Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 40, 5 October 1900 — [I] Wawaia no he Hale Kanaka. Nawai hoi e wawa ka Hale Kana[k]a ole? [ARTICLE]

[I?] Wawaia no he Hale Kanaka Nawai hoi e wawa ka Hale Kanaea [Kanaka] ole?

He wa olelo iloko o ke aheahe malie. He wa olelo iloko o na manao uluku pihoihoi. O laua a elua e hauwawa nei ma na pi-pa alanui o ko kakou kulanakauhale i keia mau la. A oiai kakou ke hookokoke aku nei i ka pahu hopu o na hana pili kalaiaina e hoea mai ana he mau la helu wale no koe, he mea oiaio, "iluna no ka ua, waele e no ke pulu." Pela e ikeia aku nei na hoomakaukau ana a kahi poe no lakou iho. I ka nana ana i ke au o ko kakou mau kupuna lawaia i hala, e imi ana lakou i na ano makau like ole apau e make ai kona hoa paio, oia hoi na ano i'a like ole apau o ka moana. Aia no hoi he like ole na lihi makau a kela me keia lawaia oia mau la, a pela no a hiki mai i keia la a kakou e heluhelu nei i keia Episetole. A me ia mau lihi like ole i hele aku ai lakou ma na kai akea o ka moana e imi ana i ka lakou i'a i makemake ai. A elike me ka like ole o na makau ame na maunu e pakali aku ai i na ano i'a i wahi no lakou e hei mai ai, pela no ka like ole o na makau ame na maunu a lakou e pakali nei i ka lahui i wahi e hei mai ai lakou. Aka, ua maopopo, aia no he heluna nui o na i'a hopuhopuolulu i ka apo koke ana ae i ka maunu e lewalewa iho ana imua o ko lakou mau maka, me ka noonoo ole ae ua hunaia ka maka oi o ka makau e kela maunu hoowalewale. Pela lakou i hei ai i ka lihi makau a ka lawaia a puana ae la ke kanaka lawaia i kela mau hopuna olelo kaulana —"ola ia kini ke a mai la ke ahi." A pela kakou iloko o keia mau la. Eia he mau kanaka lawaia no ka pono o ka lahui a no ko lakou mau ola iloko o keia mau la, a aia pu me lakou he mau lihi makau like ole, ka kela a keia o lakou, aia pu no hoi he mau palu like ole. O ka palu a kekahi he aloiloi ka i'a e loaa; o ka kekahi hoi he maikoiko; a o ka kekahi hoi he kole maka onaona. A me keia mau mahele like ole o na palu e loaa ai ka i'a, a hookahi no nae mea nui o ke komo o

ka mikipoi, hala ka la. Pela no kakou iloko o neia mau la e ikeia nei. Me ka moakaka loa elike me ka la i ke awakea, ke ike aku nei no kakou i na palu like ole a na aoao kalaiaina o kakou e a'o mai nei me ka i ana mai, owau wale no ka palu oi aku o ka ono, ame ka mikololohua i ka puu ke moni aku; aole loa hookahi mawaho ae o'u, owau, owau wale no. Owau ke pepehi, owau ke hoola, owau ke hoeha, owau ke hoola, aohe mea nana e hoopakele ae mai kuu lima aku. Nolaila, o ka'u mau a'o ana, kuhikuhi ana a alakai ana ia oukou e ka lahui, he palu helu ekahi ia o ka ono ame ke kuhikuhinia i ko oukou puu ke moni, aole o ka lakou la e hihi ae la kaunoa hihi i Mana—aloha wale ia laau makua ole. Ae; he oiaio e na hoaloha, i keia la ua ike oukou a ua maopopo no hoi ia oukou ka oukou mea a hana ai. Aia iloko o oukou pakahi kekahi mea ano e mai ke Akua mai a o ua mea la, oia no kou lunaikehala ponoi, ua haawiia mai e ke Akua i mea e maopopo ai ia oe ka pono ame ka hewa, a o kana alakai ana ia oe aole o ka hewa pu kekahi, aka, o ka pono wale no. A ina ua pohihihi ka pono ia oe, a hewa kau hana ana, nou iho no ia hewa, aole no kou lunaikehala iho, oiai o pono ka kou lunaikehala i alakai ai ia oe e hana, aka, i wa nae e hooko ai i ka makemnke o kou lunaikehala e hana i ka pono, ia wa hookahi no e alakai ae ai kekahi manao okoa ia oe e hana i ka hewa. Nolaila, me ia mau manao like ole iloko ou e alakai ana ia oe i o a ia nei, pela ihl la oe i hana aku ai i ka mea au i makemake ole ai. Oiai nae oe e hooko ana i ka pono o kou lunaikehala, he oiaio, ua kokoke mai no ka hewa, a pela auanei kakou e hoea aku ai i ka la nui mua loa a hope loa hoi no ka pono i ka kakou mau keiki a mau moopuna ma keia hope aku. Nolaila, i o'u mau hoa lahui mai Hawaii a Kauai, i nui ke aho. E ku, e nana, a e @ i na palu ono a lakou nei e hauwawa mai nei a e koho nou iho me ka hookikina ole ia. E komo ae iloko o kou keena mehameha a e ninau aku i ke Akua, owai la o lakou nei ekolu ka aoao e ola ai kau mau keiki ame kau mau moopuna ma keia hope aku. E hoike mai ana no ke Akua ma kona aoao, me ka hunahuna ole. A oiai nona mai nei pono nui a kakou e uhaiaholo nei iloko o nei mau la, aole no nae e nele ko ke diabolo uhaiaholo pu ana ma ia alahele hookahi. A pela no e uhi pu ai ka palaoa me ke kikania. ka pouli me malamalama, ka pono ame ka hewa, a hiki i ka wa e kuikahi ai na lahui apau i hookahi lehelehe e hooho olioli pu ana i ka inoa o ko kakou Haku o Iesu Kristo. Me keia mau hooaiai pokole ana, ke waiho aku nei au na kou lunaikehala e koho nou iho, a na ka la koho e hoike mai i na mea apau. A pela ke Akua e kokua mai ai i ka lahui Hawaii. Kou oiaio, SAMUEL K. KAMAKAIA.