Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 46, 16 November 1900 — Hawila ke Koa A I OLE Magarita ka Ui. [ARTICLE]

Hawila ke Koa A I OLE Magarita ka Ui.

hoike keia oia}<» o na oielo a ua Kaita la, a ina o Maiavalla he kanaka oplo 1 hoopihaia me ka puuwai paiahe wale, ina no ua hookipa mai oia I na manao hohe waie lloko o kona ho»po mamuli o ka ike ana aku i ka nui hewahewa o na kanaka kauiana i lilo pio na ka mea ana e aa aku nei e paio. Aka, aoie pela oia e hana ai, a ua po>.a aku ia kona leo iniua o kona hoa papa iealea: "Ina he 98 ka nui o ka poe I hoehaia a make paha ia oe, aiaila, o Kou poo auanei ka piha ana o ke 98 o ke kael ! gula." . , Aiaila, unuhi ae la oia I kana pahi{kaua a oleio hou aku la 1 kona hoa: j "Ano, e mai oe e kela kanaka I hohe wale e Ike i ka mea hiki i ka Nai(ta oka hoaloha o Hawila ke hana nona f iho. a no ka laahia hoi o kona inoa. | la manawa no i hulali ae ai na pahikaua tt ua mau Xaita la, a o na Naita I o ae hoi ua nee aku la lakou a ku mai ha ma kahi kaawale me ka nana ana j mal I ke kakiwi pahikaua a ua mau | N"aita la. L-a haka pono loa ae la ko laua mau • maka i kahi a me kahi, e hHllll ana ko iaua mau onohi i ka pua-ena o ka inaina e paila ana iloko o ko laua mau houpo. Aia hoi o Hawiia ke nana jx>no 1& 1 ke kulana kakapahi o ka Naita Murata o na Mauna Urala, a pe)a hoi i ko kulana o kana Nalta. Ma ka hakiio ana aku i ko laua mau kulana, he mea maopopo aia ka Naita MalavaHa ke lawe la 1 ka hanohano ma ka eleu o na kiina pahi, a ua kaa hoi i kona hoa ka ikaika maoll o na kamoe pahi ana, eia nae he ulolohi kana mau pale ana i ka Malavalia. Ua like no a iike ko laua mau ano kuiana ma na ano a pau, a he mea pohihihi no ka holke ana ae nawai ana la auanei ka eo o laua. I ko laua hoomaka mua ana e ulel«, ua ninlu ae la ka laua mau pahikaua e llke me ka huila makani, a e haa ana hoi ko laua mau pauku klno me ka mikioi loa. Ua noke iho la laua no kekahi manawa, aole nae he ku o kahi me kahi, oiai nae e hoao ikaika ana laua e hookola ka ilni o kela a me keia o laua, e loaa na palapu mua maluna o ka hoa palo. No keia ulele makakiia ana mawaena o ua mau Naita la, ua haawi ae la na Nlta e ae i ko lakou mau mahalo maluna o kela a me kela o laua, a me h« mea la nae, o ka hapanui o na mahaio ana aia no i maluna o Malavalla, no ka hlklwawe o kana mau kllna pahl ana, a me ka hiehie malkai o kona mau kulana.

Ua hala paha he hora okoa o ko iaua ana pahlkaua ana, ua hoomaha iho la laua, e hoomakaukau ana ia laua Iho no ka ulele helu olua ana» I kela wa I hoomaha ae ai ua mau koa la o ka makaklla, la wa 1 huli ae al o Malavaila ninau ae la i kona hoaloha la Hawlla: "Pehea la kou manao no ka'u mau kllna pahl a me ka'u mau pal*» ana I na hauna pahi kumahumahu a kela nunni o na ululaau ahtu o T7rala?~ tTa ike koke Iho la o Hawila i ke «no o keia ninau a kana aikane, he n nau ano hoonaukiuki i mea e pti ino loa ai ke kai o kona hoa paio, noiaila, pane aku la oia: "E Slr Naita, he keu ka lua ole o kou akamai ma kau mau kiina pahl ana. a pela pu hol me kau mau pale ana, me he )a he haumana kula kau e a'o ana." No keia papa leo ana mawaena o Hawila a me Malavalia, ua kanl ae ia ka aka a na Xalta Hunegaria me ko lakou nana ana aku maluna o ka Naila Huklnl. A o ua kaeaea la hoi o na mauna Urala, ua puai mai la ka ula ma kona mau papalina, a haakokohi mai la na kukoko o ka inaina ma kon& mau onohi maka, a oni Ino ae la na koni ana a kona mau aa-koko, a ia wa oia i pan?. hou mai al 1 kona hoa paio:

"Ua hehena paha oe i manoo nel e hoolllo mal la'u I kamalli a he kelkt 11111l loa au a oe. I keia wa e aee koke mal oe imua o kuu pahikaua punahele a e lke Iho auanei oe aole owau kau haumana kula. aka, o oe auanei ka'u haumana. A ia manawa I huhuhui hou ae ai na makakUa a «a mau moho Ia» kani-o ae la ka laua mau pahlkaua. hulla ae la hol n olapalapa oaoaka Hllll ma ka laua mau pahlkaua, d ua ol ae kela ulele hou ana a laua I ko ka manawa mamua lho. I kela manawa no hol i pane kikoola mai al kekahi o na Nalta ekolu l koe o na poe Naita malihlni mai na kaiaulu mai o Huklnl: "Hoaha la ka keia wahlne 1 pane hawawa mai nel? E makemake ana paha I pauku laau no kona kikala?" "E hele mal ana oe, malla e loaa ana ia oe h« haawlna 1 kaulawahaia al ko alelo e kekahl wahlne e like me a'u nei ke ano," Wahl a ka leo I poha aku al me ka moakaka. Emoole hol ku ana ua kanaka nei Imua o ka mea nona ka ieo i poha aku me ka moakaka t lohela ae al ka pane ana. a o ko laua hoomaka iho la no hol ia i ka hookala ana I ka laua mau mea oL Eia nae. I ka hoomaka mua ar«a eo a laua ua moku aku 1a ka walia o ka Naita Huklni I k pahl kona hoa, a I keta wa t olek) aku ai oia i ua Na!t* Ruklnt la: "O ko pepelao akaa kau e malama a kau auane! kuu hoaHona maluna su. * iilo hol oa I puaa I hoallo&aia I ka'u hoallona. "A ela ka hoallona o ka'u puaa, kaklkepa» tn% ka aoao akau." like me keia mau hoaoleiei, p*!a no *itmea nana !a ma uhuaolelo 1 hooko aM al. * moku a lele ana he apana pepelao. otal aole i ke akamai kakapahl o kona hoa palo pa3e a» t ta hanaa pahi akamal lua ol* * ko&a ko* koolua. A no ka nu! foa o k« koko • kah« ana, m«] ka wah* maS o o* Kalta. R«kia) !a. ua hina aku !a ola Uuna o kona man hoa « ku xcaX a&a maliop« oaa, a la ma-

nawa no hf>'. i l aa as he o ka *?ha«ha. maluna o fca poohiwi akau o ko Malavalia hoa palo. noīai.'a. ua h»ki<a a>» ia na t>aio ana mawaena o laaa. O na Naiīa lanakila hoi ua hui ae !a ;rcm na miao»*» ™ *" n-au papaiina. • bele aku lai» k» i«pa sau ? ro » Mrr r.L r*oT*o na *"«» aku !akou rna« n» au e malur.a o » aua * manao a me txa Nolaila. ua mawaena o lakou. olelo hoeueu ma a o keia m»u »U>o « c ku L a j papa i*u rama e U.e n>e Ka kakou i ske e " ei * i hoonaukloki no -rßS^r^at u- !° ītJi°o lakou a pa'l aku la ma ke ;rj"ssr!^ o^

"'a manawa. hull mai la o Hav.',la a nana mal la me Ua minoaka ana iho. P "he au ma Wu a.na hanau he keu ka poe o Hunegaria o ka poe akamal ma ka kakapahl." I kela v,a 1 huro mal ai na Nalla Hunegarla e ae, ka mao ana ae oia mau leo huro, ua hoomau mal la oia t kana kamailio ana: "A nolaila. mamuli o kou noi ana mal net ia'u e haanl aku au t ko u ® e a "® e ana pahikaua pu me oe, nolaila, ke ae aku nei au me ka hauoll » oa ' « loaa ana ia'u k& ok» " ,akal kai ana l na kiina pahi akamai a na kanaka Hunegaria a'u i lohe waie ai ma ko'u aina." Alaiia, kuene pono ae la uama«™ o ' ho ia elua, e haka pono ana hoi kekahi i kekahi, me ka laua mau pahikaua e kamoe ana imua o laua me ka makaukau o ko laua mau iima e kakefcr i ua mau makakila la 110 ka pahu hopu hope o ka loaa ana o ka lanakila. E kuu makamaka heluhelu, e hoike aku kou mea kakau moolelo, o kela Naita Hunegaria e kakapahi nei me Hawiia, oia no kekahl kanaka akama loa oia aupuni ma ia olhana, a ua helu ia oiA ma ka papa ekahi o na oiohe akamai loa ma ke kakapahi ma Hunegar»a a puni. ... O ka inoa oia Naita, oia no o Basiliko, ka mea i kapaia ma Hunegaria, ka Naita Oniu Pahi o ke Kapa Kila Daia. Nolaila, e kuu makamaka, ke ike nei oe o keia kanaka i aa aku nei e paio pu me ka kaua hiwahiwa, aoie ia he kanaka makaukau l ka hoewaa, aka, oia no kekahi kaeaea hoopapa pahlkaua o ka aina o Hunegaria.

A ma kekahi aoao hoi a kaua e noonoo iho ai, aole hookahi iwaena o keid puulu kanaka e aa ana e palo me ka kaua koa opio l ike a hoomaopopo o ka i Naita Hawila no keia a iakou e hoouluulu mai nei; eia nae, ua lohe lakou ua | hoea mai oia Uoko o ke kuianakauhale, a, aia oia iioko o ka pa alii me ke keikialii Mariona. 1 No keia hookaulike ana i na moho hakaka a kaua e ike aa ia, e hoomau kaua i ke kaao ana no ka laua mau . oniu pahi aneu : oiai ua mau Naita la e haka pono ana f kekahl i kekahi, a momūa ae o ko laua ulele ana, ua ninau mai la ka Naita Hunegaria ia Hawila: . "Owai kou inoa, i hikl oi ia'u ke ka- , Uau maioko o ka'u buke hoomanao i kela ia, a maloko hoi o keia hale i loaa al ia'u ka hanohano o ka hoeha ; ana i kekahl Naita o mea ka inoa?" j No ka ninau aua kanaka Hunegaria la, la wa pane aku la o Hawiia: | "Aia a hoehala au e oe, alaila, hoike raku au J ko'u inoa, aka, no keia wa nae e halihali mau oe iloko o kou puniu {"hoomanao, ōVau ka mea i kapaia e na •: kanaka o keia alna, Ka Naita o ke Ka•pakila Omaomao e kuewa heie ana ma ina k&kai pali o keia aina. Nolaila, e ( kapa mai la'u o ka Naila o ke Kapakila {Omaomao, & i hoehaia hoi au e oe, ala{Ua, e ioaa ana i& oe ko'u inoa ponoi, |A o oe auanei ka mua loa o na kanaka j ike oniu pahikaua i hooha&haa i ka ike , kakapahi o ke kanaka nana i hoonaueue i na kihi eh& o Italla."

No keia mau huaolelo a Hawila I pane aku ai l hoano-e aku i ka helehelena o ua kanaka Hunegaria nei, aole hoi oia waie, aka> o kona mau hoa pu kek&hi ma ia ano hookahi e like me kona.

No ka mea, u& hoala aku la ia mau huaolelo lloko o lakou o Hawila ka paha keia e ku nei imua o lakou, oiai ua lohe lakou oia wale no ka Naita nana i hoonaueue ae ia Italia me kona akamai nui «, me kona makaukau ma na me» kaua o kela a me keia ano, a oia kanak hookahi ka lakou i lohe ai, ua hoea mai oia iloko o ka halealli ma ka Ta mamua iho. I ka wa a Hawlla i ike aku ai i ke kahuli ano e ana ae o kona, hoa paio, ia manawa oia 1 pane aku ai: "E kuu hoa leaiea, mal hoopioloke kou noonoo no ka'u mau huaolelo a'u i pane aku nel Imua ou o Ulo auanei ka kaua paani ana 1 mea lealea oie ia mai e keia po« e nana mal nel ia kaua. "Aka, i mea nou e paanau ai i ka'u |mau hauna pahi» penel au e hoonohonoho aku ai: [ "E kuni ana au I ko lae me ka huapalapaia V. ma ke kllna pahl a ko Ara;bia poe. O ka mua la; & ela ka lua: E kahakaha aku ana au 1 ka mahlna hapa poepoe o Tureke, ma ke kamoe lau pahi ana a ko Suletana o Aigupita. Ela ke kolu; £ pa'i aku ana ma ka papa palahalaha o ka umauma 1 ke ke'a o ka hoouka kaua hemolele ma lehusalema. ma ke kaklwl pahi kaolana ana 0 ka Mol Puuwal Uona D Alehlona. "A Ina e hlki ole la'u ke hooko i keia mau hoallona ekolu nuUiina ou nie kuu pahlkaua nel, mamuli o kou akamal kakapahi « kuu hoa. alalla. « kii mai oe e oki ae i kuu pepeiao akau, i pani no ka pepelao o ke kanaka Kuklni t hoailonaia aku nei e a'u o ka'u puaa helu ekahl la o keia alna * "Nolaila»** wahl aoa I hoomau aku al 1 kamallo ana imua o kona hoa paio. "e kiai makaaia loa oe ia oe iho I oie al e hookoia keia mau hoan<ma a*u l hal aku nei ia oe.** ( Ia maaawa laua 1 hookuu ae al I nt |nlniQ poahi ana a ka lana mau pahi kaua» e 01010 ana hoi he anapu awt !a na ka uwlla.

Oiai hoi e alaume ana ka laua. mau oniu pahī ana, ia na no i hoohs> ae al o HawlU: "Hvlu ekahl au. ua paa aku ia ka hoaii< na h-eīu ekahi maluna o ko ?ae." He olaīo. i ka huii ana aku o na <1 pau & n&na aku la ttiasuna o k& iae o ka Xaita Huoegaria. aia hoi. e kau ana ma kona iae ka huapaiapaia V. Oia hoi ua ioaa aku ia k aiae o ka N"aita Hunegaria i ka weielau pahi a Hawila a moku iho ia ma ke ano i taoikeia ae !a. me he mea la na ka pahi a ke kanaka oki huila i hana. a e kaki mai ana hoi ke koko ma ka lae o ua kanaka !a.

Xa keia moku ana o ua kanaka la » hooi loa al i kona makaaia ana a me ka hooikika ana e loaa he wahi lihi o kana pahi mluna o kona lioa palo. A pa koele a niniu hou ana na makakiia a ua mau moho la, ia wa i pane hou aku ai o Hawila:

-No kou hiamoe, ua helu eiua au. oiai.' aia ma ko papaiina akau ka hapa mahina poepoe o Tureke, a oia ke kiina a ke Suletana o Aigupita," I nana hou aku. ka hana a na mea a pau, he olalo no ua moku ka pap&iina akau o ke kanaka Hunegaria. a ua like ke ano me ka mahina o Hoaka. Aiaiia, ulele hou iho la laua no ka ekolu o ka manawa, me ko Hawila hai ana aku i kona hoa paio: "E pono oe e makaala loa, no ka mea, eia i ko umauma au e kll aku nei i ioaa ia oe hoailona hemolele o ke ke'a o lerusaiema." Aole i emo ka laua kakele ana ae i ka laua mau pahikaua, aia hoi, hooho ana o Hawiia: "Ua kau au i ka helu ekolu, no ka mea, ua kuni ia ko umauma me ke ke'a 0 ka hoouka kaua o lerusalema." j Ia wa i haule aku ai ua kanaka la iluna 0 ka papahele a ikeia aku la ka | moku ma ke alo o kona aahu e pili ana 1 i ka umauma a e puai mai ana hoi ke koko mai kona umauma mal. I kela wa I lulumi aku.ai na hoaloha I o ua Naita la ma kona wahi e waiho ana. A ia manawa hoi o Hawila me Malavalia i oili mai ai mailoko mai o ka 1 hale inu rama -a kamoe aku ia ko laua Imau wawae no kekahi wahi okoa o ke kulanakauhale. I ka makaikai ana o na hoaloha o ka Naita Hunegaria i na palapu i kau aku maluna o kona kino, ua ike iho la lakou ua hookola na olelo a pau a Hawlla i hai mua aku ai iala. Aia ka huapalapala V ma kona lae, ka mahina hapa poepoe o Tureke ma kona papalina akau, a o ka hoailona o ke ke'a umauma. Ua ku iho la ua poe Naita la me ka haalulu no ka hoomanao ana ae -i ke akamai lua ole o ke kanaka nana i hoeha i ko lakou hoaloha. Aka, aole nae ia he manawa no iakou e apa ai no ka mea e pono ai ko lakou hoaloha, oiai e hele awai ana ke koko mai na wahl ekolu mai o kona kino, oia ka papalina, ka lae a me ka uma|Uma. Nolaila, hoomaka aku la lakou e hana i ka mea e hoopaaia ai ke kaheawai nui ana o k4 koko o ko lakou hoaioha, oiai o na kanaka oia au he poe wale no ka hapanui o.lakou i ike i ka oihana lapaau a hoola hoi i na palapu i loaa ma na kahua kaua. A e haalele kaua e ka makamaka heluhelu I ke kamailio ana no keia poe, a e hookolo ae kaua mahope o Hawlla ma; aka, e hoomanao iho oe, e kuu makamaka, ua kukuni paa* ia lloko o ka houpo o na Naita Hukini a me na Hunegaria a kaua e ike nei, he manao inaina no Hawila ma, a ua paa ko lakou manao e kau maluna o laua i ka hoopai kupono no ka hewa a laua i hana ai. Ia Hawiia* ma i haaiele iho ai i ka hale inu rama, ua kamoe aku la ko laua mau wawae no kahi a kekahi puulu kanaka nui e puuluulu ana. A no ko laua nei e ike i na mea e hanaia a me ke kumu o ka akoakoa nui ana oia poe malaila, nolaila. ua hele loa aku la laua a komo iloko oia aluka . Ike aku la laua i ke kumu nui o ka puuluulu ana o na kanaka ma ia wahi. oia ka hoolohe ana i na olelo a kekahi luahine kilokilo. E noke ana oia i ke kukala me ka leo nui, e hiki mai ana he kaua huliamahi ma ka aina, a e onouia aku ana na Naita a pau o ke aupuni iioko, o keia kaua huliamahi weliweli me ka ike ole ia nae o ke kumu o keia paio ana. Aka," wahi a ua luahine nei i pane ae ai. "E hoohaliu mai e ko Hunegaria, E owiliia ana ka aina iloko o ke koko, Aia hoi! Aia hoi! E pii mai ana mai ke kukulu hema mai, He makani puahiohio ikaika loa, A mai ke kukulu akau mai hoi, He ahi a me ka pahikatia, Nolaila— E hoomanao, e na keiki a kanaka, Eia iloko o keia kulanakauhale, j Ka mea i ponlia no ka ikaika, ! Aohe ona lua ma ka aina, ! O kona inoa o Kulkahekiil, O kona inoa o Pahaohao, O kona inoa o Lua Huna Waiwai. A o kona inoa ka Muli o na Hoahanau Ekolu, A oia auanfi ka mea nana E lawe mai i ka poino maiuna o ka aina. * A! A! ke ike nel au i kefa wa, j Ke ku mal nel oia imua o'u. Ua pau—aloha oukou."

I kela wa i nalowale aku ai ua Trahlne luahine Ia a ike ole ia kona wahi 0 ka hele ana aku. A o ka manawa no la J nahaha ae ai ka'aha kanaka, e puhee ana kela a me keia no kona wahi Iho. 0 Hawila ma hoi, ua hull hoi aku la laua no ka halealU me ka piha o ko laua mau puuwal I na noonoo nui mh no na olelo a kahi luahlne kilokHo. 1 O oe paha kekahl e kuu makamaka heluhelu e pahaohao Iho ana no keia wahi luahine a ninau iho hoi, owai la ia? 1 mea e hoopauia ae ai kou pohlhihl a moeakhi hoi kou noonoo ana, e hal aku kou mea kakau ia oe no ua wah! luahlne la, ola no o Sidia. Ma la la no oia I hlki mal ai iloko o ke kula&akauhale o Hunegrarla, Uoko o ka haia ana o na la he elima o ko»a hele ana mal mal Roma mal a na bete mai hot ola ma ke ano huna iala. Iho, i mea no Hawila e ike ole al laia Ina e ulla ana kona halawai a huj ana paha me ia,

no ka mea. he hana nui kana o ka he>ea ar>a aku ilaiia["a niaojH}pv> ae ls pahs ia oe e ka hoa heiuhe?u o kahi iuahlne Sidla ro keia a.kaua e ike ae la. nolaiia. na leeia mua aku e hou» mai ia kaua { kana hana R „ r cyĀ h£? r-na mai i Hune«aria. aka. ex!nau iru I auanei o«. ;a L*idenala. ka o ua wah; lu ihine la, _ « n a ike &n& no 'woia ana. "hu-hahu. aku na m To l e K Zi ana *aua a Kamai.io no Ha. nama. ia laua I huli h oi aku ai no ** ko'laua hoea ana aku 1 ka halealli, o ka aina awakea la I keia manawa a e kali mai hoi ka Mol K iaua hol aku no ua manawa la no ka P To*T:: aole 1 hoo.au, ua i, na kaii ana a i» Moi ia. oiai ua hoea aku laua iloko o ka wa kupono. I kona ike ana mai ia laua nel, ua mahamaha koke mal la oia la iaua e hele aku a noho ma kekahl mau noho e k« ana mamua pono mai ona. E like me ka poloai oluoiu ana a ua Moi. !a, peia no laua i hooko aku ai. I ko laua nei no ho ana iho, ua par.e mai ia ua Moi Humera nei me ka leo oluolu:

•'E r.a Naita. ua kokoke mal ka manawa no ko leakou paina awakea ana. a nolaila, mamiia o ko kakou heie ana aku i ka papaaina, e ae mal olua ia'u e ninau aku ia olua no ko olua wahi i loaa awu ai i ke keiklalii. "O ke kumu nui o ko'u ninau ana aku ia olua, oia ka pono ole o ko'u noonoo e noho nei no ke keikialii. •

"He keu kela o na manawa naiowale pinepine Iho nei ona mai ka haleaiii aku nei, a ua waih<Thoohemahema loa mai nei ola i ka hoonmamaa mau *na i ko mau koa, oiai ua kakake loa mai i ka manawa no ka hooukaia ana o kekahi kaua nui mawaena o ko'u aupunl a me na kanaka ahiu o Austro." No keia mau -olelo a ua Moi la, ua komo iho la ke aloha iloko o ko Hawila ma puuwai, nolaila, ua hoike aku la o Hawila i ka moolelo e pili ana iaia mai ka mua a ka hope, me kona paijai ana aku hoi i ka nui o kana mau hoomaikai no kona hookipa ana mai iaia a me kona hoaioha maioko o ka halealli.

| Ika lohe ana oua Moi Humera la i | ko Hawila moolelo, ua hoopiha. loa ia kona houpo me ke aloha, a pane mai la: "He oiaio.'e Sir Naita, he kanaka o£ i hanau kupanaha ia, a ua hanaia no i kahl hana kaulana loa o ke ao nei. j "A mamuii oka hookipa ana mai a I kuu keiki ia oe a me kou hoaloha ma I ko makou halealii nei, ua hoohanohano i ioa ia mai ko makou haleaiii nei me I kou noho kino ana mai, ka lua ole hoi i o na Naita a'u i lohe nui ai I kona | kaulana ma Halia a puni. | "Mamuli o kau hoike no ko olua wahi > i halawai pu ai me ke keiWalii aia ia i maloko o na ululaau Urania, alaila, ke i manao nel hoi au ua hoohehenaia kona n,oonoo, a«ua pupule maoli paha oia no kona ike ana i ke kinowallua o kela wahine lapu o loko o ua mau ululaau : la a'u i lohe wale ai, aia i na kuiuaumoe a pau o ka po e maalo ae ai oia mawaena o na laau maluna o kekaiii lio eleele. "A ke manao nei no au eia hou aku nei no oia maloko o ua mau ululaau la a o keia hana ana he ku loa I ka hoonaukiuki a me ka pono ole 1 ko'u manao. "Eia kekahi, eia kona kaikuahine ke waiho mai nel 1 ka ma'i i keia wa, a pehea ia nei keiki l haalele mau mal ai i ka halealii nei, oiai ua ike no hol ia aole i akaka na ulia polno o ka manawa e kau mai ana maiuna o'u. "la'u no hoi i ninau aku nei i jcona kaikuahine, ina paha ua ike oia i kahi ana i hele &ku ai, ua pane mai oia ia'u ua hala aku oia no na kaiaulu hema o ke aupuni nei, aka, aole pela ko'u manao." v "Ia wa no i kani mai ai ka pu-puhi no ka aina awakea, a o ko l&kou wa no ia 1 hele aku ai no ka papaaina. Ia lakou i hiki aku ai ma ka papaalna, ua noho iho la iakou a hoonuu t na mea l hooiu'a ia maluna o ke pakaukau. Oiai lakou e ai ana, ia wa i pane mai ai ka Moi Humera imua o Hawlla ma, me k& olelo ana maIJ | "E na Naila, aku nel au ia | oiuii i ko'u makemake ole i keia hana a kuu keiki, ua hele ko'u manao a pono oie no keia nalowale pinepine ana mai a'u aku. "Nolaila, e na keonimana maikal, ina he wahi aloha kekahi o olua no ke poohina e like me a'u nei ke ano I hookupilikii ia kona mau noonoo ana no ka pono oie o kana keiki e like iho ia m« ia a'u i hoike aku nei ia olua, alaila, qla ka'u noi la olua," keia wa i hioio mai ai na waimalm K,a papalina o ua Mol eiemakule ia, r~e ke kulou ana iho tr kona poo ilalo. L a iilo keia helelei wale ana mal o na v. rJmaka o ua Moi la i mea e hoonaue Hawiia ma manao, & ua ko::iohia pu aku la laua lloko o na kaana pu ana me na manao luuluu o ua Moi hapauea 1&. No kekahl mau minute tke kulou ana o ke poo o uo elemakule la llalo a ala hou mai la, a me na onohlmaka e hoike mai ana I ka luuluu a me ke kaumaha 0 kona puuwai, pane hou mai la oia; Ae, e na Naita nMlkai, e ae mai olua 1 ka'u nol, i hoomaMUia ai ka luuluu o ko'a puuwal e pioloke nei i keia wa, & oia kaia:

"Ina aole e bo! mai &oa ke keikiaill i kela la a hala k«la po, alaOk, I ke kakahlaka o ka Ia apopo e hele huU aku ai oloa laia ma na ululaau o Uranfa, 4 ke loaa ola la olua, e holke aku olua iala ela au ke vall)o nei o kahi &&o he na. kupuia e na manao luuluu a me k« kaumaha nona » * ° ko«» kalkuahlue hoi ke walho nel maluna o kot»a wahl moe he ma'l no hoL "E oleJo koka aku olua e hoi koke mal ola no ke kulanakauhale nei, a ina &cde oia e hol mai, alalla, ua paa kuu hoohikl m«Juna ona, aole oia he keikl na*« a mai manao hoa mai koi ola lt*u h« makuakaae nona, a o na ululaau la noho aku." Me z*ta mau huaolelo p<Ui)lu ae la ola I kona mau maka me kona mau ||. ma a kaiele hloia kona mau kuekae Uma t ka pakaokau a uwe iho !•»

Aole loa o roa l neie i ra manao ak>ha no ua elemakuk 4 M<n \.x o Hunegaria, oiai oia e "walohia ana n> kana kelki. ke kwleana paa t> kela a me kela mea keiki e hoike ai me ka oiaio. I keia wa \ pane aku ai ■.> H.nwīia iniua o aa Mot Humem la. m- k haalu!u, oiai hoi, o kona |>apa uum.* kekahi e ialapaia ana e na manao walohia aioha. "E ka iloi. no kai? mau noi ia maaa e haawi aku maua i ko maua mau kokua la oe no ka hele ana aku e ;n- \ i kau keiki, a e hoike aku hoi i kou aioha makua nona, ke haawi aku nei maua i ko maua ae ia oe, a ke hauoli nei hoi maua \ ka loaa ana he wa kupono e hoihoi aku ai maua i ko maua mau aie no ka nui o kou lokomaikai e ka MoU a peia hoi me kau mau keiki.' la wa nana hou mai ia ua Moi "a ia laua nei a olelo hou mai la: "Aoie oiua t aie ia'u, aole loa i ki'u mau kelki. a mai manao olua e na Xa'.ta malkai o ka malu hale o olua i hookipaia mai ai e kuu keiki a me ka ai a oiua i % ai ai, ua aie olua ia mea, Mal nana olua ia mau mea, aka, e a!o--ha mal olua ia'u, a ua pomaikai uu i ko olua hoea ana mai ma ko'u haleaiii nei. oiai, ma o olua Ia e hookoia ai ko'u niakemake no ka hele ana aku e imi i keia keiki auwana, •'Aole-hiki ia*u ke pauleie maluna o ko'u mau Naita, no ka mea, he poe wale no lakou l like na manao me ko ke keIkiaiii, a he hopepe wale no hoi lakou imua ona. "Nolaila, ma&a» au, o olua na mea e hiki ai keia kauoha a*u. A oiai hoi ua ae mai nei oiua i ka'u nol, nolaila, e lawe aku olua i ka'u mau hoomaikai ana, a na ka la apopo e hoike mai i ko olua aioha io ana mai ia'u." Aiaila, ku ae la ua Mol Humera la iiuna a haalele iho la i ka papaaina. 0 Hawila ma hoi, ua hoomau aku ia no laua i ka ai ana a hiki i ko laua maona pono ana, aiaila, ku ae ia laua a haaiele Uio la i ke pakaukau. la laua i haaiele Iho ai | ke pakaukau ua hoi aku la laua no ka rumi hookipa, a maiaila iaua i noho iho ai. Ia manawa ua hapai mai la laua i na manho ana no ke kauoha a ka Moi Humera, a mahope o ko laua kukai kamaiiio ana ua hooholo iho la laua he mea i>ono ia laua ke hooko io aku e like me ka laua i ae aku ai. A oiai no hoi laua e nanea waie ana no, ia manawa i hoopuiwa iā ae ai laua i ke kapalulu ana mai o kekahl mea, a * ko laua alaalawa ana ae ma o a maanei o loko o ka rumi, ike aku ia laua he wahi manu nunu keokeo me kekah lipine ulaula ma kona 'a-i. a e lewalew a hio ana he wahi apana pepa. la wa hele aku la o Hawila a hopu aku la i ua wahi manu ia, wehe ao la i ka iipine ulaula e paa ana ma'kona a-i. \Alaila, wphe ae la oia i kahl apana pe>a i omauia ma ua iipine la, eia nae aole he mau huaoleio e paa ana maluna o ua paiapala la. 1 kela manawa i noonoo koke Jho ai oia, o kekahi kela o na paiapala i kakauia me ka waimaka kamahao aia wale no a hookomoia ka palapaia holookoa iloko o ka wai lehu, alaila, ikeia na huaolelo.

2Volaila, hull ae la oia a kauoha aku Ia Malavalla e hele aku oia e hana mai i wai lehu. I ko Malavalia hoi ana mai hoi me kekahl pakeke laau i piha i ka wai lehu, iar wa i hookomo iho ai o Hawiia l ka apana pepa ana e paa ana, a i ka a ana 0 na minute he 15. la wa no oia I unuhi hou mai ai, aia hoi, ike iho la oia i na huaolelo maluna o ua wahi apana pepa la, a ua kakaula ma ka hua Koma, a o ke ano nae ma ka olelo Hawai oia keia:

E makaukau mau olua ke hele mal I ka la apopo. Eia he 20 Nalla o k& Moi Humera maloko nel o na ululaau no ka hoopoino ana i ko oiua mau ola. Aoho olaio o na olelo a ua Moi la ia olua i keia awakea, he apuhi kana mau oielo i wahi no olua e make aL Ua lohe oia mai kana kaikamahlne aku no kou hoole ana e Havrila i ke nol a ua kaikamahlne la 1 kane oe nana, a noiaila, ua imiia ko olua wahi e poino ai, a oia iho ia keia, Ua ike au ia olua I keia kakahiaka, a ua lohe i na oieio a ka Mol Humera ma ka papaaina i -keia awakea, I ko olua wa e heluhelu ana I keia palapala, e hoomanao oiua eia au maka Hale Kakeia Meiodiana nei o k'e Kilokilo Wahine Monika. Eia o Makalika me Perikiia ianei. Eia ke keikialii Mariona maloko o na ululaau e hoohalua ana no- ka puka e komo mai ai. Ua makaukau o Makaiika a me Perekiia e kokua aku ia oiua i ka la apopo. E halawai mai ana oiua rna ko olua alahele me kekahi o ko olua mau hoaloha. » "Nolaiia, ke ike olua i keia palapala. e hoomanao iho i na olelo a e hooliio iho iaia 1 mea ole. ( "Owau iho no oko olua hoaloha. "SIDIA, ' "*Kilo Wahine o na Pae Mauna Romulo." I £o Hawlla ma ike ana l kela palapala mal kona poo a hikl i kona p*wa hi'u, ua ala ae 1& na hoomanao ana iloko o laua no nk hana a ke keiklalii a me kona makuakane. Ike iho la iaua ua upuia laaa £ make, a nolaila, olelo iho ia laua ia wa e hooko no laua i na kauoha a ka Moi r a Ina laua e kuia mai ana ma ko laua alahele e kona mau Naiia, alaila. e hooko no laua 1 ka make maluna o iakou a : au mea hiki 1 ko laua mau ; ikaika ke hoohana. I Nolaila, aobe a iaua mea | koe e ooonoo ai, aka, o ko laua heie wale aku no a ma ka hale lio no ka hooponopono l ana 1 ko laua mau iio anena ooho. t Mailaila mai ua komo aku Ia laua : iloko o ka nimi i hoahuia al na kapakila amena mea kaua I ka haiealii. ( (Aolo i pau.)