Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 2, 11 January 1901 — Page 1
This text was transcribed by: | Kate Motoyama |
This work is dedicated to: | brother kawika ho |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
Hoopukaia i na kakahiaka Poalima a pau.
BUKE XXXIX--Helu 2. HONOLULU, POALIMA IANUALI 11, 1901. NE HELU A PAU 2341
Ka Mana o ka Pahikaua
:A:
HAMILETONA TEREGOMA
Ke Keiki Koa Kaulana o Enelani
Ke Kupueu nana i kaili haaheo
i ka Hanohano o ka Oihana ka-
ua o Rusa--Ka Mea hoi i Ho-
hiwahiwaia e ka Emepera o Aina-
hau--Ke Kaikamahine Ui--
OLINOKAONOHI-LA
--
MOKUNA XII.
Halawai me Christian Tueski.
Ia lakou e haluku ana ma kekahi rumi e ake ana e komo mai loko o iho la au i ka'u pu panapana a alau hou aku nei he pauku laau nui ma ke kuono, a me keia mau mea eha haalele iho nei au i ko'u hoa, a nihi aku nei a puka ma ka puka aniani, holo aku nei a puka ma ka puka aniani, holo aku nei a hiki i ke alanui. I ko'u ike ana i ka puka o mua, noke mai nei au i ka hoonakulu, me he la e ake ino ana e komo mai.
I wa koke no lohe mai nei au i ke kamumu o loko, a hoomaopopo iho nei au e hoao ana ua poe nei e puka i waho mahope o ka hale, no ka manao paha he maikai keia e nakulu aku nei. Kali iki iho nei au no kekahi mau sekona, a komo ino aku nei. Hookahi i puka mawaho, kekahi e oili aku ana no ka maka'u o paa no ka lohi o kona mau hoa.
Uhau aku nei au i keia mea me ka pauku laau ma kona poo a hina iho nei lalo. Me ka hoohakalia ole, nakii ae nei au i kona mau maka a paa i ka welu, i hiki ole iaia, ke ike i ka wahine o loko o ko'u rumi. Kaunalako aku nei au i ua kanaka nei a loko o ka rumi hookipa, a i aku nei ia Paula Tueski, ua "wehe o uwahi"--ko ia nei mau hoa. I ko Paula nana ana iho i ua pi onei a'u, ike aku nei au he mea no ua kamaina iaia, aole nae i kamailio mai. Ho-o aku nei au i ua kanaka nei iloko o ka pahu lole ku, a ki aku nei a paa, me ka manao malaila ia e paa ai a hiki i ko maua hooholo ana i ka'u mea e hana ai nona.
"Alaila, ua ike no oe iaia?" wahi a'u i ninau aku ai, "oiai, ua ike aku nei au ua kamaaina no kela mea ia oe? Oia anei kekahi o na kiu a ko kane?"
"Aole ma ke ano maa mau. Ua ike au iaia me kuu kane: aole nae i maopopo lea ia'u kana hana. Manao au no kekahi puulu powa ola,--he poe makaukau mau keia no na hana ekaeka a pau."
"A no keaha keia kipa ana mai nei o lakou i ko'u wahi nei? Heaha ka'u hewa i hana ai no lakou?"
"Manao au ua hoohuoi kuu kane ia oe--no'u. No'u iho, ua ike au i kona hoino ia oe. Ke hoomanao nei no oe i kela hele ana a kakou i ke keaka, ia oe i kuamuamu ai iaia?" Kunou wale aku nei no au, me he la, ua hoomanao lo no. "He kanaka poina ole keia i kana mea e hoomaau ai. Mai kela wa mai ua nui kona iini ana i kumu nou e poino ai--ua nui ke ino i loaa nou e poino ai, a in a he mea e hikiwawe ai kou haule ino loa ana, e hooko koke ana no hoi ola."
"Ae, a heaha iho ia ka mea o ka hoao ana e powa i ko'u ola? hele ana au i kela hora, ano, e ninau iaia i ke kumu," wahi a'u i pane aku ai me ka moakaka a me ka makaukau loa.
"Ea, ua pupule anei oe?" wahi ana i ninau mai ai.
"Aole loa, aka, he makemake ho'u e hoike aku iaia i ke kupono ole o kona keakea ana mai i ko'u nohona laahia, a he mea hoi nona e mihi ai i ka wa kupono ole. Ihea oia e loaa ai i kela hora?"
"I ka hale. Aole oia e hele ana a hala hookahi hora i kona keena oihana. A aole loa oia e ae ana e ike mai ia oe."
"Aka, e hoao no paha au; a in a aole nui no ka mea e ko ai o ko'u makemake. Ea, he wahi manao ko," wahi a'u i panai aku ai mahope iho o ka noonoo pokole ana. "He mea no e pono like ai kaua i ka wa hookahi. E hele oe e kii i kuu kaikuahine, a hoi like mai olua e kali ia'u ianei. A in a e hoea mai kekahi mea no ka lawe ana i keia kanaka mai nei aku, alaila, e ao aku oe la Olino no kamalilo a nui i manao mai keia kanaka, o Olino no kekahi mea i ike i ka paa ana on a, a me ka holo ana o kona mau hoa powa. Mai hopohopo, a mai houlolohi no hoi, o poino auanei kakou."
Holo awiwi aku nei ko'u kaa a hiki i kahi o ua Makai Nui nei, Christian Tueski, a haawi aku nei au i ko'u papa tikiki o ko'u inoa, me ka'u oihana. Hoi mai nei ke kauwa a hoike mai nei, aole e hiki ia'u ke ike i ka Makai Nui Tueski; aka, e hele ka au i ke keena. Hoouna hou aku nei au i ua kauwa nei, me ka palapala e i ana he hana ano nui loa ka'u e pili ana i kekahi hana 'hoao e lawe oia.' Hoole hou ia mai nei no au; eia nae ua liuliu loa keia kali ana a loaa mai nei ka pane.
I keia wa kakau hou iho nei au i keia manao maluna o kekahi apana pepa, penei: "Ua hopuia a paa kekahi o na powa au i hoolimalima ai no ka lawe ana i ke ola o kekahi mea i keia mau hora iho nei. Ua hoike ae oia i ka mea oiaio, a eia oia ke paa nei malalo o ko'u malu. Ina aole oe e ae ana ike ia'u, alaila, e hoike ana au i keia mea i ke Kuhina aKlalaina.
I kela no, loaa koke ka pane a ua Makai Nui nei: kiiia mai nei au a hookomoia aku nei iloko o ke keena o ua 'ino' nei a'u i kali loihi ai--ka mea hoi o'u i kauohaia ai e ka poe Nihilisi e pepehi.
He wahi kanaka pahaahaa wale no keia, he pupuka na helehelena--me ke akua lapu ia no Gehena. O kona wahi leo, he wi-he kapalulu aku a mea, oleole ae la. Okalakala na olelo ke puka mai. I na maka no, kau e ka weli.
I kuu komo ana aku a ku, kau pono mai nei ko ia la mau maka, oia no oe o ke kukui uwila o Nuuanu, a i mai nei: "He kanaka wiwo ole lo no ka oe, e like me @ oleloia mai e ka lehulehu."
E ku ana oia i kela manawa ma -kepakaukau loihi. Kunou mai nei a kuhikuhi ae nei i ka noho, a hele aku nei no hoi au a noho iho nei. Ninau mai nei keia: "Heaha kou manao ia'u, e ka Lukenela?"
"Aole au i maa i ka hookaumanha wal i ko'u noonoo ma na mea pili i ko'u oia a me ko'u maluhia, aka, ke makemake nei au ia oe e pane mai i keia wahi ninau uuku: Heaha kou mea i hoouna ae ai i ko poe powa i hai ai e lawe i kuu ola?"
"Aole au i hoouna aku i kekahi poe powa e lawe i kou ola. Maopopo ole hoi kau mea e olelo mai nei. Aole o makou hoolimalima ia poe limakoko." Hunahuna iho la me he la aole au i ike.
"Eia nae, ua ike koke ko wahine i kela kanaka i kuu wa i hoike aku ai iaia."
"Pehea? Kuu wahine?" wahi ana i hooho ae ai, me ka pihoihoi. Hoomaopopo iho la au, akahi no a loaa pono ke kolohe.
"Ae, ko wahine. Iloko oia o ko'u hale i ka wa i komo ae ai o ua poe nei."
I keia mau olelo, pii ae nei kona umauma a nui ino iho la ka hanu, pii pu me ka ula o kona mau papalina--hele a piha maoli no i ka huhu ino. Ike iho la au he mau olelo hoonaukiuki loa keia a'u i hoopuka aku ai no kana wahine, aka, hoomaopopo ae la au, he mea pono no'u ke pale ana no'u iho. Peal au i onou aku ai ia mau olelo.
Hoomaopopo aku nei hoi au ma kona mau hiohiona, e hooikaika ana oia e kaohi i kona inoino, i ike ole aku au aohe nae he hiki. No ka piha ino loa paha o kona naau i ka inaina, ninau mai ana me ka okalakala: "A, e aha ana kuu wahine i kou wahi?"
"E aha ana ko wahine i kuu wahi?" wahi a'u i hoopili pahenehene aku ai, me ka hoolalau iaia, i manao mai oia, ua kahaha loa au n oia mea. "Ka, heaha anei kana hana e ae o laila--o ke kipa ae nei no hoi paha e ike i kuu kaikuahine? AIa aku la no laua i ka hale i keia wa kahi i kiai ai i ua kanaka powa nei."
Huli inoi aku nei kona alo i kahi e, i ike ole aku au i kona nanaina o ka wela ino loa i ka huhu a liuliu iki, huli hou mai nei keia a i mai nei:
"He oia aku oe o ke kanaka maka'u ole, i oi aku mamua o ka'u i manao ai."
"Maopopo ole kau mea e kamailio mai nei, eia nae, he mea pono no'u e kuooma na ano a pau, oiai, o oe kekahi o na kanaka hoino loa ia'u, ua hoomakaukau iho nei oe i kumu no'u e poino ai. Nolaila, me keia mau popilikia a pau e akeakea mai nei i ko'u alahele, he mea pono no'u ke ku ana ae me ka hopo ole, a hakoko aku me keia mau popilikia a pau. A i keia wa, ke makemake nei au ia oe e pane mai i ka'u ninau--No keaha kou mea i hana ai i keia mea?"
"Malia he nui no hoi paha na' kumu, ke oiaio," wahi ana i pane mai ai me ka makona.
"Hookahi no kumu, law aau--ke oiaio," wahi a'u i pauku aku ai me ka hoopili i kona leo.
Ku mai nei kela me ka nana pono ia'u no kekahi mau minute a noho okoa iho la ilalo.
"Manao au, ua kupono ole paha ka'u mea i hana ai ia oe, e ka Lukanela," wahi ana i pane mai ai. "Ua manao ae nei au, ia oe i hele mai nei, i komo mai nei la oe e lawe i ko'u ola. Aka, ke ike nei au, aole--aole ka oe he hupo e hana ai ia mea, me ka ike iho no aohe wahi e pakele ai ke holo aku mai keia wahi aku. He opiopio ai kau mau hana umaai, pepa, lalu me ka wahine, he on a a nui wale aku; he banekarupa no ke lilo i ka uhauha a me ka piliwaiwai; aohe haipule, a he apokaka hele wale iho no ma ka ili honua. Eia nae, he kanaka mikiala oe--he hiki no ia oe e wahahee i ka lehulehu i kou ike ole i ke kakapahi--eia ka hoi o oe ka oi. He hiki loa ia oe ke loaa ka waiwai me ka nui ole o ka luhi. He oi aku ka ike o kahi poe ia oe."
"Kahi poe! Owai ia põe?"
"Aole loa oe he malihini, e ka Lukanela, aole no hoi he mea i ike ole ai; aka, he oi aku oe a ka naaupo i kou huikau me ka poe Nihilisi."
I keia mau olelo ana, pii ae nei ko'u ukiuki a i aku nei:
"Aole au he Nihilisi."
Ani mai nei kela i l@na lima, me he la e hoole mai ana i ka oiaio o ka'u mau olelo hoole.
"He hiki loa ia'u ke haawi ia oe i kulana, ke makemake oe. Ina oe e lawelawe malalo o'u--"
"Mahalo," wahi a'u i pane koke aku ai. "Ua ike no au i ka mea hiki ia oe ke hana. Ua hiki loa ia oe ke kauoha i ka wa pokole e lawelaweia a ko ka hana i hoaoia iho nei i keia la maluna o ko'u kinoi. Ea--i hookahi no komisina, lawa au,--ke Komisina Hanohano o kuu Emepera."
"Aole loa oe i ike i kau mea e olelo mai nei, a pela hoi i ka mea au e hoole mai nei."
"He mea olioli loa no'u ka hoole ana," wahi a'u i panai koke aku ai. "Aole nae keia o ka pane o ka'u mau ninau ia oe--No keaha kou mea i hoouna ai i kou poe ai-a e hoao e lawe i ko@u ola?"
"Ke piha loa mai nei o Siber@ keia wa," wahi ana, me ka okalakala @hu no ko'u ae ole i kana noi.
"O kou manao paha, he oi aku ka em@ o ka make mamau o ka hoopaa pio ia ana."
"E pono no e noonooia na manao maikai iloko o na hana a pau e lawelawe ia ana," wahi ana i hoopuka mai ai me ka huhu maoli no.
Nana aku nei au iaia me na hiohiona e hiki ai iaia ke hoomaopopo mai i ka manao.
"He hoohe a he maka'u wale oe e Tuesk," wahi a'u i pane aku ai me ka hoonana, "no ka mea, ua lawe ae nei a maluna o ka malu oia oihana oe e paluku mai nei i kau mau olelo hoonaukiuki.
"He makehewa loa ke kamailio ana mai ia'u ma ia ano," wahi ana, "ua ike no au la oe."
"No--e ike na Lani, aole oe i ike ia'u. Aka, e hoike iki aku au i kahi mea e pili ana no'u. Ua oleloia, he kauka ike ole oe ia mea he maka'u; a o kou iini, aoha, ua moe wale--a he hookahi no wahi mana iki i koe, oia ka puni hanohano (ka haakei paha). E hoaoia ana oe e a'u ma ia mea. O keia hana hoao i kuu ola, nau no ia i hoolala. Ua hoao oe e hookoia mamuli o kou manao ana ua hana ino aku au ia oe, a ua hoao no oe i ka wa au i manao ai ua ikeia kou pale ana ia'u. He mau hoolala maalea keia au, a ua aneane maoli no e ko; a in a ua hooili oe i ka hewa maluna o Deviniski."
Hoolohe mai nei keia me ka pane leo ole. Mamuli nae o kona hoolohe ana mai, hoomaopopo iho la au he oiaio nana no keia mau hana hoopoino wale ia'u.
"Heaha hou aku?" wahi ana i ninau mai ai.
"He hiki loa ia'u ke hooia i keia mea: ae, he hiki wale no; a in a au e hele ana imua o ka Emepera ua hiki loa ia'u ke hooia aku ma o ko wahine la." Ua hiki ole iaia ke poi iho i kona inaina ma keia wahi. Ua ike no oia i ka io o ka'u mau olelo.
"Hoi iho no," wahi a'u i hoopuka koke aku ai, "ua ike no oe i ka mea a ka lehulehu e kamailio nei no'u a me ko wahine. Ua hoike mai nei oe ma kou hiohiona, ua ike oe la mea, i kuu olelo ana aku nei, aia ko wahine i kuu hale i ka wa o ko poe agena i hele ae nei e powa ia'u. Ua hoao mai nei oe e hapala i kuu inoa maikai me ko ka wahine; a ua wahahee oe. No kau wahine nae hoi, aole loa i ulu ae kekahi noonoo haumia nona. O ka'u ike, he wahine maemae loa oia ma kona kulana hoopono. Aka, e ike mai ke Akua i kau hoonaukiuki ana kau mau olelo hapaia wale e hoohaumia nei ia maua. Aia no nae ia oe ia, i hoomau oe ma ia kulana, alaila, e loli ana paha au, a i hana oe a lilo au peia, alaila oe--"
Aole i hoopuka i ko'u manao weliweli loa o ka pii ana ae; a i keia wa no hoi au i ike aku ai i kona ano kaumaha me ka pioo, no keia mau olelo e pili ana i kana wahine.
"Pehea hou aku?" wahi ana. "Heaha kou makemake?" Me ka ulolohi keia mau huaolelo i puka mai ai. A hoomaopopo iho la au ua piha maoli oia i ka inaina me ka lili.
""O keia hakkaiua, aoe na'u i kono aku, nau no, e Mr. Tueski. No'u iho nae, he oi loa aku ko'u makemake i ka oluolu me ka maluhia. A in a kaua e hoomau ana, alaila, e hakaka ana au me na ano mea eha ike ole e loaa i ko'u lima, i ike ai oe i ka oiaio o ka'u olelo, e hoouna ae oe i kekahi mea i kuu hale e lawe mai i kela kanaka. E hookuu mai ana no kuu kaikuahine iaia ke kii ia aku. O ko wahine ke aikane a kuu kaikuahine, aia no ilaila me ia i kokua nona, ke makemake i kahi mea. A mawaho ae o na mea a pau, aole loa au e ae ana e lilo kekahi mea a'u i hana hewa ai i aikane na kuu kaikuahine."
"He kepolo maoli no oe!" O keia iho la na huaolelo i oili mai mai kona waha mai. Ku ae nei keia a puka aku nei ma kekahi rumi, aole i liuliu, lohe aku nei au i ka hamumu leo mai, a hoomaopopo aku nei au, oia no, e hoouna ana i kekahi mea e ka'i mai i ka'u pio.
"Alaila, ua hoouna aku la oe?" Ua pono," wahi a'u i hoopuka aku ai, "a ina pela, e ao aku oe i keia poe iliohae au e hooki i ko lakou hoomahua ana ia'u; a e like me kou hana ana ia'u i ka mea pololei, pela no e mau ai ka nohona aikane ana o kuu kaikuahine na ko wahine. Aole e loihi aku. Hookahi mea e ae i koe. E haawi mai oe i elua mau 'palapala ae e hele' (pass) no'u a me kuu kaikuahine--he makemake au e hele mawaho aku o na palena no kekahi hana ano nui. Aole no paha au e hala ana i kou maka no hookahi wahi la wale no."
"Aole loa e hiki ia'u ke haawi ia mea, a aole no hoi e hiki ia oe ke hele."
"E kakau koke oe i na palapala. Me a'u aku ko'u hele a me ka ole."
"Aole; aole e hiki ia'u ke kaku. Ina au e hana ana pela, alaila, e lilo ana no i mea ole i ka la apopo i ke Kuhina Kalaiaina."
"No keaha hoi?"
"O ka oiaio maoli no la a'u e olelo aku nei. Aole e hiki ia oe ke haalele ia Rusia nei."
"Aole no o'u manao la. E kakau oe, a in a aole, alaila, e hakakalua no kaua, e Mr. Tueski."
I keai mau olelo a'u, ua oli koke kona mau kulana paakiki, okalakala. Ua maa wale paha o a i ke okalakala mau i kona poe kanaka, akahi no a hoohokaia ma kona kahua oihana--ua hoohaahaa maoli ia no. No kona maka'u maoli no kekahi a'u. Ua kohu bebe loa oia. Kakau mai nei kela a paa e like me ka'u kauoha.
Iaia nae e kakau ana, ulu ae nei keia wahi manao; malia paha aia no he mana i oi ae i kona, mahope on a. No ka mea, heaha auanei kona kumu o ka hoopuka koke ole ana i palapala hopu no'u, a hoopaa ia'u? Ua pinepine kona hana ana pela mamua i ka poe i oi ae ko lakou kulana i ko'u. O kona lima kakau ka mea nana e wehe i na halepaahao paa loa o Rusia. Ua ulu ae keia manao mamuli o kona haule ana i kana kumuhana mua, nolaila, ua hiki ole iaia ke alo ae.
"Hookahi mea pohihihi loa i ko'u manao," wahi a'u i olelo oluolu aku ai, i kuu wa i lalau aku ai i na palapala. "Heaha la kou mea i kakau ole mai nei palapala hopu a hoopaahao paha no'u? Owai la keia mea nui mahope ou?"
"E ola au iloko o ka manaolana," wahi ana. "O kau pahikaua a me kau eleu koa alakai pololei ma keia mua aku: a malia paha i ka halepaahao no. Aole no au e hookhakalia i ke kakau ana ke hiki mai ia wa."
Me keia mau huaolelo, haalele aku nei a uiaia.
I ko'u puka ana mai mawaho o ka hale, pili kokoke mai nei kekahi mea mahope o'u, a huli aku nei au a ninau i kona manao. Aohe no he mea e ae malaila ia wa.
"Pehea mai nei, ua hooko oe?" wahi ana i hawanawana mai ai.
Nana pono loa aku nei au iaia: noonoo ae nei auu, aole loa au i ike mua iaia.
"Heaha ke ano o kau olelo," wahi a'u i ninau aku ai.
"Ka po ma ka muliwai," wahi ana i pane pokole mai ai, a haupu ae nei au i ke kauoha a ka poe Nihilisi.
Ike iho la au he Nihilisi keia; aia no iloko o ka oihana makai.
"Ua makaukau ke ala," wahi a'u i pane aku ai, a hoi awiwi mai nei i ko'u home.
Ua poina maoli no au no keia kumuhana, ia'u e hoopaapaa ana me Tueski, aohe wahi mea a ulu iki ae o ka noonoo no la mea.
Ia manawa noonoo ae nei au, malia paha e manao mai ana ka poe Nihilisi ia'u he hoole wale, a ua komo pu au me na makai no ka hopuhopu ana i ka hui, a e manao mai ana lakou i keia komo ana a'u i kahi o Tueski, he mau hana hoopalaimaka wae no, me ka hookuu no iaia e ola.
Mok. XIII. (Aole i pau.)
PAPA-ITA Ke Kahuna Lele Ahi.
O kela mau kii maluna ae, o na kii ia o Papa-Ita i palia ai i Tahiti mamua a mahope iho ka nele ana maluna o ka imu enaena. O ke kii maluna, oia ka imu me ke a i pailala a kiekie no ka nui ino o ka wahie i mea e enaena pono ai ke aa. Mamua ia o kona pii ana. O ke kii malalo, ua pau ae ka hele ana. Hookalakupa ka hana a kela Polapola.
Ke hooikaika mai nei ka Agena o Papa Ita e loaa kahi kupono e eli @ i ka imu nui a kona kahuna e hoikeike ai i kana mau hana hookalakupua. A aole e kala i noke iho nei i ka huli i wahi kupono, aole nae he loaa iki. Noi ia aku hoi ke aupuni e ae mai ia lalo ae nei o Aala, hooleia mai. Nui no na poe aina e ae i nui ia, he ole no ka ae ia mai.
Ua waihoia aku ka palapala noi i ka Waiwai o Pauahi i wahi e hana ai o ka mu, aia a loaa mai ka pane, alaila maopopo ka la e hoikeike ai.
Henui ka makemake o ka poe naauao o ke kaona nei e ike i kela mau hana, no ko lakou makemake e hoomaopopo i ka mea i hiki ai ia Papa Ita ke komo iloko o ke ahi me ka a ole ia o kona aahu a me ka poinio ole o ahi lihilihi o kona kino. Ke olelo nei o Papa Ita, he uhane oia ka mea nana e pale aku i ka wela o ke ahi, aka, ma ka ike o ka poe naauao, aole. Ua manaoia, he mea pale ahi no aia iloko o kekahi o kana mau mea paahana, ana no i hoomaopopo ole ai, no kona naaupo. Ua olelo ae kekahi poe naauao, he mau hana no kana e like me na hana a ka haole e hana nei i kapala he "mesmerism, hypnotism,"--he hana ma ka uwila o ke kino e hiki ai ke hoohiamoe i ke kino, a pela wale aku. Aia hoi i ka hoomaopopo ana aku e ikeia ai ka oiaio.
--
Nui ka hopuhopuia o ka poe kalewa waiu i keia mau la. Aohe nae he hopu ia iho o ka poe kuai i na mea ai i awi@ la me na mea ino.
IKAIKA NO KE OLA KINO I KE
KANAWALU MAKAHIKI.
--
Ua hoolahaia o Mrs. Edmonds mailoko mai o kekahi Ma'i Rumatika i kona wa uahine loa. Ua olelo mai o Mrs. Susan H. Edmunds o Alanui Broad Helu 37, Newburyport, Mass, penei:
"Hookahi makahiki ae nei i hala, ma ka malama o Feberuari aku nei, loaa iho la au i ka Rumatika. Pehu ae la kuu mau lima a loohia iho la au i ka eha ma na poli o kuu mau lima a me kuu mau lala no hoi a pau. Ma o ka nui la o na makahiki i loaa ia'u ia wa he ulia weliweli loa keia i loaa mai ia'u a ua hoolimalima aku la au he elua mau kauka lapaau, eia nae he ole ka loaa mai o kahi pono ia'u. I kekahi la loaa iho la i kuu keiki he wahi buke uuku ma ka puka ponoi no o ka hale, a maloko o laila ka olelo hoike a kekahi kahunapule i noho haiolelo ma kela wahi i kahi wa i hala ae nei, a i ikeia hoi e koonei poe he kanaka piha oiaio a me ka hoopono. Ua hoke ae oia maluna ponoi ae o knona inoa, ua hoolaia ola mailoko mai o kekahi ma'i Rumatika mamuli o kona e@ana i na Huaale Akala a Dr. Willia@ no na Kanaka Nananakea. Ua hai a@ la hoi au i kuu kauka in a paha oia e ae ma iia'u e hoao au i ka ai ana i ua ma Huaale la. Ua kamaaina no hoi ke kauka i ke kahunapule nana ka olelo hoike a'u i heluhelu ai, nolaila, aole oia i kue mai i ka'u noi, a hoao iho la au i ka ai ana i ua mau Huaale la. Emoole ike iho la, au i ka maikai mai o'u. Ike iho la au i ka emi ana o ka pehu, a emi pu mai la no hoi ko'u ike an@ ka eha. Hoomau aku la no au i ka ai ana i ua mau Huaale la, a he ehiku no hoi poho Huaale i alia e a'u, a o ko'u ola loa no ia. A in a au e loaa hou ana i ka Rumatika, he mea maopopo loa e ai hou ana no au i na Huaale Akala a Dr. Williams no na Kanaka Nananakea, a ke hoonaauao aku nei hoi au i na oe e ae e hana pela, ka poe hoi i loaa i keia ano ma'i hookahi.
"Kakauinoaia:
"SUSAN H. EDMUNDS."
E kaiehu ana na Huaale Akaa a Dr. Williams no na Kanaka Nananakea i na me ainoino mailoko aku o ke koko a e hoolako ana hoi i na mea e hoopiha hou ia ai na wahi o ke aa-lolo i nawaliwali. He mau haneri ma'i Rumatika i hoolaia me ke kupaianaha loa e keia mau Huaale ma na manawa hoi he nui i olelo ai na kauka aohe manaolana i koe.
E nana no keia hoaliona kalepa maluna o keia a me keia owili. DR. WILLIAMS' PINK PILLS FOR PALE PEOPLE. E kuaila ana e na poe kuai laau lapaau a pau, ma ke50 keneta no ke poho; a he eono popho no $2.50. Dr. Williams' Medicine Company, Schenectady, N. Y.