Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 14, 5 April 1901 — KA HAKU OPIO O Kakelamaina [ARTICLE]

KA HAKU OPIO O Kakelamaina

Ua ike oe, e kuu makamaka heluhelu.' eia ka Haku Wahine haalieo o Kakelamaina ma kona alahele e hoea aku ai i Brook Hale, kahi hoi a Naomi e kaii j ana nona me na manao uluku e paialewa ana iloko ona o ka hoea ana mai 0 ka luaui makuahine o kana mea l aloha ai, a o ka wahine hoi nana oia 1 hookuewa i ke alaloa rae «a waimaka e hiolo ana ma kona man papaiina. i E hoomanao hoi oe, e ua hoa-uhai-a-holo nei o'u ma keia -moolelo walohla 0 ka Mea Hu/ia Pohihihi o Kakelamalna Hale, eia ke D.ūke Wahine o Kakela maina ke hele nei e halawai pu me Miss KUetona, no ke noi ana aku i ua wahine pookela nfei o ka u'i ma Pele- j kane apau e ae mai oia e lilo oia i waliine na kana keiki. » U& Jiiki pu no hoi ia oe, e ua maka; - maka nel o'u, ke ike iho he keehinā. hana wale no keia i hooiala ia e Naomi 1 mea e hiki ai iaia ke hoomananalo i na noonoo awahia i kulokuloku iloko ona no ua makuahonowai wahine nei, ona. • ' Oia o Naomi e noho ana maloko o kona keena ho-oluolu e like me ka, mea i ike mua ia ae nei, aHL hoi, hoea ' aku la kekahi kauwa imua o ua Emel pera Wahine nei o ka U'i a hoike aku lla ua makemake kekahi lede hanohano . e ike iaia, a holke pu aku la nohoi ua | la i ka inoa o ka led<? i makemake e ike iaia, a oia no ke Duke Wa- > hine o\Kakelamaina. \ I kela wa i olino ae ai ka helehelena ' ; kuoo apau maluna o ua Emepera Wai hine nei a ka U'i, me ka nani wahine | maikai nohoi haiamu ana maluna ona 1 a. pane mai la\>ia i ke kauwa, e hookomo aku i ka Haku Wahine o Kake- ; lamaina ma ke keena ana e noho ana. | Ma ka wa hoi a ke kauwa i kuemi ; hope mai ai a puka aku la iwaho no ka hoike ana aku i ke Duke Wahine o Ka- • kelamaina no ka ae ana mai o Miss | Kiletona e ike aku oia iaia, ia wa no o ; Naoml i hooponopono maikai ae ai i Ikona mau ano apau4-mai k& hanaina 'kuwaho mai e ha'amu ana maluna ona ' a hoea i kona mau manao kuloko—olal, I ua ike iho la oia he hakoko a he paip' | oolea kana e hana aku ana imua o ke ;Duke Wahine o Kakelamaina, a i ole, ; e hana aku oia i na hana apau e loaa aia iala na ho-oluolu la ana o na pala- | pu l loohia ai kona puuwal 1 ka nawa- • liwali mai ka wahine mai ana e halawai aku ana he alo a he alo ma ke kumu-' ; hana pili i kona haawi ana aku i kona :ae ana e lilo oia i wahine na kana Ikeiki, ka mea huna pohihihi hou a ua i Duke Wahine nel t ike mua ole ai. he i manai ia ua uo mua ia e ia ame kana keiki, aka, o na hana hooniniau hoi a [ ka puuwai i tnareia iloko o na ehaeha he nui, oia keia a kaua e ike ae la. e. kuu»makamaka heluhelu. ■ . [ I ka lohe ana o Duke Wahine i ka'; pane a ke kauwa, oiai no oia e ku ana ma ka lanai o ka' hale. ia wa | komo , aku ai me na kfipual kuoo a pela nohoi ; kona mau naaaina maluna ona. » tJa mohala ae,]a na ooonoo pihoihoi ; ana lioko ona, he uku paha auanei ka i ae mai o Miss Kilelona |Jfeana nol e : waiho aku ana imaa ona. * Ua hooholo iho la nohoi ua Duke Wa- J hine noi e hana ana ola me kona ikaika i apau i mea e hookoia ai ka makemake } ' o kana keiki, a oia hoi ka alepa ame ka f omega o kana huakai I hiki mai ai i ' Brook Haie. ,1 Hooholo pu iho ia nohoi oia Uoko oni \ e, haawi ana oia I kona ike anpau ma ka hoohuUhull ana i na nao paakikl o Miss Kiletona, ke hoea ] mai ia mau mea ma ka wa a laua a ka- | mailio ai. a ina hoi e hiki oie ana ke j loaa ka makemake o kana keiki a o kona makemake iho alaila, e kiloi : ' ana oia i kona kino ame kona hanōhano 1 alii apau kona mau kuii imua o Miss Kilelona.

I ka hoea ana aku o ua Duke Wahine | nei a komo aku !a hoi iioko o ke keena a Naomi e eoho ana a e kali mai ana nohi'i nona. ua ike aku la la i ka vrahtne nona ka ana t beie mai ai e noho mai ana me ka nara rui. 3 o ka lanialama maikai o kf>na ruaa aao a?au ■ ma kana ike aku a i ua iike n > Li s me k'h. mahiea piha t ka pe» ; o ? ke kau <> ka MakaliL . * "O ka %vahine kur«n>> ip maoU nt> | keia na kuu keiki na 6&na Afa'yar,a»' v ( wahi a ua t>uke Wahine nei i hoohai:t ■ manao walēuho ai iioko ona. | > I ka ske ana mai hei o Naomi i ua | Duke Wahine ne-i o Kakelamaīna ia w'a i oia i ku ae ai iiuna me ka hiehie ame| ka hano-haweo no hoi o kona ano apau f a hele'mai la e halawai pu me ia a e • hookipa aku nohoi iaia. | Haawi iho la laua i ko laua afc>ha l ( kahi ame kahi. a mahope iho o ka noho < ana ibo o ke Duke Wahine o Kakela- ! maina maluna o ka noho paipai a Mips| Kiletona i panee mai ai nona. ia no i hoomaka koke akd ai oia i ka znanao nui o kana huakai o ka hoea ana < aku ilaila: j "E Miss Kilelona," wahi ana i pane j aku ai imua o Naoml, ka hunona hoi. ana i kipaieu ai me ka hilahila i kahi! wa, he umikumamalua makahiki i kaa- j : hope ae," i hele mai au e hui me oe a; ' e kamailio pu hoi me oe ma kekahi - kumuhana ano nui loa ia'u ame ko'u 'noho ana e noho nei. Ae t e Miss Kiie- j tona ia'u i noonoo iho ai i ko'u.ano e noho nel ma ka mc%a hoi e piii ana i ' ka'u keiki, ka mea hoi a*u e manaoio nei he hoaloha oe nona. a he wahine hoi e manao maikai ana no kona pono elilie nohoi me a'u nei. i j "Nolaila, mamua, o ko'u hoike ana ' aku ia oe l ka io 'maoli o ka'u mea i hoea mai la imua ,ou, makemake au e ir'ia maf oe he kuka kamailio ana i«i;: a kaua ma ke ano malu me he mea ; n he rtiau hoaloha kahiko ia kaua a ua pili paa hoi i kahl ame kahL ! "O ka'u e hoike aku aj ia oe, e nalo nohoi ia iloko o kou houpo, a pela hoi kau mau mea e hoike mai ai imua o'u e lumai ia no ia iloko o ka lipolipo o ko'u puuwai. "Noiaila, e Miss Kiietona, e ae mai anei oe i ka'u i noi aku la ia oe, oia hoi. e lilo keia kuka olelo malu ana mawaena ou ame a'u. a o na mea apau e hooheleia ana mawaena ou anie a'u, no ka pono a no ka pono ole paha. e lilo no ia mau mea i mau e ikeia ana e kaua wale iho no?" " ; I keia wa i ala ae ai na hoomanao ana iloko o Naomi no ka hoohiki ana i haawi ai ia Sana Alahana ma ko laua wa i mareia ai a mahope mai. oia hoi. kona hoopaa ana iaia iho, aole oia e hoike iki imua o kekahi mea kino ka,naka maluna iho o ka ili.o ka honua. ua mareia oia me ua Haku Opio nei o Kakeiamaina. ! ! A elike me. ia pela nohoi keia ana e. ike nei. Ua* noomaopopo iho la no. ia, aohe no he kumumanao e ae ana ekuka kamailio pu aku ana me ua Duke Wa- , hine nei, aka, o ka mea wale no'ia e piii ana l ke kumumanao o kona mare ana ku ia Sana Alahana. A no ka ninau hoi a ua Duke Wahine. nei i ninau aku ai iaia, ua pane mai la oia: t "O na mea apau e piii ana i k(i j3bmaikai ame ka hauoli o ke Duke Opio 0 Kakelamaina, he mau mea ia na'u i makemake mau ai e kuka pu me kona makuahine, ke Duke Wahine hoi o ua , hale kakela kaulana nei o Pelekane nei, 'a ina he mau mea kekahi i kupono e kakauia ma ka papa o na mea hoomanao no ka hoopoina loa a no ka.maiama paha mē ka hoopii makee ana, alaila, ua loaa i ke Duke Wahine o Kakeiamaina he kino uhane hikl ke hilinaiia ma ia mea» 1 "Ke hauoli nei au i kou hoike ana mai i kou hilinai matuna o'u ma keia kama- ' illo ana no ka mea e loaa ai he kumu e hoohauoiiia ai ka Haku Sana Alahana, a e loaa pu ai paha ia oe, e-kuu Hak\j Wahine, ia haawina maikai. Ano, ua makau"kau au no ke kuka kamailio pu ana me oe." j "Me' ka hauoli, ke haawisaku nel au i k-a'u mau inahalo ana ia oe no ka paulele au i haawi mal ai maluna o'u. i "Ē Miss Kiletona, aole hiki ia'oe ke hoohewahewa iho iloko* o kfiu t noonoo hoohuoi ana, no ia i ai i ka'u keiki he kokoolua kupono nona ma keia ola ana, oiai oia e ku ana ma kekahi anuu nlhinihi loa i ike nui ole ia mawaena o na'lii apau o-loko-nei o Pelekaneneil i "Eia maluna Iho o ka hokua o ua keiki nei a'u ka waiwai holookoa O Kakelamaina ame kona Inoa.alii nohoi, a oia waie no ka mea e ola nei i keia wa i kuleana pili pololel iainoaame ka waiwai nui i loaa ma o ia inoa h„, a ina e ahai aku ka make iaia me kona nele ana i'kekahi hooilina kane, oia hoi. neie oia i ke keikikane ole, alaila, e holo ana keia waiwai apau me keia inoa alii o Kakelamalna i kekahi ohana okoa aku a oia hbl ka'u mea e ku nel ipe ka noonoo weliweli aila. pehea la e kapae ia ae* ai kela hopena e hoea mai ana, ke ole e loaa he keiki na Sana Alabana? u ; I ka puka ana aJru o keia huaolelo "keiki" mau ua Duke Wahine nei o Ka* kelamaina. ua hoololl ano e ia ae la ko 3Sfaomi nanaina, oiai ua kupono aku ia ia huaolelo ma kahi nihinihi loa o kona houpo, a oia hoi ka huaolelo hookahi nana i hoonawaliwaii nui iaia ma kona , wa e hakoko ana me Sana Alahana, elike me lta mea I ike mua ia e oe, e kuu makamaka heluhelu. i Ua ike aku la nohoi ua Haku Wahine nei o Kakelamalna i keia ano e ana ae o na helehelena o Miss Kiielona, a manao Iho ia ia, ua hoaui ia mai ko Mlss Kiietona mau manao aloha a menemene hoi no kana keiki. j | *He mea ano nui loa kela 1 ka'u hoo-, j maopopo ana." wahi a ua Duke Wahine, ' nel i kamailio aku al imua o Miss Kl!e-j tona, a hoomau aku la nohol. "Ua ike au o ka mea wale no e hiki ai ke ka- | paela ai o kela kumu hoopohihihi i ke ; ano o kona o!a ana ma keia moa aku ] ma ka mea hoi e pili ana l ka inoa alii j ana e haiihali nei me ka haaheo, a pela j hoi me ka waiwai nui hewahewa ana e noho haku nei, oia no ka hiki ana iala ke mare i kekahi*"»rahlne, a malli. mamuli*oia mare ana ona e loaa maJ ai he hooiiina nona." I ka puka ana ma! o ~ka hukolelo "hooilina." ua hoanoe hou ia ae Za no ko Naomi helehelena, a omamaka okoa mai la no iloko ona na hoomanao ana no na olelo a Sana Alahana ame ValenUna no ia huaolelo hookahi nb } a hoomanao pu iho la nohoi ia, he olāio, he hoailona no ko Sana Alahana a be keiki nohoi kana. a oia wale iho no nae ka! ike i ka mua axne ka hope o ?ta kelkl la a hooilina hoi o ke Duke o Kakelamaina. - "Ke Ike sei.au," wahi no a ua Duke Wahlne nel i hoomau aku ai no i ke

ana imua o Miss Kilelona. "ma kela ninau a kumuhaoa hoi i'a e karr,aiiw> pti n-el me oa ht>ike m-ai oe 5 k.t nianao kaumaha a, minamhia h-'. keia popUikia i feao Hw» : aa ki-n hs>ai»>ha. a o ka'u ho'a." f ih«.* aī us 1 jj Wahiū-. 4 ' i kar;a. o.iiu iu. | Naami. aka. » ka h*H»mau ana aku »> *kana n&na ana maluiiA o Miss Kilelon» fke n;au la no ia a nia ia wa ua haloi la na waimaka n;a na maka o ua ; fHaku Wahine n<el« me h«-roea la e ] | okoa aku «na no> oia ia Naomi e haawi Imai oia i' kana mau ko&ua ana af s -au •; i j mea e hiki :ti ka h >oi>auia a*Ipnikia. .! I Me ka hikiwawe hoi. pane maī !a o| /Naomi me ka leo oiuolu. ; | "Ke ike nei au i ka pilikia i kau mai maiuna o ke Duke Opio o Kakeiamaina. 1 < a pela pu hoi maiuna ou. a he oiea j ! ōlaio he piiikia nui io ?na»ii no keia'. j - aka. e ninau aku au ia oe. heaha nohoi !ke kumu i mare o!a al kuu haku s?ana! |Alabana i kupono I kona makemake? ;Ua nele Anei hoi o Peiekane nei i na Iwahine u'i a hanohano nohoi i ae ole ai, |oia e awaiauiuia me kekahi oia poe? ( Ma kela mahele, ua lilo na llaku Sa::a jAlabana la i mea pohihihi i ko'u noo- ! moo ana. E hiki anei ia oe, ke hai mai ;ia'u i ke kumu o kona ipare ole ana i 'kekahl o na wahine u'i o loko nei o ka aina?v j "Ea," wahi a Naomi ! hoomau aku ai i ke kamailio ana, "aole no anei hol i ' maopopo pono iaia keia piiikia nul e umamaiu nei maluna ona mamuli o kona mare ole ana i kekahi wahine i 'mea hoi e loaa ai he hooilina nona?" { "He pinepine loa na manawa a'u i hoike niaoli aku al laia I ko'u manao no kona hoohemahema waie . ana i ka wa pono e loaa aiJaia he mea e kapaeia ae ai keia pilikia a kaua *.' ike pu iho la, aka, ua pane mai oia ia'u e hoomanawanui au, a malia o hiki mal ka wa pomaikai a hookoia no ko'u makemake; a me he mea la, o keia paha ka wa ana i holke mai ai ia'u no ia mea, a oia hoi ke kumu o ko'u hlki ana mai imUa ou, a e oluolu mai oe." i Aka, mamua oka puka ana aku oka manao hope ā ua Duke Wahine nei i makemake ai a i manao ai hoi.e lioopuka aku imua o Miss Kiletona. ia wa i pane mai al o Naomi ma ka olelo ana | 'O kou man'ao anei, e kuu Haku Wa,hine, i hele mai nei e kuka pu me a'u. oia kou ninau ana mai ia'u ina paha ua ike au i kekahi wahine kupono na ua hoaloha maikai nei o'u? A i ok\ i hehmal nei anei oe imua o'u no ka hoike ana- mai, ua loaa i ua Duke Wahine Oplo nei ka*puuhonua e maha ai kona : i\oonoo ploo o ka wa i hala ma ka mea 'e pili ana i kau i koi aku ai iaia?" j "No kau ninau mua i ninau mai nei ia'u, e Miss Kiietona, me ka oiaio, ke j hai aku nei au ia oe, aole. A no ka . lua o kau i ui niai nei \mua o'u, Jo ka mea oiaio a'u e hai akii nfei ia oe, oia keia, i keia la oia i hoike mai nei ia'u i ka mea a kona naau 1 makemake ji wahine nana, a ua noi mai oia ia'u e . au iaia i ka'u mau kokua i ana i mea e hookoia ai kona makemake a o kuu nohoi eiike hoi me ka'u i hoike aku nei ia oe. .! "Aohe paha he wa pono eae a'u e , hoike aku ai ia oe ia mea aka, o keia manawa wa|e no. Ua makemake oia ia oe, e Miss Klletona, o oe wahine e nfare ai, a oia ka'u I hele mai la imua ou ma keia huakai no ke noi ana aku , ia oe, e ae mai oe i wahlne oe na kuu . keiki. A o> kou ae ana mai auanei oia ka mea e hoohauoli ia ai ko'u naau." | "Ua hoopahaohao loa mai kau noi , ia'u, e kuu Haku Wahine o Kakelama- , ina. Ae, he mea hoopahaohao riui loa keia ia'u. Aole au i moeuhane iki no keia mea. • Pehea la ka Haku . Sana j Aiabana i manao ai, owau kana wajhine e mare mai ai, oiai he wahine au i ; nele i ke koko alii elike me ko na wahine koko alii apau o Pelekane nei. J boi oia waie noj aka, he wajhine au mai Amerika mai nei, kahi i ihoomaopopo ole,la ai ka like ole n»ajwaena o na papa ame na anuu o ke ( kanaka ma ke ano o ke koko., elike la jme ko. Pelekane nei a pehea la auanei ka olelo a na kanaka o Ladana nei no 'ua Haku Sana Alahana nei ke lohe lakou e mare ana ola me kekahi wahine 'o ke kulana makaainana, ke kulana hoi ' i nana hooma-e ia e na alii o Enelanl nei, inā no he nui ka Waiwai amo ka nohona lako o ia makaainana. | "O ka rula maa mau ilkeia ma An.o|rika, oia keia, o ka waiwai ka mea ha- | pai ae i ke kulana o ke kanaka a liio ola I me-a nui a koikol &pko o komi r f>a i iho, a o ke alii nohoi Ako o kona poai Uio? "E mare anei o alii me Miss Kiletonar-makaainana. Aole anei 0 ka ninau p£pa a kulana nohona piii .lahul kekahi mea ano nui e noonoo pono ia ai ma ka mare ana o nei mea he koko alii ma Enelani nei? Ina paha jma Amerika keia hoouluia ana ae o 1 kela manao elike me keia au, e kuu jHaku Wahine o Kakelamaina, i walho :mai nei imua o'u, aole la he olelo ana, oiai he aina ia i kapae ae i na hoomoa moa ana ame na hoopulakaumaka ana •no nel mea he koko alii, aole nae peta jma Enelani nel. Nolaila, no ka pone o [ke Puke Opio, kau kelkl, manao au he ,ol aku ka pono e waiho ko jsaua noo'noo anano Miss Klleionamakaalnana." | XTa lilo keia mau olelo a Miss Klle- , tona I h"oike\aku ai imua o ua Duke Wahine nei o no ka mea je pili ana i ke dUI ame ka makaainana 'i mea e hookuia ai kona noonoo. ! Ua hoomaopopo io'maoli iho Ia oia l ka oialo o ka Mlss Kilelona mau olelo, a he mea hoi ia i noonoo mua ole la > ia me kana keiki, a no ia mea ua hoopilikia loa ia Iho la kona noonoo, a ua -ane hoopohihihi loa mal la kona uhane 'la wa. I Aka. i ka hala ana o kekahi wa pokole o ka hooholo ana o kona noonoo [me ka awiwi liui. ia wa pane mai la ola: I *Miss Kiletona he mea oiaio o kau l .hoike mai la imua o'u. He mea mao'popo, aole au i haawi iki I hookahi mlnute ma keia mea au i holke mai nei llnua o'u, a he mea ano tiui io no keia. Aka, e hoomanao oe, e Mi«s Kiletona, i ua loli loa ke ano o ka nee ana o na j hoohui mare ana i.keia wa mawaena o na koko aiii o Pelekane ne3L He nui loa j na kokp alii o Enelani nei 1 mare aku | ! na Wahine Aroerika- Manao au ma j ka wa a Sana Alahana i nonoi mai, ai ia'u e hele mai au Imua oo a e nol! aku hoi ia oe e ae mai oe 1 wahlne oe! nana ua ike no ola he Le&e Amerika oe, a ua maopopo na iaia xna kona wa e mare aJ me oe. ua berita ia oia me kekahi wahine o ka aina I Ulo ai na kanakh apau he poe alll waie eo. (Aole i p&u )