Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 42, 19 October 1900 — KIKE KA A-LA! KANI KA ALAE! He Leo Hanehane me ke Aheahe Malie! [ARTICLE]

KIKE KA A-LA! KANI KA ALAE!

He Leo Hanehane me ke Aheahe Malie!

O Wlllkoki kekahl eneml Ino o ka Molwahlne Uoko o ka makahlkl 1892. Ua hoopuka ae ola t kekahl mau olelo e holnoino ana l ka Molwahlne me ka holko ana mal lala Iho no ka hoohulalna, Mamull wale no hol o ka hana a Wlllkokl ame kona mau hoa oia auna hookahl !a mau la I haaw! aku I ke kakoo ikaika ana i ka manao o na poe e hooi&la ana no ka hookahuli ana 1 ke aupunl Mol, he wa lolhl aku mamua o ka h»ao ana o ka Molwahlne e kukala mai i Kumukanawai hou. I ka Molwahlne nae e kall hoomanawanui ana no ka hoihoi hou la mai o ka nohoalil o Hawali hie kona kuhl e hana mai ana >a hol © Amerlka Hulpula ellke me kana I mannolana ai, ia Wlllkokl hoi e haiolelo ana no ka hoohuiaina maluna 0 awal hookahl me na poe o ke Aupunl KulkAwa. A mamuil o kona lolelole plnepine 1 kona kuka ua nahaehao aku a pau i ka weluwelu. Nolalla. e pono I ka lahul e kikoo aku 1 na mea o mua aole o na mea ! hala. Mai noho mumule me ka naau keemoa a nonohua maluna o ka lakou mau hewa i hana al o ka wa i hala, aole ia he mea e hoopihaia ai ka oukou mau umeke me ka. ai. K wltvl auanei oukou & kakau mal na Iwlaoao ellke ia me na Uo kahlko wiwi o na Pake iloko o ka pa aupunl, ina oukou e hoomau ana 1 ka ninole ana maluna o ka manao e pan&l aku 1 ka Ino no ka ino. Ela ke alahele 1 kela wa: Ma ka Ahaolelo o Amerlka Huipula. o ka hapanui o na. hoa iloko o na hale a l elua he Hepuhallka, a pela ptt no hol me ka Peresldena he Hepuhailka no. ka mea nana e kakaulnoa 1 kona mau kanawai. ka mea hol nana I haawi mai i ke aupuni o ko Ilawali Paealna lloko o ka pohollma o ka lahul Hawail. Mamuli 0 ko lakou hiiinai i ka lahui Hawali, ua haawlla mal la i keia mau paemoku he aupuni niaikai, na oukou e koho no ka Hale Kau Kanawai o H&wali he poe a oukou l Ike al ua kupono e kau l na lanawal kaulike,' a e lawelawe pu hol me na lal\ul lUkeokeo o Hawall nei. Aole loa hōi lakou i mnkemnke n ilnl e hookaawalela ka noho lokahl ann, okoa ka poe 111 ulaula a okoa ka poe wnlwal. a e mnheleia hol lloko o na mahele eha,—ka poe ill eteele, ka poe keokeo, ka poe waiwai ame ka poe illhune. lla manaoia e hoohui ia kakou npau i hookahi koko, I hookahl io, a I hookahi noao kalai aupuni, e laullma pu me ka manao lokahl no ka pololel ame ka paewaewa, ka pono ame ka hewa. no ke kukulu ana 1 kekahi aupuni ano hou. he aupuni hoi a ka Ahaolelo o Amerlka Huipula e iko mal al a hookomo nku la Hawail nei me ka hanohano lloko o ka ohana o na Mokuaina, kahi hoi e !om ©le ai ia HawaU he haku hou ae keknh: maluna ona ame kana mau rula ana; nana hol e koho i kona Kiaalna ponol a e hana a e lawelawe hoi i a mea apau ellke me ka mana I hnawiia aku l ka Mokuaina o Nu loka. Malia paha o ua Kiaalna !a. he kelki na na lalani aIU. a 1 ole, he kelki paha na kekahl kanaka Uihu'ne mahial kalo-aole ia he mea e hoahewaia al, ina ua kupono ola no ua kulana la. ,Ina mal kekahi ohana kiekie, a I ole, mal kekahl ohana hnahaa paha oia I hanaula mai nl o ka iahuikanaka, na lunakanawai klekie ma ia wahl no kona knpono ame ka ole. Nolalla, aole anel ka lahui Hawall e noho Iho a noortoo pono mamua o ke klola poo ana ia oukou Iho roa ka aoao Kuokoa, a lna he hana ol aku ia o ka naauao o ka holke ana aku 1 ka Ahaolelo Nui o AmeHka Hulpula ellke me ka WlUkokl ame kona auna e hooikalka a q kukala leo nul nel: «'Aole makou l aie he wahi aloha ikl kekahl no ka haawila ana mai la makou h« maila I ol ae mamua o ka mea l loaa U makou I ka wa I haia lloko o ko makou aupuni neL •»Ke kue nel inakou I ka oukou hoolala ana • hoohul 1 na 11l ame na lahui lloko o Hawaii l hookahi aoao kaialaina. ♦*Ua lawa makou I hookahl 111. a aole kekahi kanaka 111 keokeo e komo e lawelawe pu iloko o ko makou aupunl home nel, Ina no ua noho kona mau kupuna he mau haneri makahlkl lanei, koe wale no mamull o ka wae lokomaikai ana a ko makou poonui l hookohula aku ai, oia o Robata WlUkokl. "Aole o makou kaukal no na kanawai maikai ina nae e hikl ana la makou ke panai aku 1 ka Ino no ka ino maluna o aa poe a makou 1 maao wale ai na la« kou 1 hana hewa mal la makou Uoko o na makahiki I hala aku nei.

**I7a hoowah&waiia makou i ko oukou mau aoae kalai aupunl a I elua, nana I koho a)ra t ko oukou Feresidena. Oial bm hoU he hookkhi wale iho no o makou lunamakaalnana iloko o ka Ahaolelo Nui o Ameiika, ua makemake no makou iaia no ko makou aoao ponpi ui a liookahi ke noho. Ua makemM» *pakou e hoike aku ia oukou, aoie

0 makou Ir.a o hana a hana o!e ia paha e ke aupunl lahui kekahi mea e pono ai no Hawaii nel. "Ina aole oukou e kukulu ana 1 mau hale olhana a hoonul hou ae paha 1 ko n;au awa hoolulu moka, a hana he mau awa kumoku i wahl e hiki ai I na kelamoku kanaka Hawail ke hana l ka la« kou hana me ka maaiahi, a hoomoe mai hoi i o makou nel I na uwea telegarapa n:oe moana nana e kono aku I na moku e kipa nuimal maanel no ka hooi hou ar.a ae i ka nul o ka hana ma na uapo, a hooholomua paha ! ka hoopor.o« peno olhana hale leta« 1 hlkl al 1 kela ame keia kanaka o ka aina ke loaa aku iala kana ieta ame na nupepa ma ka Inweia ana aku a kona hale noho; Ina aole oukou e manao ana e hooko 1 keia mau mea ae la, alalla» e walho malle oukou ia mau mea pela." Nolaila. ma kahi o ke kamallio ana aku la Ameiika Huipula elike ae la me ia. a o ka hooiilo ana aku i na aoao kalaialna nui elua o laiia I mau eneml, aole anel he mea ol aku o ka pono ame ka naauao ka hoike ana aku la lakou ua apono aku kakou i ka hana lokomaikal a lakou 1 haawi mal ai i ko Hawaii Paealna nei 1 ke kukuiu ana 1 ko kaJcou aupuni mahope o ka hoohuiaina? Ma ka nana'ku, me he la ua hana lakou elike me ka hiki ia lakou ke hana no ka lapaau ana I ka eha kukonukonu 1 loaa i ka lahoi Hawaii mamuli o ka hana a kekahi mau elele o kekahi aupunl mua o Amerika Huipuia a i ahewaia no la hana ana. Ua ike no hol a haole o Hawaii ne), a olal o lakou no hol kekahi I mahae lua iloko o na aoao Repubalika ame ke Demokarata. ua loaa I na kanaka Hatvaii ke kuokoa e«ke me lakou. ame ka ol aku o ka heluna nul o na poe lloaa ka mana koho balota mamua o lakou. • u« loaa h»l I ki liliul Hawmli k» koluaa • hooplh* «k» I » hapannl » »' noho n«ko o ltt H«le AhaoWo. lt oa holke maopopo m»! na po» mamoll o ko tako& na aoao «lua, ua walho aku lakou I ko

lakou hiiir.ai a paulele nna maluna o na karaka Hawaii ro ke kemo ar.a mai a I lawelawe pu no ka pomaikai o ka aina. | Ina aole loa lakou i manao e hana pela, he mea maopopo loa aole lakou j e ae ana e hookauliilii la lakou iho. aki, ] e komo aku ana lakou iloko o na laina \ o ko lakou aoao Amerika a paio lokahi j Hke no ke kinai ana aku i na kanak:» ! Hawaii ina he'mea hikl, a Ina aole e | hikl ia lakou ke kulai i na Hawnii ma j na ano apau, alaila, e waihoia aku no ;kekahi palapaia hoopii 1 ke Aupuni o Amerika Huipula e hoololi i ke kana- ! wai koho balota a lilo I ka poe ilikeokeo ka hooponopono ame ka hoomalū ana i ka manu koho balota. Aka, aole nae . me la ko lakou manao. Nolaila, he mea |na na poe Repuba)ika e hauoli paiena oie ai ke ike mai 1 na Hawaii oiaio, ka ipanai ana aku i ko lakou hilinal ana ;ame ka pulll pumehana like ana oku ' 1 na kahakahana hae o ka lanakila o I kela aoao poo iloko o ka Aina Makuahlne nana i haawi mai I ka lahuikanaka o ko Hawail Paeaina I ka pono ! kaulike me ka nana ole ae i ka ili ame ke ano. | Ua oi aku ka walwal lo ke loaa 1 ke* Ikahi kanaka he healoha olaio mamua | o ka man.io ana e p&nai aku I ka ino imaluna o kekahi heluna o na enemi.