Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 1, 4 January 1901 — Page 4

Page PDF (1.45 MB)

This text was transcribed by:  Naomi Ajello
This work is dedicated to:  to my Hawaii Hamachi Ohana

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, IANUALI 4, 1901

 

KAMILA.

 

(Mai ka aoao 3 mai.)

 

hoi koke mai ana, e nee aku ana au no kahi e.

   Aole nae i maopopo ia’u ma ke kuleana hea la oe e hele ai ke ole au e hoi mai.

   Aka, ke huli mai la oe i ka maopopo e like me ko’u ake no ia mea i ninau aku la.

   E hai aku au, aole o’u makemake e hoomau hou aku me Generala Valalie.

   Ia’u e waiho nawaliwali ana, pinepine kona kipa ana mai, a he oi aku kona makaala no’u.  Ua hoomaikai aku au iaia—a ua lohe no oe i kana mau hana maikai loa ia’u, ka o ke aloha a o na mea like paha aole loa e panai hou ia mawaena o maua.

   O kela pukauwai maloko o ko’u keena, i hookipa mau mai iaia no na makahiki, loihi ellima, ua hoopaa loa ia maloko aku nei me kekahi laka paa loa.

   Ua kaupalenaia kona mana komo mai i na wa a pau ana e makemake ia, ke ole oia e kahea mua mai ma ka bele, a hele loa mai oia e ike ia’u ma keia keena hookipa.

   Ua paulele oia i kona palekana ma na launa pu ana mai ne a’u ma kela wahi pupka huna wale iho no oiai he maka’u loa oia i ke komo mai ma ka puka e haliu la i ke alanui laula.

    A ke hoomau nei no hoi au i ka ike ana aku iaia ma kea no kahu malama waiwai, i ole loa e hoehaeha loa ia kona maau i ko’u hoopale ana aku iaia ma na ano mua o maua o na makahiki i hala.

   E ka makamaka heluhelu, aole au i pane aku iaia, he ake ko’u e maopopo kona kumu o ka manao ana e hele ke hoi ole mai au, a aohe no hoi o’u wahi hiohioo iki e wehwehe mai oia, eia nae, iaia e hue pau mai la i na opi a me na alu o kona kuahalahala, he oaio, ke kupu la ka hauoli iloko o’u.  Heaha ko’u manao i kana koho iho?

   O keia hale, no’u ponoi ia wahi hou ana. Owalu ka mana hookipa a hookipa ole paha i kekahi mea.  Ke hoi hou mai oe ma kou keena ke olelo hoopaa mua nei au aole loa e keehi hou ko Valalie mau kapuai, ma keia hale.  A ke hoi ole mai no hoi oe, aole au maanei.  No laila, ke maopopo aku la ia oe, ea?

   Alila, e haina aku au i kau ninau iloko o elima sekona, wahi a’u.  Aole he wahi noonoo hou ana iloko o’u e hoi hou mai i kou hale.  Na ka pupule ia hana.

   Alaika e haalele koke ana au, aole ua e ike hou aku ia Gererala Valalie ma na ano a pau loa.  Ma kana mau kamakamailio hope ana me ke Gernerala, ua pane aku la au, e hoolana i kona manao, no ka mea aole au e keakea wale aku ana i kona hooipoipo aloha pu ana me Kamila.  Aka ina o keia hole ana aku la a’u ia Kamila oia ke kukala mua o ko’u wehe ana i ka puka o ke kue aku i ka’u olelo mua i ke Generala, he oiaio, ua kue io au.  Ia Kamila i ninau you mai ai ina ua hauoli au no kona hele, ua pane aku la au:

   He hana no ia nau no e hooholo.  E hele io ana oe me ke kanalua ole mamuli o ka maopopo ana aku la ia oe o ke kumu kupono.

   Aka, he makemake no hoi ko’u e maopopo pu ia oe e hooiaio iho i ka’u mau olelo, wahi ana. I ninau aku nei au ho kau hoomalamalama mai ma kea no hoaloha.

   Hamau iho la au no kekahi Manawa, alaila pane aku la:

   He mea maopopo ole keia ia’u o ka noho ana o kekahi wahine me kekahi kane ma kea no maiu loa a me ka mare ole ia no ka wa loihi, me ka nee malie ana o na mea a pu, a ua kaa hoi ma ka aoao o ke kane ka hoolako ana mai I na pono a pau loa ho ka wahine, e like me oe e Kamila a me Generala Valalie.

   He mau hana ka Generala Valalie iloko o ka oluolu a me ke ahonui nou, no keaha la oe Ii ku ae ai a hole aku iaia?

   Hoike mai la oia i kona kuikahi pu me ka’u e pane aku nei ma ke kunou malie ana, alaila ua hoomauia ka maua kamailiio a hala hou ka hapalua hora.

   Ia’u i liuliu ai no ka haalele iho iaia, kauoha aku la kela e Iaweia mai o Faranake e ike ia’u.  He nanaina hauoli kona i ka ike ana mai ia’u, a ua ninau ae la kela no keaha la i kaawale loihi loa ai o Re a lilo i mea uwe mau no mama Kamila.  Kaawale hou awu la o Faranake a ua noho kokoolua hou iho la maua.

   Ua mehameha loa ia au mahope o kou kaawale ana aku, nolaila au i kauoha ai ia Faranake e hoihoi mi i loaa

Ka mea e hoonana ae ai i ko’u mau manao pilihua a pau.  Aole anei ou manao ke ulu ae la oia iloko o ka nohea?  E wawahi auanei oia i kekahi mau puuwai no keia mau la aku ne like me na kana o kona papa like.

   Ua ehaeha iki au no keia wahi pane a Kamila, aka nae, he wahi mahiehie o kea no akumaha ka i halii iho ma kona mau maka.

    Ina i makemakeia oe maanei mamuli o kakahi mau hana kukawa, a hele mai anei oe?  wahi ana.

   Ae, e Kamila, ia ne mea hiki.  He mau manao maikai wale ‘no ko’u nou e Kamila, a o ka lani kai ike i ko’u mai iini a pau e holomua ae iloko o ka hauoli.  E kaawale io ana anei oe mai ke kulanakauhale aku nei?

   Aole i maopopo loa ia’u, wahi ana, me ka helelei ana iho o na waimaka m kona mau papalina.  Aole i maopopo e Re, heaha la ka’u e hana aku ai.

   He wahi hopohopo anei hou no kekahi wahi hoopilikia mai ma ka aoao o ke Generala?

   Aole loa, aka o keia hoopale ana aku o’u iaia e lilo ana paha ia i mea hoehaeha nona, aka he Generala oia i piha kona poo me na noonoo lana maile.

   Iloko o keia Manawa o na olelo, aia no o Kamila ke haalo’ulo’u la i ka uwe, a malia na kona mau waimaka-maopopo ole iho la la’u pehea la-I komo mai ai ka anoninoni iloko o ko’u puuwai i kela Manawa.  No ka mea i ka Manawa a’u i huli ae ai e puka iwaho, lou hope ae la ko’u lima ma kona kino a puni a hoopili mai la iaia me ko’u kino.  Alaila huna iho la keia i kona mau make iloko o kona mau lima, kuloou iho la mauna o kuu poohiwi, a ua punia ae la na noonoo i ke au o ka hewahewa.  No keia mau mea iho la, haule hou ino ia au ilalo ma ka noho a hoonoho iho la iaia maluna o kuu kuli.  

   Kamila-kuu Kamila aloha! wahi a’u, mai hookaumaha ia oe.  He opio oe, me kou ole o ka hauoli mamua ou.  E hoolana i kou puuwai no ka mea ke koho nei oe ma kea la pololei o ka noho ana maikai a o ke kumu o kou mau hauoli.

   Hapai ae la keia me kona mau maka a nana mai la ilokoo o ko’u me keia pane ana mai:

   Pela io anei kou manao?

   Ke hooiaio nei au pela, wani a’u.

   Ia Manawa i haawi hou iho ai au i kekahi muki ana maluna o kona mau lehelehe, a oia no hoi ka wa o ka malamalama o ka la i poha mai ai mawaaena o na kulu pakaua lanipili o ka amalama o Aperila.

   He manawa iho la ia no na hoopihoihoi noonoo ana.  Ke helelei nei na manao paialewa a ke hoonipaaia la na manao kuio.

   I ka mao ana ae o keia kuakoko oia no ka manawea i kokolo malie mai ai na hoomanao ana i ka’u ma uolelo ia Vaiolulo, a he Manawa iho la ia no ka nalu ana iloko o’u. Heaha ka’u i hana iho nei?  E ike anei o Vaioleta?  Ua kupaa anei au mamuli ona? Aka he okoa loa keia, he aloha makamaka, a he okoa hoi kona, he aloha kakia i ka puuwai.

   Ke hoi la nae au i kauhale me na hoomanao mau ana no Kamila.  Aia no no Vaioleta ko’u puuwai e hoolaa aku ana.

   Heaha la hoi ia mea he hoomanao? He aloha.

   Heaha hoi ko laua hui ana?  He aloha no hoi.

   Alaila ua aloha io anei au no Kamila? Ae.

   No Vaioleta io anei ko’u puuwai? Nona au e pulama nei.

   Oia mau la hou mai o’u, aole au i kipa hou aku e ike ia Kamila, aole no hoi o’u maopopo pehea aku nei la oia.  Eia no paha ke noho nei, ua hele paha ola?

   Ke launa palapala pu nei no maua me Vaioleta, ma ko’u aoao aku nae ka oi aku o na palapala, a he mau palapala helu wale no ka Vaioleta.

   Aia nae i kekahi la, ia’u i komo aku ai ma ko’u keena o ka hotele, e waiho ana hea? –he palapala.  A e heluia ua palapala nei panei:

   “ Ia oe i haalele iho ai ia’u, me na huaolelo a ka hoohiki loa ma kou mau lehelehe, ua manaoio no au he kane oiaio oe.  Ano nae, ua maopopo ia’u kou apuhi ana mai ia’u ma ke kulana lakoino loa maoli.  Ua maopoppo ia’umahoipe o kou oluolu ana mai keia ulia poino, ua hoi hou aku oe a noho ma kela hale ma alanui 18 Komohana, a ua hoohala malaila no kekahi mau hebedoma Ioihi, a ma kea no launa pilipaa loa me ka mea e kuleana la i keia hale, nona ke kulana o ka noho ana i maopopo loa ia oe.  Ua hoolauna hou aku no hoi oe me ia e like me ko olua maa mau, mahope iho o kou hoi ana aku mai anei aku, a maloko hoi a ka palena o na hora he 48 mai ka la aku i kakauia ai keia palapala.  Oiai ua loaa a ua laa me a’’u @n hooiio knalua ole ia, he mea ole ia’u na hooleole ana mai a me na wehewehe manao.  Ua mokuhia na hoopaa ana mawaena o kaua.  O kau mau palapala e hoouna mai ai, aole e wehia.  E hoomanao, aole loa au e ike hou ia oe mamuli o na hoomaopopo ana o ka wa i hala a hiki mai i keia la, ua holoi loa ia mai ko’u papa hoomanao ae.  Owalu iho no me ka oiaio, Vaioleta.”

   He mea weliweli keia! Heluhelu iho la au a heluhelu hou a wili hou aku, hookui ka manaolana me ka manaolana, he nele nae ka hopena.  Ua pani paa ia kona puuwai a huli kue mai ia’u.  Ua papani pu mai oia’ i ka ipuka o ka hiki ke pale no’u iho-ma ka hui kino a ma ka palapala pu.  Pehea la keia?

   No lo’u ehaeha loa no na olelo o ka palapala hoonana ae la au ma ka holoholo ana iloko o ke keena, me na keehina haule pu nae. I kinohi he mau noonoo mihi ko’u a he mau uilani ana hoi e hiki ai ke hoomalielie aku ia Vaioleta, aka ma kea no hea la ia.

   No ka nele i keia, ua ulu mai la ka inaina nui iloko o’u no Vaioleta hoopale ino loa ana mai ia’u me ka lookoino nui, malia hoi ma ia ano e hoopololei ia ai ko’u mau aoao kekee a pau, a noonoo aku la no kekahi hana e ae e ku ai ka’u makia iaia.

   He omole madera waina ke kau ana ma ke pakaukau, ninini iho la ua a piha ke kiaha a wala ae la me kimo ole

iho.

   U hoomau aku la no au i ka holoholo ana, a ke hooihoiho mai la ko luna poe.  Wala hou ae la au o ka lua ia, alaila ninau ae la ko’u nionoo no kela a me keia ano, a ua hoomaka pu mai la e kaumaha ke poo.  I mea e mama ai, puka hau aku la au iwaho no ka hele holoholo ana.

   Eia au i ke alanui, ke hele holoholo nei au.  Ihea au e hele ai?  I mea aha hoi ia o ka ninau ana i ko’u wahie hele ai i kei amanawa?

   Uhi mai la ka po a ke hoomau la no au i ka hele, eia au i alanui Broadway, aneane i Uniona Keua, ke ike la no au.

   Hala ae la ia mau wahi a he kihi alanui keia a’u e huli nei.  O Alanui 18 Komohana anei la? Ae-ke hele pololei nei au no ka hale o Kamila.  Aole au i hooholo mua e hele ilaila, na ke au nae a ka wawae ia e alakai nei.

   Aolle no au’u ona a poluluhi, oiai he malaelae no  ko’u poo.  Ku ae la au ma ka puka.  He mea i nanao iho i ke ki a wehe aku la i ka puka.  Na’u no anei?  Alaila, komo aku la au, papani ae la i ka puka mahope o’u, a pii pololei aku la i ke keena iluna.

   O ka hora 1 ia o ke aumoe a e a hopipi ana ke kukui ma ke keena waena o ka hale.  Hiki au iluna a ku ma ka puka o kona keena moe.  Wehe aku la au i ka puka, a he hemo wale no, aole i hoopaaia maloko mai.  We wahi malamalama uuku no hoi ko loko.  Aliaila papani ae la au i ka puka, a me ka nihi malie loa ana, ku iho la ua ma ka aoao o ka moe.

 

   Ua ike wale anei oe i ka hiamoe ana a ke kauwahi keiki liilii lo ailoko o ke kulipolipo?

   Pela no o Kamila e waiho lolii ae la imua o ko’u mau maka.  He lima olohelohe ke paepae ae ana malolo o kona poo, he mau lehelehe puaniki kai mawehe iki ia ae, a he umaumau hoi e waiho wale ana.

   Aole paha pela o wa kahiko ke kaulana i kona mau la o ke olinolino; aole hoi na anela iloko o ka uluwehiwehi o ka Peedaiso; e like me Kamila iloko o kona punee iki, a ua like me ka aina laula nani e mohala pono ai ka maikai ana a na maka, oiai ke Akua ahonui wale e hanu ana i ke ola iloko ana, a maanei kaua e ka makamaka heluhelu e hookuu aku ai i keia mokun a e nana aku kaua i keia mokuna malalo iho.

 

MOKUNA XXVII.

   Hea iho la au i kona inoa me ka hawanawana a ia wa ua makili koke ae la kona mau maka.

   Auwe! O oe no ka keia e Re!

   Aole he leo hooho, aole hoi he hikilele, a mau ano e ae, i puanaia mai e Kamila, aka, he mau maka kaakaa pono, ana i aloha ai, ke nana iho ana iloko o kona.

   I hihio ana au nou, wahi ana.

   Iloko o kauhaneaia ka hoi kaua e noho pu ana ma kekahi wahi i mamao loa mai nei aku, a ua pane mai ka hoi oe aole kaua e kaawale hou.

   Noho iho la au ma kona aoao a paa ae la i kona mau lima me ka pane ana iho:

   Ina no hoi heoiaio kena moeuhane au e Kamila, aka, aole no e hala ana.

   No, keaha la au i halawai mua ole ai me oe i na makahiki i hala aku, mamua o kei ola ana ou i alakaiia iloko o ka hoinoia?

   He mea haohao mau ma na’u ke kaena ana i kona ua ma na wa a pau a’u e halawai pu ai me ia, no keia manawa hoi a maua e hui hou nei ke i ae nei au ua oi loa hou ae kona ui.

   Aole mamua ae na hoike ia ana mai o kona nohenohea e like me keia manawa.

   No keaha i hanaia mai ai na maka onaona, na lehelehe puaniki palupalu, no oho lauoho lupalupa, kona ili puakea lahilahi a pahee?  He ninau @ a he haina ka’u – o ka’u mau hana noouaua a hooihiihi mua , ua haule pio lakou malalo o keia ui.

   Mai luna a lalo, mailoko a waho, a mai kinohi loa mai hoi o ko’u launa ana me keia ui o iwakalua makahiki, he kauwa au i hoopaa aelike ia me ke aloha a me ka manao malalo ona.

   E hoomanao oe i keia mau hoopale ino loa iaia, aka aole ia he kumu e kaokoa ai ko’u manao o pau mai kona mana mai.  He pio maopopo au, aka he pio i hauhoaia me na maawe kaula kilika.

   E hoonee mai i ka punee a pili me kuu moe nei, a hooluuolu iho ma lail i hiki ai ia’u ke nana aku iloko o kou mau helehelna, wahi a Kamila.  Mai haalele iho i ka hale i keia Manawa o ka po, a ua makemake no hoi au e hoo malielie ia oe iho e like me ka hiki.

   Ua hookoia kana kauoha e a’u no ka manawa pokole: haawi mai la kela i kekahi o kona uluna a hookuu malie iho la au i kuu poo e hoomaha malaila.  Me ko maua huli aku he alo aku a he alo mai, na lima i manai like ia a me na maka e kaulona like ana, kokolo mai la ka maha iloko o’u a hoalii iho la ma ko’u mau lala a pau.

   Ua ike au i ka malo ana aku o ko’u mau la o ke ku kaokoa ana, a ke haliu nei au i na la hou i piha me na henehene no’u.

   Malia paha o loli hou ae au, e like me ke anuenue iloko o kona mau waihooluu, aka ke ku nei kekahi

mamua o kona alo, e hoonalo

hapa ana i kona umauma olohelohe, a ua hiki no nae ia’u ke ike aku i ka hoaiki mai o ke aiai o kona ili lahilahi maloko mai o na maawe

lauoho.

   Auwe ke mea nani e, wahi a’u e nu la iloko.

   O! e Re-he wahi aloha no paha oe! wahi ana i pane mai la.

   E lawe io no oe ia’u!

   Pehea ke kokoke oia manawa e hele ai kaua.

   U! e hele ana au me oe! me oe! me oe!

   He kaikamahine iwakalua makahiki mamua o ko’u ala, a mahope auanei paha wau ona e ukali aku ai.

   Iloko o kuu hihio, wahi a Kamila, aia kaua e noho ana ma kahi aole he poe i ike a i loha mua no kaua.  Ina o ko’u nohona o na makahiki elima i hala ae maanei, oiai nae e noho pu ana au me oe ma ke kulana loli ano hou ma keia wahi malihini, aole no e maopopo ana ia lakou.

   Aka, owau ke maopopo ana.  Ina e kipapa aku na makahiki e like ka loihi me ko’u hanu ana i ke ola o ka honua nei, aole loa e nalohia kauwahi lihi o ka oiaio i keia mai lo’u mau hoomanao aku.

   He leo koikoi ko’u i pane aku ai he hooui hou ana ae i ka’u hana maa mua o ka hoouaua a me ka hoopalepale, aka he mea ole wale no ia, iaia la i kaomi malie iho ai i kuu mau lima me ka pane ana mai:

   E hoolohe mai ia’u e Re, wahi ana.

  E pane e like me kou makemake, aka, o oe a me a’u , aole laua e kaawale hou ana.

   N ka mea ua aloha au ia oe a ke hoike okoa aku nei au i ka oiaio ua aloha oe ia’u, aka ua hoonalonalo iho kau mau hana me he la aohe ou aloha ia’u.

   He oiaio ka’u e i aku nei ia oe, ua hooakumaha loa ia oe i au i kou mau la i kaawale iho nei mai o’u aku.

   Ina e haalele iho au ia Nu Ioka nei me kou hele pu mai o’u aku, e maopopo koke no ia oe ka nui o ko’u mau waiwai a me ko’u hoopomaikai i kou maula mehameha—aka, he hoomaopopo ana ae ia i ka wa ua lohi loa.

   Aole i hilikau wale aku kana mau olelo ana, ua hoike pololei mai oia i kona aloha oiaio no’u, a he oiaio no hoi kona e hoike mai la i kuu hoonalonalo wale iho no i kuu aloha nona.

   Puliki paa iho la au i kona lima iloko o ko’u, a aole hoi o na waiwai a pau o ka honua ka mea nana e hookuu ae i keia paa.

   He wahi waihona uuku kou e Kamila, wahi a’u, aka aole i lawa kou mau hauoli ana iloko o laila, e like me kou kulana i na makahiki i hala ae.

   Ina e hoopaaia ke aloha iloko o ka pahu haiki, alaila, e hakihaki auanei kona mau eheu i na pale-ku.

   Wele—aole auanei kaua i lawa ia’u, wahi a Kamila me ka nanaina haaheo.  Ua ike anei oe i ka nui o na pomaikai e loaa mai ana mamuli o ko’u mau waiwai a pau?

   Ua hiki loa ia’u ke kuai hoopopo aiu i ka la apopo i ko’u mau waiwai paa no ka $150,000.  I kuu mau lako hoonani no ke $60,000.

   Ua hiki ia alua ke hele ma o a maanei o ka honua, a e oia hoi me ka hauoli.

   Aole hoi he ninau ana no ke dala e hoopilikia mai ai ia kaua, no ka mea, o ka’u a pau loa o kou no ia.

   I keia wa i makili koke ae ai kuu lima e puliki la i kona, eu iki ae la au iluna me ke kulou ana aku inua a pane aku la:

   E Kamila, ma kea no hea oe e lawe nei ia’u?

   Manao anei oe e lawe mai ana au i keia puu dala i loaa iloko o kela mau puu dala i loaa iloko o keia mau hana hilahila e hoomaona i ho’u pololi a e hoouhi i ko’u hune?

   Ua hooiaio iho anei oe, he mea hiki wale no i kuu alelo ke kue aku I ko’u hewa, alaila e komo pu aku no au e kaana iloko o kou mau pomaikai holomua ma kekahi ano e ae?

   A! e Kamila!  He mau home hoonaauao like ole ko kaua i pulama ia ai, a aole hoi he mea hiki ke hoohewahewa ia ka kaua mau hana.

   Pilipu iho la o Kamila i keia mau olelo ikaika a

U no kekahi mana wa, aka ua mohal hou mai la oia me he la, mailoko ae oia o ka noho pio ana a i ka lanakila.

  Ina pela, e waiho loa kaua i ke kamailio ana no ia mau mea, wahi ana.

   Aole no o’u makemake ke makemake ole oe.

   E hoopoina no au ia mea no ka huneina owau pu me oe; a oiai nae au iloko o ka nele, e kupu mau no ko’u hauolime he la he hooilina au no kekahi aupuni Emepire.

   Mai lawe mai i kela mau manao ana i mea hookaumaha.  Aole au i noi aku i kekahi kino kanaka no kauwahi dala.

   O ka mea i loaa ia’u, ua haawiia mai ia me kauwahi koi ole ma ko’u aoao.

   Noonoo iho la au ua hooluolu ia au no ia manawa, ano nae, ke maopopo nei ia’u aole lo aka pela.

  He mohala maoli no kou noonoo ana i ko’u, a e hoopololei ia no na mea a pau e like me kau e kauoha mai ai.

   E hoao paha oe e hai i kau i makemake ai ma’u e hana, a e ike no i ka emoole o ka’u hooko ana. 

   Hoi hou iho la au ma ko’u wahi mua a hookomo aku la i ka lima a’u i kaili mai ai iloko o kona.

   Aia he wahi kupu ana ae o kahi manao iloko e hoonalo aku ia’u a me keia ui hoopunini nui wale no kekahi wahi mamao loa, a e haalele iho i ko’u mau l@hi a me na hoouluhua ia ana nahope nei.

   Ke nalo liilii aku la ka hoihoi hana iloko o’u no ka nupepa Honua Kakahiaka.

   Ua hooinaina aku au i ke kulanakauhale a ia’u pu no hoi.

   Ke manao nei au, aia no he manawa no na poe a pau i nee ahonui ma kekahi mau hana, i hoohaliu ae i ko lakou mau kua a nee aku ma kekahi mau hana hou, me ka lawe ole mai i na mea i hala i mea hookaumaha wale no lakou, oia hoi na mea i ake nui ia e hoopoina.

   Ua maopopo loa iho la ia’u e hele ana au no kahi mamao a me Kamila pu, oiai kela mau hoohali olelo ae la a maua.

   Ua noonoo pono anei oe i kau mea e kamailiioo nei e Kamila? wahi a’u i ninau aku ai iaia.

   Ina au e hooholo ana i ho kaua hele pu, e kumakaia aku anei oe i na pomaikai a pau nana i hoohauoli i kou ola ana maanei?

  Ua noonoo pono au a me kuu manao kauoli nui loa e hooko anu, wahi ana.

   E hoihoi hou aku oe i ka hale i ka poe nana i haawi mai ia oe, wahi a’u: a e--

   I ka Manawa nua loa o ke kukuna o ka la e oili ae ai i ke kakahiaka, wahi ana me ka leo awiwi me he la e loaa mai ana iaia ka $150,000 nae e nalohia aku ana.

   O na lako aahu a me na momi i loaa mai ia oe mai na keonimana e hoihoi hou ia aku ia lakou, wahi a’u.

   Aka liilii ae la oia me he wahi keiki uuku la me ka pane ana mai:

   E houluulu no au ia lakou a loko o pa pahu liilii mahope koke iho o ko kaua paina kakahiaka.  Me ke kokua pu ana mai o Nora, e holopono koke ana ka’u hana iloko o ka hora hookah.

   Aka, he lelelehu loan a momi i maopopo ole ia’u ka poe na lakou ia mau mea i hhuna aku ai ia lakou.

   Oia mau mea, wahi a’u, e hookaawale ae ma ka puu hookah a hhouna aku no kahi e kuai hoolilo ia ai o ka pomaikai o ka poe hune.

moe.

   Hoapono mai la kela he manao maikai ia a akaaka ae la me ka hauoli nui.

   No kona piha hauoli loa, ua hiki pono ole iaia ke moe ilalo, nolaila, ua ala ae la oia a noho iluna ma ke kae o kona moe.

   Kuuwelu iho la kona mau owili lauoho leo kalele o ka hooiaio kana i puana maila ma na hualelo hope a ua ike iho la au i ka lalelale e o ko’u uhane.

    Aka, aole i nei ia’u ka hoomaopopo hou aku iaia, he hele ana keia o ka hopuhopululu, he hookuanui wale aku no kahi hana hiki e laka mai ai na hauoli a me na pomaikai, aole e like me konna mau la o ka eueu, he laulima wale mai no na pomaikai, a he mau hauoli pili wale main a ke onaona maka.

  Malia paha o hahai ka nele o keia mau haawina ma ka maua huakai a haliu hope ae kona mau hoomanao e me na kaina wawae no ia mau la pomaikai oia hoi kela mau waiwai a’u e kauoha nei e haalele loa.

   Aole loa-Aole! wahi ana .  Aole loa au e haliu hou no lakou!

   Aole ana au he kaa huleilua, aole hoi he hookele kaa i hele a paihiihi, wahi a’u.

   Aole! e hoomaikaiia ko’u hele wawae ana, wahi ana.

   Aole ana he mau keena luhiehu o ma hoowehiwehi, aole haiawahine e kakli ma kou aoao no kau kauoha, aole hoi he daimana a me na momi,, aole hoi he daimana a me na momi aohe hoi he noho ana nanea, wahi a’u.

   Aole! O oe kuu daimana, kuu momi, kuu nohona hauoli ia, wahi ana.  Me keia pane hope, hapai ae la oia i kuu lima, honi iho la me na waimaka.

   O ka hora eha ia o ka wanaao ia’u i hoomaopopo iho ai, hohola iho la ka maha ma kuu kino a puni mamuli o keia mau haina pili pono i ko’u makemake, alaila, nalo koke ae ia iloko o na hooninipo ana o ka hiamoe kulipolipo maluna o keia punee nolunolu e pili pu ana me ka moe o Kamila.

   Ia’u i ala ae ai i ke kakahiaka, o ka hapalua ia i hala ae o ka hora eiwa, a owau wale iho no ko loko o ke keena.

   Ua ala mua o Kamila me ka hoonakeke ole o hoala ia ko’u hiamoe oluolu ana.

   Ua awiai iho la au i ka hoomaemae ana i na poluluhi o ka po ohumuhumu nui i hala iho la.

   Me ka pau pono ole no nae o na kunahihi, palamimo awiwi iho la au no waho a kapoo aku la iloko o kuu keena mau o na la i hala ae, alaila ua hookani aku la au i k abele kahe ilaio i kahi hoolulu o na kauwa, a i hana au i keia i wahi e manao mai ai lajo ua hoohala iho au i ka po i hala mau ko’u keena ponoi iho.

   Aole ne he kauwa i pii mai, o Kamila kai komo mai, apo aku la au e a kona kino a iho like aku la maua ma ia kulana no ka paina kekehiaka.

   Aole he kue ana i akeakeaia mai ia’u i hooma-u iho ai i kekahi mau muki ana a ka waianuhea wale. 

   Ina he pono a lalau, nauao a hupo paha, ua lawe nae au me ke kuokoa i kekahi kuleana i hiki ole ke hoohewahewa ia ke alahele nee o ko’u mau iini. 

   He hana hiki ole paha keia i kekahi kane, ke kakau ana a hoike akea ae i ka moolelo oiaio o kona ola ana, a e hoikeike ae hoi I kona kulana kuokoa malaoko o na poai o ka wiwo ole, ke kae’ae’a, ke hunahuna ole a me ka hoike oiaio.

   A oia auanei ka ka honua e mahal kiekie ai, aka, oia iho no ka i ike i ka mea pono e hana ai.

  Malia nae paha o kaku iho oia a hoolaula ae i ka moolelo piha o kana mau hana maikai wale no me na hua paihakahaka moakaka, aia no nae mahope aku he moolelo huna i kakau ole ia nana e hoaahu iho i ka uhi o ka hilihila a me ka paumaele.

   Ina nae au e kakau ana no ka moolelo o kekahi aku, e hana no au e like me na loina kamaaina ia oia hana, aka ke kakau nei au a hoikeike aku i ka mooleleo pololei o ko’u mau ulia a me na kuia o ke oaia ana o na la opiopio, a ina aia he haawina o na ao ana iloko o laila, e lawe ae ka mea heluhelu a kaana nona iho.

   Mahope o ka paina kakhiaka, ua hoouna palapala aku la au i ke keena o ka nupepa Honua Kakahiaka, e hoike aku ana i ko’u waiho ana aku i ka oihana i haawiia mai na’u.

   He alahele pololei ole keia kaloko o na hooponopono oihana ana ka waiho ana aku i ka hana i ka wa pokole loa, me ka haawi ole aku i hoohakahaka ia e a’u ma kuu waiho ana.

   Ua kaupale aki au i ka launa pu ana aku me Barama Rosana e hoakaka i ke kumu o kou wahi ana i ka hana.

   He mau hana e ae kekahi a’u oia la, oia ka hooponopono ana i ko’u mau pono me ke kii ana aku e unuhi mai i kahi huina dala uuku a’u i hoah ai ma ka banaco.

   Hoi kauhale aku la au a ike i na helehelena hakumakuma o Kamila e no ho mai ana i ka hale.

   I pane no ka’u ninau ua hoike mai la kela o ka mao koke ana iho no ia o ke kuakualau paio leo mawaena ona a me Generala Valalie.

   Ua hai aku oia i kona liuliu e haalele ihoi ke kulanakauhale, a e hoolilo ia no na hoonana ana a ke Generala iaia iho i pulakaumaka o ka makaikai akea ia.    e lahle pololei ole keia maiHe alaheleHH

  

  O! he okalekala maoli no u a Generala Valalie nei, wahi hou ana i pane aku ai.

   Ua hoao ikaika au e hooulu i ka noonoo minamina nona, aole ne he hiki ia’u.

   Hauoli loa a u i kou kaawale aku a hiki ole ke hoomanao hope ae nona.

   Ua hoao ikaika au e hoolana aku iaia ma ka hoihoi kou ana aku i kona mau waiwai i hoolako mai ai no’u.

   Eia nae, aole oia i ae ike ie lawe hou aku ia lakou.

   Aka-e hoomaikai ia oe –owau wale no kana mea i makemake ai iaia e pinai mai ana i ka olelo ia’u pela, a hiki i kuu makemake ole ana e hoolohe hou aia, alaila hoouna aku la au iaia iwaho.

   Ua laailao keia mau no’u no ka hoopale lokoino loa ia ana o ke Generala, aka, nae, ua hoomanao ae la au i kela palapala lokoino a kana kaikamahine Vaioleta i kuapale mai ai i ko’u mau hoohauoli ia ana iloko ona, nolaila ua pai a pai iho la na aoao elua ma keia wahi.

   No ia mea, ninau aku la au ia Makaaila ina paha ua pane hooweliweli mai ke Generala.

   Aole.  Ma kea no he moakaka loa, wahi hou ana.

   Aka, he nanaina ikaika kona o ka hooweliweli.

   Nolaila o ko kaua kaawale koke aku ka oi laoa aku o ko aua pono wale no.

   Aole no au i hopohopo nona, aka he mea hiki ole ia ke ike aku i ko loko o ma mea noonoo lili.

   Heaha no hoi kana a kaua e hookaulua iho ai.

   O na hooponopono e pili ana i ka hoi hou aku i na waiwai a pau i ka poe nona mai ia, ua hooko aku i Kamila ma ka hoolima lima aua I kekahi loio.

   Ua noha ia ko Nora puuwai iaia e manaoio la ua pupule ia au mamauli o keia mea, wahi a Kamila i pane mai ai.

   He nui loa kuu aloha a me ka minamina nona ke haalele iho.

   Pane aku la hoi au, heaha ka pono e hanaia nona?

   Ke kuhi nei ka wau ua maopopo ia oe ko’u makemake.

   E lohe oe, o kaua wale no ke hele ana me ka hoouna ole mai i puali o na lauwa i pope kie na Generala Valalie e ike ai oia i ko kaua nee ana, wahi a’u.

   Mae koke-iho la o Kamila me ke kaumaha iaia i pane haalo’ulo’u mai ai.

   He oiaio, he kupaa o Nora e like me ka haokila, a ua  maopopo loa ia’u ko’u hemahema ke ole oia, e like hoi me ia ke ole au.  Aolhe o’u noonoo ana e haalele iho iaia mahope nei.

   Aka, e ae mai oe! wahi a’u.  Aole hookah mea e ukali ia kaua.

   I mea e uluku ino ole aleko Noray noonoo, e kakau oe i wahi palapala hoakaka nou a e hoouna aku mahope iho o ko kaua haalele ana i ke kulanakauhale nei.

   He mau waimaka o ka ehaeha kai puai mai ma kona mau maka alaila ninau hou mai la ia’u:

   Pehea hoi o Faranake?  Aole au e hele ke ole oia pu kekahi me a’u.

   E hele pu no oia me kaua, wahi a’u.

   Ina hoi ha ua pono loa ae la, wahi hou ana me ka loli koke ana ae o kona mau helehelena kaumaha a i ka hauoli.

   A pane mai la oia, ua maopopo ole io no iau kou manao mua i kinohi.

   Aole no i hooluolu pon o ia ko’u noonoo, a o ka oi loa aku, e pili ana no ia i ka’u mau alakai ana i keia wahine opio i hoopunila me ka lako oi aku, e haalele ia mau mea a e komo aku i ka hikimua o ka noho ana hune a me ka haahaa, ina o ua hikimua la keia ana e hooko nei mamuli o ka’u mau kauoha.

   Nolaila, ua ninau hou aku la au iaia no ka lua o ka manawa, ina e mihi ana oia me ka minamina mahope o kona apono ana e hele me a’u, a e hoi hopeai paha kona noonoo ka keia papa ala kai mua o ka maua huakai holo mahuka.

   Ua lilo nae keia i mea Akaka loa nona iaia i lelepau iho ai maluna o kuu mau poohiwi a pane iho la la’u:

   Aole loa! E kuu Re aloha, aole loa au e minamina!

   Ina o na awaawa waikeke ikaika na lokoahi enaena a me na ale kawahawaha o ka moana kou alahele, aole e hala ae hou mau meheu kapuai, ua hauoli a ua hauoli nui loa au.

   He pane kuio keia, a hoomamamia mai au.

   O ka huina o ka’u mau dala i unuhi

 ______________________________________________

 

(E nana ma ka aoao 6.)

 

HOOKAHA KUMAU.

 

Ka Hui Alahao me aina o Oahu

A MAHOPE AKU O IUNE 1898

 

Manawa Holo

WAHI HOOLULU . Waianao, kaa huikau, na la apau koe      Mai Honolulu aku)  Ke Sabati.

                      

                      Waialua, kaa ohoua, a la apau.

 

                       Waianae, kaa ohua, ua la apau.

 

                        @@@@

                  A.M.        P.M.     P.M.

Honolulu…..      7:10        3:10     3:10

Hanana…….      8:0@       3:48     5:50

Wili o Ewa…     8:37        4:08                                                       6:11

Waaianae….      9:2@       4:43       ---

Waialua…..      ----         12:00

      

WAHI HOOLULU.

Mai waho mai ai Honolulu.  Wili o Ewa, kaa ohua koe ke                 

                              Sabati.

        

                              Waialua , kaa ohua, na la

                              apau.

 

                              Waiuao, kaa huikauna la 

                               apau, koe ke Sabati.

                              Waialua, kaa ohua, @ la

                               apau.

 

                               @ la apau.

                    A.M.   A.M.   A.M.   P.M.   P.M.

Waialua……..              6:12            2:59

Waianae…….              7:12   10:09   3:55

Wili o Ewa….      5:50   7:47   10:59   4:32    2:45

Manana……..      6:15   8:07   11:4@  4:5@   1:10

Honolulu……      6:50   8:40   12:15   5;26    1:45

     G. P. DENISON,

             Luna,                    F.C. SMITH

                                  Luna Kuai Palarala Bo

______________________________________________ Metropolitan Meat Co.

 

(Hui Kuai Pipi Metropolitan)

G. j. waller, (Waia) Luna @

108 Aianui Moi

 

POE KUAI a Hoolako in a Moku


Aia

ME

A Io Pipi, Hipa a pela’ku.

 

@ loaa mau ana no Manu amen a Kamano i hoohu’ihu’iia ilooko e ka Hau

 

Makepono ke kuai in a I’o Pipi manei.

 

Telepona helu --- @@

27986-4t

 

Papa! Papa!

 

Aia ma kahi e

 

            LEWERS & COOKE

(Lui Ma)

Ma ke Kahua Homa o na Aianui Papu me Moi

 

 E LOAA NO NA

Papa Nouaiki

Kela a no keia ano.

                    ____________

Na Pani Puka….        ________

Na Puka Ami@         ________

Na Olepolepo…..       _________

Ia Pou…………..        ________

   _________           Na O’a……….

   _________           Na Papa @......

   _________           Na Papa @......

   _________           Na Papa @,,,,,,

 

_________

 

Na Pili Hale

O na Ano apau.

A me na

Wai Hoohinuhinu Nani

    A no Ame Apau.

______

Na Palaki o na Anoha Nui Waia

________

Ka keia ahu mai @ a na @ make a @, ua @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ @ a@ @ @ @ @ @ @ @

 

Uku Hoohoo Loa

@@ me ia @ @@@@@@@

@ @@@@@