poua—iie Uii i>u; a!ua paiia kou?" | Akn, o keia mau lee» Uo iuaina nae o na kanaka, aoU> la ht> nu-«i no Ferana e aui hope ao ai a ko:r.o u:o hoi ka mar.rio hiiahila. iloko ona. | Hoomau loa mai la no oia i ka iho ana mai f a ia manawa hookahi nohoi i oili mai ai he mavi naiia he kannk.nu ko lakou nui mai ka haie pohai mai a Makalika i oili mai ai, me ka lako i na mea kaua. | Iho mai la lakou aku iho la ma kalu a Makalika ma e ku ana, unuhi ae Ui hoi i ka iakou mau koi kaua. a haka pono aku la hoi ko lakou mau onohirnaka maluna o Fcriana ame ko:m niau naita. la Feriar.a i ku iho ai ilalo. ua heie pololei mai la oia me na keeiūn.a waw&e hookano, a ku iiio la manuia o Hawila, a olelo mai la: "Ma ka inoa o ka makuakane o keia leele opio, ke kauoha aku nei au la ct%' • e hookuu ae oe i kou paa ana i keia lede, a i ole—'" ' Aole i pau po*no ae na huaoieio ana i makemake ai e hoopuka mai imua 0 Hawiia,. o ka mnnana no ia o Hawila 1 unu mai ai i kana puupuu ikaika a uina ana ma ka lae o ua Feriana la, a na ia puupuu i kulai aku iaia a waiho ana iluna o ka honua. Ia wa i huro ae ai na kanaka, me ka hooho ana: ! "Ua pono! Ua pono! E auamo o'a i ka hopena kupono o kana mau hana haakei ame ka hiiahila oie!" J Ia wa hookahi noh'oi i poha mai ai ku leo o ke Kiaaina o Homa, me ke kauoha ana mai i na nalta he iwaka'ua i ukali mai ai mahope o kana keiki, i ka i ana mai: ' "E hopu koke aku oukou i kela kanaka limakoko... E wiki, aoie e hoohahi i hookahi sekona—E hopu, e hopu iaia." j I keia manawa i pane aku ai o Hawila me ka ieo 'oolea o ka hopo ole, a me ka hoUpo i ialapaia me ke ahi: | "E na makamaka, a e na hoahanau hoi iioko o ka oihana hookahi. Mamua o ko oukou ae ana e hooko i ka leo kauoha o ke Kiaaina maikai o Koma nei, e hoomanao ihp oukou, owau ka Naita Pahaohao o ka Lua Huna AValwai, a e mjhi ho oukou imua o ke Akua Mana Loa no ka nui o ko oukou iawe(hala ana ma keia ao, a e haawi i ko oukou mau aloha hope loa I ko oukou mau ohana ame na hoa'loha, oiai ma kahi a'u e ku nei me kuu aloha, he iuapele ia no oukou e lumaiia ai no ka make mau loa." I Aka, aole no l hooloheia mai ia ieo 0 ka kakou koa opio, a ua hoomaka ( mai la he elua mai naita o ua poe la e lele mai maluna ona, a ia wa i olelo iho ai o Hawlla ia Makailka: j "E kuu aloha, e hoi ae oe mahope o'u a e a'o ae hoi au 1 kela poe aiwaiu o na mea kaua, a pela auanei lakou e ike al, owau io no ka Naita o ka Lua Huna Waiwai." | I kela wa i hehihehl kulana iho al ua koa opio la. a o kona wa no ia i hoolele aku ai i kana mau puupuu elua e ana kauiike ana i kahi ame kahi o ua mau Naitat la, he uina po-ha ana hoi, oni kapoliii ana ua mau kanaka la iiuna o ka ilihonua. | A la manawa hoi I holo koke mai ai na Naita he kanakolu a hoopuni ae la 1 kahi a Hawiia ma e ku ana, me ka lakou mau koi kaua e hulali an.i ko lakou mau maka imua o na kukuna o ka la. » A pane aku Ia kekahi o iakou i na Naita i ukali aku mahope o Feriana: "He poe hoaloha makou no keia kanaka opio, a ua hoohiki makou e haawi no makou i ko makou mau ola no ka hoopakele ana ae i kona ola ina oia e hoopilikiaia mai ana e ka poe puttwai eleele a like me ko oukou ano. Noialla, ke kauoha aku nel makou ia ouko». e hoopau koke oukou 1 ko oukou mau manao konouiieieele e liooko aku i ke kauoha i haawiia mai a oukou, no ka men, ua hiki no ia oukou k« hoomaopopo iho, he hana iua ole maoli no o ka hilahila ka oukou e hana aku ai." ~ ' ,ohEia =>* =>l paapaalna Kanl Whapoka o keahl pu'puhl. « „ k,t nianawa no la I pulelo mal al o kekahl hae e irelo kapaiill ana l ka weleiau makani me na huaoielo moakaka"MakaUka ka Ui, Haw»a ke Koa." e kaifnn«' e » papaliaa o ua bae la, e kau ana he huaoleio: Makalika ka Ipo, r Hawiia ke Aioha." lal m f' a!o 0 kela hae e polelo i kunonn kaUa ona a «o npau ;iokoS° l a. 1101 oUlan, ' »° o lka»»S J\. lakoa a he 20 aT4aT>,™£ " Ha T" a «na j maa w! °ae 1,1 lak< " , »>e ekolu ! " ou ° huro - a I«ne ae la kekahl o laj "Aole loa e kau kahl mes 1 kona llma ke kaukauha maluna o «nkank» Ipo an*e Hawiia kan& aloha." "Huro! Huro! wahl a lakoa I hooho * na la maa leo I waw&hi fie 1 na eheu anoeno ilIhU e hekao ana la wa, a ii* lakou ho! ka huro. hookahi pu ho! ka haeakull Uke ana mai a ka «ha kanaka.

i I ka h&īb»u ana iho a «a mau Jeo ha» ro iA» & boola* hou tho la ca eheu o k% maluhli*. «'» o Hīuvtla i olelo aku *} i na Xalta c hoopanl ana iaia: (Aole i pao.)