Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 1, 4 January 1901 — Page 1

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

Ka Mana o ka Pahikaua

Hamiletona Teregoma

 

Ke Keiki Koa Kaulala o Enelani Ke Kupweu nana i kaili haahe- i ka Hanohano o ka Oihana ka wa o Rusia --- Ka Mea hoi i Hoo hiwahiwaia e ka Emepera o ia Aina me ka Pua Kulana o Ainahau ---- Ke Kaika mahine Ui---- OLINOKAONOH@LA

 

MOKUNA X

Hoolaunaia me Dureske

 

Iloko o keia mau la hoololoiahili i ko'u kulana m keia wahi, ua ulu ae na nanao pihoipihoi no ka maopopo ole o ka hopena o keia mau hana. Aole nae liuliu mahope mai a hoomaopopo loa u i ka nui ino maoli no o'Deviniski. Mamuli o ka'u oihana ua hui pinepine haua: a no ia kumu ua hoahiuhiu mau @u, --- aohe walaau wale aku, no ka makemake ole ulu koke ae he mau olelo haunaele koke ai ka maluhia o ko @aua noho ana.

Ua hoike aku no au iaia i kahi mau a mai i k a pane a Olino--- e hoole ana kana noi, me ka i aku aole loa oia e @oao hou ia mea. Ua @awe aku oia i keia lono me na manao luuluu, a ua olelo mai, aole loa e loli ae ana kona @pu ana no Olino a aole loa no hoi oia hoaki ana i ke kii ana ia Olino a hiki kona @lo ana i kahine nana He mau @le'i h@@@alimali kakahi ana i panai @nai ai, nie ka' mihi mai no kana mau @ana hooluhi wale ia'u. No ko'u ake @o hoi e loaa he malu mawaena o maua @olaila au i hooluolu aku ai iaia.

I ka'u makailio ana i keia mau mea @ pau ia Esaia. --- oia hoi ke kuko ino o Deviniski ia Olino, ua lilo ia i mea nana n@@noo nui ai. O keia kanaka kekahi kekahi o ko'i mau hoa pili mau---mai a a'u i hoeha ai ia Deviniski, no kona @aikai a oluolu no hoi ia'i. He oluolu @o ko'u manao e pili me ia, aohe pela @e na poe e ae: o kekahi no hoi, no kona like ole me Alexis ma na hana hoo@hiu wale me ka uhaai. Aohe no o'u @oopilipili aku me ka poe i maa i ka @una me Alexis, no ko'u mako'u o ike @ e lakeu.

Aohe o'u makemake iki i kau mea hoike mai nei e Peterovichi, @ wahi a @saia i hoopuka mai ai, mahope iho o kekahi mau minute loihi o ka noonoo ha, @Akahi no a hooholo ko'u manao e kanaka weli loa o Deviniski; a in a a e p@anao ana e hana mai i kahi mea @ 2@@@ e hoomanao oe, e hiki mai ana @ ia ino me ka hakalia olem mamuli o ekahi kumu ino ana e hoopulupulu @.

Hekoki paha, wahi a'u i i aku ai. @e punahele kaikunane i@ka poe hoohi kaikuahine.

P@l@ i@ no pahai aka nae ua hoao @ @@@ e @@we i ke ola o ke kaikunane @ k@l@ kakanahi ana ai. Ea! Heaha @@@@@ @@@ i hele iho nei. Ihea la oia hele ak nei?

@@@@ke oia i hoike mai i kana mau @@@ oilikipo O kona kuleana no ia.

@@@hale maoli ka hoi! He hoohuoi a'u aie oia ke hele huli nei i kekai hea e poipo ai oe.

Pehea hoi e hiki ai?

He hiki no. E hoomaopopo kaua i e kumu i ikeole ia ai o ka ia i ke auoe--- no kekahi mae akeakea. I kahi he e iini ana ia ia. Owau no kau'u e ke.

Ua lohe anei oe i kahi mea no Du@eake? Alekanedero Dureske? ana i @inau mai ai mahope iho kekahu mau minute pokole.

Aole - e ole loa no, wahi a'u i pane @oke aku ai. Ua mihi koke iho la nae a'u nau no keia mau huaolelo, oiai, @hoopuka koke au me ka manao mua @e ika poino oia hana. Hoomaopopo@a iho la au i ka poina o ka'u mau oleme keia:

"Au hea oe, e kuu hoaloha, ua lohe@no @i paha oe no Dureske, ke kanaka haakalua, ke kanaka i kaulana i ka helukahi ma Risua holookoa ma ke kakaahi. O keia no hoi ka haole Farani i ookupa Rusini ai. Ianei no hoi oia i ela makahiki aku nei, a ua ai pu me akou. o kou wa no hoi ia i komo mai i i ka oihana koa nei, a ke hoomanao nei hoi an ua hoolaunaia oe me ia e Deviniski. Aole loa no hoi paha oe i poina @aia,"

"Auwe, oia Dureske ka!" wai a'u i pane koke aku ai, me ha mea la akahi no a hoomanao io i au kanaka la.

"Oia Dureske no hoi!" aohe Dureske hou aku iioko o ka oihana kaua o Rusia holokoa," wahi a Esaia i pane hou mai ai. "Ina oia i lohe i keia mau olelo a'u, in a na ninau koke oia i na kumu o ka puka ana oia mau olelo."

"E noono @ hoi au no kekahi Dureske a'u i kamaaina loa ai. He wahine nae hoi ia a he make no kane iala@na kekahu ano e ae." (Pololei.)

"Ua halawai maua i keia kakahiaka," wahi a ko'u hoaloha i pane mai ai, me ka hoomaopopo ole mai i na hiohiona o  ko'u mau heleheiana--- oiai au e noonoo nui ana. "Heaha la kana hana nui o ka hiki hou ana mai nei? Malia paha i hoea mai nei no kekahi hana ekaeka a malia paha---" hoomaha iki iho nei kela, a nana pono mai nei ia'u, a i hou mai nei. "Manao au, he hana ino loa ka Deviniski e lawelawe aku ana, oia, he kanaka maopopo i hana ai. He pepehi kanaka maopopo luau, a oia aku ana no ka laua e hoolulu nei.."

Ia i kamailio mai ai keia mauolelo hope, ike aku la lau i kona pihoihoi-- he mea na'u i ike mua ole iaia e hana ana."

"Alaila, ke manao nei oe, ua lawe mai o Deviniski i keia kanaka i mea nana e hana kana hana ino i haoa ai maluna o'u i kela mau kakahiaka aku nei, ea?"

"Aole au e olelo ana oia," wahi a Esaia i pane koke mai ai, "aka, he wahi hoohuoi ka'u, oia aku ana no ka hopena: a in a au o oe, aole loa au e hoopaapaa me keia mau mea i keia wa. O ke akahele loa no ka pono."

"Heaha ka ia akahele?" wahi a'u i pane koke aku ai me ke okalakala. "Ina pela ka laua hana, aiaila, e hoopili pu ia aku ana laua e a'u ma kahi a laua i makemake oie ai. Akahi pahaauanei a ke kakou i kekahi hakaka io, e Esaia-- ka hakaka e @aule ai o kahi o maua. Hookahi wale no o'u kumu e ae ai,---o Deviniski hakaka mua me a'u. Ina aole au e hoouna iaia i k a luaahi e kali mai ai i kona hoa, alaila, owau aku no ka mohai o keia mau hana a pau loa."

Auwe no ka hoi oe e! Ua kohu kepolo mai nei oe, e Alexis," wahi ana me ka hauoli. O keia no hoi ka manawa mua loa ana i hoopuka ae ai i ko'u inoa kumu. "Akahi no oe a mahaloia e na koa o ka puali. Ke kapa nei lakou ia oe o Alexis, ke kopolo, no kou maka'u ole. Ia oe haule loa ko lakou poe mama loa i ka lele, ke kukini a me na hana hooikaika kino he nui wale." Ina pa ha e hiki mai ana kekaua, auwe, o oe paha o kakou ka oi aku o ke kaulana no kau mau hana akelekele e lawelawe aku ai. Ma kou wahi e hele ai malaila aku ana no na koa a pau e hele ai malaila aku ana no na koa a pau e uhai ai. Ae, ua kohu kepolo maoli no oe i ka@maka'u ole. Ina e make o Deviniski ia oe, he mea maopopo loa, aole loa e aa maiana o Dureske e ku imua ou, a e hoi hou auanei oia i ke Kapitala me kona puali maloo."

Mamuli o kana mau olelo mailuilu e pili ana i ko'u kulana iloko o ka puali koa, ua lilo ia i mea e nanauki mau ai o ko'u naau no keia mau hana a'u i hana ai maluna o Deviniski, a pela po au i haaheo ai i ko'u noonoo ana maluna on a. Ia maua i kamailio ai no keia mau mea e pili ana ia Deviniski, ua ulu ae no ko'u akamai i ke kakapahi. No ko'i puniheii no paha i ke kapaia ma ihe akamai maoli, oia no ko'u kumu i makemake ai iaia e kamailio mala mea.

I ko Esaia wa nae i hoopuka mai ai i keia mae e pili ana i ko Deviniski mamau olelonao no'u, aole au i hilinai iki i kana mau olelo, a ua manao o au he mea hiki ole loa la a aole no oia e aa ana e hana pela: a aole no hoi i hala; he mau minute wale no mahope iho o ko'u komo ana aku iloko o ka hale hui ia po, ua hooiaia iho la keia mau olelo, mamuli  o kekahi mea ano nui i hanaia; a malaila no hoi au i ike ai i kekahi kea e kaumaha ai o ka noonoo no ka nui ino maoli no.

Malaila no o Alekanadero Dureske, a ua nana pono au i kena helehelena a me kana mau hana. He loihi maoli no keia, ua oi ae oia maluna o'u he hookahi iniha. He kanaka no hoi oia me na hiohiona o ke ino maoli no a mehe mea la, aole loa e hiki kekahi mea ke kamailio aku iaia i ka mea pono, me ka loaa ole mai o ka poino.

He ku maoli no kona ano i ka maka'u ke nana aku. He wiwi, hele a pamalo ke kino me ha akua lapu la. Hele no no maka a molio, me he maka la no'ka Pake---kuku na lihilihi, keke na niho. He kohu kepolo oiaio maoli no oia ma na ano a pau. O ka mea e, ike ana iaia no ka manawa mua loa, aole loa oia e poino iki ana. I kona mau maka no, kau e ka weii.

I amaua i komo aku ai o Esaia, e noho ana o Dureske ma ke kuono o ua humi nei--aohe kamailio iki; oia noho mumule wale mai no. O kahu mea apikinae, oia no ke kulou ana iho o Deviniski a kamailio iaia, ia maua i komo akuai. Huli mai nei ua kanaka nei a nanamai nei me na hiohiona hoomakaukau, aohe nae o'u manao aku i kana hana.

Aole no i ulu iki mai ka weli iloko o'u, aole no hoi i hopohopo iki no ko laua ikaika; ua aa loa no au e hakahaka me laua, Komo malie aku nei maua a h@@ ma kahi kupono, me ke kamailio i kela a me keia o na hoa e akoakoa ane malaila. Nee mau aku nei nae au a @@kokoke ma kahi o laua, a ia wa ua ku @ike ae nei laua iluna. Ike pu aku nei au i na hope o Deviniski e ku kok@ke mai ana, me he la, ua kauohamua ia e hele mai laila aku. Mamuli o ke lakou hoopili ana ae ma kahi hookahi, hoomaopopo iho la lau, ua hoomakaukau mua keia poe no keia hana a'u @@ike mua ole ai.

Akahi no a ulu mai ka manao he mauana hoomahua wale iho no keia a keia poe ia'u, a noila au i manao ai e pono lo no au e makaala no ko'u pono @ho. Pela iho la au i hele aku ai a makaji e hik@ ole a kahi e hiki ole ai ia Deviniski a me kona hoa ke alo ae ia'u.

"Aloha hoi paha e Lukanela Peterovichi" wahi Deviniski i pane mai si. A iaia i aloha mai ai, hoomaopopo ihola au, ua inu oia, a i hou mai nei: "Malia paha ua halawai mua no hoi pahaoe me Captain Dureske?"

"Aole ia," wahi a'u i pane aku ai, me ka nana pono ana aku i na maka o Deviniski,

"O keia anei ke eonimana e koi mau nei e kapaia aku ma kona kulana Lukanela? Aloha no, Lukanela Peterovichi," wahi ana i hoopuka mai ai ma keano hookae, me he la i manao maoli no e hoonaukuiki ia'u. I ka lohe ana o na hoa e ae, ua hu ae nei ko laou aka, Aohe nae o'u nana ia mea-- he paa @ilii.

Aohe na a'u mea hoihoi e ae-- oia @ho hana i no. Makemake loa au i ko lakou aku. @henehene mai, no ka mea, ike ih@ @a au oia wale no ke kumu e hiki ai la'u ke pale no'u iho au e a@ia mai anae hakaka me ko'u mau enemi no. Mamuli nae o keia mau olelo koikoi a keia poe, ua hiki ole ia lakou ke alo ae, a peka no i lilo mai ai ka noonoo maikai o na keonimana a pau o loko o ua wahi nei ia'u. No ko'u makaala maoli no i ulu koke ole ae ai o ka haunaele.

"Ke manzo nei paha au ua launa oeme Captain Dureske, iaia ianei i keia makahiki aku nei," wahi a Deviniski i olelo mai ai ia'u. "Malia nae paha ua poina oe."

"Aloha oe e Kapena Dureske," Wahi a'u i hoopuka aku ai me ka nana oie i ka Deviniski mau olelo. "Heahea na mea hou o ke kaua ma Sana Peterobro?"

"He nui ke ino no ka poe makemake oie i ka hakaka," wahi ana i panai mai ai me ka makona. Nana mai la ola ia'u me he la owau kekahi o ka poe hoohoe wale ana i manao ai.

"Malia paha hoi, he akua maikai lea loa aku keia no ka poe mea nahi@@@@ kupono no ka hoolimalima," wahi a'u i onou hou aku ai, me ka nana pono ana iaia.

Ia wa pii koke ae nei ka lena o ua kanaka nei.

"E lilo ana lakou i panihakahaka no kou mau haoloha i makemake ole i ke kaua." I keia mau huaolelo no @ea koke mai nei kona mau hoa a pili.

"E o'u mau hoaloha, heaha ke ano o keia mau olelo?" ana i ninau ae ai i kona poe.

"O ka'u põe i manao ai ma ka'u mau huaolelo mua, oia no kou mau hoaloha ponoi," a nana pono aku nei au ia Deviniski.

"He kupanaha maoli no kou ano e Lukanela Peterovichi."

"Oia iho ia no ko makou ano, ko ka poe noho ma na Panalaau nei. Ke manao nei no hoi au, he oi aku ko makoukoukoa i kela a me keia makihiki. He hiki no ia makou ke hakaka i ko makoi pohipohi ponoi me ka hele ole e ho@limalima i kekahi mea."

I keia wa lohe aku nei au ia Deviniski i ka hoopuka ana ae i kekahi olelo ino. Ua ku aku paha i ka'u ihe.

"Pela io no, ua lohe mai au i kekahi mau mea ano e loa nou. Pela mai ko'u hoa nei. Lohe mai hoi a no kekahi mea i kona oielo ino. Mamuli o kona hilahila, ua hiki ole iaia ke noho iloko o ka pualikoa, a ua holo mahuka aku oia. Ua noi mua mai oia e kalaia aku oia, aohe nae i hook@ia. Aole oia i holo maoli, aka ua hana oia i na hana e manaoia aky @ia aole oia ka mea i hana i na mea ana i hana a@ mamua. Aole loa ia ano poe ma ke KaniHe hiliia ia ano poe me ko @@@@@ ka pukuniahi ma ka makau @@@@@.

Ia manawa, ike aku nei i ka @@@ @@@ ae o kona mau hoa ku ma @@@@@ aoao, e hiki ai ke nana pono mai @@@ a o Deviniski hoi, hu ae nei keau aka Nui Ka leo.

"Aole anei ia he mau joakaka kuponi mua ana no ia ano poe e Deviniski?" wahi a Dureske i ninau aku ai. Hu@i hou mai nei kela ia'u a ninau mai nei. "Ae ke manao nei au oia kekahi o na hana ekaeka loa a kekahi mea e hana ai i kona mau hoa. Aole anei oe e hoomopopo iho owai la ua mea la?"

"Aole loa oe i lohe i ka mea oiaio wahi a'u i pane koke au ai. "O ke kanaka i @@@ @@ @@ hakaka ana, ola no kou@@@@@ i keia kora e ku mai la. Ua @@@@@@@@@@@@@ i k ai kona makemake aka, ua pokua ia ino. Eia no au@ke ku@nei me ka lanakila a me ka haaheo. O kona @@@@@ i hana ai ia mea i@@ loa, no kona haka a me ko na halia mau me ka manao'e loaa ana me ka maalahi loa ko'u kaikuahine. A no kona hoka ino loa, nolaila, ua hoolimalima oia i kou ike kakapahi, kou ike lawe ola, e hooko i kona manao ino. Ua lawe mai nei ia i kekahi  powa, o Dureske kona inoa, i m ea nana e hooko kona makemake pelapela ino loa. Aka, o ke Akua kka i ike i n am ea a pau, a oia no ka mea nan e luku i ko'u enemi."

"Me keia mau olelo ua lilo kela anaina i mea pouli loa i ko'u ike ana. Ua lelekoke aku nei au a hopu iaia, a hoomaka ak nei e pakui. Wiliia e a'u ihu a mai kaawale. Nui ka waha i ka alala, I ko'u hookuu ana aku iaia, hiu aku nei au i ke pa'i mahanahana ma kona poo me ha wahi keiki uuku la. Nana aku oe--kikiwi a mau hina, i ole i paa ia e kona mau hoa, ina paha ua moe i ka papahele."

"Oia iho la ka ai a ke kanaka au e olelo nei, aole loa e aa e hakaka me kona enemi." wahi a'u i olelo aku ai, iaia i ku ae ai. A i hou aku nei au, ina he manao kona, e kamailio ae ia Esaia, a oia ko'u hope ma na ano a pau.

Me ia ma huaolelo, ku ae nei au a haalele aku nei ia lakou, me ka maopopo @@@ nae iloko o'u iho, e make anaau i ka pahikaua a Dureske, ka powaa'u i lohe mau ai.

 

MOKUNA XI

Loaa Hou he Kumu Popilikia

 

Hoi mai nei au ia po me na manao pihoipihoi n keia mau hana hoohaunaele i ko'u noonoo maikai. Aole no au i manao i ka honena o keia hakaka noi, no'u @@ k@i@ h@w@--- na'u no i hoonaukiuki aku. Eia nae, ua hoopuka au i @@ @ko e lilo mai ai o ka manao aloha @@na poe a pau i lohe la'u. Ua hoea @@@inae keia hana mamuli o ka hooku@@@@@nemi, a o laua no ka i hilahila @@ keia mea a laua i hana ai; a ina no laua e pepehi ana ia'u a make, aole loa e hoohilahilaia ana ko'u inoa maikai; a o laua no ke kapaia ana he pepehikanaka.

Ina no hoi au e pepehu ana ia laua a i kahi paha o laua, e loaa ana he mahai k@eao holookoa mai ka laua mau hoohaunaele ana. Aka, ua hoomaopopo iho ia au, e loaa ana no ia'u he wahi paekana ana mai keia mau kanaka ino mai. I'au ana ke koho ana o na mea make a makou, a pela au e hakaka ai me Deviniski me ka pahikaua, a me ka pu panapana hoi au e hakaka ai me Dureske.

 

(E nana ma ka aoao 2.)