Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 5, 1 February 1901 — Ke Kinowailua I KE KULUAUMOE. [ARTICLE]

Ke Kinowailua I KE KULUAUMOE.

Ua lilo i mea e hoohauoliia ai i ko Gilibeta manao i kona ike ana i ka home hoohewahewa ole, no ka mau ana aku o ke ola iloko o ke kino oßernice, a ma ia wa i maha iho ai na uluku pioo ana iloko ona no ua wahine opio nei ana i hoolkaika ai me kona ikaika apau e hoopakele ae mai loko mai oka make a kahi Ragla i kiola oku ai iaia (Bernie«) No!aiia> ma keia wahi o ka kaua mooielo, e kuu makamaka heluhelu e nana ai kaua no Gllibeta ame Behnie. I ka homaopopo ana o Gllibeta, aole i lilo aku ka hanu o Bernie mai iaia aku, ua waiho Iho la oia iala a komo koke aku la oia iloko o kahi walho lole o na poe holo hau o loko o ka hale kakela a pela pu hoi me ke kauwahi laaulapaau kupono no ka wa anu ika manawa e uhi paa mal ai ka hau maluna o ka 10-kowal. Ua loaa kau la ia Gilibeta kekahi mau wahi lole maloo ame kekahi mau wahi laau hooikaika kino, a na loaa pu aku la no hoi he wahi Ihoiho kukui Me keia mau mea ua hoi hou mai ]a oia ma kahi ana i waiho iho ai ia Bernie. O keia wahi laau hooikalka kino l loaa aku ai laia, he wahi omole baranl no ia, Ua ninini lho la oia I ua barani nei iioko o ke kiaha, a hapalua llke a like paha o ua kiaha la, 'o kona wa no ia i opa ae ai i ka waha o Bernie a ninini iho ia i ua kiaha barani la a pau aku la 1 ke komo pono iloko o Bernie. Alaila, hoomaka iho la ia e anaanai i na lima o Bernie me ka ikaika. A hala paha ka umi mlnute o hana pela, ua ike lho la ia I ka onloni ana ae o J3ehnie*aole hoi i liuUu mahope iho ua Kaakaa ae )a kona mau maka X keia wa 1 kahea iho al oia ia Behnie a he mea oiaio ua pane ae la la me leo uuku nawaliwali: "Tea. M He mau minuie paha he iwakaloa mahope lho, ua pohala loa ae la o Beh; nlee, a ma ia wa no boS I kii aku al o Gi!ibeta 1 ke kapuahi alla mahu maloko o .kekahi hoopumehana o loko o ua wahl hale waapa nel. Ho-aiho la ia 1

i tua wahi kapuahi la a 1 ka a ana ae. |ua hoouai aku ia ia a kokoke i kahi o |Behnice e noho ana. Ika makauk&e o kela mau mea, La manawa O QiSptieta i 01-eio aku ai ia Eehniee e hele iiaua e hooholoholo laia iloko o ka lumi !i ioaa ai iaia ka ikaika o kona mau |wawae a 1 pau ai hoi ka opiii o kona mau lala. Ia wa no i laiau iho ai oia (Gilibeta) a hapai ae la ia sehnice a ku iluna, a me ka paa ana no hoi o kona mau Hma iala, hoolele aku ia i ua opio nel ma kahi aoao o ka lumi a ku i kekahi aoao. Pela ka laua hooheleheie ana a hala he hapaha hora okoa, ua ua ikaika loa ae Ia o Behnice. Hoi aku Ia o Gilibeta a hoonoho iho j la la Behnice, maiuna o ka noho puiu, | a ia wa I olelo mai ai o Behnice ia GiU-! [beta. j "E Gilibeta. o ka iua iho la keia o kou hoopakele ana ia'u mai loko mai oka make. a ke ike nei au me ka oiaio loa he hoaloha oiaio oe no'u. Ina paha keia haule ana o'u iloko o ka wa! ame hiki ole ana ke au hou aku iwaena konu o keia loko wai, a, aole oe i hiki ae nel ma ka wa pono, Ina no o ko'u luakupapau kela e kanu ia aL Nolaila, ke haawi aku nei au la oe i ka'u mau hoomaikal ana ia oe me kuu puuwai apau. A e Giiibeta, ke ike nei nae au i ka eha o kuu lima, me he mea la ua hai'ia ma kuu wa no I haule aku ai mai keia hale ma ka wa a Ragl I kiola., al ia'u. j I ka Gilibeta nana pono ana aku i ka ! lima hema o Behnice, oiai maoii, aka. j ua ma-ui wale no, a, ia wa oia i olelo, aku ai iaia: "Aole i ha'i maoll ko lima, aka, ua| I ma-ui wale ia no, a ina no e hamo ia, iho kekahi lau hamo ma keia lima ou |no ikekahi pule hookahi a elua paha, l e loaa ana no ke ola maikai i nei lima! ou." Ma ka wa hoi a Gilibeta i hoomao-! popo ai o Ra§ri ka mea nana i kiola ia 1 Behnice iloko o ka, lokowai elike hoi me ka Bernice i. hoike mai ai iaia, a j elike nohoi me kana i hoohuol wale al, ike iho la ia me ka maopopo loa e komo kino maoli aku ana ia iloko o ka pa io ana me Ragl ame kona kaikUahine ma kekahi aoao a oia iho nohoi ma kekahi aoao. i I kela wa i hele holoholo ae ai ia maloko o ua keena la me ka pane leo ana, a hala kekahi manawa huli mai la ia a nana mai la ia Bernice, a olelo mai

ia: No keia wa aole au e kamailio aku ana ia oe i kekahi mea. O ika mea mua a'u e kamailio aku ai ia oe, oia kou komo ana i wahi aahu maloo nou i keia wa i ole ai oe i ke anu." E like no hoi me ka Gilibeta i olelo mai ai pela no o Bernice i hoko aku ai. Ma ko Bernice wa i hoomakaukau ai e kama i wahi awelu maloo nona, ua haalele iho la o Gilibeta i ka lumi a puka aku la oia iwaho. A hala he umi minute kahea aiku la 0 Bernice iaia e hoi hou mai iloko o ka lumi. I ka hoi ana aku hoi o Gilibeta ia wa o Bernice i olelo mai ai iaia: O keia wahi welu lole au e Gilibeta 1 haawl mai nei ia'u, ua lawa ia no kela manawa. Ua® makemake au e kii aku oe i kuu mau wahi lole iloko o ka hale kakela." Ua hoike aku la o Behnice ia Gilibeta i kona wahi i noho ai oia nohoi kela wahi i hoike mua aku ai ia oe, e kuu makamaka heluhelu. Ua haawi mai la nohoi o Gilibeta i kana ae ana, alaila, olelo mai la ia:

"E Behnice , mamua o ko'u hele ana| aku e hooko i kau mea i kauoha mai j nei ia'u e kii aku au.makemake au e ninau aku ia ma kou hoomaopopo ana, owai la (kou hoa aloh'a oiaio loa." "Ua hai aku nei au ia oe, o oe, e Gilibeta ko'u hoa aloha oiaio loa." "He oiaio no ia, e Bernice, owau io kou aloha. Ua ike oe owau no kou mea nana i hoopakele mailoko mai o ka lua kupapau i kanu ola ia aku nei oe. Mahope iho o ko'u hoopakele ana ia oe mailoko mal o ia make ou, ua lawe aku la au ia oe a hoonoho ma kekahi hale e hiki ai ia oe ke olelo iho he home pakele ia nou e noho ai no kekahi manawa i like ka loihi me ka loilhi o ka manawa a'u e ike ana he pono, aka. ma kekahi nae o kou hoolohe an# I ka'u ifiau kauohai haawi aku ai au ia oe, aia hoi, ua haawi aku oe i ua home palekana la a'u i hawi aku ai nou a hoi mai la oe i Ketawina Hale nei, a o ka hopena i «kau mai maulna ou. oia keia komo hou ana ou iloko o ka pilikia, a i ole hou no hoi au pakele hou ai oe. e Behnlce. He mau keia au i hiki ai ia oe, ke hoomaopopo iho owau io maoli no kou hoa aloha oiaio loa. I T a hiki no ia oe ke ike iho mawaho aku o'u, aohe ou hoaloha elike me a'u nei. Nolaila, e Behnice, e ae ana anel oe e haawi mai i kau mau j)aulele ana maluna o'u nei? E ae anei oe e hoihol hou aku au ia oe i kahi au i haalele aku ai me ike kuhlhewa nui, oia hoi o Mo Kakela?"

I kela wa i pane aku al o Bernice, oiai nae hoi i hoholo ae at ka haikea pu ma kona helehelena apau:

"He nul kuu aie la oe . e Gllibeta. He oialo loa kau mea apku I hoike mai I nei ia'u, nolaila, ke ae aku nei au iaj oe me kuu puuwal apau no kau mau j mea i nonoi m&i nei ia'p. Ke ike nei i au e hoi hou aku i Mo KaKela eiike me kou makemake. E haalele Iho no au i keia wahi e lawe aku al oia ka'u wahi e hele aku ai." Alaila pane hou mai la o GUibeta: | "TJa ike maopopo loa au aole keia he wahi palekana nou e hoomau iho ai i ka noho ana ia nei. Aole loa e piU ana jm maka o kela wahi wahine iini loa m, hiki i ka h*oko ia ana o kona manao eleele loa. oia hoi, ka lilo ana aku o kou ola. Noiaila o ka'u hana pono le no oia ko'u hookaawale ana aku la oe ma! keia wahi aku, i ole ai hoi oe e loaa hou laiau "E hoomanao oe. e Bemice,ua plll paa loa kona aloha ia Sllivia, a ua ike r.o hoi ia, o Silivia, ola ka wahine hoopalau a Ketawina i keia wa, nolaila, ua maka'u ioa ola i keia wa mamuil 0 kau ola hou ana mal, e lilo ana oe 1 mea nana e hoohaule aku 1 kona manaoiana & pela hoi me ka manaolana o kana hanai. e hoao auanei ola me :kona ikaika apau e lilo oe i luahi na ka make. i kaawale al oe mai ke alaheie aku e hooko pono ia ai ko laua mau iini ame ko laua makemake. "He mea oiaio hoi. ina laua e mareia ana, e liio ana ko laua hoopaiia ana ma ia ano ! mea paa a mana hol ma ke k&nawai o ka alna nei. olai ua ike ia e na mea apau. ua make oe. Aka, mamuli hoi o kou ola hou ana mal t he mea ia e hoomailoia ai keia kulana raaikai a maemae o ko iaua mare ana Ina he aloha oiaio kou i ka Haku Ketawina alaila, aohe au hana aloha e ae e hana ai. aka, ola kou hoonalowale loa ana ia oe iho no» kekahi manawa mai kela wa aku. Ke tk« mat ia oa,

e Bemice. 1 na kumu olalo ioa o kou makemake ajsa ia oe e haalele iho i keia wahL O keia mau kumu a'u I hoike &ku la i& oea pela pu no hoi me na mea a"u i holke aku nel ia oe, u& laya loa ia mau mea no ka hiki ole ana ia oe ke hooīolohe hou iho I Ketawina Haie nei. Hookahi wale no a*u hana hope e hana ai. e Berniee. oia kou hoolohe mai i ko'u makemake." "Aohe no a'u olelo e ae e hoike aku ai i mua ou, e emhela," wahi a Berniee i pane aku ai ia imua o GHibeta," aka. o ka olelo waie aku no la oe. e j hoihoi hou aku oe ia'u i Mo Kakela. a i kela po oe e lawe akii ai ia'u. w "Ua pono, wahi a Giibeta i pane mai ai. me ka hoomau ana mai no hoi l aa oielo ana,*'ua hauol! loa au i kou ae maikai ana mai i keia manao o'u. Nolaila. e kii aku au i kou mau aahu ma kahi au i kuhikuhi mai nēl ia'u. Aka. mamua o ko'u haaiele ana iho ia oe. he mea pono loa la oe ke makaalaloa i kou noho hookahi ana iho no Ra«i oiai aohe o'u wahi kanaiua iki e hoi hou mai ana no oia ia rffei ma kona wa: e ike ai, aole owau kekahi me oe maa-! nel. Nolaila, ekioe i ka puka ma kou j wa e hele aku ai. E noho hoi oe me| ka hoomanawanui a hiki iko'u hoi hou ana mal." i Ia wa 1 ku ae ai o Gilibeta a haalele j iho la ia Bernice. A ma ka manawa j hoi a Giiibeta i puka aku ai i waho. 0 ka manawa no ia a Bernlce I ki aku j ai a paa ka puka o ka lumi ana e noho , ana. Hoi hou aku la la a moe hou ma iluna o ka punee pulu ana i moe mua ai. • '* Aole paha i haia ka umikumamallma minute mahope iho o ka hala ana aku :oGilibeta, ia wa oia i lohe aku ai i kekahi mau nehe kapuai wawae mawaho mai o &a puka, a ia wa no i lele e mai ai o kona oili no Ragi. Ia wa oia 1 ala ae ai a noho iluna me ka hoolohe pono loa ana hoi o kona mau pepeiao no ka nehe kapual wawae ana i lohe aku al. He wa pokole no hoi kona hoolohe ana, aia hoi, lohe aku la ia i ka nakeke ana mai o kekahi mea kila ma ka puka Hoomaopopo iho la oia ia wa, he ki ka mea e hookomo ia mai ana ma ka puka-ki. Me ka eleu loa, ku ae la oia lluna, holo aku la a ma ka puka. I kona wa i hoea aku ai malalla ike iho la ia i ka haule ana mai o ke ki ma ka aoao aku nei maloko o ua puka la, a ia wa oia i hoomanao ae ai he ki no ka ua wahi wahine iini nei e hemo ai ka puka. (Aole i pau)