Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 4, 25 January 1901 — "E KAUKAI ANEI KE OLA NA HAI E LUHI." [ARTICLE]

"E KAUKAI ANEI KE OLA NA HAI E LUHI."

Ua klpa mai ma ko makou nel keena, kekahi keonimana koikoi o keia kulanakauhale, a ua hoike mai i kekahi leka a kona makamaka a hoaloha no hoi, o ka "Ua Kea," a i ke kilohi ana iho I na manao o ua palapala nei, ua ulu ae keia kumu manao maiuna ae, a pela no hoi me ka manaolana, e pono e hapai ae ia mea a waiho aku na ka lehulehu e kaana mai i ka pono anie ka hewa o ka malama a hooko ana hoi i na alakal ana a keia kumuhana. | Mamua ae paha o ka wehewehe ana i na pohihihi o keia kumu manao, e :>ono paha e hoa'ia'i mua ia aku ka r-na heluhelu i kahi hunahuna o ua nei, i mea e hiki ai ke hoomaopopo le:. iho i ka io ame ka mole o ke kahui'; kuia nei. A penei: "* * * Ia nei iho nei o a hoi nku nei, * • * ua hiki mua mai no un. nei 1 Hana nei, • • * He loihi na la i noho wale ai maanei me ka hana ole, a ia'u e nana aku ai iaia me ia kulana ona, ua ulu pinepine na manao kahaha iloko o'u i kona hoolilo wale l kona manawa ma ka noho wale ana, a he ano palaualelo maoli, a pehea ia ka pono o ka noho ana o ki ohana? He lehulehu na Hoomana o Hana nei, ola hoi: Kalavina, Pope, ū ' « Mamona, a ua nui ka naauao o na ranaka o keia aina i na mea pill

hoomara, a i na tnea pi'i i k e lani. A ina e hei mai ana i Hana nei no ia ano hana, a aila, he hoomahuahua ana ae ia i ka neluna o na paiauale o, oiai no r.ae, he nui no ia ano poe maanei. He aina wai ole o Hana rei, a he ilihune r.o ka neho ana o na kanaka, a he paakiki no ka hara a kj karaka e hana ai e hiki āi e hoolawa i ka noho ana; a ina e hoonihinihi ka lawelawe ar.a o r.a lima, he mta oiaio loa, e kipa mai ar.a ka pololi, ame ka nele; a ina aohe wahl kenikenl rr.a ku eke, a aila, e MAKILO ANA. No'u iho, ua hoopaa mau au i kuu mau iima i ka hana i na wa a pau,—ka mahiai, ka lawaia; a ua hauoli no naa au e hoike aku ia oe, ua lawa kupong no ia no ko'u ohai.a, e oluolu ai ka nono ana, —he ai ma ka'u umeke e hookipa ai i na makamaka, * * * H e ei aku ka pono, e noho aku e paeli i ka lepo momona o , marr.ua o ka hele ana mai ia nei ma k? ano ole, a o, ka ho-

per.a, he hoowahawahaia e ka lehule-1 hu." j I ka hoomaopopo iho, me he mea la, he pu'.apuia keia ano kanaka na Loha, ke alii kaulana o ka aina makani "Wili-ahiu" — Wili-ahiu Ka makani la e o nei Ku e ka puahiohio Kuehu iepo o ke kula." O ka luhe wale iho no paha auanei la, a na hai mai kahi pono. A ua iike no ia me ka makani kukulu puahiohio. O ka ikaika ka mea ikeia, a he neo ka mea waiho iho ika honua. j Malia paha, aia no he anoano o ka maemae, ke ola ame ka pono iloko o keia mea, aka, "e pono ke kanaka e waele i kona waena iho, no ka meā, owai ka hupo e mahi ana nonaf" anei i palapalaia: "E ohiki i ka pula 0 kou onohi maka iho?" I ka hoomaopopo ana i na manao o keia leka maluna ae, me he mea la, he piha maoli no ia mea i ka palaualelo. A ina pela io, pehea la e hiki ai iaia ke hoike aku i kona mau hoahanau i na a ka Haku, ka Makua M:ana Loa i hoopuka aku ai 4a Adamu: "Ma ka hou o kou lae e ai ai oe i kau ai?" , Ke i mai nei keia ieka, he piha na kanaka o Hana i ka ike i ko ka Lani, ame ko ka honua, a'aila, heaha aku la ka ike i koe e a'o aku ai i na kanaka? Oka palaualelo anei? Ina paha 1 ka hana, alaila, ua pono keia mea e hoi aku i laila; no ka mea, ke i mai nei no hoi keia leka. "he nui no ia ano poe (palaualelo) maanei." , Malia paha, e i mai ana kekahl mea,' "iioko o ka lehulehu o na hoomana e ku nei, aole loa i loa ka manaio pololei, nolaila, ke kumu o keia a'o hou ana i na kanaka." mea apiki: ke hooipana n'e.i na hpahanau a pau ia lehova, a mamuli wale no o ka manao kanaka i aui ai na hiohiona o ka hoano ana aku i Kona Inoa Laa. Nolaila, o ke kanaka e hoo'e ana i ka oiaio o ka hoomana a kekahi mea, ua like ia me ka hoole Akua: oiai, o lehova Sabaota no kela mea e hoano ai, ke Akua no hol a keia hai euanelio' e kalahea nei. Ma keia i ka hoomana o ka hoalauna, aole anei i pili ka hewa "kue i ka hoalauna," ia mea? Ke a'o mai nei ka Palapala Hemolele, "E aioha aku i kou hoalauna e like me kou aloha ana ia oe iho." A^ole anei he hana lokoin6 i ka hoalaunaVke kapa ana aku iaia, he holona, he hoomaioka, no kona hui pu ole mai ma ka hoomana hookahi? | Ea, e ka mea heluhelu. E i mai ana paha oe: "Nohea la hoi keia kahunapule e kukahekahe nei?" Aohe kahunapule o keia, a aole.no hoi he "mikanele." He lili maoli no ka naau, i ka ike iho i ka nui maoli no o ka palaualelo i waena o kakou nei i keia wa. lioko iho nei o na mahina pokole o ka hakiio ana i ke kulana o ka lehulehu ma na ano a pau, ua hoomaopopoia, i waena o na poe a pau e hai ana 1 ka Euanelio o ka malamalama, ua ikeia ka oiaio o ka olelo kahiko ka Haku: "He nui ka i>oe i kohoia, aka, he kakaikahi loa ka poe i waeia." Ua iii no keia haawina maluna o na paahana e ae a pau o keia noho anaiie pue i ka hana me ka ikaika a pau iloko o ka hoomanawanui, a he poe no hoi o ka hoopalaleha me ka molowa. He poe iloko o ka hune me ka inea, a he poe i ka hewa me ke ino. A i waena o ka poai o ka "hoopalaleh.i me ka molowa" i heluia ai na ano poe a pau e noho wale ana; ka poe hoi me na kino nunui kupono no na hana a pau i kauohaia ma ka Buke Nui, e haaleie wale nei i "na aina lepo momona." . Ea! heaha la ko kakou kulana, ina e pau ka poe kino ikaika i ka oihana kahunapule? Nawai e mahi ko kakou ola? Owai ka mea nana e hanai mai i ka palaualelo? Ke olelo mai nei ka haoie: "He kokua ke Akua i kokua iaia iho;" a he wahi oleio kaulana no hoi ka kaniko: "E hana ka lima a hahao i ka waha, a mai kaukai a na hai e hahao mai." Iloko o keia mau olelo pokole, he nui nae ka "meii. momona" e ola ai ma ko ke kino, ame ko ka uhane — "KE HANA." I