Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 8, 22 February 1901 — KE KAKAUOLELO O KA PANALAAU HENRY E. COOPER. [ARTICLE]

KE KAKAUOLELO O KA PANALAAU HENRY E. COOPER.

Mamull o ka Olelo Hooholo a P. W. Beckley i waiho ai ua lilo ia i mea hoohaunaele loa i na hoa o ka Haie Hanohano o na Lunamakaainana a e ole \vale no i loaa he mau hoa paahana noonoo akea, loaa ai he wahi manawa hoomalamalama no keia mea nui. Ua hoouluia mai keia ninau malalo o na hookikina ana a ka poe aeahaukae 0 na wahi e mai e ake mau nei e hoouluulu i ka nohona maluh.a o na makaainana o ktia Panalaau. I I ka hoomaopopo aku i na kalai manao ana maluna o ke.a manao, ua hiki no ke hoomaopopo aku, aia no, he kumu pilikino mahepe aku kahi i pee mai ai; a o ka oiaio loa no nae, no ka ma- ' , kauia o loaa ka hoike oiaio o na ka-' laiinanao hupo. 1 Ke olelo mai nei kekahi poe, aole loa he mana o keia Kakauolelo o ka Panalaau e noho maloko o ka Hale <i hana i keia hana ana e lawelawe mai nei. Ke i mai nei ka Pauku 69 o na Kanawai kumu o ka Panalaau: * * * Nana no e kakau a e malama i na kanawai a pau me na mooleio a pau o ka Ahaolelo. * * * Pehea la e hiki ai i keia Luna Federala ke malama i kana oihana i kauohaia ai e ka Ahaolelo i oi 'ae ka manq,i ko keia Aha liilii wale no? 'O ke kope anei a kekahi mea e haawi 'aku ai iaia kana e lawe aku ai a hoohlo ae me he la nana ino no i hoomakaukau, i mea e kulike ai me na hōakaka a keia mahele ae la o ka pauku kanawai i hoaka^aia? | Eia ka ninau nui e ku mai nei, a me he mea la, e hapaiia mai ana no: Owai ka ona o na aina aupuni ma Ha'waii nei? Aole anei'e pono ka Ahaolelo 4 hoomaopopo mua i keia mea, mamua ae o ka nee ana aku imua? Aole anei i lilo ak'u ko «.akou mau aina a pau ia Amerika Huipuia? Ae. ua lilo. A ina ua lilo, owai na luna a ke aupuni Amerika Huipuia i hoonoho mai ai e mallama i keia mau aina? O na luna aupuni no a ka Peresiuena i hookohu ai. He poe luna Pederala keia. O keia Kakauolelo o ka Panalaau, Hon. Henlry E. Cooper, ka mea iaia ka malama 'ana o na hana a pau e pili ana i na lawelawe ana o keia Panalaau, a pela oia i kauohaia ai e hoiKe aku. I Nolaila, i ka wa a ka Ahaoleio kuloko ! e kue aku ai i ke aupuni Fe. erala, mamuli o keia kipaku ana mai loko aku o ! ka Hale i ka Agena ā luna hoi a ia aupuni i hookehu ai, ua lilo ia i kumu 'kue aku i ka mana o ke aupuni nona ; ia waiwai. He mea oiaio loa. Aole i j waiwai .aupuni o keia Panaiaau. No ke aupuni Federala na mea a pau, ma- ; Imuli o ka haawiia ana ma ka Oleio Hoohui Aina. A, l ka wa e ko al o na koina o keia Olelo Hooholo kipaku. ua hiki a ua mana loa i keia Kakauolelo 0 ka Panalaau ke pani i ka puka o lolani Hale, a aole loa' e hiki i na kaukani bila kanawai a Olelo Hooholo a 1 keia poe e hana paakikl mai nei malalo o ke kuhihewa me ka puni wale 1 ka. poe hoouluulu, ke paie ae i keia niana r ke ole e loaa mai he oluolu ana, mai ka Peresidena a Ahaolelo Nui paha ma Wakinekona. He hana hoohihia keia i ke kulana ! maikai 1 loaa i ka Hawaii. Ina paha e holo ana keia Olelo Hooholo kipaku a !

hoohaunaele hoi, alaila, ke hana mai o Cooper i ka hana i loaa iaia, a pani paa i ka puka o lolani Haie, mahea ae ua Ahaolelo nei e noho ai? Aole anei e aoohala manawa wale ana ua poe nei ma keia kuiar.akauhale ma ka hakaka, a hiki 1 ka loaa ana mai o ka pane mai Wakinekona mai? Heaha iho la ka poino i loaa ia lakou, ma keia noho ana mai o keia Kakauolelo e malama l kana hana i kauohaia ai ma ke kanawai? No ke aha keia makau honua o hoikeia aku ka oiaio o na hana? Aole anei i oleloia kakou, he lahui naaupo? A, e like me ia hoinoinoia ana, pela no ka ikaika 'o kakou ma ke kakoo ana i na hana a pau e hiki ai ke ikeia inai ka oiaio ole o ka hoino i hoolahaia e ka poe opukekeue. k B hookl i keia mau haua hunahuna me he popoki la. Mai niakau i na oielo e hoonuinuiia mai nei no ka hoike hoinoino a ka poe hoino. Ina no, he okoa ka ke Kakauolelo o ka Panalaau e hoike aku ai, aka, o ka oiaio mea i hoopaaia a i aponoia e ka Ahaolelo Kuloko, alaiia, o kela kue o ka hoike a ke Kakauolelo, e lilo ana no ia i mea nona e ikeia mai at ma ke ano, he kanaka i piha i ka naau hoomakaulii mana. Aka, i ka Uoomaopopo aku, ao'e ioa oia i noho ma kela Hale no ka hakilo ana mai i na kee e lioopii aku ai. aka, e makaala ana no oia i ka pono a elike hoi me na kuhikuhi ame na kauoha i loaa iaia mai ka Ahaolelo, Nui mai. E lawe i ka hana me ka nana ole i na olelo hoinoino wale. Ina i makau oukou e na L-unamakaainana. i na olelo hakuepa, no ke aha i aa ai e holo moho? E lawe i ka rula naauao: "E makau i ka hewa, A e koa no ka pono."