Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 15, 15 March 1901 — Page 1

Page PDF (1.34 MB)

This text was transcribed by:  Inger Hojfeldt
This work is dedicated to:  Daughters of Hawaii

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

BUKE XXXIX-Helu 15. HONOLULU, POALIMA MARAKI 15, 1901. NA HELU APAU 2850

 

Ke Kinowailua

I KE

KULU AUMOE

@ hou aku la o Gilibeta ma @ ana:

@ a ia o Mr. Kuailana me ka @ ka puuwai, a e hele ana oia i @ no ka imi ana i ke ola no @ la ona. Ua hoouna hou aku @ i kekahi kahunapule no Sa@ Ailana, a o ka mea mao@ aohe ou home i koe ma Sa@ Ailana."

@ na hiohiona kaumaha i mohala @ na helehelena o Bernice ia wa @ pane ae ai:

@Alaila, he kaikamhine au i mele i @ome ole i keia wa. Ke ike nei @ ka hoowahawaha ole, aohe o'u @ e noho ai.

@ maopopo ia'u a ke manaoio nei ae au, o oe hookahi wale no e Gilibeta ka'u mea e nana aku ai i kokua @ Aka, mamuli o ko'u nana ana @ maluna ou i opu malumalu oe @ nei, e hai aku au ia oe ua noho @ au i kou lokomaikai. E hookaa @ ana no au i kuu aie ia oe ma ka @ e loaa mai ai ka'u. O kahi nae @ loaa mai ai ka'u dala no ka hiki ma @ a'u e hookaa aku ia oe i kuu @ aole no ia i maopopo ia mea ia'u @ keia wa.

"Aka, e Gilibeta," wahi ana i pane @ aku ai imua o Gilibeta, mahope @ o ka hala ana o kekahi manawa @ kona nane ole ana. "O ko'u manao @ keia wa, oia keia, aole o'u makemake e hookaumaha hou aku ia oe. O ka mea maopopo a'u e ike nei i keia wa, aole au he wahine na Roe, a @ mea, aole hiki iaʻu ma ka polo@ ke olelo ae, he kaikunane oe no'u, @ aole o'u kuleana ma ia ano ia oe, a pela hoi oe ia'u. aole o'u makemake iki e lilo au i puolo hookaumaha wale aku maluna ou."

@ Bernice," wahi a Gilibeta i pane @ ai. "mai noonoo oe no kou lilo @ mea hookaumaha mai ia'u. He @ ia ia'u. O ka'u e hai aku @ oe e haawi aku ana au i na @ a paa i loaa iaʻu no kou pono. He mea ole ke dala ia'u, aohe o'u @ ia mea, aka, o ka mea nui @ o a'u e noonoo nui nei, oia ka @ u ke malama ia oe me ka mai@ hiki i kou wa e noho aku ai ma @ hi kulana e loaa ai ia oe he pono @a nohona. O ko'u aloha nou, ua @ ia me ke aloha o ke kaikunane i @ kaikuahine.

@ O keia ke aloha nana i hookikina mai iaʻu e manaoio iho iloko o'u, aole @ i make maoli ma kou wa i hookomoia ai iloko o ka pahu kupapau a hookomoia ai oe iloko o kela lua. Ua manaoio loa au he hana aloha ole ka ko kane i hana ai ia oe, ua manao no au@ ua ike no oia aole oe i make, a ua @ke no ke kauka nana oe i lapaau, aole no oe i make maoli. He hana pepehikanaka maoli no keia a ko kane i hana ai maluna ou. O ka mea e hoike aku ia oe e Bernice i keia wa, mamuli e kou mau popilikia ame kou mau ehaeha ua kau mai la ka manao minamina ame ke aloha nohoi maluna @ nou. A ua paa kuu manao e hana au me kuu ikaika a pau i mea e hoo@ ai kou mau kaumaha ame kou mau luuluu.

"Ano, e Bernice, e hai aku au ia oe, @ aloha maoli au ia oe me kuu naau a pau ame kuu uhane a pau. A i kou hoike ana aku hoi i kuu aloha ia oe, aole ia ma ke ano he aloha o ke kaikunane i ke kaikuahine, aka, o ke aloha ia o ka mea i oi aku i ko ke kaikunane. Ae. O ke aloha ia o ke kane i ka wahine. So Bernice, be my wife and let me dovote my days to the task of making you happy." (No@ e lilo oe i wahine naʻu, a e hoo@ia aku au i ko'u mau la o ke ola ana ma ka hana ana i na mea e hauoli ai @

 

KE ALAHAU ILUNA O KA MAUNA ALPS.

            Ua hoopauia mai nei ka hana ana i keia alahao iluna o ka mauna Alpa ma kahi kiekie loa hoi i kapaia o Jungfean, he 13,600 kapuai kona kiekie, mamuli o ka make ana o ka mea nana i hookumu i ua hana la, a aole no hoi kumu i manao loa ia i nei wa e hoopanee loa ia ana ka hana ana. O kahi nui loa no na hoolilo no ka hana ana i nei alahao no ka eli ana no ia i na lua pao ma na wahi he nui, aka, mamuli o na manao o kekahi poe akamai e ae, ua olelo ae lakou e hiki ana no ke hana ia me ka hololea ma ka hoohana ana me na mea hana uwila. Ua manao ia, ua hiki ke holo ke kaa ahi a hiki iluna no 1 hora me ka hapa ke pau pono i ka @

 

            I ka puai ana aku o keia mau huaolelo imua o Bernice, aole i kana mai kona puiwa ame ka hikilele, a me he mea la he puupuu ikaika loa ia i ku'i ia aku iaia, a ua kau mau la oia i kona mau lima mamua pono ae o kona mau maka, me he mea la e palulu mai ana oia o pa aku oia i ka puupuu a o kekahi pa'i lima paha e onou ia aku ana imua ona.

            "Auwe no ka hoi," wahi a Bernice i hooho ae ai ia manawa hookahi, "O oe no anei kekahi e Gilibeta e haalele mai ana ia'u iloko o ka hora o kuu ehaeha. O oe kuu hoaloha hope loa a'u i manao ai, o kou aloha ka'u e malama ma ke ano he kaikunane oe i loaa ia'u iloko o kuu mau popilikia. Aka, ke ike nei nae au, ma kahi o ko'u nana ana aku ia oe i kane oe na'u. Nani maoli kuu pilikia ame kuu ehaeha. Ua oi loa aku ka pono e waihoia no la e oe ia'u iloko o ka luakupapau au i lawe mai ai ia'u mamua o keia ola ana i loaa mai ia'u i keia wa, me no'u e haawe ai i na kaumaha i hiki ole iaʻu ke helu i ko lakou nui. Ke ike nei au, owau hookahi wale iho no ma keia ao. Aohe makuaaohe hanau mua-aohe hoi he pokii-aohe haoloha i koe.

            "Ae, he kane i mareia e a'u, a ua haalele oia ia'u iloko o ka lua kupapau. He mau makua hoi ko'u ma Sana Kilidea, a ua ale ia laua e ka opu o ka moana. He kaikunane hoi koʻu mamuli

 

THE LOBBY THE DINING ROOM

KE KII KEIA O KELA HOTEL HOU MAWAHO AE NEI O WAIKIKI.

 

o ke aloha oia ano hookaikunane ana, aka, ua lilo ae nei ia a he ipo ka oia na'u. O, poor, me. Poor Bernice-I am indeed alone."

            Me na onohi maka e ioena ana ma ko laua mau makalua, aia hoi pane aku la o Gilibeta.

            "Aohe maopopo iki kau mau mea e kamailio mai nei iaʻu e Bernice.

            Me ka nanaina kuoo, pane mai la no o Bernice i ua alopeka nei:

            "Aole anei i maopopo ia oe ka'u mau mea i olelo aku nei ia oe. Aole anei ou ike iho, ua lilo ae nei oe, e Gilibeta mai kou kulana hoaloha wale no no'u a ke kulana ipo maoli oe na'u ina oe kou manao ia i olelo mai nei iaʻu, i wahine au nau? Aole anei o oe ko'u hoaloha, a oe hoi ka'u mea i lawe mai ai i kaikunane oe no'u, eia nae, ke olelo a ke koi mai nei oe ia'u, owau kau wahine.?

            Me ka maalea nui kamailio aku la ua Gilibeta nei me ke akamai nui:

            "Aole anei mamuli o kou lilo ana i wahine na'u ua oi aku ka pomaikai i loaa ia oe, mamua o ke poho i lilo mai a oe aku? Aole anei mamuli o kou mare ana mai ia'u a lilo au i kane nau, ua lilo iho la au i kokolua e auomo pu ana me oe iloko o kou mau kaumaha apau. Aole anei i like keia he pomaikai nui i loaa ia oe. Mamuli hoi o kou lilo ana i kane nau, e hana aku ana au i na mea apau loa e loaa ai ia oe ka maha ame ka palekana.

            "Ina oe e uwe ana, owau pu kekahi e uwe iho ana, o kou kaumaha ana hoi o ko'u kaumaha ana no ia. Aole anei ou hoomanao e Bernice, owai ke kanaka ma kei honua apau i like kana mau hana aloha i hana aku ai ia oe elike me kau i hana aku ai ia oe? E hiki anei ia oe e Bernice ke hai mai ia'u ia mea.

            Ano, wahi no a Bernice i pane mai ai me ka makau ole ame ka hopohopo ole nohoi, Gilibeta, aloe o'u makemake e kamailio hou mai oe imua o'u i kena ano olelo au e hoopuka mai nei imua o'u. Aole. O na mea apau au i olelo mai nei no kuu kane, oia o Roe, aole o'u wa i manao iki ia mau mea. O ko'u kanuia ana iloko o ka luakupapau, mamuli ia o ko Roe kuhihewa ana ua kaili maoli ia aku kuu ola mai iaia aku. Aole loa oia i ike iki, e mau ana no ke konini ana o ka huna ahi o ke ola iloko o'u. Aole.

            "A e Gilibeta, e hoomaopopo pono loa oe i ka'u mea e hoike aku nei ia oe. Ke hoomau nei au i kuu lawe ana mai ia oe he hoaloha oiaio oe no'u, a ma ia ano au e nana aku ia maluna ou, aole hoi ma kekahi ano e ae. O ka lua o na mea a'u e hoike aku ana ia oe, aohe au e mare i kekahi kane, aka, ina he pili hou ko'u ia mea he kane, alaila, aohe no a'u kane, e ae e pili aku ai, aka, o ke kane wale no a'u i aloha ai me kuu puuwai a pau, oia nohoi o Roe. O ke kolu o na mea a'u e hoike aku ana ia oe, oia keia, aohe mea nui e ae a'u e hiipoi ai aka, o ka maemae wale no o kuu kino. Gilibeta understand me, all I have left is my self-respect, and that must maitain. "O kahi mea i koe iho ia'u, oia ko'u makee ana ia'u iho, a oia ka'u mea e pulama aku ai).

            "Nolaila, e Gilibeta, ua ike au i na mea apau i keia wa, a ua maopopo ia'u. Ua ike aku la au ia oe ma kekahi ano e ae i ko ke ano mua a'u i ike ai ia oe. A e lohe oe, e Gilibeta aloe au e hoi hou aku ana i Mo Kakeia. A o ka'u e nonoi aku nei ia oe, aohe au hana mai kai e ae e hana mai ai ia'u, aka, o kou haalele ana iho no ia'u e noho au i Ladana nei. He hana pookeia loa hoi o ka oluolu ame ka lokomaikai nau e hana mai ai nou' ka imi ana aku i hale hoolimlima no'u e noho ai."

            "He mea maopopo, he noonoo uluahewa loa keia ou e Bernice," wahi a ua Gilibeta nei i pane aku ai. Heaha la ka mea hiki ia oe ke hana i mea e loaa ai kou ola iloko nei o Ladana.? Ina aole oe e ae e lilo au i kane nau' alaila e hoomau no kaua i ko kaua noho hoaloha ana e ke nohoi mai kinohi mai. E lilo oe i hanai na'u a owau no kou kahu malama. O ko'u ae e kaawale aku oe mai a'u aku, aole o'u manao pela." Ua ike no nae au e hiki mai ana no ka manawa a ae mai no oe e lilo au i kane nau.

            I keia wa i ku ae ai ua Gilibeta nei haawi aku la i kona aloha ia Bernice a haalele iho la ia loko o ka rumi.

            Iaia i puka aku ai mailoko aku o ka rumi, ua pani malie mai la no ia i ke pani puka, a iho loa aku la ilalo, me ka piha hooukiuki o kona naau no ka ae ole ana mai o Bernice i kona makemake oia kana kane.

            Ma ka wa hoi i noho hookahi iho ai o Bernice, ua ulu mai la na hoomanao walohia ana iloko ona no kona mau makua hanai, a ia e noonoo ana lohe aku la oia i ka nakeke ana mai o kekahi mea ma ka puka. Aole hoi i liuliu pani puka, a komo mai la he wahi luike aku la ia i ka hemo ana mai o ke ahine i aahuia me kekahi lole alapia, a he uhi maka ke uhi ana mamua ona. Komo mai la ua wahi luahine nei, a pani aku la no oia i ka puka me ka malie loa ame ka palanehe loa nohoi.

            Aole i maopopo iki ia Bernice ke ano o nei wahi luahine e komo aku nei. aole nohoi i lele mai iloko ona ka haupu a o@a hauli paha no kahi wahine Inia. Aka @ ka hookokoke iki ana aku o ua wahi luahine nei ma kahi a Bernice e noho ana, ia wa i puiwa ae ai o Bernice a k@u e wale aku la no imua ona na weli hoomanao no Ragi, a o kona manawa no ia i ku ae ai iluna ame ka leo maopopo a makau ole nohoi pane mai la oia.

            "Aole keia he keena ike no na hoaloha. E olulou oe e hele aku i waho iloko o ke keena hookipa a malaila au e halawai ai me oe ina he manao kekahi ou."

            Aka, hoomau aku la no ua wahi Ragi nei i ka hele ana aku imua, a hiki i kona kokoke loa ana aku ma kahi a Bernice e ku ana, a ia wa kuemi aku la o Bernice i hope, me ka olelo ana mai hoi.

            "Ina aole oe e puka aku ana i waho, alaila, e hookani koke no au i keia hele."

            Hoomau aku la no nae ua wahi Ragi nei i ka nee ana imua, a ma ia wa hookahi nohoi unuhi ae la ia mailoko ae o ka pakeke o kona lole he wahi apana pepa ano kahiko. A ke ike mai la o Bernice he mau huaolelo kekahi i kakauia iho maluna o ua apana pepa nei.

            Alaila hoomau aku la no ua wahi Ragi nei i ka hele ana aku imua, a hoikeike aku la oia i ua wahi apana pepa nei ana i unuhi ae ai mailoko ae o kona ekeeke. Aka, aole i kana mai ka puiwa o Bernice i ka ike ana mai i ka hulali ana aku o kekahi omole aniani maloko o ua wahi apana pepa nei.

            Aohe hana i koe a Bernice e hana ai ia wa, ua ike maopopo loa mai la ia, o Ragi no keia e ku aku nei imua ona. Eia nae, aole hiki iaia ke hoomaopopo i ke ano o ka apana pepa ame ka omole aniani ana i ike mai ai me ka lima o ua wahi Ragi nei, nolaila, o kana hana oia i kona lele ana aku e komo iloko o ka rumi moe, oiai ia i ki mai ai i ka puka ma ka aoao mai maloko.

            Ike iho la ua wahi Ragi nei, ua ikeia oia a ua maopopo hoi kona ano apau i kona enemi o kana hana naauao wale no e hana ai ia manawa, oia kona kuemi hope ana mai.

            Ma ka manawa a ua wahi Ragi nei hoea aku ai ma ka "holo" o waho ia wa oia i ike aku ai ia Mrs.Crowl e hoi mai ana me na puolo o ko ame keia ano.

            I ka hoea ana aku hoi o Mrs. Crowl iloko o ka rumi moe o Bernice mahope iho o ko Bernice hoomaopopo ana i kona kikeke ana aku ame kona hoike ana aku no hoi i kona hoi ana mai, ia wa i hoike mai ai o Bernice iaia no kono ike ana ia Ragi, kekahi o na wahine ana i makau loa ai.

            Oiai hoi laua e kamailio ana, ia wa i komo mai o Gilibeta a hoike mai la o Bernice iaia i ka hoea ana aku o Ragi iloko o ka rumi ana i haalele iho ai iaia. I ka lohe ana hoi o Gilibeta i keia mea a Bernice i hoike mai ai, ia wa i ku iho ai oia me ka noonoo nui a piha pioloke nohoi, eia nae aole oia i hoike aku i kona manao imua o Mrs. Crowl ame Ragi.

            Mahope iho o ko Gilibeta halawai ana me Bernice e hele koke aku oia iloko o kona keena, oiai ua makemake oia e kamailio pu me ia.

            (Aole i pau.)

 

Ka Huaakai

i ke Kahua

Mai Lepera

KU IK A EHAEHA KA IKENA AKU I KA LAHUI ILOKO O NA KINAUNAU O KE KINO.-KOIKOI KA HOOPAI A KE AKUA MALUNA O KA LAHUI KANAKA.-KUU LAULA KA MANA O KA PAPA OLA I NA KOMITE AME NA OHU E KIPA MA NA WAHI A PAU A KAPUWAI E UME AKU AI NO KE ALOHA.

            E like me ka mea i hoolaha mua ia e pili ana i na Komite o ka Ahaolelo a me hoa o ka papa pai Nupepa o Honolulu nei, no ka holo ana no ke kahua ma'i ma Kalaupapa Molokai, pela no i hoakaka ae ai na Senatoa, na Lunamakaainana, na kukaipalapala o Honolulu nei ame kekahi mau Keonimana e ae, makai o ka uapo o Poka ma, ma Ainahau, i na hora o ke ano ahiahi Poalima, Maraki 1, 1901.

HAUNAELE KA MOAE.

            Mahope iho o ke kipa ana i na halekuai no ka ohi ana i kekahi mau ia kalakoa kupono no na kamaaina iloko o ka popilikia, ua @i aku la na Kuhina o ke kiu nei no ka uapo, o ka hora 8:30 ia o ke ahiahi.

            I ka hookokoke ana aku nae i ka halekuai kamaa o Makanani ma ke alanui Papu, kapalulu ana neia kaapio mahope, a i alawa ae ka hana, o na Hon. Kalauokalani, Akina ame "wai iho la hoi la? "Kau aku nei me lakou a hoea i ka uapo ike aku nei i ka nui uwiki mai o ke kukui o ka "Malulani," a e kuku mai ana ka mahu. Maopopo iho la o ka waa keia e au ai i ke kai.

            Me na wahi opeope e paa ana i na lima kai hele aku nei makou a hoea i ke "ganawe" (ke alapii keia o ka moku pae ana ka leo: "No, you stop here. Oia ke kauoha i loaa mai ia maua. Aole kekahi mea e pii iluna o keia moku." I nana pono aku ka hana o makou, e hulali mai ana ke pihi makai, a he ekolu ko lakou nui. No ka nui paakiki loa o ua poe makai nei, ua pii koke ae nei ke kai "lana malie" a hoaleale, a mamuli o ka hoalele ana a kau wahi Hono. Makaainana, ua puhee like aku la ka hapanui o na Hono o ke Komite, a pau ana i ka hoi. Mamuli o ka hoomanawanui o ke Kalaipahoa o Molokai Hon. F.W. Beckley, ua loaa aku la ka lono i ka Makai Kiekie, A.M. Brown, a nana i holo ino mai ma ke kaapio a kipaku i na makai mai kahi aku a laua kiai ai me ka "malama i ke kauoha."

            Ma keia wa no hoi, o ka hora 9 ponoi ia hoea mai o W.H. Hoogs, ke Komite Hooponopono no ka moku, a ua hoike mai oia i ke kumu o ke kuhihewa ana o kana kauoha. I ka maopopo aia ia Beckley o kona wa no ia i kau ai ma kekahi kaapio a holo hou e imi i na hoa e ae. I ke kani ana o ka hora 10, ka manawa i hoolahaia, ai no ka holo ana, aole i akoakoa mai na hoa o na Komite. Nolaila, ua paa ia ka moku a hiki i ka akoakoa ana mai o na ka hapanui a ua holo hou aku na eleele inika e huli ai i na Hono. i koe. I ke kokoke ana i ka hora 11, hoomaka mai nei ka poe i kaliia e oili nui mai. Iloko o 10 minute mahope ua loheia aku la ka leo o ka makua o ka Home Rula, Hono. D. Kalauokalani e i ana: "Ua pau pono mai la na hoa paahana o keia huakai."

            I ka hoomaopopo ana i na hoa aukai eia ua, inoa:

            NA SENATOA:- Dr. Russell, Peresidena o ka Senate, D. Kalauokalani, H.P. Baldwin, Geo. Carter, J.B. Kaohi, S.E. Kaaiue, J.H. Kahilina, L. Nakapaahu.

            NA LUNAMAKAAINANA:-F.W. Beckley, A.F. Gilfillan, J.K. Prendergast, R. Puuki, J. Emmeluth, S. Kawaihoa, W.H. Hoogs, S.W. Wilcox, W. Aylett, J.W. Keiki, Iokua Ahulii, S.H. Haahea, G.P. Kauimakaole, J.P. Makainai, ame J.K. Paele.

            NA KUKAIPALAPALA:-M.J. Stevens no ka nupepa "P.C.A.R.B. Kidd no ka "Star", Mr. Prent, no ka Bulletin, J.R. Doolittle no ka "Republican", J.A. Baker no ka Nupepa "Pake", Mr. Shizowa no ka nupepa Iapana; J.K. Kaulia no ka "Home Rula", F.J. Testa no ka Independent", D.H. Kahaulelio no ka "Lahui Hawaii" ame ka Lunahooponopono o ke "Kuokoa nei. (He wahi haole o W.F. Irving ka mkou i ike iho e hookohukohu ana no ka Aloha Aina" mai ka ia.)

            NA MAKA HANOHANO:-i konoia a i ukali pu ma keia huakai: Justies C.A. Galbraith o ka Aha Kiekie, W.O. Smith, ka Peresidena kahiko o ka Papa Ola, C.B. Reynolds, Luna Nui o ke kahua mai, ma ke ano pailaka a kamaaina no hoi no ka huakai; Dr. C.A. Clover, Dr. Charles Enkles,-he mau kauka malihini no Kaleponi mai.

            NA AUKAI HUIKAI:-Rev. J. Kekipi Kahunapule o ka Senate, J.P. Kahahawai Elele o ka Hale o na Lunamakainana, E. Cayples Esq.-Kakauolelo o ka Senate Moses K. Nakuina, Hope Luna-Hoona Palapala, Mahoe ame Jim Kona.

ONIU POAHI KA HUILA

            I ka hora 11:45 ponoi akahi no a kani ke oeoe no ka haawi ana iho i ke aloha no ke kulanakauhale nei, a kau aku nei ka ihu o ka Malulani no ka nuku o Mamala.

            Aia hoi i keia wa i hoopuka ai ka moku e oehuehu mai ana ke kai me kahi makani kona e pa mai ana mamua pono. A i ka hoea ana aku i ka poe pele ua hoomaka iho la ka moku e auku i na ale kupikipikio.

            Ia'u e pupue ana i ke poluea iloko o kahi punee a'u i hooponopono ai no'u iho, lohe aku la au i keia leo: "Ka! nui maoli ka lapawale o keia poe kakau nupepa. Pau loa ka lumi ia lakou, a o kakou hoi, ka poe no lakou ka moku i hoolimalimaia ai, mawaho iho la ka kakou e okukuu ai!" I ae nei hoi kahi Lunamakaainana: Nou no ka hewa e Senatoa K-. Heaha no ka mea o ka kuhalahala ana aohe noho iho; i ka uapo a loaa kahi lumi. O ka ike holomoku no ia o ia poe, ke miki la no e loaa kahi e moe oluolu ai!" Hu ae nei ka aka.

            Ma keia wahi aku, ua hiki ole ke hoomaopopo ae, no ka paulehia i ke poluea.

            I ka hora 5 o ke kakahiaka, Poaono, hoohoia mai nei aia o Kalaupapa mamua pono, a i ke kiei ana aku, e hookomo ana ka moku i ke awa.

            O ke mea ano nui loa ma keia wahi a makou i ike aku ai, oia no ka paliku.

            He 2,000 kapuai ke kiekie ma kekahi wahi a ma kekahi wahi, ua oi aku no. Kuhikuhi mai nei ka poe kamaaina i ke alanui hookahi e hiki ai ke pii iluna o Kalae. Ke nana aku nae, aole e hiki ke ike aku. He malihini maoli no ke nana aku.

            I ka hookokoke ana aku o ka moku i ke awa, ike moakakaia aku la kauhale o uka i ka waiho mai me he kulanakauhale la ke ano o ke kuku ana; me na alanui e maokioki mai ana ma ke ano kuea. He ku maoli no i ka nani ka waiho mai o keia wahi i ka hookokoke loa ana aku i kahi e ku ai, hoomaopopo iho la makou i ke kohu Honolulu maoli no ka malino o ke kai aohe wahi aleale iki.

            Mamua ae o ke kuu ana o ka heleuma ua ike ia aku la ko aka poe i ka hoholo nui ae i ka hale ukana. O kahi hoolulu keia o ia wahi.

            Aole i liuliu iho ua kuu ka waapa, a kau e aku la keia nei me na hoa hanohano, W.O. Smith. Lunakanawai Galbraith, Luna nui Reynolds (Lalana), Lunamakaainana Hoogs ame Wilcox, Senatoa Baldwin, ame ia mau hoa kukaipalapala o makou, ma ka waapa mua.

            I ka hookokoke ana aku iuka aia hoi no hoi, o Thos. K. Nathanial maluna o e ku mai ana ia makamaka a hoaloha kahi e pae aku ai.

            E hoomaopopoia nae ma keia wahi, aohe uapo. O kahi e pae aku ai, e wahi i paluluia me ka pohaku i hamo puna ia, i pale kai, a he hoopili wale aku no ka waapa i ka papaku pohaku i palaina ia me ka puna. I ka wa malie pono ke pae ma keia wahi, aka, ke hoi mai ka ino, nui ka pilikia.

            Lele aku nei a uka, lululima me na mai, aole hiki ke kamailio aku, no ka piha i ke aloha i ko lakou nohona.

            I ka pau ana mai o ko makou poe i uka, ua hoomaka aku la ka ninau i na kamaaina ame na makamaka e noho ana malaila.

            Ma keia wahi aku, ua kauliilii ko ma pu hoi i ko lakou nohona, mamua o ka kou hele ana, no ka ake nui e ike aku i na makamaka me na hoaloha a pela huli hoi ana mai.

            Ane ane paha i ka hora 8 hoakoakoa hou makou a pau ma kahi o ka Luna Nui, a malaila i hooholo ai na Komite no ka lakou papa hoohana. Ma keia kukakuka ana, i hooholo ai ke Komite e hele kekahi hapa i kalawao e ninaninau ai i ko laila kulana ame na hemahema o ko laila poe.

            HALAWAI MA BERETANIA HALL

            I ka hora 9 ua akoakoa ae nei na mai maloko o ka hale hoolaulea o Kalaupapa, Beretania Hall a mahope iho o kekahi manawa liuliu o ke kali ana i kekahi mau Komite lalau, ua hoomaha

            (E nana ma ka aoao 6.)