Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 16, 19 April 1901 — Ka Mana o ka Pahikaua A Hamiletona Teregoma [ARTICLE]

Ka Mana o ka Pahikaua A Hamiletona Teregoma

MOKUN'A XXV. Poor Q]fra.ī Aole au e poln3 i kona wa i lohe ai i ka nuhou. Ua paka mai au rr.al ka lumi m.il o k« keiki am.me ka hoomaopopo ana ua hau!« pahu kou mau noonoo. Tke au i ka loli ana o na hana. A o ka hana nnl imua ou oia no ka hai sina aku ia Olea a maopopo oia ! na m®a a pau mamua o kona haalele ana i na palena o Rusla. Mai ka mua rnal a hlki l kela manawa h* wahi hiohiona ikl o ko maua pakele iike. a loaa ka noho ana hauoH ma kekahi aina e aku, aka, he maopopo ole <a hiki oia mau noonoo ana. I"a hoopaa iku au ia'u iho me na kauia hao i ol ae ee oolea i ko ka hale paahao. ua ae aku »u e noho ma na palena o Rusia a hiki ka wa a ka keiki alii e hookuu mai ai !a'u. T T a ike au aole oia e hookuu mai ma fa'u a hiki I ka pau ana o ka paio ■nawaena ou me ka T>uke. Aka. ua ko<oke loa kn wa a na Hoole Oiaio fXlhii»t) e hooiH kaua ai maluna o ka Eme?era. he elua wale no 1% iikoe. Ina la<ou e lanaklla he make w»l!wel! ma ka ima o ke kanawai. a e pepehi mai ana akou ia'u ma ke ano o wau ko lakou noa nana 1 hana Ino. T r a ike iho la au. m kokoke mal ka manawa a'u e Ike iou ole ai i na maka aioha o ke keiki nahlne a'u i hoomnnawanui ai e hoo■»akele, ka mea hoi a kuu puuwai e iini iul nei. Aolo loa e hiki la'u ke hookuu aku nia e hele mawaho o na palena o Rukia n*» kona maopopo ole i kela mau mea. T*a maopopo ia'a ka manao o kau rnau men i o!p!o mua aku al iala, e loollln ia a» ana na hauoli o maua a 1 <e kaumaha. "T*a oi nl-u pn ka rono aole au e baafa Kufia. Owau ka nana oe I :ookaumaha mo k 0 ?,! mau popilikia a m«--a pono owau ke hoopaiia, a aole >nf." wahi ano i nun mai r.l ia'u. "Aka. anie e hilei ia oe e OI?:a ke hana r\i makf»mak° o kola ■ kan.ika." wahi mo ka ml"n nkn i'io. "Ina he ti!<i ia 00, mamo nu h">oV:uu oia ia'u i Mn n-->. Tra .m'e hilei ia'u nlrj;la, » pna !ik#» ia ana k-\ua.. Aka. e hele oe >o ko'a k'imu. T! h c,, e o.» e.hu'i 'a Bal,pt!pr a n<M akn i iin e rrai ia nei. • pono oia e i kona mau huhu *o Tīmii» r tona O ka moa īf>no vale no o kona l-f'Je mai ia t hnli lik° aku i ka haina mne. Aka, e pono e paa kona waha, i i na p"pfiao pololei wale no e puka il kona leo." Aole loa e moe'kii" mau maka. ao!e \ol e ike kuu wahl kino ia mea he nnha. a hijci I kuu ike ana lala," wahi i OIj?a. "A Ina aole oia e loaa koke a'u e hoi hou mai ana no au e Ike la >e. Aole loa e hiki ia'u ke haaleie ia ie iioko o ka poino." ' Ua honl aku au iaia, aka aole au i lai aku, he waiwal ole kona hoi hou ana nai no'u. No ka mea aole ou marAo e i!a ana au a hiki i kono hoi hou ana nai. Me he mea ia he mau wahi hora lelu wale no ko'u. Ua huna au I keia aia, aka ua kokoke mai ka wa e kaayale ai, a manao au aole oia e haalele a'u 1 na ola i maopopo i ka nul o ko'u nau poino mamua. V TTa hoao aku au e hooia iaia o Bal'Stier wale no ka mea i hiki ke kokua a'u, a ma ia ano ua maopopo la'u, e luii ana oia laia a Jtiiki i kona loaa ana na no he wa loihi kana huli ana. O «ona ike ana e hele ana oia e huli i eokua no'u oia wale no ka mea nana i loolana aku i kona manao e hele, a 1 ea makaukku ana o kona hele ua hele iku oia me ka wiwo ole. Ua hiki ia'u <e Ike aku i ka nul o kona aloha, me ie mea ala e i mai ana, kaua pu no ke leie, kaua pu no ke auomo i na popilieia, aka ua hoao aku au e hoomama kona mau manao. Ua ia aku ko'u aloha nona i ko'u ke ana i keia maumea. a o keia kaawale īna o maua, he mea ia e wawahi ana i j 10 maua mau puuwal, he mea ia e hoo- ' liolo ana i na waimaka o ke aloha, e loopulu ana i na papalina o kuu aloha i e wehe ana i ka pili aloha, a ua maha ki au i kona kaawale loa ana aku. . Ua vu aku au e nana i ke kaa-ahi a l ke iku iala e kiai mai ana ma ka puka inianl e ike hou mai i na helehelena o «a mea ana i aloha ai mamua o kona lele ana aku. Ua nui ko'u kaumaha, ko'u ike ana aku 1 kona mau heleheleia nani e kiai mai ana. a nalo aku, a > keka-hl keia o na haawlna kaumaha oa i loaa mai maluna o'u I na la po*ole o ko'u ola ana. O ke kaawale ana aleu o ko'u wahi (aikuahine aloha. ko'u hoa kuka ma na mea a pau, ko'u hoaloha hookahi. he mau mea ia e hoehaeha ana i ko'u )uuwal a kulu Iho mau wainiaka, ?like me ke Kanikau ana no na>mea iloha i hala aku Aka. o na hnna o ke«aM la mal he mau hana "ano nul, a *ohe o'u manawa e noonoo ai no na «eaumaha o ka ta i hali. He lapule ia a a he la hana nui hoi no'u. I ke kaieahiaka nui he paikuu, a i ko'u hol ana mai no ka aina-kakaMaka ua ike iho au I ka pepa inoa o kekahi mea 1 makemake e ike ia'u o J. W. Junker, St Peter?berjr Gaxette, kona inoa. Ua ku ae oia i ko'u komo ana mai, & pane mai me na olelo oluolu. "He aleie au no ka Nupepa Gasette o Pt. l hele mai nei au e ike l ke alii, a he makemake au e kamailio iki me oe." "Aole i maopopo ia*u kou makemake e kamailio no na mea e p;li ana I ke AIU aka, i na he mau mea kekAhi i hlki la'u ke kokua !» oe, e hai mai.'' wahl a'u. "He mau wahi hora ko'u I p&ikau mal nei, a e hoi hou aku ana au \ iuna o ke kahua paikau lloko o hookahi. hora mai kela manawa aku* noiaila e kala mal oe la'u no ko'u ai olal kaua e kamailio ana. Malia paha e āe ana oe e ai pu me a % u?** "Me ka hnuoli," wah| ana, a noho, pu iho in maua i!ato oiai ke kaua e hoomakaukau ana 1 ka mea aL Ua hoomaka mai la oia e kamallio ma ke ano oluoiu a naauao. I ka nalo waie ana o ke keua ua pane mal la ola. "Mai ae hou i kela kaua e komo hou mai He mau hana keaka keia. Aohe ou ike mai owai ia au, Ua maopopo oe la'u i kou wa I aku nei !a oe. "Oia. Aole o'u maopopo otral ta oe. Aole a'u kanaka kakau Kupepa I ike ma " Ua mal la oia la'o. a nana pono mal la. Ano pahaohao kana mau hana la'u. **Weil. I na aole oe he kanaka kakau Nupepa e like me kau i olelo mua mai

nel. ow&I oe a, he&ha kau hana o n«i? Heaha kou makemake? "Makemak* !oa laaue iniki laia & hiki I kona paka ana i«raho. "Aole oe I maopop») e he!e mal ana aa > Ike ia oer* "Maopopo? Aoie. a pehea e maopopo ai ia'u?*' "Ua hoonna mua mai aa i ka iohe ia oe." "Aohe i maopopo ia"a ovrai la oe. a heaha la koa makemake." "I heie mai nei au e hoomaopopo no na hana ano nui o ka la apopo." "A pehea e maopopo ai ia'u owai ia oe? wahi a'u me ke ano hoohuoL "O Gorvas La«s;hum Ko'u inoa; ua ike mua au ia oe i ka wa e hoomakaukauia ana na hana o ka wa ( haia. Ua ano poina wale oe i na mea I hala." *He nui na mea a'u i makemake e hoo poina," wahi a'u. Ua ike iho !a au 1 koa piiikia. TJa manao ihp la no hoi au he Agena Hoole Oiaio (Nlhilfst) keia. a. ma ke ano o kana mau kamaiiio ana ua hiki ia'u ke ike he kanaka koikoi oia no ka Aina. Aka ua piha o Mosekao me na kiu like ole o kela a me keia ano, a maiia paha he kiu keia. Me keia mau manao ua pane aku la au: "He nui na mea a'u i makemake ole e ike. Ma ko'u aoao ke pane aku nei au he malihini oe ia'u. Ke i mai nei oe ua kamaaina oe ia'u. No kou malih.'nl Ja'u. a maopopo ole kou mau manao ia'u, ua manao au he mea kup«.no e paa ko'u waha." * j "Maikai," wahi ana, a haawi mai la v oia i kona lima, a i ko'u haawi ana aku i ko'u lima ua umii iho ia oia a pane mai la," Ke mahalo nei au i na Lani no ka haawi ana mai i na k&iaka e lik-e me oe, ka maka'u ole i na hana, a me ke akahele ma na olelo." | Ua nana pono mai ia oia ia'u me kona ! pili ana i ka hana a na puali koa i ka ia apopo. E hoololi ia mai ana ia mau kauoha a e kauoha ia mai ana ee e nana ma ka aoao o ka iaina e pili ala l ka mullwai ma ka aoao o ka Hale hooluluVsatesk. E: malama pono oiai aia he oia i oi ae mamua o ko ka Emepera iloko o kou lima, oia hoi ke ola o ka Lehulehu." x lla nana pono mai la oia ia'u me kina mau maka hulili. Aole au i pane aku. 'O kau mau kauoha e loaa mai ana, e hookaawale i kou mau koa ma na aoao o ka laina, oiai he wahi pilikia ole ro na kiai. a he ekolu mile ka loihi 0 ka laina e haawiia mni ana ia oe e nana. Un pōno' ae ln. E noanoo pono. Aia ma wahi o k'eia laina he ano malua, a pii aku he umi kapuai ke kiekio no hapa ' mile. ■ Aia" ma ia uahi he ekolu a i ole he eha kumu laau Alder. he ekolu ma ka aoao hema a he eha ma ka aoao akau o ka laina. Ke ike mai la no oe i ka'u mau olelo. t Ua kahakaha iho la oia iluna o ka palepakaukau me na mea oluna e hoike ! ike ana i ka halehoolulu a me na kumu • laau. | "Aohe mea e maopopopo ole i kena 1 mau wahi," wahi a'u. ! "Ae. makemake au e ku oe maanei," i kuhikuhi mai la oia i luna o ka pale i pakaukau i ka wahi,. Mawaena o keia mau kumu laau, no kamea maanei ana e hana ia ai kekahi mea ano nui. 1 E nana pono i keia mau olelo au. Maluna aku ana o na kaa-ahi oukou e! hele ai a i ka manawa o oukou e' hiki ma kela aoao e hui mai ana he alima o , ko makou mau koa me oukou. E huikau ana lakou me ko oukou mau koa, ! a ina he mau mea kekahi l makemake ia na lakou e hai E nana pono oe 1 keia poe kanaka a e kukulu ia lakou ma kou aoao akau. I ka wa e haalele ] ai o ke kaa-ahi i ka laina, e hele koke ana lakou ma ka aoao o ke kaa o ka Emepera e kiai ai iaia, a e nana pono oe i i ko lakou keakea ia. Oia wale no kau' hana, a i na oe e hana me ka noonoo pono, aohe mau pilikia e loaa mai. Aole oe e hauie. Ua ike lakou i ka lakou hana, a e hana ana iakou, a aole lakou e ae i kekahi mea e keakea i ka! lakou hana. Aole e loaa na kanaka [ i oi ae ka wiwo ole mamua o lakou ma' Rusia holookoa. E hoomanao e kukulu ia lakou ma kou aoao akau. Maopopo ia oe?" "Na mea a pau," wahi a'u?" "He la nui keia'nou, e kuu hoaioha," wahl ana, "He la nui no Rusia," wahi a'u, a ua haalele mai la oia ia'u. • Ua noho iho au e noonoo pehea la e j hiki ai ia'u ke hoopau 1 keia mau hoo- j lala weliwell, a owau hoi ka mea nana j e hana ana keia mau hana. I keia la hokookoa o ka'u hana nui ia e noonoo ai a ua ike iho la au i na pilikia mamua oa. j I keia la holookoa o ka'u hana nui ia Ir«a au e hai ana i keia mau mea i na Emepera a lohe ka poe Nihilist ua hai au e li!o ana au i enemi ino no lakou. a e ikeia ana no hoi he N!hiUs:t au. a e hooia ia ar,a na olelo a Paula Tueskl. Hookahi mea nana i hoomama iki mai ko'u hiau manao o!a hoi ua loaa mun msi na kauoha ia'u a aole au e kukulu ia ana i kahi kokoke i ke!a mau kumu la«u i o'«lola a nei A ina e hana ia ana kekahi mau hana wellweii aole au e p?i"o U» ike pu iho la au 4 ka polr>o nui e 'oaa ana I keia N*ihrist !"a «» 1 o* e ana ka Emopen» 1 ko'i mau hrola'a Aole ola e ae e he!e mn k«>nf» hu*>ka l , a e hoopai ia ana lakou e ka Emepe-a, I ka auina !a ua hele hou akvi au e ike 1 ke keHd pIM Pl'ha«soff. a llalla au J mai ai i k®kn*i mau nuhou, nana i hoonu! ae ko'u plhoiho!. TTa hooklpa vrafVn! h an. a ma leo'u noono'» Iho o o kona hana ana pefa ola no kona ike ana he Pelekane au. "Aole hiki la'u k* loihi loa oe." wah! ana. e hoao ana au e hni » kan mau mea a pau I mnV°make ai e kamaillo ia oe me ka awiwi ioa. T T a terepalama aku nei au t Ladana e nlnau pono ana no na e pIH &r\& ■ nou. a ua like na haina I ioaa mal me kau mau mea l manao ai. a o na mea e Mkl inal ana ola ka'u e hal aku ia oe." | i»o la ia oe," wah! a*u. **He 'mpa no'a olal aole o'a jjjakemake e h«ot>aa wal-> ja ke!a hnkaka. Ua makemake oe e loaā kekahl mau kymu kuoono e hakaka al me la. E ae no oe e haknka me ia ina ola e hana Ino mal la oer # *T5 hakaka no au me na kanaka a pau e hana Ino ma! ana !a*u M wahi a'u. j "tte att!ko» oe no fca nual! hear* "Xo ka t?mepera o Rusia. oiai au e noho ana maanel." w Ae no oe e ?awe la k*m ola no ka hoopakele ana I ka J^mepera?" w A!a ka*n pahikaii malalo o kana mau kauoha." , "Ina oe e lohe I kekahi mea e oWo

ino &c a i ka Em-epera, ae do oe e hakaka me ia*" | "Ae. inaau e loh«/* ! "NolaUa he kanaka hoiro k?fa t k« Ernep<>ra. no ka mea he XihHtst oia. O kona h«?1e ana !maa c kp. Km?p?ra h-? mau mea hoonaukiuk! wal*? no ia !aja, k? linl maa r.ei o\% e lawe i ke ola o ka Emep*ra, he kiu ofa Imua o ke alo o ka Emep*r& e boo!ohe!ohe aaa I na mea hi#na. a hal «aku l n& enem! o ka ke Akoa a roe ka Exnepera." ; "Heaha na mea e hooia mai aira I k*ia mau olelo au?*' ' ■ "Aohe. Ina he mau kumu aole ola e > ku ma kahl ana e ku ne{." i "A pehea ka hoi oe I ike ai?" "Ina i ikeia kekahl mea huna e ekolti pcK\ a he elua o laua no ka ohana hookahi a e noho pu ana pehea e lohe fa nei e hai? Ao!e he hookahi inanawa t ike ia al na mea huna e waho aka he nui a lehulehu wale na manawa. Pehea kou manao no keia kanaka. He ;kiu keia kanaka imua o ke o!a o ka Emepera a aole i paa pono ke kalaunu i maluna o kona jkk> a hiki 1 ke kaawale ana o keia kanaka. Ae no oe e hakaka me ia?" ' "He hana kena na ka lehulehu, aole ,na ka mea hookahi. na Rusla aole na ! Enelani. Aole e ke hai fa ka'u pahi-kaua no kena mau hana." Ua namunamu ae la oia a aka ae la me ke ano huhu no nae. "Ina oe e makemake' i ka hanohano. e hookani i kou mau kep'a a e iml i ka hanohano. Aole auanei keia he hanohano nui i iii mai maluna ou, ko ka Emepera koho ana ia oe i mea nana e hookaawale i kona enemi. Eia kekahi leka I kakauia e ke'a kanaka e hoolohe rrai: "Aia he Lukanela o ka puali o >Tosekao i kaoaia o Petrovitch, makemake au e lohe 1 na mea & pan e pili ana nona. He kanaka ino oia, he kanaka hooio, a ua manao oia no ka loaa ana iaia o ka laki a eha iaia kekahi kanaka i oi ae ka maikai mamua ona, apee oia malalo o ka malu o ka mana o na alii koa, oia kona mea'i oi ae ai mamua o na poe e ae. O na poe 0 kfia ano, he pono e kanu ola ia, aohe he pono e hilinaiia ma na ano a pau." T ka pau ana o kana heluhelu ana 1 ka leka ua nana pono mal oia ia'u a pane- mai la. "O kou "pepehi bipi Burescg' oia ka mea nana e kokiia nei keia kanaka. Mn na hana a keia kanaka i pakele ai o "T>v3resr£r mni ka kipaku ia ana mai ka rT.ni! aku. I ? a hiki ia oe ke ike maka elua mau mea ano nui. oia ka iH 0 kanaka ia oe, a nie ko'u T ohe ana 1 keiamau mea. Aole ae nei Kt-ia he mau mea hoonaukiuki ia oe, e ka Lukanela?" "He hoonaukiuki mai hoi kau a koe," wahi a'u me ka leo huhu. "Heaha la knna makemake e kamaiiio no'u?". Ua ike ae ia au, o ke kumu o keia lili oia no kona ike i ko'u hui mau me ke keiki alii a me kona manao no ko'u ike i na manao o ka poe Nihilist e loaa ana kana mau hana ino. TJa makemake oia e hookaawale ia au. I ko'u nana ana ae iluna e nana pono mai ana ke Keiki Alii. "He kupaianaha ka lili ano e o keia kanaka ia oe, aka e noonoo pono I kau mea e hana ai." "Ke manao nei au o Alexls kekahi mea e kokua nei taia." "Ina e hai keia wahine Tueski I n» mea a pau alaila he hana nui aia mamua ou?" ; "Ua hoopii ae oe i ko'u inaina, ina no i pa Iwakalua ia aku kona ike kakapahi i kou, 1 loaa no 1 kuu pahi kaua kahi e hookuu mai e lele kora ola mai kona kino mai. Ua :*vela kuu inaina." j Ua'haalele aku au iaia a holo nku no ko'u makemake ole e ninaninau ia mat no ko'u ptīl T ka poe NihiHaE. i Ua maopopo ia'u ko lakou maue imanao puuwal eleele ua makemake lakou e hoohana ia'u, a pau ka'u hana alaila—pepehi ia'u. He mau noonoo wale ana no nae keia, aole i ikeia ko mua aku. (Aole I pau.)