Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 4, 25 January 1901 — Page 5

Page PDF (1.31 MB)

This text was transcribed by:  Lynn Mangel
This work is dedicated to:  MacKenzie and Kendall Mangel

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NUPEPA KUOKOA IANUALI 25, 1901,

 

No na Lima Eha,

       

        Ili Lahilahi, Akakaa wale, Akaakaa wale o ka Ili, Maneo, Akiaki o ka Poholima, a hu'i wale hoi o na manamana,

 

        I KA WA E MAKAUKAU AI E HOI E MOE, E LUMAI I NA LIMA ILOKO O KE POI HUAHUA "KOPA KUTICURA."  ALAILA, PAI AE A KAU MALIE A MALOO.  I KA WA E MALOO AI, HAMO HOU ME KA AILA KUTICURA" - KELA LAAU HOOLA ILI MAIKAI LOA.  KE MOE, E KOMO I MIKILIMA ALUALU. I OLE E HAPALA WALE IA KAHI KAPA MOE, I OLE AI NO HOI E PAU KA LAAU I KE KOPEIA, A E OKIOKI NAE I MAU PUKA MAKANI MA NA MANAMANA A MA KA POHOLIMA KEKAHI.  O KEIA KA LAAU MAIKAI LOA NO NA LIMA ILI LAHILAHI A AWAAWAA, MALOO A MAE WALE PAHA, MANEO WALE, LIMA HOU NUI.  A NO NA MANAMANA ULU KAPAKAHI O KA MAIAO.

 

@ @ @ @ A OII kanui o na wahine e auau mau nei me keia KOPA CUTIKURA, no ka @ @ @ @ @ @ @ ana, a no ka hoonani ana i ko lakou ili, i pau @i ka pap@a o ke poo @ @ @ @ @ @ hoi kekahi e pau ai ka hilelei ana o ka lauaho, a hoopalupalu. @ @ @ @ @ @ ana i ka ili o na wahi i hele a manoanoa i ka hooikaika i ka haha, @ @ @ @ @ @ no hoi e hoodau ia ai i na eha, ma ka holoi ana i @a wahi eha me @ @ @ @ @ ka a@i ime ka wawela; a i ole no hoi e hou @i, ma ka holoi ana i na @ @ @ @ @ @ aka ka Waiwai nui o keia kopa ina makuahine e lawelawe ana i @ @ @ @kei @ ame lakou iho ono hoi, a i na wahine no a pau  O ka poe i @ @ @ kop@, ao e loa lakou e a@ @ki ana e hoao i kekahi kopa okoa aku @ @ @ @ @ @e oleloia na, he kupono ia ano akoa aku no na mea e pili ana ka ili, ke @ @ @ @ @ @ @na babe ame na keiki.  Ua loaa mai keia waiwai nui o ke KOPA CUTI @ @ @ @ @ keia anu hoola ik@ @ka loa i papaia CUTIKURA, oia ka laau ikaika loa @ @ @ @ @ @ ilikia a pau o ka ili, no ka nea, aia iloko oia mau laau kekahi mau @ @ @ @ pale a ai na mea ino, h@ loaa no hoi ke a a hele maikai ona pua iloko o @ @ @ @@ ke hoohalike 2@ mai kekahi ano kopa e ae ke hoohuihuia @ ke aka @ @ @ @ @ @, ma kaui mau hanamalam @ hoola ame ka hoolu'i ana i ka ili a @ @ @ @@ ili @ ke poo, ka lau iho a pela hoi ua wahi eae.  A ole no i @ihi laua @ @ @ @ @ @ e me ke@, no ka mau @ @ a me ka hana o na keiki liilii.  Pela iho la @ @ @ @ @ @ a pau i HOOKAH@ no ke KU@UKU @ hookahi, a he Helu E@ahi @ @ @ 2@ @ poino o ka lii a m@ kahi Auau, a he Helu Ekahi no hoi no na Kam@ lii a puni

 

@ @ @keia laau ma na wahi a pau o ka honua nei.  Ma Aukekulia:  o R Towns @ @ @ @  @ @ Agena; ma Aferika Hema Depot; Lennon Ltd.  Na " Hoa @ @ @ @ @ a ia i na Babe a me ko lakou mau kinaun@." he loaa wale no me ke ku@ @ @ @.

 

        POTTER DRUG AND CHEM. CORP., Boston, U. S. A., na Ona o na CUTIKURA a pau loa.

 

BAIKIKALA HOU

$25.00  a i ke $75.00

 

 @ @ @ @ @ ma ka uku liilii.  $10.00 i kinohi, a he $2.50 i kela pule keia pule.

 

PEARSON & POTTER Co. Ltd.

 

312 Alanui Papu                             Telefone 317

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI

 

        Mam@ @ kekahi mana kuai i hoikeia @ @  kekahi palapala moraki i hana @ @ o Julia Kaumealani (w) @ @ @Lukeia Kaaimanu o Punaluu, Ko-@ @ @ahu, o ka aoao mua, a me @ @ kakkeia, Kahu, o Honolulu, Oahu, @ @ @, ma ka la 19 o Feberuari, @ @ @ kakau kope ia ma ka buke 174. @ @ @ a mamuli o ka uhaiia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi, @ ka uku ole ia o ka ukupanee i ka @ uku ai, nolaila, ke hoolaila, ke hoo-@ aku nei e ka mea nona ka aoao @ @ ua moraki nei, e hooko ana oia @ mana kuai.

 

        A ke hoolaha hou ia aku nei, aia ma-@ aku o na pule ekolu mai keia la aku a@la, e hoolahaia aku na aina i @ ma ia moraki no ke kudala ana ma ke keena kudala o J. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka la 1 o Feberuari, 1901, hora 12 oia la.

 

        @ ma kahi o W. R. Kakela na olelo @akaka no keia mea.

 

        Hanaia i keia la 11 o Ianuari, 1901.

                                                W. R. CASTLE, Kahu.

 

        @ na aina i morakiia:

        1  L. C. A. 4355 no Kauai ma Waiono, Koolauloa, Oahu, 44-100 eka.

        2  L. C. A. 2755 R. P. 3512 no Kamohala ma Waialee, Koolauloa, 96-100 eka.

        3  L. C. A. 3808 no Laipo, ma Pau@. Koolauloa, 75-100 eka.

        4  L. C. A. 3880 no Pukaloheau ma P@malu i oleloia, 55-100 eka.

        5  L. C. A. 4369 no Kaahamoa ma @ i oleloia, 2 6-10 eka.

        6  L. C. A. 4381 no Kalaiku ma Pau@ i oleloia, 67-100 eka.

        7  L. C. A. 4347 no Kuaiwa ma Wai@ i oleloia, 1 44-100 eka.

        8  @ @ 6705, L. C. A. 5808 no Kia-@ ma Punaluu, 5 eka.

        9  @ hale i hooliloia ia Lukela, Mea @ @ ma ka palapala kuai a Keawe, @ makuahine, i hoopaaia ma ka Bu@@ @ aoao 356.

        10 L. C. A. 4437 no Kaiwi ma Puhee@ Koolauloa, 3 1/2 eka.

        11 L. C. A. 3724 no Maiahi ma Pu@ @ i oleloia, 13-100 eka.

        12 R. P. 3053 (Gr) no Kaaimanu et a ma Puheemiki i oleloia, 45 38-100 eka.

        13 L. C. A. 4372 no Kaiulani ma Wai@ i oleloia 2 20-100 eka.

        14 L. C. A. 4352 no Koo ma Waiono i oleloia, 67-100 eka.

        15 L. C. A. 3878 R. P. 7359 no Puuwaawaa ma a Wiono i oleloia, 2 58-100 eka.

        16 L. C. A. 3717 R. P. 6578 no Manele ma Waiono i oleloia, 2 62-100 eka.

        17 L. C. A. 5243 R. P. 4850 no Kai@ ma a Wiono i oleloia.

        18 L. C. A. 4353 R. P. 3922 no Kawai, @ Waiono i oleloia, 2 71-100 eka, 3 apana

        19 L. C. A. 8662 aina ma Kaaleo, he @ apana.

                2-4t Jan 11, 18, 25, Feb. 1, 1901.

 

KA PUNAHELE A KA MAKUAHINE.

 

        O ka Laau Kunu a Chamberlain ka Punahele a ka Makuahine.  He oluolu maikai kupono i keiki ke inu a he ola koke no hoi.  Ua hanaia keia no ke kunu, ke anu, ka umil, ke kunu-kalea, a o ka laau helu ekahi maoli no keia no keia mau ma'i.  Aole loa he wahi mea iki e hopohopo ai i ka haawi ana i keiki no kamea, aohe opiuma a o kekahi ano mea e ae paha e poino ai iloko o keia laau, a he hiki no ke haawi i ka bebe iluna ke alo e like me ka inu ana a kekanaka makua.  He kuaiia ma kahi o BENSON, SMITH & CO., Ltd., na Agena Kukaa.

 

        Ma ka la Karisimaka, ua malama ia he halawai maloko o ka luakini o Wa@ i alakai ia e M. Lutela.  He mea hou ia wahi a lakou.

 

UA PAU KA WELI I KA NOHO HUKI NIHO.

 

        HE HIKI KE HUKI A HOOPIHAIA NA NIHO POPO ME KA EHA OLE malalo o na paahana ana o keia au naauao e kapiliia ai i ka io o ka papa niho.  Aohe hanaia i ka laau hoohiamoe.

 

        O keia wale no kahi huki a hana niho ma Honolulu nei i loaa na PAAHANA I HOOPAAIA me na mea e ae e hiki ai ke huki, hoopiha a hoopaa i poo gula a puna paha e hiki ole ai ke ikeia ke ano e mai ka niho maoli ae, a e paa no ia no umi makahiki malalo o ka hoopaa ana, me ka LOAA OLE O KEKAHI HUNAHUNA O KA EHA.  He POE WALE NO I HOONAAUAO A HOOKUU MAIKAI IA na poe lawelawe, he poe i lawelawe mua ma keia oihana mai ka 12 a i ka 20 makahiki, a he loea ma ke poo o na mahele like ole o keia oihana.  E kipa mai io makou nei, a e ike no auanei oukou i ka oiaio o ka makou e hoolaha nei.  E hoike mua aku no makou ia oukou i ka nui o ko oukou lilo i ka wa e NANA MUA AI ME KA UKU OLE.

        PAA NIHO KU'I…………………………………………$5.00

        NIHO GULA……………………………………………   5.00

        HOOPIHA IA ANA ME KE GULA…………………….. 1.00

        HOOPIHA IA ANA ME KE DALA……………………     .50

 

        Ua lawa ko makou inoa i ka hooia ana i ka maikai o na hana a pau.

        NEW YORK DENTAL PARLORS,

                                Room 4, Elite Building,

                                        Alanui Hotele.

 

        HE MAU WAHINE NO KAHI NO KA WAHINE.

                8 a. m.                                                                             6 p. m.

 

MAI NAHAHA O CLAUDINE I KAHEKA.

 

        Ma ka huli hoi ana mai o ke Claudine mai Hawaii mai i kela pule iho nei, ua loaa iho la iaia kekahi haawina akelekele maoli no o ka pakele, mai nahaha il@na o Kaheka, ma Maalaea, oiai oia e holo mai ana mai Kihei mai no ia awa malalo o ke pailaka ana a Kapena Parker.  A na Moeheau i ike mua ua ili lakou, mamuli o ka hookui ana o ka nuku.  O ka hora 4 ia o ke kakahiaka Poaono iho nei.  Nui no ma moku i ili ma ia wahi hookahi.

 

        I ka wa i ikeia ai keia poino, ua hoihoi hou ia ka holo me ka ikaika a pau o na enegini, aole nae i pono.  I ka ike ana o ke kapena i kona pilikia, ua hoouna koke ia kekahi waapa e holo i uka e telepona i ka Maui e holo mai e kokua iaia, a pela no hoi ia Lehua.

 

        Aole i hala he mau hora, ua kapalulu mai la na paahana o ka Maui, a o ka hoomaka no ia o ka huki.  He mau hora keia hooikaika ana, hemo no hoi ua Claudine nei, - o ka hora 2 paha ia o ka auina la Poaono.

 

        Ia po no, ua aumoe, ku mai ianei.  I mai ke kupakako, ma Laupahoehoe lakou i halawai ai me Helene; a ua hooleleia na limahana Porta Rican me ka maikai - he 300 ka nui oia poe malaila.  He nui no ka ino o na huli makani o Hawaii.

 

        I diea mau la iho nei i ku mai ai ka moku lawelawe koa, U. S. A. T. Warren mai Manila mai me na koa ma'i ame na kino kupapau o 100 poe i haalele mai i keia ola ana.  Mamuli o kekahi ulia ia loaa i na enegini i hookomo mai ai ua moku la iane.  E holo aku ana oia no Kapalakiko i keia mau la iho.

 

MEA OLE KA ENAENA O KA IMU IA PAPAITA!

Pahua ka Ike o na Kauka i na hana hookalakupua a

Kaeaea o Tahiti.

 

Aohe no i pau Kuhieewa me ka Pohihihi o ka Hupo.

 

        E like no hoi me ka Papa Ita i hoolaha ai, me ka ke Kilohana nei no hoi i kuahau mua aku ai pela no i hoike mai ai ua kaeaea nei o Kahiki i kona ike hookalakupua i ka po Poaono iho nei, me Kepohoni, ma kaaoao makai o ke alanui Beretania, a me ka aoao ma Waikiki o ke alanui Kamika.  Aole no i ku like loa na hana e like me ka mea i makemakeia e ia, aka, ua lawa loa no nae no ka hooia ana i ka hiki iaia ke ae maluna o ka mana o ke ahi.  Aole nae nona keia kumu i ku ia ai o kana apana hana, Mamuli no ia o na ouli o na ao ua, i ke kuu ana mai i na paka ua i ka wa i makaukau ai o na hana maikeike.  Mai ka hora 3 mai ka hoi ka helelei ana a hiki wale no i ka pau ana o ia po, mahope iki iho o ka hora 9.

        I ka hora 12 me ka hapa o ke awakea ka hoa'ia ana o ka imu nui, he 15x30 kapuai, a he eha ka hohonu.  Ua hoonohonohoia o lalo me na pauku hau nunui, a maluna iho ke aanunui i pailaia ai a kiekie.  He mau eke oka, laau ka pulupulu o lalo loa, a i waena konu oka paila wahi, i uhi ia, ai kekahi mau pauku hau i kapaiia e papa Ita no, a nana no hoi i hoonohonoho i ua mau pauku nei.

        He mau hora mahope iho o ka a ana o ke ahi, ua hoomaka ka aa e enaena hele maoli no a a'ia'i ke a no ka nui ino o kawela.  Pela mau ua imu nei a hiki waleno i ka hoomaka ana e helelei ka ua, a ia wa i emi mai ai ka wela o ka aoao maluna o na pohaku pili hahai; a koe no na pohaku ma kahi nui o ka wahie oia o waena.

        Mai ka wa i hoomaka ia ai ka hoomakaukau ana i ua imu nei, i na la mamua aku, ua piha mau ua wahi nei i ka po makaikai, a ua pili no kekahi poe aole e hiki ia Papa Ita ke hooko i kana olelo.  Hookahi haole i ipili $500.

        I ka hora 6:30 o ia ahiahi, ua hoomaka ae kanaka me ka haole e kakai no ua kahua nei.  Mea ole ka ua i na kane, na wahine ame na keiki o Papa Ita wale no ma ka waha o na mea apau.  Ma ke kihi alanui, e kuku mai ana kahi poe me ka hoopaapaa  E i anakahi "na ka mana o kona anela i pale i ka wela o ke ahi", a i mai hoi kahi, "aole, no kahi laau ma kona kino a nui aku na olelo like ole.

        I ka hoea ana aku nae o ke Kiu nei ilaila, i ka hora 7 ponoi, e piha mai ana o waho o kahi puka pa.  Ua hookeke aku la keia a kokoke i ka puka, hookahi ke ku like ana me na poe e ae.  Ke aui iki ae i hope, o ka panee ia mai la no ia a kaawale, maopopo oe@ aku ke komo aku ioko a loaa kahi noho kupono. I keia wa a keia aluka e kali nei mawaho ua ike ia aku la kekahi mau keiki o ka puali puhi ohe e hoi hele mai ana, me he poe luna la no ua hoikeike nei.  A ina paha e like ka manao ino o ka poe e ku hoomanawanui ana mawaho, ina ua eha loa ua mau ina nei i ka hookekeia.

        I ka wa i hemo ae ai o ka puka i ka hoomaka ua aluka kanaka nei e oni, me kahaakeke ikaika i komo mua A iloko a keia wa e oni nei, ua ike ia aku la kekahi mau makai hookano i ka hopu ana i na pauku laau pepehi kanaka a laua, a hoomaka e ani mai i kanaka; a pa hoomaka mai laua e kulaiai mai i ka poe o mua me ke kauoha ole ia e na luna o ua hoikeike nei, oiai e ku ana no malaila o Mr. Lewis, ka luna nui.  No ka piha hookano mai no keia o ua mau makai nei!

        He mau minute pokole mahope iho o ka hemo ana o ke puka, ua hoomaka na noho o mua e piha i ka poe i naaupo i ka lakou mau dala pokeokeo 2. a o ka poe pakahi dala, mahope lakou kahi i kuku ai, me he poe ku huina la.  A i ke anaina e au ana mao a maanei e ike aku ia Papa Ita, ua poha mai la kekahi mau leo hanakuli ona ohe keleawe a Dole ma.

        I waena o ua anaina nei, he mau kauka makena wale, me na poe hookelekele ike ma na mea aoakeakamai, a pela no hoi me ka poe hoomaloka maoli no i ka ike o kekahi mea a lakou i manao ai he hupo elike me lakou iho  I ka hoomaopopo aku, me he mea la, ua piha no paha ka 5 a 600 malaila ia po.  Mai ke Kiaaina o ka Panalaau nei, na 'li koa o kai puali kaua kuloko, na 'liikoa o kahi apulu manuwa e ku nei makai ae nei, a lehulehu wale aku.  Mai kanaka liilii no hoi a i kanaka nunui e piha ai na noho elima e like me ia makamaka o kakou.

        Mamua iki iho o ka hapa i koe kani ae ka hora 8, ua hoopuoha ia ka loha ana o ke anaina e na leo hoopuoha a hoopuiwa no hoi o na ohe keleawe e hone ana ma ka aoao makai o ka imu, a hoomaopopo iho la ke anaina, oia o Papa Ita i oili mai ai.  Aole no i liuliu iho, ua ike ia aku la ua 'olo man' nei e kukini mai ana me ka'siga ma ka waha, me kahi lole wawae ahina, a he wahi pale ili koekoe ko luna.  Aohe papale o kepoo, aohe no hoi he wahi ili kamaa o na wawae.  Ua haele mai nei laua me kona luna nui a komo maloko o kahi pa oka imu,, a kaapuni ae nei, me ke kuhikuhi iloko o kaimu.  Aohe nae i loheia ka laua namu Kahiki no ka manao loa!  Ma na helehelena nae i hoomaopopoia aku ai, aohe ka i maikai ma enaena o ke aa, no ka ua.  Iaia nae i kaawale aku ai, ua kokomo aku nei kahi poe haole mahaoi iloko o ua pa nei o ka imu, a hoopapa i na pohaku o hai Aohe lo no i wela kupono.  Aole nae lakou i hoopapa aku i na pohaku e ula mai ana i waena iki aku.

        Aole i liuliu mahope iho, ua oili hou mai la ka luna nui o ua kaeaea nei me na kanaka hana 6 a 8 paha ko lakou nui, me na laau lolon, i mea kuolo i ke a.  Hana mai nei lakou i ka lakou hana, a pau.

        Ia lakou no a kuu iho e homaha, o ka wa no ia ia oili hou mai ai @ ua Pakapa paupau i kukuia me ka lau ulu a me kekahi mau lau laau Kahiki e ae.  A maluna iho o kona poo, a e kahei ana ma kona puhaka, he mau lei lai i haehaeia a aeae maikai, e like me ka hana ana a ka wahine kui pua o Nuuanu (paha la!)  Ma kona lima kekahi lala lai i lolou i ka lau.  He kohu kahili ke nana aku.  kaapuni ae nei oia a hiki ma kahi i kukuluia ai o kahi noho, noho iho nei.  Aia hoi i kela manawa, ma kekahi kuono o ua pa neio, kahi haole pa'i kii o ke Kilohana nei.  E hana ana no hoi ia i kana hana hoohikilele puuwai, me ka pauda hoopahu ahi.

        Hemau minute mahope iho o ka Papa Ita noho ana, me he mea la e pule ana i kona aumakua, ua ku ino ae oia iluna, me he mea la ua nohoia e kekahi uhane ka hele a leleiona na maka Hele aku nei oia a hiki ma ke kaekae mauka o ua imu nei, hahau iho nei i ka lai i ke a no elua manawa, a hoomaka aku nei e ae iluna o ka imu.  I kona kaa pono ana aku i waena konu ua loheia aku la ka "auwe" ana mai o kekahi mau wahine haole, no ka makau o pau oia i ke ahi e holapu ana malala pono Aolenae i ka lihilihi kekahi hunahuna o ka poino a ke ahi maluna o kona kino a i ole hoi ia, o kona aahu hoi.  Huli hou mei nei oia a nana iloko o ka imu, me ka namunamu ana i kekahi mau huaolelo a ke anaina i lohe ole aku ai, a hoomaka hou e hahau i ka imu, ahele hou a kaa ma kahi ana i ae aku ai.

        Hoomaha iho nei oia no kekahi mau minute.  I keia wa, ua komo hou aku kekahi mau mea e nana pono i kona mau wawae, a ua ikeia, aole loa kekahi hoailona o ka wela maluna iho.  He eha ana hele ana a hoi mnou mai me ka loaa ole o kekahi uila, a ua nui ka pohihihi o ke anaina no ka mea i hiki ai iaia ke pale aku i @ keia enaena nui o kela mau aa nunui i hele a ula maoli i ke aki nui o ia auina la.

        Iloko nae o keia wa a ke anaina e kau ana i ko lakou mau maka ia Papa Ita ame kana imu, ua hoomauia iho la ko lakou mau kuekuemaka, e na paka ua eloelo o luna iho, a ua koou maoli no kahi poe i ka pau ana ae

        Mahope iho o ka pau ana, ua ikeia aku ia kekahi mau wahi haole koa e hooio ana i ka hiki wale no ke hele iluna o ua a enaena nei.  O kahi mea apiki nae, aole i hele i ka wa e a ana ke ahi, a aohe no hoi he ae e wehe i ke kamaa e like me Papa Ita.

        I ka ninauia ana aku o ka luna nui ina paha ua holopono na loaa, ua hoike mai oia:  aia ma kahi o ke kaukani a oi na loaa o ua po nei.  Ua aneane nae e piha ka $500. ka hoolilo.

        O keia mau kii maluna ae la, o Papa Ita no ia iloko o ka imu, ame kona ano maoli.  Ua hoomakaukauia keia mau ki no ke Kuokoa nei.

 

        I ke kakahiaka.  Sabati iho nei i hoopuka mai ai kahi nupepa namu i hoopiiia iho nei no ka laipila, he wahahee ka na hana a Papa Ita.  Ua maka po maoli paha ka mea nana i kakau na manao o ua nupepa ia.

 

        Ua hoolaha ae kekahi haole, o H. S. Herbeht, he hana maa mau no ka keia na ka poe Fiji.  Pela no na Inia ame na Iapana.  I mai kekahi haole kauka, pela no ka ma Hawaii nei ma ka wa kahiko loa.