Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 43, 26 October 1900 — HE MOOLELO NO Ke Aka o Kamila [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Ke Aka o Kamila

Auwe. he kupanaha ma«U keia mau nr.ea a pau a'u e ike n<fi me he moeUhane la, a oia ka'u i ui iho ai, h? haiema'l ka paha keia. Nana pu iho la au ia'u Iho, ua kauia au I ka laau. a ua paa hoi au i ka wahiia, a e eha ana kwu kino a puni mai luna a lalo. Ulu koke ia ia'u ka noonoo e ana, ela ka au malalo o ka lawelawe ana a ke kauka, a ua hoomalula ka paha au maanel. pela wale Iho la no au I nalu ai a aohe no he wahi maopopo iki mai ia'u. I kekahi manawa, haule lho la no au e moe, a iwaena o kuu wa e moe ana, iohe aku la au l iike me he kelkl lIIIH la> a l kahl wa ae hol me he ku ana la a ka manu nunu, a aole no hoi t u Iho lohe aku ta au i ka nehe mal o na kapual ma ka papahele, a o ka puka I pani hapa ia ae, ike aku la au i ke poo o kekahi kino kanaka 1 ka maalo ana ae a lohe koke aku la 90 au i ka leo i ka I ana mai: Auwe, ua ala ae nei ka oe? Me kona leo kohu keikl uuku ioa la, i plha paha iaia na makahiki ekolu, eia ka auanel he kanaka makua no. a nona hol na helehelena oluolu. Komo loa mal la no oia iloko a ku Iho la ma ka a6ao o kuu moe e moe ana, hopu mai la ola i ko'u lima akau a puili Iho la maua me he mau hoaloha la I launa mua a akahi no a hui hou. Aole nohoi au I ike I kekahi kanaka makua kino ano aoo e kamailio ana me he leo la no na keiki liiill la kona leo elike me a'u e ike nei. ! Aole a'u mea mahalo e ae o ko kaua halawai wale ana iho la no i keia ma- j nawa. wahi una me ka leo maiie a na- ; hennhe. j No kana 1 ninau mai al la'u mamua, i nolaila, ua pane aku la au: Ae; o ko'u ala ana ae nei no ia la a eia ka ua ehala au, a I nana aku nei ka hana ia u aho he lena pu wale la ! no li\ la o ka nahelehele mai o a o, a ' oia ka'u 1 naiu Iho nei, eia la au ihea e nho nei. He keu ko'u haohao ia'u i ala ae nei a nana ae, he malihini wale no na mea apau ia'u, a oia hol ka'u e ! ul aku nel l kou oluolu—eia la au iheaMohala pono mal la kona mau maka j oluolu a me na mino aka ana, ua pane mal la oia: ! E ka hoaloha, ela oe iloko nei o kuu j haie, no kou loaa ana I kekahl polno j ehaeha loa, noiaila iawe mai au ia oe ; lanoi me ka Inii nui e pau ae kena piIlkia maluna o kou kino, elike me oe ; e Ike la ano, aole hol me ka manao e ! ukuia mai au ma o kuu malama ana , ia oe, nole loa: nka, e ike aku au ia oe ; he hoaloha e ola ana a e launa pu ana j hol. ; Ae, me ka mahalo, a owai kou inoa? :

Aole ka oe i iko i ko'u inoa, wahi ana c hooekeu ne ana i kona mau poohiwi. Pane aku la au: Aole au i ike i kou inoa. Ae, ua pono io kau i mea mai la. o ko'u inoa oia no o Faranake. Pnreneke hea? wahl a'u 1 ninau hou aku ai. lese Pareneke. a ola ka nau pono loa ana o ko'u inoa. Nawai la au l inalama maanel, a nawai Ia i hoomoe ia'u maluna o keia inoe, a nawal la au 1 haawi mai i keia laau a wa-hi hoi ia'u a paa me keia mau apana loie e paa nei ano? Ae, wahi ana: ke hoomaopopo la au na Nora a me Jlme. Owai ka mea nana i kauoha ia laua e hana pela? K manao maopopo iho oe ano- me ka maka'u ole na Miss Kamila, $ hoole mal ana anel oe? MOKUNA VII. ■ Auwe, o Mnma Kamiia ka ia. Lohe pono ae 1a au i keia mau olelo a nla pono ae la au iluna, a ke hoomaha la au maiuna o kekahl laau kookoo, a nlnauH>ono aku la au 1 ko'u pahaohao loa I kela iiioa wahlne.

Owai ia mea o Kamila au e mea.mai nei? Aoie au 1 maopopo pono loa iaia. Aole ka oe i maopopo ia mea o Miss Kamila ea? Aole, e Faraneke, aoie, aoie loa au I lohe Iki i kauwahi mea Ikl oia inoa ma> mua, a oia hol ka'u i ui aku nel ia oe— owai la ia mea? 1 kela wa no ua pela pakahi ae la oia i na hopuna oleio Mama Kamila. Lohe pono aku la no au 1 keia mau mamala olelo, aka, aole no nae he maopopo pono loa ia'u owal la ia; aka, l keia wa koke no ua lohe hou aku !a no au he nehe kapuai wawae maiuna o ka papahele a komo koke mai la no i he kanaka oplopio loa, a ua koho wale aku ia no au o Jime paha kela a'u 1 lohe mua iho ai no mamua koke iho. Komo loa mai la no oia a ku ma ka aoao o kuu moe e moe ana a hoopuka koke mai ia no oia i keia mau mamala olelo imua o'u: Ke manaolana nei au ua hoalaia iho nei paha kou hiamoe ana e Master Faraneke. Aole. wahi a'u. ua ala mua ae nel no au mamua o kona komo ana mai nel Uoko nei, a ano, e Oluoiu mai oe e hal mai. eia la ao ihea e noho nei, a pehea la ko'u loihi o ka noho ana ianel nei? E. auhea oe, ua haalele iho ke kauka la oe, a ua kauoha pu Iho, aole oe e kamaUio nui loa a hikl i ka la apopo. Ua hookulia oe e ke kaa 1 nehlnel. a ua hehi pu ia oe » ka lio a hina oe ilalo O'ka lepo, a malloko mal ola poino 1 loaa la oe> ua iawe loa a mal oe ianel e lapaauia al e ke kauka, a ina ua makemke oe I kahl raea ai. alalla. ua makaukau au e haawl aku la oe l kekahi mea al ano mama l al ai oe a hoollolu hou aku e moe. Ae» aka, Ina nae ua lolhi loa au lanel, alaila, he mea pono paha ia'u e hoouna aku l wahi pane I ko'u mau makamaka a me na hoaloha, maiia paha pehea mal la la ko lakou noonoo no'u, oial ke hoomaopopo pono loa nel au he eha kukonukonu maoli kela I loaa ia'u, a he manaopaa ko'u, iaa paha o lakou pu malaila a ikemaka i ko'u ioaa ana I keia pUlkia, alaila. e manao paha aunei iakou e make ana au. Ua pau ia mau mea ia makou I ka kooponoponoia» olal ua ioaa la makou W pepa hoakaka maloko o kou pakeke kuka, k lia hoikelA malalla na maa a pau.e pili waia I ke keena Honua Ka-

k&hiaka, a ua waiho aku nei ka makou holke nou ma la ke«na, noialla, aok* ao mea e haaa al no ia mau mea, o ke aia wale ae no kou e&i a hoi aku e m<x?. mai h«»ino nui o*> I ka m.ua« a nia ke kamailio ana. *«!*? k*la m&u haoaolelo hope !oa a •5 -sr r. «ho ia o!a 1 ka raral a ' ho{ aku ia, a lloko o 15 a 20 paha rair.uf« hwa hou rr.a? la oia m? kekahi rnau m*ra ai. a ala io ae la au e pafna P a l ka pau ana, fcau!e hc»u Iho ia no au ntoc. 1 kekahi ala ana .ie a'u, ua r**?le«ie at» a ana ke kuknl 'lnkr, o ka rurnS, ua hoemila nae a uuku loa a hoolono ae fa au e kanl ana ka hoi ka wati nui o kc* kuianakauhale a o ka hora 3 ia oka wanaao, mahope ikl Iho. ua hooluolu hou iho la no au Uuna o ka moe. a r >k> I liuliu ua ala hou aela au a noho iluna, oiai tia nul loa ka eha ma k»>kahl o ko'u poohiwi a punl pu !?.<• la ke kino l ka eha. Miiluua o ke. ko-ki e ku koke mai ana no. Ike aku la au he kino kanaka e moe ana, a manao Iho la no au o Jime no kela, na hoonohola iho nel hoi paha e malama ia'u I kela po„ aole nae t hol he ike pono ia aku no ka uuku loa o ka a o ke kukui. la'u e nana pono ana i kela mea kino lluna o ke ko-ki, ike akn la au I ka onlonl -ana ae a ala loa ae la iluna a ninau mai la: Ea ua makemake nae paha oe i mea? Kahuhu! aole ka kela o Jlme, he leo kela no ka wahine, ina pela o Nora ka paha. No ka iala ninau ho!, ua pane aku 1a au: Pono hoi ha oe e kii aku i wahi klaha wai no'u, ina nae ia he mea e pilikia ole al. Aia loa ae ia ua wahine ia a wehe ae la l ke kapa e uhl ana maluna o kona poohiwl a lawe lo mal la i ka wai maloko o kekahi wahl ano kiaha uuku. A l kona hlkl ana mai io'u la f walho i iho la oia i ke kiaha wai a wili ae la j oia i ka a o ke kukui anui, he elua j ! nae kukui I wiliia ae a nul ka a ana, j ' a akahi no au a ike pono aku la i kona j | mau hiohiona a pau, a pehea la auanel j iau e hoomaopopo pono ai iaia, he nul j ; wale na inakahikl l kaahope ae nel aole ' I nae %u i Ike i kauwahi hiohiona wahine i 1 elike me keia wahine I keia po. j

Aole e hlki ia'u ke koho pololei aku 11 kona mau makahiki, aka, me he la 1 nae paha la i ka nana aku, aia paha [ Yn kahi o 38 a i ole ua 25 paha, aole no he maopopo ioa, aka nae. he opiopio | wale no oia, he kino ano poupou me na ' heieheiena maikai, he lauoho hauiiuii j me na māka poniponi, aka nae, ia oe e | heluheiu pono iho ai i keia mau mea, 1 a e ikemaka paha laia. aiaila. heaha la !ka iakou e hoike mai ai nona? Aole j loa no he mea e ae mawaho o keia e ' hiki kē hoohoio koke iho nona ma ke ano e pakele ae oia mai ka haulehia ana o ka noonoo malalo o keia wahine ; opio. , i Lalnu hou iho la oia i ke kiaha wai a haawi mai la ia'u e inu. Ae. ua loaa ia'u he inakana mai keia wahine opio mai maioko nei o ko*u rumi moe iwaona o keia po, o maua waie no ko loko nei a ua paa hoi ka puka, a he oiaio hoi eia au lioko o ka pilikia e noho nei, a pela waie iho la no au e noonoo la a ke puni loa mai la hoi ke kino i ka eha. ■v. Wahi ana rne ka leo walpahe i pane mai ai ia'u: Hiamoe maoii ka hoi oe, aohe ka ou wahi mea u oniōni iki ae a hiki wale iho la no i keia wa iho la. E ka lede opio. mahaio aku la au ia oe i ka nul o kou oluolu, alia nae hoi, e oluolu oe e hai mai ina he mea oiaio anei ua hoounala na hoakaka ana no'u i kuu nupepa i noho hana ai?

Ae mai la oia me ke kunou haahaa ana mah pane aku la hoi au ina pela ua ike aku la lakou i ko'u wahi e noho nei i keia manawa. Hoole mai la oia me ka luliluli pu ana ae o kona poo. Aole, ua maopopo wole no ia lakou, eia oe ma ka malama ana a na lima kokua, koe keia aole i maopopo ke alanul a me ka helu. Nana pono aku la au iaia, a i wale iho la no au—kahaha, malia no paha 0 maopopo no ia lakou ka hale ma ka ninaninau ana. Pehea, e oluolu oe e hai mai t pehea la i loaa ai ia'u kela eha? Ae, aia oia ma ke alanui ma kahi e holo-kea ana na alanui elua, aia hoi | maluna o ke kaa me ko'u kahu kaa no hol e lawe ana ia u i ka hale, a ua inu nae oia i ka w&iona aole nae au i maopopo. a ia maua i hoohuli ae ai ma kekahi kihi, a e hele ae ana oe, loaa 1 aku la oe i ka wawae o ka Ho, a hoomaka ae nei e ala a loaa hou mai nei oe i kekahi kaa e holo mai ana ma kahi au e ku ana me kona kalaiwa i ano kupilikii, a aa aku nei oe e hoopakele. Aka, ua hiki oie. a loaa e aku nei oe i ka huila a zne na kapual wawae o ko maua Ho, ūa hina oe ilalo a polno mamuli o na iapuwale a ko'u hookele kaa. N okona hana ana pela maluna ou ua hoopai au iaia me ko'u hoopau ana aka iaia. Kahaha, wahi a'u i nalu iho ai, ua ae ka kona mau makahiki malana o ka 18, no ka mea, he ano maopopo loa kana e kamailio mai nel, a he kanaka makua ma kona mau manao a pau, aka, ke nana aku nae ma kona mau helehelena me he )a aohe i nui loa na makahiki. Ae, e ka lede opio, ina pela. ua kau- j maha maoli aku la ka auhau no kou kahukaa, ina hol paha aole i hiii iho kela kahukaa i holo mai ai i kona iio me ka huipa. ina la aole e loaa iaia kela kulana kupilikii. a oia hoi ko'u mea i ilele aku ai e hopu i ke kaulawaha o koan lio. a loaa wale ae la au i ka huila o ko oiua kaa. O. ua hiki no ia"u ke kii hou aku i kahukaa hou aku i oi aku k& mamua ona, aoie e like me keia mau hana ana i hana ai a eha loa kuu n&au nou. Ina peia o Jlme ka paha? Aole oia. o Mikela; aia o Jlme maioko o ka hale kana haiia, a oia no hoi ka mea nana I lawe mai t ko ai. aole ka paha oe i hoomanao? he loihi pilaiahi wale no kona wahi kino» 'Ae, ua noonoo ae la au. a ua*hauoii loa au uo kona komo oie ana4loko oia hihla. a ua makemake loa au ia Jime— A auhea o Faraneke? Nana mai Sa ola ia*u me he mea la ua puiwa a pane mai la: I n&hea nei hoi kou ike ana iala? Kahaha, iioko nel ho! oia I nehinei, a ua iauna oiuoiu maua me k? aioha kuikahl pu ana. a oia wale no ka mea mua loa a'u i ike ai 1 S?6*« wa 1 maha ae ai mai kela eha nui »e o*u. Kinau aku ia au iala £ n* mea a pau e piii ana ia'u maaiiei, hal mal ia ola na Jime a me Nora 1 hoomoe ia'u ma-

I luna e- kela roo€: a nin&u hou aku !a | au f ka mea nana i kauoea, a ua bal [ ma! la k«eia v nau—aoie paha oe o Nora ' «ea? Aole; o Nora he wahlne kauwa ola ma ka horr.*. a ua maa oia tna na hooTvonopcnn a.na 5 na mea a pau e pili ana ma ka hale. H-& kaikamahlne ui loa o;a. a e ike ana oe lala i ka \va o ka iarakjskahiaka, a e hoouna mai auanei 3U iaīa i ou la me kou b«i;a k<>p-?. Pui«a ae la au me keīa mau mamala : olelo ana i hoopuka mai ai. a ua ake nui !o aku la hoi an e ike io iaia. A owa« ke kauka nana e hooponopono net ia'u? O kauka Belevina. Keaha kana ī kauoha iho ai? Ua kauofca Sho ke kauka ia oe e moe rrrilit ee nia ka moe- n'. ?> a 4 raha la, 3 mat:o} «: o ka hala ana oia rr?au la, e hoomalu hou la aku ana oe i h:>okab! puie hou maloko nei ■ o ka" hale: a ina pela w e hoonioni ai. alaila. e h >ornalu hou La aku ana oe a loīhi elike me ka maeawa kupono ana i manao ai e ianakila ai oe maiuna o keia eha nui i loaa ia oe maluna o kou kino I kela wa. Ae, aka hoi. he keena no ho! paha keia ea? Ae, pela no. Ua ahonui maoli oe ia*u i kou lawe ana mai ia'u iloko nei, oiai o ka hapanui o na kanaka, aole paha iakou l hana elike me ta. a aole no hol paha oe l ike a i lohe paha i kahi mea e pili anano'u mj|mua, pela anei? Aole, o ka mua loa keia o ko'u ike ana ia oe.

Mahope wale iho o ka hala ana he mau minute hou, ua ninau hou aku la no au iaia: Ina paha«au e makemake ana e ninau aku i kekahi mea nou, l afaila, owai la ka'u e ui ae ai, o Jime I paha, a i ole ia Nora paha ea? | He mea make'hewa wale no paha ia, [ oiai o Jime oia no ka mea lawelawe I malaio' o ke kauka i hoonohoia inai ai e malama ia oe. a he hauoli mau no au ,e hele mau mai no e halawai pu kaua, nolaila, mai ninau ae oe ia'u, na'u no au e hele mai. O kana mau huaoielo hope loa ae la keia, a kauoha mai la ia'u e mōe a e moe no hoi ia maluna o kona wahi moe, a haule io iho la hiamoe a hiki wale i ko'u lohe koliuliu ana aku i kekahi kikeke ma ka puka, a komo koke ana no ui opiopio, a eia no ua Kamila nei e lolii ana no maluna o kona ko-ki, a mai ua kaikamahine la i loheia aku ai keia mau huaolelo: Ua makaukau ka ainalfaftahiaka e na i keia wa. Pane'aku la 6 Kamila mai iuna ae o ke ko-ki: Ua pono keia, aka, he pono oe e kii mua aku i kekahi bola wai me ona kaw r ele pu ae a kau ae maluna o keia wahi pakaukau i hiki pono ai iafa ke aia ae e holoi i kona maka a e makaukau aku no kona paina ana aku. Haia aku la ua kaikamahine la, a ae hoi via Kamila nei a noho ae la iiuna a anaanai ae i kona mau maka, a nana mai la kona mau maka maiuna o'u, e luhe lupalupa ana kona oho uliuli anuiinuu. a ma kona poo e kau ana he omau i hana maiau ia mailoko mai o ka niho o ka elepani, i okomo pu ia hoi me kekahi o na pohaku momi o na kumukuai aiwaiwa.

Hoao ae la au e ala ae & noho pono 'luna. me ka eha no o- ke kino a punl, a o ke poo nae kahi eha loa, a ia'u e hoao ana pela, pane mai la o Kamiia me ka leo malie: Alia, e kii aku hoi ha au e kokua ia oe ma'ke ala ana ae iluna, i kalele mai ai hoi oe maluna o'u. A'ole, me ka mahalo i kou lokomaikai, ua ano hiki no hoi ia'u ke hoomanawanui ae, a haule hou iho ia no ia hooluolu, aia ioa ae la au a noho pono iluna. Noonoo iki wale iho Ia no au ia'u iho: Kahaha, i ke awakea hoi o nehinei, i ka wa a Nora i lawe mai ai i ko'u aina awakea, ua hoonoho mai oia i mau uluna no'u e hilinai aku ai, a i keia kakahiaka hoi ke noho nei au me ke kalele ole maluna o kahi oia mau mea, ina ka paha pela ke pii ae nei kuu oluolu. makemake ai e noi mai? wahi a ke kaikamahine i ninau mai ai i kona hoi ana mai, a hoomau hou mai Ia no i kana olelo ana: Ke hoi nei au, eia ka ai na a pau, a 1 makemake no oe i mea, alaila, eia ka bele a hookani ae no, aole loa oe e hopohopo no kahi mea. Aole, ua lawa loa au i keia mau mea a pau au i lawe mai nei. Me keia mau huaolelo hope a'u, kunou mai la oia a haalele iho la i ka rumi a hoi aku la oia. Paina iho la au Ina mea a pau ' i hoomakaukauia mai na'u me ka holopono a hiki wale i ko'u maona ana. Ala ae la ko'u kokoolua mai kona wahi moe ae, a lawe aku la 1 na ukana pono ai a pau ma kahi e aku a panee mai la i ka wai einu a pau ae la keia mau mea i ka hanaia me ka holopono, a makaukau ae la oia e hol, ua hoopuka mai la oia ia'u me keia mau huaolelo me na hiona nohea o ua ul la: E haalele ana au ia oe no ka manawa, a e hoouna mai ana au ia Jime i ou la, a 011l aku la oia hoi. I kona hoi ana aku la, aole paha i lluliu iho komo koke mai la no o Jime, a ma kona lima e paa ana he kiaha waina hou no 1 like me keia ano kiaha waina mua no a'u i inu ai. I Kona komo ana mai, ua pane mal la oia penei: Ua oielo mai nei ke kauka. e inu oe i keia kiaha waina. a ua lawe io ae ia no hoi au e inu me ko'u ano kanalua nae. I keia wa no nae, ua haule hou aku la no au hiamoe, a i ke ala ana ae, ua aui k& la, ua hele mai la au a ehi, aka, ua noho malie Lho la no nae au. Lalau aku la au i ka bele a hookani ae la, a komo mai la no o Jlme. Auwe, ua ala anei ka oe, me k& olioll n\il. Mai hiamoe hou oe i keia ia ua lawa, a e ae mai paha oe ia u e hooI komo hou aku 1 lole nou. Ae aku la au a u& i£okua mai la no hoi ola ia'u ma ka wehe ana ae i ka iole a u e &ahu ana, a iawe mal la i waiwela me ona kopa % me ka pahiumiumi a kahl ae la no hol i kuu mau wahi lauoho me ke kahi. Mahope o ka pau ana o ka*a lawelawe aaa maluna o kuu kino, panee mai la oia i ai na'u, a ai iho la au a maona pono a piha aku la hoi ka lua o ka inaina. Mahope iko o.keia mau mea. haawi mai l& ola fce hookahi kakini paha o na nupepaīheiuheiu na'u, I mau wahl mea hoopau moiowa o keia nolio ana iloko o ka piiikia. a maloko no hoi o keia poe ope nupepa/he elua heiu o ka nupepa Honua Kakahiaka, a na'ia mea i hoohauoli mai i ko'u noonoo.

Me ka hikiwawe loa. miki iho !a no au ma keia ns.au nupepa elua o ka • Honoa Kakahiaka, a o;a ka*u I heiuhei iahelu mua iho al a hiki waie no i ke | kenio hou ana mai o kela wahine i moe ; ai rr.aluna o ke ko-kī i kela po aku nei, ' a hoopuka koke mai ia no i keia mau ; huaolelo: l Ua hooko pono no nae paha Jime • 1 kou inau inakemake a p&u? A"une, I iapuwale vvale maoiī ka hoi ka hanaia i ana iho nei o kou iauoho! Mai na'u , e hooi.'onopono aku. } .Lalau koke ae ia oia ike kahi a me ; ka baraki lauoho a bele koke mal la e | kahi i kuu lauoho. Me kona mau lima | ? alupalu a huihuī ke kahi malie nei oia ! i kuu īauoho, pau ae ana he ano, kahi ; l;ou ae ana no, pe?a no kana apa ana i.iha wale ke k&klni manawa o kona | ana pe!a a hik; wale i ka iawa ! c..ia o kona maker?2ake ma'una o kuu > laueho, a iloko no nae o keia mau hana | ana e apa nei, ke noonoo la au, heaha | la ka manao nui o keia mau mea ana | e apa wal? nei no maluna o ko'u poo. | Ika lawa ana o kona makemake maI luna o kuu lauoho, lawe mai Ia oia he | wahi aniani nana uuku, a ninau mai la • oia, pehea iho la kena? i Ua maikai keia, oiai no nae ua like ! no me ka Jime i kahl mua ai a he wah! | ano okoa iki wale ae no ka lanel. I Xoho iho la oia ma ka wawae o kuu • moe a hoopili mai Ia kona umauma i | ke kae o ka moe a hoopapa mai la ia'u. i a aohe nae o'u nana aku ika na mau hana e lohi alaalamaila i ka ua o Waahila. Ea. makemake no oe e honi me a'u? | wahi aea i kahamaha mai ai. | Aole, aole, aole ioa au i noonoo e i hana aku maluna o kou kino, oiai hoi he mallhini au ma keia mau wahi a pau. ' ■! Mai maka'u wale oe e ke keiki ui, | aole ia he mea nou e kaumaha ai, a I aole rfo hoi ia he mea nou e poino ai j ina no aole oe i makemake e honi me ; a'u. Alaila, ku ae la oia iluna a haalele iho la i ka ruml a ptika aku la iwaho me ke ano e ole o kona mau helehelena, He mau minule pokole mahope koke iho, komo mai la o Faraneke me ka haubli nui e akaaka ana, a ninau koke , aku la no au. ' Ea, owai la hoi kela lede i haalele koke iho la no Hoi ia'u la a komo koke, mai la no hoi oe? Ka wahine ianei iho nei? ka wahine ui la? oiā he wahine ui io no. Akaaka lofi iho la v ia a pane mal la: Aole no ka ou hoomaopopo iaia ea? Aole io no oe i ike iaia? Kahaha, o Miss Kamila no hoi ia a'u i hai mua aku ai ia oe, ua poina koke iho nei no ka oē. Aole tbia he mea e ae, o Kamila maoli no ia. MOKUNA VIII. % Ka Hale ma ke Alanui 18. O ka'u hana wale iho la no ia e noonoo ai, me ka i ana iho, owai la hol ka'u e hoohalike ae ai me keia wahinē, aole keia he makuahine no Faraneke, he opiopio loa hoi keia, a ina paha hoi o kona makuahine keia, auhea la kona makuakane. He wahine kuonoono loa no paha keia. ua lohe au i kona olelo ana iho nei, "kuu" kahukaa, "kuu" mau lio, a ina hoi aole pela, alaila, pehea auanei kona pono o kona noho ana, ke makemake nei au e loaa he pane no keia' mau ninau a'i k nalu iho nei.

Walaau okoa ae la no au, oiai au e noho hookahi ana: Re, e hoomaikai aku oe i kou mau haku no kou oluolu ia ana e laweia mai ianei a e loaa auanei ia oe ke ola hou ana. Pau ae la ka'u mau kamakamailio ana, lalau iho la au i na nupepa a hoomaka iho la e heluhelu, a iloko o kekahi o na nupepa Honua Kakahiaka loaa iho ia ia'u he manao i kakauia e pili ana ia'u penei: "O Mr. Re Taremaine, kekahi o na mea kakau o keia pepa, ua loohia oia me kekahi eha kukonukonu ma o ka hehiia ana e ks' lio ma kekahi o na alanui e kokoke-ana i Uniona Kuea i ke ahialii nei, a ua laweia oia malalo o ka malama ana a na lima kokua, a me ka manaolana e maha mai ana no oia iloko o na la pokole." Maopopo iho ia ia'u na Mr. Rosana no keia i hookomo, a ua lohe io ka oukou I ko'u pilikia. Hoomau hou aku la no awi ka heluhelu ana ma na koe. . I ke ahiahi pna iho lohe ae 1 a au i ke kani oka piano ma ka hale malalo ae o ka hale a'u e noho nei, a he leo e mele ana i kekahi meie nani, a he liio'loa iho la ia he mea hoonanea mai ia'u. Aole no hoi i liuliu ku ana o Nora mai lalo ae a ninau mai la ina paha he hoopilikia a he kuiikuli paha ko'u ia mea, a ua hoole aku la au me ka i ana aku, aohe o'u pilikia ia mea, he oluolu loa au no na mea oia ano. He hora okoa paha ko'u hoonaneaia ana me keia mau leo meie like ole, e hoike mai ana i ka piha pono o na anuu huameie ma ko lakou mau puana o ke kiekie a me ka haahaa, a me ke kono pu ia ana mai o ko'u mahalo ana i ka noeau me ke akahele o na pakaia ana o ka ieo e ukali ia ana e k wawaloo ka piano. Kani aeia ka hora eono. halihali mai la o Jlme i ka'u mau mea ai tne ka hoike ana mai 1 ke kauoha a ke kauka e lawe ae au i %a'u paina ana ma ke ano pakiko a me ka mama ke ake an e ioaa ona hiamoe oluolu ana ma ka po. Aole no o'u ano pololi me Ka loaa ole no nae ia'u be kumu ! ke kauoha a ke kauka. a no la mea. I ke kani ana mai o ka hora ewaiu, ua makaukau mai la ko'u mau pono hooluolu 0 ka po i ke kanaka lawelawe. me ke kauoha pu ana mai e kahea aku au iaīa mamua o ke kakahlaka ke makemake au. a haalele mai la kela ia'u e noho mehameha. Hala aku la ke kanaka !awelavre. a hooponopone iho la au no'u iho, no ka hoomakaukau ana e moe. Aole no ! liuliu iho keia noho hookahi : ana o'u oiai au e hoao ana e loaa ona ' kulana oiuolu no'u e hlamoe iho ai ma [ ka moe, aia hoi. hemo mai la ka puka 1 o ko'u keena e noho nei. komo, mai la ko'u haku wahine, oia hoi ke kaikamahlee ul Kamiia, uwai mai la he noho hooluii ma ka aoao o kuu moe. * noho iho ia»me ka pane ana mai: Mai hoopapau loa oe ma ka heiuhelu ana, he kauoha keia mai ke kauka mai e hoike aku au ia oe. wahi ana me ka alawa ana iho I ka pepa a*u e paa ana ma kuu lima. No kuu lōhe ana hol ua hlkl mai ke kauka, nolaila. pane aku la au: A no

k«raha U hol kona kumu 5 kt>mo ole mAi nei ? Xo kuu holke ana aku nei i kou ano papaana iki ae i keia manawa. He kanaka nooneK» hohonu maoli no oūi. a ua. maopopo loa no ia;a hana h'>>«iohua wale no ke klpa p!i:ep:ne ara aku o na kauka e ike t k.i kikou m&u Haa'i mamua o ka lj(wla ans aku i ko mau popHlkia. O k:\na wase no i pane mui n*?'u he mea p-ono e le-aa ia oe ona mau hoolauna oluoki kamaiilo ana no kekahl mau ?a. a e eluolu ioa no ♦>:*. Nolniia. eia au ano. Ua puana ia na olelo mamua ae me ka nele o na hiohiona o ka hooiaio maluna o kona mau he'ehelena. aka r.ae. ua haahaa me ka waipahe kona mau mapuna leo, a ua akahai hoi kona kulana» walo no kumu keokeo i ko'u pohala pono aoa ae. oīa hoi ke pahaohao ! lawa ole īa'u ke hoomaopopo lea i kona hopena; ua 1 ia no h<n he kuhlhewa nui keia i ku kaokoa wale no ma ko oukou kulana o ka aoao paiupalu. eia nae. no keia manawa ano ua loaa iho la ia'u ka hoomaopopo ana iho, owau kekahi i lumilumi pu ia me ia haawina. wahi a'u iaia, Nana mai la kela ia'u no kekahi manawa me he la ua owiliia kona noonoo me ke kanalua no kana e pane mai al ia'u a me ka hookaulua hou ole aku pane mai la kela: . Alaila he makemake kou e maopopo, owai la au. oia anei? Aole pela, wahi a'u me ka akaaka ana ae. Ua maopopo mua ia mea ia'u ma o | ko Faraneke hoike ana mai ia'u, a wahi ana, o oe o Mama Kamila. ( Hohola ae la ka malie maluna ona ; laia I pane hou mai ai: He hoakaka i | maopopo pono ia o ka manao e pili ana I | no'u, A ua hookahuaia iho nei kou noo- | noo ana, owau'ka makuahine o Fere- |

neke? Hoole aku la au me ka luliluM ana ae i ko'u poo. Alaila. aole io no pela. A ua manao wale iho hoi paha oe ua mareia au? wahi ana. Hoole aku la au me ka luliluli ana. Alaila, he oiaio he ku kaawale nei no au. E noonoo ae no oe i kekahi mau mea e pili ana no'u elike me ka hiki ia oe, a e loaa no ka oiaio, wahi hou ana. Ua paewa iho la keia mau mamala olelo ana I puana mai al no keia pane aku ma ke ano kupono, a I mea e kaulua ole ai na panal huaolelo ana ma ko'u aoao aku no kana hoomaoe, ike e Iho la au I ko'u ano pahemahema me ke kapekepeke, nolaila, awiwi iho la au i ko'u pahonohono ana me keia mau olelo o. ka hookanaaho: Aole hol I pau mai la, hoike hou ia mai. O ke aha hou aku hoi koe nou? O ke kulana anei o ke 'ku ana o kelahale? wahi ana. Oia; hoi, ua kokoke aku paha ia i Uniona Kuea, ea,—wahi a'u i okomo aku ai i ka'u pane o ke ano kahamaha mailoko mai 0 ka nupepa. Ua kokoke aku no, wahi ana—ala ma ka helu , alanui umikumamawalu Komohana, a mai hoopolna hoi- oe ia, ea. Mai hoopoina hou hoi oe i keia, oia hoi, ia oe e haalele iho ai i keia wahi mai nolio hoi oe a hoike wale i kekahi uhane ola; wahi ana.

Aole e hoike wale aku ia mea! ia'u i papalua hou aku al i ka pane i kana j mau olelo hope me ,ko'u ano puoho ana ae o ke kahaha. Aole ma na ano a pau, ke ole nae oe e lawe i ke kulana o ka hoowaha- ! waha mai ia'u, wahi ana me ka leo kuoo. I Pahola koke aku la au i ko'u mau na- I naina o ka makaikai ana maluna ona i ā pane aku la: A ina hoi i ninau j hoomaoe mai ko'u 'mau hoaloha ia'u, ! "ihea aku nei oe" a 'o keaha ka'u e pane aku ai? * i Ehoike aku no hoi paha oe i kahi oe i 0 Mrs. Mikāboka, helu 953, alanui Ka-nakolu-kumamaha Hikina, a pela oe e hoike ai. He inoa a he helu ano kamaaina ole ia paha ia, ea? wahi a'u. j Ia manawa i hoalli iho ai he hamau ! mawaena o maua no kekahi mau he- i kona, a nana no i wawahi mai 1 neia kulana papuhea o maua i ka pane ana • mai: | Aole loa anei oe i hoike hoopunipuni mai? ia'u \ Aole loa. | Alalla o kou ke kulana i kapaia he j "kanaka?" Pela io paha. Ua iiuliu no ka manawa o kou hoomaka ana. Ina wale no he mau hohali olelo hoomakeaka keia nana i alako aku al 1 ka'u mau panai olelo awiwi me ko'u nanea, oia ka mea pohihihi ioa ia'u I kahi e hooiaio ia mai ai, oiai kona mau maka e kaulona pololei mai ana 1 ko'u me he hao ipageneti la, a oia ka'u | i pane aku ai: Malia nae paha o hoo- j naauao mal oe ia'u i ka hooko piha la » anA o neia kulana o'u au I lohe aku la, I oia anei? Ua pane aku au I keia me ( ko'u hoikeike iki ae i ko'u mkhalo ole t no kana mau hoohali kamallio e hoo- | hana nei maluna o'u, a oia nae kana i j pane koke mai ia: j Me ka oluolu, wahi ana. E waiho aku j ana au i kumu hoohalike nau e koho j mai ai, a nolalia, e pane mai i mau nl- ) nau hou na'u e hoike aku ai i na haina. ; Me ko'u hoomama ana ae ia'u iho) a hookuoo iho la elike me kona nanaina ia wa, ninau aku la au: Owai kou inoa? j O Kamila. | la'a i lohe ai i kela inoa awiwl iho t la au e noho mumuie o ke anohakan u. ' aka, ike e mai la kela i ka hohola ana iho oia haawina maluna o'u, ua pai hou mai la no kela ia'u i ka i ana mal: i E aha ia iho ana la hol oe—aohe hoi , i an aku la, ina hoi. ] Aohe,~ua lawa ae la no hoi ko'u ma- ' kemake ninau, wahi a'u me ka awiwi. i E kala mal ia*u l keu hoohikilele ana ] aku ia oe, eia nae hoi ua pahupu wale iho la no kau. He ak<e paha kou e ma- 1 opopo ehla ia o'u makahiki; ke noho; hookahl nei paha au iioko nei o keia | haie; a ina paha ua hookamaaina iki aii me kauwahi lihi oia mau mea he ipoipo aioha, a, pela wale aku a nul; wale. Oia paha/ ea? E % nina,u mai a e hoike aku no au, wahi ana rae keia mau olelo o ka hookaao. Ua aku la au I ka pouo ia'u ke . hoomaheie aku iaia ma ia alaheie o ke klke olelo. oiai, aoie he pohihihl no'u raa ia mau mea. Bia nae, ua paipai: hou mai ia m keia mt ieeia mau huaoielo: i , Aohe hol paha peia. Mai hookaawaie

aku ia oe ma Ka aoao <kue māl ia'u. E koho mai oe, ehla la o'u makahiki? He nanaina kou ma na maka o ka uml-kumamalima makahiki, a he 1010 hol kou ma kou puniu o na makahiki he kanakolu, wahi a'u. i Ea, nani molale mai la oe ma ia wahi. i A me keia mau mea a pau, hui holoi okoa ia aku la au a he iwakalua ma- | kahiki. Me he la, o oe aku la no paha kahi ma ia heluna o na makahiki, wahi ana. Ua amane mai ia no hoi kau koho, aka, e kamau iho i elua hou, alaila, iwakalua-kumamalua o'u mau makahiki, w*ahi a'u e hoopololei aku ana. Pela io ka hoi! He helehelena hoike nae kou o ka heuheu ole o na la opio! He wahine makamua anei kekahi i loaa iaia ka hanohano o ka hoike ana aku ia oe "he nohenohea oe i hoonaniia," elike me a'u e kaena aku la? wahi a ua Kamila nei i pane mai ai. Aole, ia'u i nalu iho ai me ka pane hou ana aku: Ina i pane mai ia'u pela ina ua hoopaa mua iho au ia mea makam'aae nui wale elike me keia wa ano. Aole hoi paha peia oe e henehene mai ai ia'u e Re; e hea aku au ia oe o Re; e oluoiu anei oe pela? wahi ana me ka hoohunahuna ana iho o ke ano paani. Ua hookamaaina mau ia mai hae ko'u inoa o Mr. Taremaine, wahi a'u me ka haaheo. Aole nae hoi au pela ke oie e poi pu ia mai au e ka inaina. He wahi inoa nohea maoli no o Re a'u e makemake nei. la'u i wehe ae ai i ko wahi pahu waiho pepa inoa, ike iho la au i ka hua palapala Re, a pane aku la au ia Nora, "he keu hoi ha keia a kahi inoa mikololohua nui waie a'u e puana ae ai o kela keiki ui; aole anei hoi pela?" A i na hora no hoi ou a pau, mai ka ma--1 kamua o kou keehi ana i na alapii o : keia hale, he pinepine kuu ninau ana: | Pehea aku nei la o Re? Pehea ka ioihi ; no Re e moe ai a hiki ke noho iiuna o ka noho? Ua hali aku anei oe e Jirae no ka Re mau mea ai? A pela waie aku o na manao like e komo ai no ka inoa Re. Manao anei oe e panai koke ana au i ka hanohano nou me ka inoa Mr. Taremaine? Ina pela kou manao ana, alaila, ua kuhihewa loa ia-oe, wahi a ' ua Kamiia neu Ua hoouiuhuala mai la au me na j huaolelo hope, aka, ua hoonaio iho la no au iloko me ka hoike pu ole aku no hoi ma ko*u mau heleheiena; eia nae hoi ka'u i.pane hoohemahema aku al i mea nona e koho iho ai i ko'u manao, a oiia kela: * Aoie i xriaopopo ia'u ka mea nana i haawi aku i ke kuleana e komo pu mai oe e kaana pu me a'u i ko'u w&ihona. He mea oiaio nae ua koho koke mai la kela I ko'u manao, laia e haka pono mai ana ia'u, me he la aia he naiuiloko ona ua kuio au ma ia pane ana. He keikf kupanaha maoii ka oe, wahi ana, a hoomau fcou mai ia no: Ua makemake ar,ei oe e haaleie ia oe e a'u maioko nei o kela kee&a a he ku ae no ko'u hoi ana ilaio? Ua ano kuia mai ia au me keia p&ae, a t mea e hoomaiielieia ai kona noonoo no ka'u pane mua o ke ano kikaho, ua hoomaha waie aku la no au ma ka oleio ana, nona ka hale a nona ke knieana hiki ke iuana ma kona mau kuono eiike me kona makemake. Aoie, wahi ana. me ka mao ara ae o kona mau heieheiena o ka mahiehie 0 na minute mamua iho. A oia no kana 1 hoomau hou mai ai oia i ka oleio ana; Noo keia keena oiai oe maanei» aole l»«i he kuieana o kekahi e hoopupu Iho iloko j*ei ke kue ia i kou makemake—o kou makemake no nae paha ia o ko'u hoon&io mku ia*u iho ma k&hi e ea? Uia t pane mai ai peia, ua ku ae ia oia iiuna me ke kali mai no ko'u pan« *ku iaia, kuu ae aku paha a i ole e hoole aku paha. (4.0)e 1 pau.)