Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 2, 11 January 1901 — Page 3

Page PDF (1.65 MB)

This text was transcribed by:  Toni Scannell
This work is dedicated to:  AHA Ohana

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA, LANUALI 11, 1901.

 

HE MOOLELO

-:NO:-

Ke Aka o Kamila

-

 

Ua hoopaa pu mai no hoi ka lunahooponopono o ka nupepa I kona maoao e haawi hou mai ia’u I ke kulana oi hou ae o ka maikai, ke holopono ka’u mau lawelawe hana o ka po.

 

E hoomaka ana ka’u hana mai ka po Sabati aku, a ua like hoi la me eha la kaawale no’u I haawila mai ai e huli a hookuonoono ma ko’u home hou.

 

He ohana anei kou? Wahi a ka lunahooponopono ininau mai ai la’u.

 

Aole he ohana me a’uu maanei. Aka he wahine wale no.

 

Ina no ka nohona pakiko a hoonui lilo ole, e aho na keena hoolimalima, wahi hou a ka luna hooponopono.

 

E ninau aku I ke kakauolelo o keia keena a nana no e kuhikuhi mai ia oe I na wahi kupono a pau o ke kulana-kauhale nei.

 

I mea e hooololei ia ai, ua haawi mai ia ke kakauolelo I ka papa ino o na hale a me na keena hoolimalima.  I pai hakahaka ia, a hoi aku la au I ka hotele e kuka pu ai me Kamila.  Ua hoohauoli loa ia hoi o Kamila no ka hana I loaa ia’u.

 

Mahope o kela paina awakea, hele aku la maua e nana I kela mau wahi hoolimalima maialo o ke alakai ana a kela papainoa, a ua lilo ia I hana luhi loa no maua ka hele huli ana.

 

He lehulehu no hoi na wahi kupono I loaa ia maua, o ka pilikia, wale no nae oia ka mamao loa mai kahi aku o ka hana.

 

He mau wahi nae keia I kupono I ko Kamila makemake, eia nae, la’u I hoakaka pono aku ai iala he hana ka’u aia I ka po e hoomaka ana mai ke ahiahi aku a ka hora ekolu o ka wanaao, ua lilo kela I mea inoino loa no Kamila a ua ulu ae la ka hoopaapaa mawaena omaua.

 

Heaha? Wahi a Kamila.

 

Heaha iho la ke ano o kela haalele ana iho la ou ia’u e noho mehameha I ka po oiai ko kaua mau la mua o ka hoau?

 

He keu keia a ka lapuwale loa?

Ua like no hoi keia me ko’u manawa e hana pana ma Ioka, wahi a’u.

 

Aole no paha oe e ala ana e kakali ia’u?

 

Aole loa e hiki ia’u ke hiamoe a hiki I kou hoi ana mai ma na wahi malihini e like me keia.

 

He okoa kela wahi, a he okoa hoi ko’u noho ana ma Nu Ioka, me Nora e kiai makaala loa ana I ko’u hiamoe hooilikia ole ia mai me he keiki hanau hou la.

 

He wahi pane hooinaina keia, ia’u I pane hoohuakeeo aku ai:

 

E maopopo koke ia oe e Kamila ano, o na nupepa puka kakahiaka a pau ma ka po wale no lakou e hana a hooponopono ia ai.

 

Ina he makemake kou e hoole aku au I kela hana uu kiekie I loaa ia’u. ua hiki loa ia’u ke hana pela I ka wa pokole.

 

Aole anei e loaa la oe kekahi hana kupono e hoi kauhale mai ai oe I na hormamua ae o ke aumoe?

 

Manao au ua hiki no ia’u ke hoomanawanui I ka mehameha a kani ka hora umikumamalua o ke aumoe, wahi a Kamila.

 

E loaa ana no paha ia’u-ma ka elima a ka umi paha dala ke emi iho o ka pule.

 

Makemake nae au e maopopo lea pehea la e pono ai ko kaua noho ana me kahi uku haahaa loa malalo o k kanakolu dala.

 

Ke manaolo nei au e hiki loa, wahi a Kamila.

 

Aohe o’u manao e hoonu’a wale mai I mau aahu hihimanu no’u a he mama loa no hoi ka’u ai ana me ka pakiko loa.

 

A e hoopakiko hou iho ana a uuku loa, ke kaawale oe a ao ka po I kela a me kela wa.

 

Lalau oe, wahi a’u.

 

Eloaa mai ana oe ia’u e hiamoe ana me he pauku laau la.

 

Ke ala ae oe, mai hoonioni wale I ko’u hiamoe ana a kani ka hora umi o ke kakahiaka, alaila oia mau hora loihi aku o ke ao a hiki I ka paina ahiahi me oe no au.

 

Auhea ka like ole ana malaila?

 

He wahi hoau lo no paha ka kaua!

 

Aohe iho la he wahi lihi mikomiko o ke kapa ana iho he mare la!

 

Ia oe ma ke keena hana I kela mau hora loihi pilihua o ka po, o keaha iho ka’u hana o ka hale?

 

Pu mai la ko’u wahi ano okaikai I keia mau olelo a Kamila, a pane aku la au me ka leo ikaika:

 

Ke makemake ole oe e hiamoe, hiki ia oe ke heluhelu-kakau-a nana mawaho o ka puka aniani-a akiaki I ka welau ou mau kmakiao-a kahakaha ku-ua ike no hoi oe I hele mai oe me a’u aole no ko’u noho wale me ka paahana ole.

 

Aole nae a ao ka po!

 

Aole no he mea maikai ka noho mehameha ana, e hoomanao iho I keia!

 

Noho hookahi aku la au o ke ahiahi a hoi hookahi e hiamoe, ala hookahi ae la o ke kakahiaka, paina hookahi iho la!  Nolaila aia me a’u ka hapanui o na mehameha ana, wahi a Kamila.

 

Iloko o kuu inaina nui, kahea aku ia au I kekahi kaa kau ae la maua a hoi pololei aku la no ka hotele ua hoopokoleia no hoi ka maua huakai huli wahi noho ola auina la.

 

Alakai aku la au ia Kamila a hiki I ka puka o ko maua keena ala@ huli ae la au I hope e hele hou.  Nana pahaohao mai la o Kamila ia’u a pane mai la:

 

Re, e hele ana oe I hea?

Aole I maopopo I’u! wahi a’u.

Ua nuhu anei oe ia’u?  wahi hou ana.

Ua lawa oe e hoouna I kekahi kane e hele pupule, wahi a’u.

Oke koena o ka’u hana o keia ia aole maluna o’u ke koikoi o ka hooko ana.

Kono mai la kela e noho iki au me ia no ke kamakamailio pokole ana, a ua ae aku la no oi au.

Ua nuhu anei oe no ka hiki ole ia’u ke hoomanawanui no ka noho hookahi ana.

Ina he aloha hapa ko’u ia oe, aole io no au e hana ia oe pela.

Alaila aole no oe I kupono e lilo I hoa homanawanui pu me kekahi kane ilihune e Kamila.

 

Nolaila e pono au e hooko I ka hana iloko o na hor a ko’u haku hana e kauoha mai ai a he mea hiki ole hoi ia’u ke awili pu I na hoonuhanuha ano ole ana a kekahi wahine me keia hana.

 

Ina e alakai ia oe e hooluhua mai ia’u ma keia wahi mea uuku ano ole.

 

Hea ka’u e hana aku ai ina e uila wale mai kekahi mau hana ano nui?

 

Aole loa au I ake e hoouluhua aku ia oe, wahi a Kamila I pane mai ai.

 

Aka, eia ka manao o kau mau hoohemahema wale ana, a ke hoike mai nei oe I kou hoowahawaha no ia’u.

 

Malia paha aia kou hoomanao hope ana no Generala Valalle wahi a’u me ka hounaukiuki loa.

Ua maopo mua ia’u a ua minamina no hoi ma keia pane ana ia Kamila I ku ae ai iluna papai iho ia I na lima elua ma ka umauma a ua hoike mai la oia I ka ehaeha o ka’u mau olelo iloko ona.

 

No keaha kou pane ana mai ia’u pela? Wahi ana.

 

Aole wahine hike ke hoomanawanui I kau mau olelo hoinoino me ka henehene loa.

 

Noho oe ilalo! Wahi a’u me ka leo koikoi o ke kauoha?

 

O keaha kau e noi mai ai e hana aku au?

 

Aole hiki ia’u ke haalele I kela kulana o ka hana I haawila mai ia’u ke ole e loaa ia’u he hana hou aku.

 

Aole no o’u makemake e hoonuinui olelo wale aku la oe ina I hoike ole mai oe I kekahi nanaina kue I ka holopono o ka’u hana.  Iloko anei o ke one e hoohalala ai ko kaua pule mua o ka noho pu ana he kane a he wahine?

 

Aole I pane hou mai o Kamila, aka, ua mao ae la kona mau helehelna o na minute mua I hala iho, nee mai la o Kamila a pili me a’u, a kuka pu iho la maua I na mea e pono ai ka’u hana iloko o na noonoo lokahi ana, a penei ka ano nui o ka mea I hooholoia:

 

Lawelawe aku I ka hana po no ka manawa me ka hooikaika pu e loaa ona hana na’u I ke ao.

 

E kuai I mau buke hoonanea na Kamila I hoohalaia ai kona mau ahiahi noho hookahi.

 

Ma na auina la a pau e hele holoholo pu ai maua, oia hoi ko’u manawa kaawale.

 

Me keia ma uwahi kumu ua nalohia koke ae la na ao hakumakuma o ka like ole mawaena o maua a ua hoi hou mai la ka hauoli I o maua.

 

Ikekahi kakahiaka ae, hoomau aku la maua I ka hele huli wahi hale ana.

 

O na keena kupono loa I loaa aku ia maua, ala no ia iloko o ka hale e kuleana ia ana e kekahi wahine kanemake aoo, a e noho kokoolua ana me kana kaikamahine hookahi wale iho no.

 

Ua kupono keia wahi no ka noho ana a me ka haahaa no hoi o ka uku hoolimalima, a ma kahi o ka ae koke ana aku, ua kaohi iho au a maopopo kekahi mau wahi e ae o ke kulanakauhale.

 

Ia maua I haalele ai I keia hale ua pane mai la o Kamila I keia mau olelo:

 

Aohe wahi kupono e ae e loaa aku ana la kaua mamua o kela hale, no keaha hoi oe I ae ole aku nei no kaua?

 

Nana Nana aku la au iaia, aia hoi he mau maka pahaohao kona, a oia no ka’u I pane aku ai:

 

Hoike aku anei au ia oe?

No keaha? Wahi a Kamila.

Wel-aole no na mea e ae aka no keia kaikamahine opiopio wale no e noho pu la me kela wahine kanemake.

 

Ua pohihihi maoli o Kamila I keia pane iaia I ninau hou mai ai:

 

No kela kaikamahine?

Ae-nona, wahi a’u I pane aku ai.

Ia manawa I akaaka ae ai o Kamila me kela pane:

No kou hopohopo o haule oe iloko o ke aloha me kela kaikamaine ea?

Aole no ia, wahi a’u.

Ua maopopo ia’u he noho kaupalena ia ko kela wahine, a ua hoolaa hoi I kona ikaika a pau e hoomalamalama I kana keiki oia hoi kela kaikamahine.

 

He kanalua ole ko’u, ua aloha oia iaia, ua aa hoi e hooko I kona mana a pau e kaupale ia kana keiki mai ka hoopilikia wale ia mai.

 

Manao ane oe e ae mai ana kela wahine e lilo kaua I hapa no kona ohana ina e maopopo ana iaia ko kaua kulana pakahi.

 

E akahele loa no hoi paha au ma ka’u mau mea a pau e hana ai imua o kela kaikamahine.

 

Ua kaaina a ua paulele loa no hoi oe ia’u e Re, wahi a Kamila I panemai ai.

 

He olalo kau e Kamila, aka hoi, in a e ulia wale ka maopopo I kela wahine ko kaua waihooluu olalo, he keu a ka mea hilahila ke kipaku akea mai kela ia kaua ma kona kuleana pololei.

 

Ina aole no e maopopo ana ia ia ko kaua noho ana pili kapekepeke aole no e oluolu pono ko’u noonoo ke hoomaopopo ae I ko kaua kulana apuhi ino loa imua o kela mau maka o ka maemae.

 

E nee maile ana maua ma ke alanui me na kamakamailio o na olelomamua ae.

 

O ka pono wale no e waiho loa kaua I ka noonoo ana no ke keena hoolimalima.  E aho paha I hale holookoa ko kaua, wahi a’u.

 

Hauoli loa o Kamila I keia hoololi hou o ka maua papahana me ka manao pono.

 

Makemake au I kela, wahi ana.  Aia he hauoli no’u iloko o ka malama hale ana, ke loaa ona kaikamahine kokua no’u.  A pehea hoi…ke maopopo ia ia ko kaua kulana?

 

Helu mai la oia I ka poe e pili kokoke loa ana ia maua I na manawa a pau, e laa paha ke kanaka kalewa pipi o ke kakahiaka ka haku hale ka mea halihali nanahu mai hali mea ai me na poe e ae e pau like ana paha lakou I ka hoomaopopo no maua.

 

Pane aku la au ma ke ano kue I kela mau kohokoho wale ana a hoolana aku la ia ia e loaa ona hale kuokoa no maua.

 

Ua holopono ae la kelamanao a aole no hoi I hooluhi loa ia maua ma ka loaa koke ana aku o kekahi hale kupono ma kahi he umi minute hele wawae mai ke keena nupepa mai.

 

I kekahi ia ae ua kuai aku la au I mau lako kupono no loko a ua makaukau hoi no ko maua hoi aku.

 

Hiki mai la I ka po Poaono haalele aku la maua I ka hotele no ka hoau ana I kahi home hou o maua.

 

Aole no I lako pono loa na hemahema aka ua lawa ia no ka manawakapohi.  Oia ka’u I hoomaoe aku ai ia Kamila me keia mau olelo:

 

Aohe no I like loa me kou hale ma alanui 18 komohana pela anei?

 

Aole wahi ana me kekahi muki aka ua pa tausani ia ko’u hauoli maanei.  Akahi no a maopopo ia’u aole ka wau I launa mua me la mea he hauoli a akahi wale no.

 

Me ka hoopoina loa ana no Vaioleta no ko’u hopohopo na kanalua a me na kohokoho wale.

 

Ua hiki mai imua o’u ma ka hopena-ke aloha a’u I kakali loihi ai!

 

Ke iku la au ia mea ia’u I kaomi maile iho ai I kekahi muki maluna o na lehelehe I hapalia ae iluna na’u e mukiki iho me ka waianuhea.

 

Nolaila, e na makamaka heluhelu, e hookuu aku kaua I kela mokuna me kana ma ohana a e nana aku kaua I kela mokuna hou iho malalo me kana mau hana hoinainau puuwai.

 

MOKUNA XXIX.

 

O na ia makamua ia o ka malama o Mei I nee ai ka maua huakai holo malu no Kakiko a malaila maua I hoohala ai I na malama a pau o ke kau makalii.

 

He manawa liuliu loa ko’u lawelawe hana ana ma ka po a hiki I ka hoololi hou ia ana mai o ka’u hana ma ke ao.

 

He olalo ua nui ka hauoli o Kamila no keia kulana hou o’u.

 

Loaa iho la ka maua kaua alawelawe, oia hoi, he kaikamahine Suedena eleu a oluolu loa ola, a ua kapala kona inoa o Tina.

 

Ua kae aku iaia ka hapa mahuahua loa o na lawelawe ana maloko o ka halekuke a me na mea pili hoomaemae hale.  Ua kohu pono loa oia I kokoolua no Kamila ma ka hale.

 

He kakaikahi na ono o komaua papaaina aka ua lawa iho la no ia ia’u, ka mea e uhaiaholo ana e loaa ka holomua ma ko’u kulana hou o ka noho ana.  No Kamila hoi, nana no e ike iho I kona lawa, I na wa nae a pau aole loa oia I kunukunu iki.

 

He manawa holoholo hoi no maua na aluna ahiahi a pau, ma na alanui a maloko no hoi o na hale keaka hoolealea.

 

Ma na awakea a pau, e hoea mau ae ana o Kamila ma ke keena o ka nupepa Manawa kahi a’u e paahana nei, a mai laila aku maua no ka paina awake me ka hotele.

 

Ma ke ano nui o ko maua noho ana o keia mau la mua o ka hoau, he hauoli a me ka lokahi like o na noonoo, a ua pili ia na wahi a pau e maua me ke aloha.

 

O na mea e pili ana no ke keiki no Fareneke, ua palapala mai ka loio ia maua no ko Valalle aua loa iaia a ua ninau mai hoi ka loio I ko Kamila manao ina paha e lawe loa ia keia hana imua o ka aha hookolokolo no ka noonoo ana.

 

Mamuli o ka’u mau a’o ana ia Kamila, ua hoopanee wale ia keia hana no ka manawa, aka nae he oi aku kona aloha I ke keiki a ua halii iho la maluna o kona hokua ke kaumaha.

 

Mahope iho nae o komaua haalele ana aku ia Nu Ioka ua hoihoi hou ae la no o Generala Valalle I ka malama ia ana o Faraneke malalo o kona kahu hanai mua a na keia mea I hooluolu ikimai I ke kaumaha o Kamila.

 

Ua hoike pinepine mai kai oi a I kona iini nui e pili hou mai ke keiki malalo o ka malu a me ka pumehana o ka poli o ka makuahine aloha.

 

Ma ko’u aoao iho o ka hoolawa a me ka hoolako ana I na pono a pau o keia noho ana hoau mua ua maikai loa a he wahi ulia  pomaikai paha ia no’u kalawe pu ole ana mai me maua ia Faraneke no ka mea ina oia pu kekahi me maua e nohonei ina ua hoopapau loa ko Kamilanoonoo a me kona manawa mamuli wale no o ke keiki a I ole ia e hoonu’a hou mai ana maua I mau wahine lawelawe, a hemea e ka nui o ka lilo.  Iloko iho no keia o’u me kuu hoike ole aku ia Kamila no keia mea.

 

Ma kekahi aoao hoi he hana kuleana ole ka @@ I hooko iho la a keakea mai I ko Kamila mau kuleana koina maluna o ke keiki ma na ano e ae no hoi kekahi.

 

Aole no paha I pili loa keia hooko ana a Generala Valalie ma kahi o ka popo ole loa mali ua aua oia I ke keiki I wahi kumu hoonana no kona mau noonoo kaumaha oiai ka makuahine a ipo mua hoi ana ke hoopunini hele ia nei e ke aloha o ke au a ka hewahewa.

 

I ka hookaulike ana iho I na aoao a elua, e ka makamaka heluhelu like iho lamaua-Valalie a me Teramaine-me hemau moho mokomoko la e aumeume ana I ka makana kiekie a makamae hoi o ke kahua mokomoko.

 

Ano nae, ua lanakila au a ke paa nei au I kahi a Valalie e moe ino la kona po, kahi hoi ana I poho moho lanakila ai no elima makahiki.

Heaha la ka’u e hoike ae ai I ko keia mau la nee mua o ka noho ana hou?

 

Eia:

He mau po hiolani oluolu ko’u, a ina a heluia keia mau la o ka makalii I mau la no ke kau hooilo ua like a like ka pumehana e lona I ko’u kino maloko o ka poli o Kamila.

 

Aole he wa I hala ae I ikemaka ai au I ka ui a me ka nohenohea o Kamila, o keia manawa wale no.

 

He mino aka mau, he hoomahie, he mau leo akaka e like me ke kani ana o na bele liilii, a ina he mau po pouli kekahi e poipu ana I ko maua wahi home, ua piha no kona konouli papalaulii me ka malamalama o ka mahine piha I ka’u e nana aku ai, ke pili mau aku au ma ka aoao o Kamila I hoonani ia a I aloha nui ia e a’u.

 

Aole oia I ne mai, I nonoi mai, I hoonuhauha a hoohuahualau mai hoi, aka hookahi wale iho no ana mea e pane mai ai, o ko’u mau minute kaawale me ia pu.

 

Ua hoonaniia kona mau helehelena me ka hauoli a o kana mau olelo me ka hoohauoli.

 

Aohe hopena nanai e ae o keia noho pu an ao maua o ke aloha wale no.

 

Iloko o na la makamua o keia noho aha apuhi a maua, aohe mau hoolauna pili makamaka a mau hoaloha I hana ia e maua.

 

Maloko o ke keena hana, ua lawelawe au I ka’u apana hana me ke akahai a me ka hoopono, aolenae au I hookamaaina pinepine aku ia’u iho iwaena o ko’u mau hoa paahana like.

 

Pinepine no hoi ko’u lohe ana I na olelo hoomaikai I pane ia mawaena o ko’u mau hoa paahana epili ana no’u a me Kamila, aole nae au I hoike aku ma ke ano ua lohe au ia mau olelo.

 

Kaalo hope ae ia na la o ke kau makalii me kona mau waianuhea o ka makani kukulu hema, aole loa he kino nona ka uhane I piha me ka hauoli a me ka manaoiana e like me a’u.

 

O kuu aloha no Kamila ka nana, nona hoi au he kane I mane ole ia, he oia mau ka ulu mohala ae I kela a meia hora.

 

Ua like au I kekahi wa me ka mea I hoohehenaia.

 

Ina au e hoi kauhale mai ana I ke ahiahi a ua hele o Kamila I kahi e no kekahi hana paha ua ilio kona mau minute e kaawale ai me he mau makahiki a la’u.

 

I kekahi po, hihio iho la au I ka moeuhane ua haalele mai o Kamila ia’u.

 

No ia mea ua puoho ino ae ia au a haha koke aku la ia Kamila e lolii ma lie ana no ma kuu aoao.

 

Ua lilo keia hihio I mea hoopuiwa loa ia’u, a ua hoopuluia kuu kino me ka hou koekoe.

He mea mau ia Kamila ka noho mau ana ma ka puka aniani e huli pono ana I ko’u ala e hoi mai ai, ma kei a a me keia hora eha o ke ahiahi o na la a pau o’u e hele ai I ka hana a he mea hauoli nui hoi no’u ina o Kamila ka mea mua loa a ko’u mau maka e ike mai ai I ko’u wa e hookee mai ai ma ke kihi alanui a huli pono mai ke alo I kau hale.

 

He mau haawina keia na ke aloha, ka mea nana I hoopaa iho ia Kamila ma kela ipuka aniani e kakali a hiki I ko’u hoi ana aku a pela hoi me a’u e lilo o Kamila ka mea mua loa a ko’u mau maka e ike mai ai.

 

He oiaio ua kalae maikai na la a pau o ke kau makalii, a ua pili ia na wahi a pau e maua me ke aloha a me ka hauoli.

 

A hiki mai nae iloko o ka malama o Okatoba, oia hoi na la makamua o ke kau hooilo ua hookaumahaia au makamuli o kekahi palapala I hoounaia mai na’u e hoike mai ana ua pau ka’u hana maloko o ke keena o ka nupepa Manawa iloko o hookahi pule mai ka la aku I kakaula ai kela palapala a e hoike pu ana I na kumu oia ka haule in oia o na loaa malalo o na lilo mau a me ka hoemi pu la ana o na uku hana o na paahana a pau.  He makemake keia na ka Papa Hoohana o ka hui nupepa I hooholo.

 

Hoi aku la au me ka noonoo kaumaha a hoike aku la ia Kamila I ka lono I loaa mai ia’u, aole nae ma ke ano e hookomo aku ai I ke kaumaha iloko ona.

 

Pane mai ia kela, e hoao hou aku no paha oe ma kekahi mau keena nupepa e aku, wahi ana I hoolana mai ai.

 

Malia paha, he kulana no kekahi loaa ia oe ma la mau wahi, a oi ae paha o ka maikai.

 

Aina no e loaa wahi hana ole oe no kekahi mau la, aole no ia he mea pilikia.  Pono oe ke loaa hemanawa hoomaha, a ua makemake a uia oe pela.

 

O kahi hoi paha e loaa mai ai ke kanakolu dala o ka pule! Wahi a’u.

 

He wahi koena dala no hoi ka’u o ka banako-aole anei? Wahi a Kamila.

 

He wahi koena uuku loa, wahi a’u.  Hemonimoni no na hoolilo o keia wahi a kaua e noho nei, a iloko o ko kaua hoao mau I ka pakiko ana, he mea e ka nee hoomaumau o ko kaua mau lilo nohona.

 

Ia no hoi, aole au I luhi a emi ka ikaika ma ka hana, a e huli hoomau aku ana au I wahi hana.

 

Ia’u I hamu hele aku ai iloko o kekahi mau hale pai palapala e ae he like ana no ko lakou kulana uku me ko’u hale I hana ai.

 

He la okoa ko’u kuekaa ana e loaa hou ona kulana hooponopono e like me mamua, a hookahi nae mea I maopopo e nele loa ana au me ia kulana.

 

Noiaila, kakau iho la au he heluna nui o na palapala a hoouna aku la ma kekahi mau kulanakauhale e aku no ka ninau ana aku I hana.

 

Ua paneia mai kahi a pane ole ia mai no hoi kahi, a he mau pane waiwai ole wale no.

 

O ka hope loa oia ko’u hooholo ana iho e lawelawe I ka hana hoonohonoho hua.

 

O keia ka’u hana mua loa I ka opiopio, a ua maamaalea maoli no.

 

Ua kamaaina ia’u kona mau kulana o ka inea a me ka oluolu ka lawelawe ana.

 

Aka, mahope o ka pii malie ana ma na anuu haahaa a hiki I ko’u hehi ana I ke anuu kiekie o ke kulana he unahooponopono nupepa, a he mea kaumaha no ka manao ka hoi hou ana ilalo I ke anuu haahaa a hoomaka hou e pii.

 

Aole nae o keia manao kaumaha a hilahila ana he mea e kokua mai ai I ko’u nele, nolaila, I kekahi awakea, kipa aku la au I ke keena luna o ka halepai Manawa.

 

O ka luna hoohana o keia keena, he mea ia I kamaaina loa ia’u malaila, a o ke noi wale aku no iaia ke kumu e loaa mai ai kahi hana ina e hiki ana.

 

I ko’u hoao ana nae pela, ua loaa koko mai la ia’u ka hoomaopopo ana aia ko’u pono mawaena o ke aumeume ana, oiai ua hoike e mai la na helehelena kanalua o ka luna hoohana ma ke kulou ana o ke poo ilalo a me ka hapai pu ana ae o ka hanu kaohi I kona mau poohiwi iluna.  He mea hoomake kela I ka manaolana ke ole e ahonui.

 

Mahope o keia kuou ana, hai mai la keia, o ko’u ae wale aku no e komo iloko o ka papainoa o na limahana kokua kuikawa, o kahi kaawale ia oiai ua piha wale no na kulana a pau I ka poe hana kumau.

 

He wahi kulana aumeume io no keia o kahi loaa, a he kulana nui hoi oia auna I hoopaaia na inoa.  O ka nana aku a hakahaka ae ana ia wahi o ka poe kumau, mumuli paha o ka ma’I a ano e ae, komo aku la au malaila.  Nani loa no hoi ina he wahi hoaloha ko’u iwena o ka poe hana kumau, he pinapinai ia o ka loaa wahi hana, ma ke kike ana I kela a me keia manawa.

 

Aka, aole no e kokua ia mai ana ko’u nele ke hoole au ikeia kulana hana I haawila mai la, no ia mea, hahao iho la au I ko’u mau hoohoka ia ana a pau iloko o kuu pakeke a ae aku la.

 

Lehulehu loa na la I hala ae, akahi no a pa wahi hana ia mai la.

 

O ka rula mau o ko makou poai-ola hoi ka poe kokua kuikawa-oka hoike pinepine ia oe iho ma ke keena I kela a me kela auina la, me ka makaukau pu e lawelawe I kekahi hana e kauoha ia mai ai a mau wahi paha I hakaka.

 

A hala ae la ka malama hookahi o keia hoomanawanui ana ike iho la au aohe wahi ponopono iki.

 

No ia mea, houuulu ae la ko’u mau wahi loaa oia hana ana a make ka malama, loaa aku la ka avelike o kanakolu dala e like me ko’u uku pule o na la mua ma Kokako.

 

Aole no hoi I hanu mua o Kamila I ke ehu o na hua kepau e maopopo ai iaia na paewa a me na like ole mawaena o na lawelawe hana ana o na halepai palapala, a he mea makehewa no hoi na’u ka wehewehe ana aku ia ia I na loina like ole o ka hana.

 

O ka mea I maopopo a I hookaumaha ho uaku iaia-ke ole au e kuhihewa-oia ko’u hahaki ana I kona makemake mamuli o ko’u kaawale pnepine ana I na po a pau mai a iaia mai, aole nae oia I hoike manao kue mai no ia mea, olai ua maopopo, he kaawale pinepine ana keia o’u mamuli o ka hulihuli wahi pono no maua, a ua hoomalamalama ia oia ma ia mea me ke kaumaha a me ke aloha.

 

Iloko o keia mau hookuanui wale ana o’u ma o a maanei, ua hoomaka ami ia ka haule a me ka aneane loa e nele na manaolana o ka pono.

 

Ua kupu ae la ka hoowahawaha, aole ma ke ano o ka hana a’u e hooko nei, aka mamuli o ke kulana a me ke ano o ka nohona a’u I apo aku ai.

 

Ina owau wale iho no keia noho ana, ina ua lawe au I ka laau kookoo a ke kahuhipa a hele aku ma na kula e kiai ai I na hipo, mamua o ko’u hoi ana aku I kela hana, e lula wale ana maloko o ke keena me ka nui iho oia auna like o ka pololi me ka makewai a kakali aku no kahi hunahuna a helelei iho ana.

 

Mamua ua lohe au, ano ua ikemaka a ua maopopo pela iho la ka e hoehaeha la ai kekahi kino aohe ona kahua paa iaia e hoomanao ae ai aia he ohana pololei ke noho kali mai ia I kauhale he haawina keia aole au e poina.

 

Hoi aku ia au I kekahi ahiahi me ka aaauluuluu.  Aole I loaa wahi hana iki iho la a hala ka pule.

 

Mamuli okekahi mau olelo ikaika I pane ia mai ia’u e kekahi o na kokua luna hoohana, ua ukiuki loa ia au a oia ka’u I pane aku ai ia Kamila:

 

Aole loa au e komo ana I keia keena, he hana hoonaukiuki wale no ia iaia a me a’u.

 

Palua a pakolu paha ko Kamila hoomalielie ana ia’u me na olelo, aole nae au I hoao iki e hooloho aku.

 

Ke manao nei au, he mea keakea ole la ka loaa hou ia oe o ko hana mua ma ka nupepa Honua Kakahiaka.  Pehea ka hoohaliu hou ae o ka noonoo no laila, wahi a Kamila.

 

A peahea hoi oe?  Wahi a’u.  Manao paha oe e lawe hou aku au ia oe I Nu Ioka me iala no e nohomai la!  Aole!  Aole! E Kamila!

 

Aole I hoike mai o Kamila I ke ano huhu a me ka hoonuhanuha aka ua bamau pu oia me ka nanaina oluolu loa.

Re, kuu aloha, wahia ana, ua minamina nui au nou!  He iini nui ko’u e loaa ia’u kekahi kokua nou.  He puolo wale iho no au a he haawe hookaumaha ia oe.

 

No keia pane a Kamila, ua hoolaumania hikiwawe ia na nalu pukupuku o kuu lae a me na papalina, mohala pono ae la kuu puuwai a ike ae la au I ke kaheawai o ke aloha a puni kuu kino.  Pea la au e pane aku ai e like me kana, I kuu mea aloha nui I hoonaniia.

 

O oe wale no ko’u kokua iloko o ko’u mau hoao ia, e Kamila, wahi a’u me ka leo oluolu.  Malia paha o hoopomaikai ia kaua ma kekahi mau ano, koe wale no, mai kamailio mai oe I ka hoi hou I Nu Ioka no ka mea aohe o’u makemake e ike hou I kela wahi.

 

Heaha aku nei la ka Nora hana o keia manawa o’u I kaawale mai nei, wahia Kamila me ka noonoo nui ana.

 

Hoike ae la au no kekahi palapala a ka loio I hoouna mai ai me kauwahi hoike uuku no Nora.  Hauoli loa o Kamila I keia a pane mai la:

 

Ae, wahi a Kamila, ua maopopo no aole oia (Valalie) e hookaawale ana ia Nora mai kela hale aku a me he mea la no ke waiho la, no na mea a pau e like me ko kaua haalele ana aku.  Heaha aku la kana wahi hana a po ka la?  He wahi hoomaano no paha kahi ona ia’u, aole paha.

 

Iloko o keia pane hou ana mai a Kamila, ala malaila he mea no’u e puiwa ai.

 

O na la mahope mai, ua kipa hele aku au maloko o na hale inhana a me ka hoolaha pu ana ma na nupepa, a he ole loa nae kahi palapala I loaa mai.

 

Oia mau wahi a pau a’u I kipa aku ai, ua pau wale no I ka lilo I kekahi poe nele hana e like me ko’u ano, mamua koke iho o ko’u hiki ana aku, a ua ike aku la au.  O kekahi poe o kela papa ke lawelawe hana mai ana.

 

Hoea mai la ka malama o Dekemaba me ka hahai mau o ke nele hana, ola no hoi ka manawa e holooku ana o kahi waihonia dala iki a maua me ka hele loa iho I ka mimino.

 

Ia’u I hoi mai ai I kekahi ahiahi me ka naau luuluu, me ka weliweli I ka hoohanini loa mai o ka nele, a me ke aloha nui no Kamila ka mea a’u I alako mai ai mai waena o kona noho ana lako, halawai pu mai la me a’u o Kamila ma ka ipuka komo me ka nanaina hauoli.  E paa ana oia I kekahi mea ma kona lima, a me he mea la oia ke kumu o keia hauoli ana.

 

He ulia kela mea kamahao I hoea mai! Wahi a Kamia.  Ia’u e hue ana I ka opala o loko o kuu eke paa lima, ike iho la au I keia mea lilelile malalo loa o ke eke, lalau iho la au a ike I kela komo daimana, he makana Karisimaka mai la Nora mai ia’u.  Aole au I ike mua I keia a ke manao nei no au na Nora no I hookomo.

 

Paa mai ia kela I ke komo daimana imua o’u, a ike iho la au he onohi kona I hanaia e ka noonoo loea o ke kanaka, ma ka hoohuihui ana I na ano pohaku momi makamae lehulehu a kahi hookahi.  Me ka pihoihoi o ka hauoli kela e hoikeike mai la, aka he mau maka ko’u I hoopouliia me he ano maka hiamoe la.

 

Nawai I haawi mai ia oe?  Wahi a’u me ka leo nui I maa ole ia mamua.

(Aole I pau.)

 

 

NA MEA NUI E OLIOLI AI KE KANAKA.

 

Ma ke anaina haipule hoomanao I ka la hanau o ka Hoolapanai o ke Ao nei, ua hoopukaia ae kela mau olelo maloko o ka Luakini o “Imiola,” Waimea, Hawaii, penei:

 

“Ekolu no mea nui e lealea ai na kanaka ma ke ao nei.  1-Ka la e hanau ai ke keiki. 2-Ka la e mare ai ke kanaka I ka wahine. 3-Ka la Hape Nuia, ka pau ana o ka makahiki.  He mau la lealea no ia o ke ao nei.

 

“He mea hauoli I na makua ka hanau ana o kana keiki, pela no o Iehova I hauoli ai I ka hanau ana o kana keiki.  Hookuula na hana me ka maikai.”

 

Pololei no ma kahi mea.

 

 

KEIKI PAU I KE AHI

-

(Mai ka Elele mai.)

 

Ma Puakaa ae nei ma ka auina la o nehinei ua pau I ka holapula e ke ahi kekahi hale noho o ke Pukiki a make he keiki I ke ahi, a mainoino kekahi.  Aohe wahi opala I koe mai. Ua hamu aku ke ahi a pau loa.  O ke kumu o keia poino I hiki mai ai mamuli no ia o ka hoohemahema o ka makuahine.  Ho-a I ke ahi a a. hele I kahi okoa aku a haalele I na keiki, oiai hoi kana kane I ka hana.  I ka wai I ikeia ai keia poino aia ka hale ua puni I ke ahi, a mamua o ka hiki ana aku o na lima kokua, aohe ehiki ke hoopakele ae, a lilo iho la I puu lehu na kona inaina.  O ka hopena iho la keia I loaa I na makua hoohemahema okeia ano, ahe kumu a’o kupono hoi no na makua e ae e noho mai nei.  Aole I maopopo ka hopena ona alina manaonao a ke ahi I kau aku maluna o kekahi keiki a koena hoi a ke ahi

 

 

Eia mai ko puni e ka makamaka heluhelu o ke Kilohana ke olii pulelo aku nei I kela pule, oia hoi o Hawila.  ‘A pehea iho ka hoi oe I ka Emepera Wahine o ka Ui a me ke Kinawailua I ke Kuluaumoe?  Nani!  Nani!  Nani!

 

 

HOOLAHA KUMAU.

 

 

Ka Hui Banako hoaha, Malama Dala o Hawaii

(KAUPALEPAIA.)

 

Haina I hoakuia……….$3000,000.00

-

Pereaidema…………….Kikila Baramas

Hope Pereaidema………W.P. Robinson

Puuku…………………..W. G. Cooper

-

Keana Hana Nui:

 

Aianui Papu, kekeke I Alanui Kalepa.

Kona Laia ma Hilo, Hawaii.

 

-@ LAWELAWE ANA I KA –

 

Oihana Banako Heaku Dala ma Honolulu ame Hilo

 

E laweia mai no na huina hoohu me ka haawila o na ukupanee no na hoohu makahiki ma ka hulea e 4 ½ pa0keneta no ka makahiki.  E loaa no na @ a me na hoopenopono ana ke mimau ae ma ke Koena Heahu.

@ - 1 yr.

 

 

DR. L.F. ALVAREZ.

 

Keana Ohana a Wahi Nohe, @ 16 ame 20, Aianui Emma.

Na Hora Hana:            @ a 10 a.m.

                                    @ a 5 p.m.

                                    7 a 3 p.m.

Telepena 644.                                                  ####-1yr.

 

 

DR. @

 

Keana Oihana 534, Alanui Nuuanu

Telepana 152.  Pahu Leta $42.           

Wahi noho, 524, Alanui Nuuanu

Na hora keena:  8 10 a.m., 1 a 3 ame 6 a 8, p.m.

 

 

LYLE A. DICKEY

 

Mai na Mokupuni mai.

A hooheia na hana pili kanawai ane Kihi o Alanui Betaia me Moi. Puna

 

 

 

KAKELA ME KUKE

(KAUPALENAIA.)

Poe Kalepa ma ke Komisina

A He

Poe Lawelawe Kpaa.

AGENA.

 

 

Ola Nawaliwali

MAMULI O KE

KOKO INO.

-

E heluhelu iho I ka mea I hanaia e ka Ayer Laau Sarasaparila no ka Rev. Zp.P. Wilds, he misionari kamaaina lea maloko o ke kulanakauhale o Nu Ioka a hoahanau nohoi o Lunakanawai Wilde I make, he kanaka kaulana:

“No na makahiki lehulehu he luahi au na ka ma’I pa-palahu ame na ma’I aai e ae, I puka noloko mai o ke keko ino.  Ono ole mai la ka’u ai, a nawaliwali mai ko’u nui kino apau.  Mamuli o ko’u ike ana I ke oia ana o kekahi poe e ae no ko lakou inu ana I ka Laau Sarasaparila a Ayer, ua hoomaka iho la au e inu I ua laau la. A ua

ONO AE LA KA’U AI

Mai ko’u inu mua loa ana mai no I ua laau la; alaila, hoomaka mai ia ka maikai o ko’u ola. He haneri pa-komo-ta ka oi o ko’u ikaika ae I keia wa, a ua loa mai keia mai ka LAAU SARASAPARILA MAI A AYER, ka laau hoi a’u e hoike aku nei me ka oialo, oia ke pookela loa o na laau hoomaemae koko I ikeia.”

 

No na ma’I apau I loaa no’oko mai o ke koko ino o lawe i

 

KA AYER LAAU SARSAPAILLA.

 

 

KA AYER HUAALE

Ka Laau hoeia no ka @ :-: awaa wahia o ka @

 

 

Ke pookela o na laau no ka maiame ana, ka hoeulu ana me ka hoenani ana I ka lauoho, oia ka

 

AYER LAAU HOOULU LAUOHO.

 

Aole e kepia ke poo, ola na ma’I puupuu.  Aole hoi helelei ka lauoho. Ina maloohaha mai ka lauoho, hinawonawe a amo hina mai, alaila, na hele laau e ho’iho’I hou ae a kona ano mua, a hooulu lupalupa ae la I ka lauoha.  Mana wahi apau, e keia Laau Hooulu Lauoho a Ayer ke pookela, a ua @ ia I punahele a I hoapili no na @ ame na keoaimana.

 

Ayer’s Hair Vigor

I homakaukauia e

DR. J.C. AYER, Lowell, Mana, U.S.A.

Ms @ @ mai na @ mai o ke ao

 

 

Hollister Drug Co. Ltd

Na Agena ma ka Pae@ @