Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXVIII, Number 47, 23 November 1900 — HE MOOLELO NO Ke Aka o Kamila [ARTICLE]

HE MOOLELO NO Ke Aka o Kamila

MOKUNA XIV. Hookahi Pule ma Eastville. Ia maua i kaawale ae ai, kaukolo poI©|ei aku !a ko*u mau keehina wawae no ka hotele me na hoomanao a me ke no Vaioleta e hol la no kona wahi. • Oka hotele a'u 1 kipa aku ai, he haie | ano hale lepo no ia e like ifie ka mau |o na kauhale kuaaina, aka nae, ua la- : ka kona malu e pale i na kulu hau he--1 hee oia kau hooilo me ka palekana jo na kino a pau e hoopunana ana maj loko. Ua hoolauna ia aku la au no ko'u | keena noho, a pela me na poe a pau o I loko a me ka haku hotele. | Aole no hoi au i hookuu hookahi ia I mai no kekahi manawa e hookamai aina no'u ma ia mau wahi. aka, e like ;me ka mea maa mau, he mea nui na [malihini kipa o na hale hotele i kamaaina, ua pinepine ko'u konoia ana me : lakou maloko o na anaina luana hoonanea, a ua manao maoli iho no au aia no ko'u home ponoi ke hoopuni la i I ko'u mau hauoli a pau. I ke kakahiaka ' o ke kolu o ko'u la ma ka hotele, komo pu iho la au i ke kamakamailio me ke ; kaikamahine a ka haku hotele, a nana ' i huai mai kekahi hapa o ka'u misiona kaahele o ke kipa ana ma keia hotele , me keia mau huaolelo mua o ka hoolauna: i Aia no ka hapanui oko makou mau hoaloha ilalo o Rutalana. Aia malaila ka mea i kapaia he "ahahui." He wahi . ano kamaaina paha kou malaila? i Aole i loaa ia'u ka hanohano o ka hookamaaina ana me kekahi o ko laila mau kini, wahi a'u. ' Alaila, he malihini loa no oe ia Eastville nei, ea? He oiaio kau—koe hookahi —he keonimana oia i maopopo ia'u eia kona wahi ma kekahi hapa o Eastville nei, o Ge- , nerala Valalie kona inoa. Mohala pono ae la kona mau maka i ka lohe ana i ka inoa o keia keoni-

mana me ka pane ana mai: A ua halawai kino no paha oe me ua Generala nei? Ua halawai pu au me ia ma Nu loka. He kanaka hoopilikia maoli no kela; a ua nui kona hoohuoi ia maanei; he hoi mmai no i kekahi manawa a hele hou no me ka liuliu ole iho, koe he hookahi malama iloko o ka makalii, he mau la ia a koonel poe e oielo iho ai he "liuliu" iho ua Generala nei me kona ohana maanei. Aole i ol aku ke kamaaina o ko Eastville nei mau makamaka i kona ohana mamua o'u. Ua kamaaina kuu makuakane I koonel poe a pau. Aole no hoi i hoi mai ua Generala nel, aia no i ka hi e. Ina l hoi mai, ina ua lohe au. A ua hui kino pu oe me ia ma Nu loka, pela anei? Ua pane mai ke kaikamahine a ka haku hote!e me ka helehelena pupuku a me na olelo hoohuoi no ke Generala, he mea hoi na'u e nalu al me ka mahalo ole i kana mau hoikeike mai o ka pUI oie i na rula o ka noho ohana maikai a me ka inoa, oial he kanaka o Generala \alalie I ike nui ia ma kona kulana oihana koa, he inoa maikai me ka hanohano a he kanaka waiwai nui. O ka'u ia e noonoo ana 1 ka olelo kupono e pane aku ai, eia nae ua pane e mai la kela: Heaha kau hana e lawelawe nei no kou ola ana? Owau? He mea kakau nupepa. E kala mat ia'u. Ina o kau huakai la o ke kipa ana mai he hanuhanu wahi hana maloko oia mau poaī, he oki loa. keia wahi. A o kou kipa ana mai la mai Nu loka pololel mai no ia? īa'u i hoike aku ai mai Nu loka pololei mai au, aole hoi no ka hull wahi hana ka'u misiona. oia no ka manawa like i maalo mal ai kona makuak:<n<>. ka haku hotele a oia kana I hoolauna ai ia'u me ia me ka hoopuka ana me keia mau olelo: , Ua halawai ka o Mr. Teramaine ne? me Generala Valalie e papa ma Nu loka. \ Aha! ua halawai pu olua. Aua kij a wale no paha oe ma kona hale aoho ? w&hi a ka haku hotele. Mahea? Ma Eastville nei anei? ' Aole; oka makamua kela o ko'u hiki ana maanei, wahi a'u. | Ua Ike anei oe i kekahi o kona oha- ! na? ! Aole: o ke Generala wale no. Aole

o'u manao ua hoi mai o!a maanel. olai ua maopopo ia'u he nui kana hana ma | Nu loka. ! Kana hana! Kahaha. o ka hana hea hoi ia? wahi a ka haku hoiele 1 ninau malai? { Ke ike la au i kona heleheiena ano ! hoopukupuku e iike me ka'u I ike mua i »1 maluna o kana kaikamahine, a ke | hele pu mai la kana hooniele ana l kau > wahi o ka hoohuoi no Generala Valalle | e laa iho la kana pane hope ana mal la | me ka puiwa. He mea haohao loa keia, 'la'u I hoomanao hope ae ai no ka wa I mua ioa I hookul ia mai au me na hoiinoino ia o Genera!a Valalie. ke keoni|mana I loaa ai ia'u na launa kamailio > oluoiu loa ana me he makua ia, ka mea ia'u i hoopakele ai mai ka make e ane- | ane iho ana e kau maluna ona, a o ke I kanaka inoa ike nui la mamull o kana |ofhana he koa. a'u I aneane ai e kulou [ a hoomana aku iala; a o ua mea mua | la nana ka hoinolno, ola no kuu hoa 'hana pu o ka nupepa Ilonua Kakahiaka. Mr. Barama Ro«tana. a o ka lua ' iho la keia o ko*u lohe aaa i na hoino-

ino, oia hoi keia haku hoiele. Ma keia n au inoa ua loaa ia'u ka wa e huli toj:o ai i ka olaīo a me ka ole o ko Mr. Valalie s.rn, a ina paha ua hilir.twa ko'u ai:a iaia. Aole ma ko'u ir.au n r wale ana aku no. aka, ma r.a rr*a a pau e holke'.a rra: i l-.ki ;.>/u k- v cok*iku a t«,u- • lri, :kui '- M " -u :: * o u. aa wehe mua aku ia au i k? aia o ka hiki ia'u ke ike io aku me k»la mau hoikeike o ke ano kaupale no Generala Vaialie: Aole no oe i kamaaina 1 kana mau hana e Mr. Haku Hote!e. I ka'u hoomaopopo aku he keu aku ka nui o kana har.a ma Nu loka. He mau waiwai kona e hooponopono ai. he kahu malama waiwai no kekahi poe a lehulehu wnle aku na hana liilii ma kona I ma a me kona noonoo e hooko. He mau hana no kela e paa ai ka manawa o kekahi roa ka hooponopon ana, He Generala kona kulana l ike nul ia iloko oka pualikoa ama na kaua. Na ke kaua i hoopaa kona manawa ma na mokuaina hema, a he mea hiki ole no \o hoohuoiia kona hoi ole mal ma 4a ano. Ua hoounaia oia ma ke komohana e kaupale aku i na hsna powa waie a ka lahui Ilikini. aole nae i iiuiiu ua waiho aku oia i kona komisina a me ka olhana. a ua manao makou e hoi mal ana no !a ota a noho paa maanei. Ua maroia oia me ka wahine he iwakalua a oi na makahiki. He kanaka waiwai no hoi ola, aohe ana olelo hou ana ae pmei ko'u hemahema i koe. Ua pinepine anei kona hoi ana mai e like me ka mea maa mau mamua laia? Ae. A ua r.rho pan iho anei oia e like me ka mea hiki ke manao wale ia aku ma k? ano he kanaka noho ohana? Aole. A no keaha mai keia? He pili ka'u ia oe, aia he mea e aku nana i hoopaa aku iaia ma kahi e.

Ke makill io mai \a kauwahl hunahuna o ka'u hoohuol no ke Generala ina nae he oiaio keia hoikeike ia ana mai nona. Me ka nui no nae o ko'u noonoo anoninonl a me na ninau ulu wa-e ae iioko o'u, ua hoike a maka maoll aku la au I ko'u pohihihi ma ka ninau ana: Heaha ia mea nana i hoopaa iaia ma kahi e? He mea i maopopo ole ia, aka, e hewa anei hoi au ke hoohuol walo aku?* He hoaloha ke Generala no'u, wahi a mea hotele. He mau launa oluolu loā kana ke halawai pu maua. Kapa kahi r-oe iaia o paa-ka-hoku; aole ho: au pela. Ua ike no la l kona manawa e kaha iho ai i ka laina kaupale nona mai na ahahui laulea wale o Eastvil!e nei. Aka, he makemake nui ko'u p ike 1 na kane i mare ia e noho pu me kana wahlne. Aohe pono i hookahi maanei a i hookahi ma Nu loka. Aohe ia he ala pololei o ka noho ana no ka hanaj ur.a hou e ulu mai ai. O ka wa. hope a'u ! i ike al i ke Generala maloko o ka lua- ! kinl, oia no kela la a ke kahunapule i | haawi ai 1 kekahl haiolelo ku pololei loa nona, a he mea alawa like la o na maka lehulehu ma ka punee ona e noho ana, ina he mea hikl k Ike lea la aku ka puai ae o ka ula ohelohelo ma kona mau papalina, aka, he ole loa kona umalumalu Iho o ka hilahila oiai kona i mau maka e hoike ana i ka wiwo ole j o ka hiona a me ke kilakila o ke kulana koa. Ua hawanawana mai kekahi o na ' diakona ia'u, he keu ola a ke kanaka | koa maoli iloko o ka hewa e laa ia pahu l ololei ia ana mai me na olelo ikaika a ke kahunapule. He mea hou keia ia'u e ninau pono ana ina he mau lawe'na olelo maa mau ia mawaena o na kanaka mlaila a hiki loa aku i ka ipuka hale o ka ohana o Genera!a, a ua pane mai ia ka haku hotele: Aohe mau lawe'na olelo olalo nona malaila, aohe hoi he mea i ikemakaia. koe na hoohuoi wale ia nona e ka poe noonoo kupono o Eastvnie nei ma ke nno he kanaka oia i mareia. Aole e nele ka hoohuoila, i umikumamakahi ona malama o ka makahiki i kahi e mai ka ohana aku. Aia oia i kahi e, eia no o Mrs. Valalie lanei, a ua lawa kela me keia e noonoo iho ai. O ke koena aku na'u no la e koho iho. Malia paha hol he oluolu kupono loa ko Mrs. Valalie ola maanei. O ka ea oluolu o ko oukou wahl, he kumu hoopunini maoli no la i kino e no,hcpaa iho ma&nei me ka haalele ote. He olaio kau e pili ana no ka ea. a nc Valalie wahine hoi, ke aumeume nei kona ola kino maikai. Ua hekauia oia me ka luuluu. a ma ka hoomaopopo aku, he wa wale no kona hanu ola e oki pu ia ai. Oia auanei ka wa e hoi awiwl mal ai ke Generala no ka hookaakaa ia o k »na mau maka. Me keia mau pane hope ana. hookuu mai la ka haku holele ia'u e hooluolu ma ka hoonanea ana me na nupepa oia la. He oiaio, ua alakoia aku la ko'u mau noonoo ana no keia moolelo kupanaha a'u i lohe ai e pili ana no ke kar.aka i hilinai r.ui ia e a'u a me ka lehulehu pu o Nu loka. Aole au i hoolawa pono ia mai la me na kumu e hiki al ia'u ke hooholo koke I na paulele ana no la mau hoike. I ko'u hookuu ana ae I keia mau noonoo ana no ka manawa e hooiaioia mal al, ua hooholo iho la au e hilinai ole i na ahewa a me na hoIrolno wale Ia no Generala Valille maluna o na olelo hai waha ke ole e ikemaka pololei. nolaila ua lalau Iho la au 1 na nupepa a heluhelu iho la no ka manawa he hookahi hora mai ko ka haku holele haalele hookahl ana mal ia'u. I ka hala ana ae o ka hora hookahi, ua hoohikileleia au I ke komo hou ana mal o ka haku hotele me kekahi kanaka opio e ukali ana. mahope ona, nona na helehelena I l\lki la'u ke koho kOKe aku I kela manawa, o!a no kekahi pilikana a pilikoko ponoi loa o Genera!a Valalie. No ke kali ana a hoolaunaia mal au ma ka inoa, oia ka'u i ku koke ae al lluna. E kala mal la'u e Mr. Teramaine no ko'u kahamoha wale t kou nanea ana, wahi a ka haku hotele. Aka, ua i mai oe 1 kou halawai pu ana me Generala Valalle ma Nu loka, a ua manao au he aiea hauoil 1 kekahi o kona ohana, e ike 1 ua kanaka la a e nioau paha i ko Gneraia Valalie noho aea, & pela hoi oe Uoko o ka hauoli o ka launa pu ana me kekahi ohana, nolaila, e ae rr>aj e hoolauna aku la oe me Mr. Valalle OplOL Hui ae la maua me ka lulu llma ana a noho iho la ilaio. He olaio ka'u i kobo ai o kekahi pillkoko ponol loa eo kela o Gerserala Valali« a o kana keiki kela o Mr. Conorada. ka mea a maua me kona makuakane Mr. Valalie i kukakuka' pu ai no ka hoomaa

ala ka haua oka nohona kanaka m»kua. (E hoomanao na makamaka beluhehi I ka hoike pokol# e pIU ana no k«!a ma kekohl o na mokuna 1 hala.) Haooli/aa I ka halawal pu aea m« oe he mea i lke l ko'o makuakane. I ka wa hea koo halawai hope ana me ta? wahi a Valall# opla Aob« no I make ae nel ka pole o ko mauk haJav»ai pu ana. wahi a'n. A h« maikal anei kona ola klno aa 1 ike kope ai? Pela ko'u Ike aku— aohe wahl hoallona • holke mai ana I ki nawaliwali ma kona mao helehelena. He hoonaaopopo ko'u e klpa mai ana ota e Ike ta makou. E ltuttu ana paha • "•v ; ;ltau huakai maanei? - Aole 1 maopopo loa ko'u hoomau aku maanel. He wahl hana ka'u me kekakl poal, a he manaolana ko'u e halawai pu me la. Ina nae e hol mal ko mdkuakane. hauoil loa au ke klpa aku'e ike lala. Ua hoike mai na h ohlona hialaai o ValaHe opio i ka'u mau kamallio; o ka'u la e noonoo ana ina wale no oia 1 Ike i kekahi hapa o ka'u huakai hoolana nona, tna ua hooiia ae kona haooll, aka, e maopopo aku ana no iaia, a aole hol au 1 awiwl I ka holke aku laia la nea. Hahope o keia mau kamakamaUlo ana, ua kono mai la kela la'u e hele maua I ka holoholo kaa holua, a ua ae koke oku au. Aole au i hookaulua tho no kekahi mlnute. no ka mea, ke lohe la au i ka wahine a me ke kaikamahine a ka haku hotele e nlele ana la Valalie oplo t na mea e pill ana i kona ohana. Iwaena oia mau nlele ana, maopopo aku la la'u he kalkuahine ka ko Va!alie oplo. Aole au 1 lohe iki t keia mamua, aole no hoi i holke mal o Oenerala Valalle la'o e plll ana nona mawaho ae 0 Valalle op!o. Kau Uke ae la maua maluna o ke kaa a holo aku la me ka paklka launa ole maluita o ke alanui i uhi paa ia e ka hau. Ekipa kaua ma ko'u hale ina oe e oluolu ana. E hauoli loa ana kuu makuahine e launa pu me oe. E kapae kaua no keia wa, me ka mahalo. Aia he manawa hou aku, wahl a'u. Ke aane* la au J ka iaia hoikeike mal 1 kela a me kela wahl, a ua ale nui au no keia lokomaikai nul o Valalie opio. Kaalo ae la maua maWaho o ko Valalie hale noho, a ua Ike aku la au ke hale la no ka mea walwai loa 1 lawa ke kapa~ana aku he Moi. He mea haohao iho la la'u—o keia hale nui a kllakila, k& pa nul a me na hoonanl e poai ana, na kauwa lehulehu e lawel&we maiau ana I na kihapai pua me na huaal, he lako maoli no t ka nana aku. hut pu me na helehelena waipahe o Generala Valalie I haiawai pinepine m» a'u, aole oia lho la na kahooka e nu hele al na oleto ana, he kanaka apiki a he hewa o Valalle, aole no hol I loaa la'u ma la makaikai ana, be kumu ahe«ra nona. Ua makaikal aku la au I na wahi a pu me ka hialaal nul a ko'u hoa opio e holkelke mal nel, a ua ninau aku la au: He kupu ae no anei ka manao iloko •u t kaahele aku ma kekahl mau wahi e ae? Ae, he ake loa au e kaahele. Mal ka wa l loaa ai la'u he noonoo kupono, ola no Ho'u Ike ana ia Nu loka. A nul < ae nel au, aole loa t hoea hou malaila. He hoomanao no nae ko'u i na alanui akea a ioloa o Nu loka, na hale kiekie nani, na kanaka lehulehu wale a pela aku. He mau mea hou loa ia no'u no ke kuaaina. A he nul aku no na mea malkai e le'a ai ka makaikal ana a kamahele. Ina lo oe e kaahele ana no laila, hauoll au ke kipa wale< ae no oe 1 o'u la. Ua hauoli loa au no ke kaahele ana. 1 ke kula io au a o ko'u hoomaha ana iho la no la. Palapala mai kuu makuakane e noho malle au a maha mal n* li*| o ka noho ana haumana kula. Ela nae ua lawa no au me ia mea he maha. He ikaika ko'u elike me ka plpl kauo, a heaha la ka Uke ola mea la'u he nawaliwall. A me he mea la, Ina e loaa hou la'u ka hanohano o ka halawai pu ana me ko makuakane maanei, e nonoi no au no kou kaahele pu ana me a'u ma Nu loka; pono anei la? He nui kou iokomiikai, me ka mahalo, wahi ana. Eia maua ma ke ala no ko'u hotele, a na kupu ae la la'u ka manao ana e ninau no ka ohana o Evana, ola hoi kela Inoa e hul pu ana me ka inoa o Vloleta, ma kela pepa inoa ana I haawi mal ai la'u maluna o ke kaamahu. A no ko'u hoomanao hou ana ae o maopopo ole iaia, a komo pu mal lloko o ka ninau ana e like n hoi me. ko'u maopopo ole, ua hookt pu iho la au. O keia no hol ko maua manawa t hoea aku ai ma ka ipuka pa o ka hotele a kaawale •e la maua no ia la makaikai. He mau la mahope o kela, ua holopo* no ae la ka'u mlstona pokole mamull o ka hiki kino ana ae o Qenerala ValaUe ma Eaatville. a ua ae oluolu mai oia I kana keikl e kaahele no Na loka. Me na hoomanao ana no ka'u mau olelo paa me Valoleta, ua haalele Iho la au la Eastvllle no Nu loka. I ke ahiahl a'a I hlki al malaUa. e ku ana au oia ka ipuka o ka hale o Kamlla Banaxroa, a « hookani ana ka bele kahea o wako. O JTaranake ka mua «aa ka hooklpa ana aku ia'u ma ke keena hooluolu o waho loa o ka hale, a ua hauoll loa au I ka papa leo hou ana me la wahi boaloha oploplo o'u« olai kuu mau !a piUhua o kela polno ulia l hoohalala al malalo ola kaupoku a ke aloha a mē kuu hoomanao poina ole I »oho meha aL Ke ulu pu mai la na hooma» nao o'u no kela kalkamahlno ui o ka hal« mal ma o-~VaJo!etar-«ka, ala dta t KaatvtU*§ O ko*u aloha oialow ala me ia*p a ti ku ho« ««I au nāUlo o fc* maht o kela hale mamwli o k» kono a ta aioka. ua pāhā. ha aloha lauwili dKr tna o ka |im| )to ana no hoi U waiM* aa aaa ka pooa I ka aumakua. OU hol ha, Ia Kamlla I koow naJ al» he B*au

ehina auau a me ka palanehe kona. a j aia ma k<?na heleheleoa hoohle me ka I roiroaka, ua. hEkl la'u ke Ike aku la 'oko ona he piha hauell nul maoli oa j t ? a haawl Uke ae !a ko maea mau ma-> kn i ka nana pono ana, a ola no hoi ka rr«inawa I ke i lou ae ai na Uma o maua. a lulu iho la I ke aloha. Aia maluna ona he mau hoaUona hlki ole ia'u ke hoopoina. O kela mau maka poniponi Uhiiihl ooi ena, ua lawa kona kiiohi hookahi ana mai maluna o'u e hoolaa aku I ko'u aloha holookoa eona. O kela iima palupaiu puanaiki ona I pullki paa mal la i ko'u, ua oi ae k*na kaomi malie ana I ko na mea kino ikaika e hoopaakuku i ka holo ana o ke koko iloko o ko'u mau aa. A ina hoi 0 kona a pau I huiia, kamau iho na wahi mapuna o kela leo oluolu waipahe ona. aohe manene a kana mal e nee holookoa ai ka honua paa mai kona mole. Aohe kela i hookaukaulua Iho i ka manawa o na papaleo ana mawaena o maua. Ua kuhl mai la kela I ka noho r.c ka hookuene ana iho me ka pane ana mal: K; nanaina pU ae kou ma ka oluolu 1 ka'u koho aku. Ao J e e ka io maoll o kela mau huaoielo 1 pane ia mal la ka mea ano e ' loa ia u. Ua like no la me na o'.eU | kuluma o kela me keia la, pehea oe, : p*:hea mai a pehea. Aka, o kela leo ona i pa'e mal la, ua j loaa ole iho la la'u ka huaolelo loa maluna ae o ke "kaukemlo." O kela mau maka ona, ua !!ke ia me ke , kuikeie e houhou ana iloko o kuu 1010. | O kela lima i kaomi mal la 1 ko'u. ; nana i hookomo mai la ka wela a punt j kuu kino. ua Uke no ia me kela po j poina ole ia'u oiai kela mau lima ona i e hoonu'a ana maluna o kuu a-i. Oiai maua e hallu like ana ma ke kowa o hookahi kapuai a oi, a o kahi kuleana i w ale no la 1 kaupale l ko maua hookui ! kino pu ana I kela manawa, ua hik! no | nae ia'u ke honl aku l ka aala o kona rr,au hanu waianuhea, ka mea nana au i hookamaaina mai i kela pu mua o ka honihonl. Hoonee mal la au i ka noho mahope o'u a haule ino iho la ilalo me k»? ano j kunewa ana aku. Ua Uke iho la au me (ke kanaka t ale i ko ke kiaha wai ika- | lk» l ka hooihoiho mai o ka noe. Pane j t»ku la au me ka leo mua o ka puua: { Ua pololel kau koho me ka mahalo. 1 t : a afieane e pau ka'u hoolimallma ana i l keia kookoo mal ke kokua ana i kuu ' mau wawae popilikia. I Ua hoolana aku paha oe ma na npa- ! na kuaaina mai ke laona aku nel? Ua ! hoohauollia paha oe ma kau huakai hoomaha? laia i ninaninau mai i ka'u huakai hoolanalana ana aku ma na kuaaina, aehe o'u kanalua I kona maopopo ia mea. Ua Uke a llke ko'u pane a pane ole aku paha I ka oiaio, ke ole. au e lawe mai i ka noonoo o ka holke wahahee aku. He huakai hoomaha ka'u i ke akea me ka hunahuna ole, a o kela mau palapala malu loa hoi a'u i hoouna aku ai ma kela telegarapa kuaina i kela kaikamahine ui ma o mal. aole loa I nalowale aku hookahi Uhl oia mea huna ie'u I hana al, I ka hue pau ia mai • ia nei. He hoomaoe wale no kela nlnau ana I ka'u huakai, oia ka'u i pane aku ai ma ke ano o ke pakike: Kahaha! o ko apuhi koke mai la no ka ia ia'u! Ko ike kllo polluliu hoi. kulia la Iho 1 ka haina no ko ninau. He oaio hoi kau—a e hai aku au. I EaatviUe aku nei oe. | Ina o kela kunewa ana o'a ma ka no* | ho a e kapaia oia ka hikimua o ka ma-1 lule. e hoike hou ae au no'u iho, ela au ke komo hou nei iloko o ka "hiki-elua" ; o ka malule. He wahi kaaka loea maoli no keia ma ka hoike mea pohihihi. : Aole wale no o ka'u mau hooko ana ; kana 1 heluhelu mal ai, aka o ka ne« hoohana ana kekahi a ko'u puniu 1010. Mai huna i kekahi mea mai a'u aku, w ahi hou ana. He wahi aina malkai maoll no o Ea3tvilte o ka makaikai ana 0 ke kau makaiii. He mau hale noho maikai, he ea oluolu, he mau hotele helu haahaa. he mau huapala, he pakele lloko o ke apuepue kou mai na hoopunini ia laila. Ua hoiopoAo aku nei paha kau mlsiona kuikawa malalla mawaho ae o kou hoolana? kino? Ke akaka wale la no ia'u ke ahuwale loa o ka hapa o ka'u huakai ma Eastvilee. He oiaio ua holopono ka maua kukakuka a ia me Generala Valalio e plll ana no kana kelki Conorada opio a aole ia la nei ka helke mai nona. No ko'u makemake ole aku la 1 kana alahele o ka hoonowelo, ua hoololi ae la au I ke ala papaleo. A pehea hol kou ola kino? He mau nanaina oluolu no hol ia I ka nana aku. Pela lo anel? Aka, he oia mau no au ma la kulana. E nana mai oe ua hana ia mai au me ka hao paakikl. O kau e koho mal ai he io me ka iwi, he hao ko laila. Ina no aohe o'u oluolu pono, aole no au e ike ana ia mea. O kela pane ana mai la ona, ua lilo la I mea na'u e kohokoho ai i kona ano io—heaha la ia? He oiaio, aohe kana he olelonane e loaa ai la'u he moali o ka maopopo, oia ka'u I ninau hou aku al: O kau i pane mai la, he o'aio no anei kou manao? A l oie, he mau ole'o wale ana no paha la nau wale no? He wahi ninau lo no kau, waOii ara. I E hai aku nae au I kona manao lo maf 01l oia keia—aia a hiki mal kuu ipo, e pane kue ho au lala—no kela manawa hol. aohe mau hoohuoi wale ana. laia i pane mal ai he ipo kana, ua | hlkilele ae la au & pane aku la: O kau Ipo! Owal ia? Aole au 1 Ike iaia no keia man&wa, aka. e hoea mal ana no. Aole hlki ia'u ke hele hookahi a mau loa aku »» like | me ia 1 keia wa. Ae. e hikl mal ana no ola 1 o'u nei. Aole au e kuhihewa no la mea. Ua pane koke a*u 1a au 1 ka ninau o ka hoohuoi: 6 Kamlla-~«ia anei iloko nel o kou ohana he wahl meheu o ka hiki ke hooklpa la mai o ka lapuwale me ka h#» hena? Mlnoaka iho la ola 1 ko'u nanalna kuoo me ka'u nlnau a pan» mai la oia: Aoho hol I pakeu loa aku la haawlna 1 ko kekahl poe « ae a me kau kohol wale iho. O ka hehena maoll. aohe la h* mea maalahi ma ka huU ana alm. Ko olelo nei kekahi poo akeakamal aia ho mau mea oi« wale ao (loko o ko kakou ola ana. O ka'a la t haoHao ai, ina paha ho lalaa aul loa kela «aa ko lakoo aoao. Aka. he mau mea klno io no na mea a pau. O ka maaa kakou « kapa ael

!« ola. ota no ka m&sao kulo. He maieawa la o k& 6ooko hana. aoh« no k& Ai* hc m*o maka. i nl ko«a 1 halawal pn mal !a me ko'u iala f pane mal ai: A beafca hoi kau e ha mal ai l kona heiuna I hulia? Heaba ka waiwa) o ke ola ar.a o kekahl mea a rae kana nana aaa? E heluheiu aku l ka moolelo o n.£ oaauao loa» a hlki i ko lakou hopena—heaha? He luakupapau! Aole !oa hookahi Iwaena o lakou l loaa kMH wahi iihl o ka mar.a oi ae e kaupale aku l ka Ikaika o ka make. He pane hohonu keia ana i ko'u manao. e keakea ana 1 ka hoiopono o ka'u pane aku, a ua awiwl Iho ia au e loaa ona mau huaolelo e pane aku ai. oia' kana I nana mai ai i ko'u hakoko me na huaolelo a pane mai Ia me na o elo rnua o ke kono: * E ae mai e Mr. Teramaine i ka'u kono oluolu taoe. u ke keena hoolauna malihini keia a kaua e noho nel, a ina he mea ia e hooiuhi ole ia ai oe, e ukal! mai a'u no ka hale iluna. Ua awlwl koke aku la au i ka ae ana t kana kono, a he mar.awa pokole, ala maua ke hele ia ma ka papaheie o ka hale o luna a hiki i ke kaalo ana ae ma ka ipuka ponoi o kuu keena i w al*ro ai iloko o ka poino uiia. Ku iho ia kela a pane mai la.ia'u: He makemake anei kou e ike hou. He oia mau no ia e like me kau haalele ana iho. Komo aku la maua, a o ka mea mua loa i ike aku ai ko'u mau maka, o'a ka ' aa malkai o ke ahi iloko o ke kapuahi j heopumehana. Ola ka'u i huli koke ae \ ai a ninau aku la iaia: Ke noho ia nei ka paha keia keena? He oia mau no kona pumehana e iike | me ko'u haalele ana iho i kona mau paia. | Aole, me ka iuii pu ana ae o kona peno. Koe ko'u manawa mehameha a pilihua ioa, ua 1.10 keia keena i mea hooiana a hoohauoii ia'u. | Noho llke iho la maua ma ka noho a waiho aku la au i ka'u ninau mua o ka mlsiona a Vaiolet& l hoounauna mal | ai ia'u penei: | Ua liuiiu loa anei kou nono ana ma- , ioko o keia hale? lima makahiki, wahi ana. I Jta umikumamalima o ko'u mau makahiki, ua hoea mai au maanei, He wahi opio wale Iho no au ma kau hoomaopopo. aka, aole ioa au pela. Ua hiki mai au ma ke ano he haku wahine no keia hale, a e hooponopono i na mea a pau e like me kau e ike nei i kela la. Na'u i wa ■» paka aku na lako o loko nei, hoonoho i mau haia wahine lawelawe me ka hooI kaa pu ana aku i na hiia ko na a pau [ ioa. Aole ia he hana na ka opiopio loa e hooko ai. A hiki iho la iloko nei o ke- ! ia maiama, piha ka elima makahiki o kuu noho haku wahine ana no keia { hale, a i ka Iwakalua ponoi o ko'u mau | makahiki. Ke hauoli nei au i kona wehe e ana I mai i ka maalahi o ka'u m!siona me ka | koohuoi oie mai i ka'u ninau, a ua ni- , nau hou aku ia au: | Aole paha oe i lawelawe kohana i keia ( hana e laa ia mau makahiki h6lu wale no ou he umikumamaiima? Malla he kekua e ae paha kahl mawaho mai? He oiaio kau. oi&i aohe i mana la mau makahiki ma ke kanawai. Ua na mea a pau maloko o ka hooponopono ana a kekahi kahu malama waiwai. A hiki nae i keia la, ua ku hookahi iho au e lawelawe aku. No na pohihihl, ua hoomaha aku no au i na hoonaauao ana a ko'u kahu malama. Alaila, he waiwai hooiiina keia nou ea? Ae, iaia 1 pane uiolohi mai ai. Hooilina. Aole anei ou mau pilikana ponoil Oia ko'u wahi pohihihi e Mr. Teramaine, wahi ana. A ina he mau pillkana kekahi o'u, aole loa kekahi e ke- . thi ma ka lpuka o kuu hale. Ua hoomaka e lakou ia'u, a pela hoi au ia lakou. E Mr. Teramaine, aohe o'u wahi hoaioha hookahi ma keia honua. Ke heomanao nei au i ko'u hoike ana aku J keia mea ia oe mamua. Ke ike aku la au i ka ponopono iki o ka'u misiona o ka noii, ela nae ua hoehaehala rfu me kona leo haaluiu a haahaa. He mea kamahao loa keia ia'u e Kamila; no kekahi kino wahine nani, ui, nohea, waipahe e llke me oe, aole ka ho mau hoaloha i eo iaia. No keaha kau pane ana mai pela' wahi ana. E nana iho ia oe. Ala anei he wahi ala I hikl ia oe ke hoike mai e eo ai ia'u ke kuieana hoaioha o Mr. Teramaine? E kaia kahiko loa la 1 loaa ai ia oe. wahi a*u. O! ina oia ano hoaioHa kau l manao ai, aole no au 1 iihi iauna aku ilaiia. 0 ka'u e manao nei, i mea kino I hiki ia!a a me a'u ke haawe pu ' na mea huna, i na koikoi, i na ehaeha, i na ' ana, a e loaa pu ia'u he pomaikai o ka hookaunu pu ana me ia ma-na* haihaiolelo ana. Aole no oe i mamao aku mad ia haawina, wahi a'u me ka awiwi. Aole loa no i loaa iki ia'u ia kuleana. O ka mea malihini wale no ia oe, oia ko'u nele loa me na noonoo ana ae e hanuhanu aku i wahi piii aeao no'u. Owai kau e olelo nei I ka manao ole aku, owau anei? Aka, ke ike nei au 1 ko'u mehameha ke upu nei au i na ia a pau e ea mai ia'u kekahi kuleana ola ano. I hanaia mai ka wahine I mea aha? I mea kaleie maluna o kekahi mea ikaika! Ke loaa nei ia pomaikai i ka hapanui o na wahine, a no*u nei ia, aohe! j He kupanaha no ka kou hooneleia me ra ma&aikai hoohiaiaaiia e kekahi mau maka kane. E aho paha 1 mau maka wahine, wahi a'u e hoohenehene aku nei. Aoie !oa no e Teramaine. Mawaho ae o kuu mau haia wahlne I hooko i kuu makemake maloko o ke!a hale. aoie he 1 r.ahine okoa ae kahi 1 hook'pai*. mai e a'u- O na wahine a'u I papaleo pu ai mawaho aku o keia haie, oia ka poe humu iole, ha|>a papale, kakauolelo, a ' pela aku. Aohe o'u hoihoi iki i na hoa like o ko'u aoao. Ina e hoonele ana oe l na hoaloha mawaena o na kane a me na wahlne, ua hoonele pn ia oe me na manaolana; h? mea loa ka loaa mai oia haawina makamae ke ole oe e hoolauleaia nmwaena o iakou. Ua hoike mai la kiona heieheiena 1 k* iekahi oie me I Jfe»ikeike aku la. eia kana i pane m** ' r tie ke ano hoo- ! )ot) hou t ka maor' Aia a hiki ma- r auanei ku« pr :

Okela ano loli mau o kana maa hoo~ | mah#le olelo ana ftnua o'u a. Imaa paha o kekahi malihini e aku. he mea ioaa keke no ia o ka haohao i kana kuian» papaleo. a oia ka'a e ntlu ana i kela ma.nawa me fca ninau ana aku: A āea hiki mai ko ipo? Aohe o'u kaealua e loaa ana iaia he hauoli iloko ou. Nana mal la keia ia'u me na maka hohuoi a me ka hoike pu ana mal t ka ehaeha a pane mal !a: He kumu no kou o ka ninau ana mal j*Ja. Oluoiu anei oe e hoike mai? He oiaio kau, a he mea anei oe ke elelo aku au penel—o kou ike ana o ko'u ike ana no hoi ia—he pono ole anei ia ' n.a kou aoao. Upoi koke Iho Ia kona mau maka me he la aia oia iioko oka ehaeha. Anehe aku la au e hoomalieiie iaia me na olelo o ka huikala, ua pane mai Ia kela: Heaha kau e koho wale Iho ai no'u e Re? He oiaio, ua paa mua kou maoao. Mai hopohopo oe i ka hoike mai. Ina he mea kue ia e hoomanawanui no au. Ua hoomaopopo iho ia au i keia mahaoi nui o'u oiai ua kaa mai la ma ko'u aoao ka hoikeike ana aku a'u. A hea hiki mai ko ipo? No ko'u makemake ole e hoike wahahee ua hoike aku ia au i ka oiaio i ka pane ana aku: Ua ninauia mai au e kekahi no na mea pohihihi e pili ana nou o ai au ma ka'u huakai hooiana i na apana kuaaina? E piii ana no'u, oiai oe ma na kuaalna. ae, a ua maopopo no ia'u ua mea !a. ola no o Vaioleta! wahi ana. (Aoie I pau.) i