Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 16, 19 April 1901 — Ka Mai Lepera ame ka Manao o Balauina Makua no ia Mai. [ARTICLE]

Ka Mai Lepera ame ka Manao o Balauina Makua no ia Mai.

Oial 1 ka hoomoka ana mai o ka ma'i 0 ka'u alll wahlne i aloha nui ia, a poina ole i na ia heuoie o ka noho ana pokole ke kane a he wahine, ua maopopoiea ia maiia, o ke kumu i loaa ai oia i ka ma'i, o Miss Emma Freeman. oia kana aikane aloha o ko laua mau ia kamalii. a ka helu ekoiu hoi ia o na Alii i loaa ma Lahaina nei, e noho pu ana laua, e holoholo pu ana, a e moe pu ana kona hale i kahl wa, aole no hoi 1 lilo iama'i, i mea nana e kaupale aku ai i ko iaua noho hoaioha ana,no ka mea, o ke aioha ka mea i oi aku mamua o na mea a pau wahi a ka Buke Nui Hemoiele. Nolaila, ua maopopo iho ia maua, ua lele mai no ka ma'i o kona hoaloha iaia, a he manao koho wale no keia mamuii oia iauna ana, aka, na kaoku no ia e noonoo me na manao pohihihi, a na oukou iike no hoi e na hoaloha e noho mai nei i ka aina o ka ehaeha, e nana pono iho, i keia mau hoakaka ana aka, pela iho ia nae i iana ai ko'u manao e hoakaka ma ka mea hiki o S. L. Ahiona ko'u hoaioha kahunapule i noho loihi ma Lahaina nei oia ka mea nana i hoakaka mai ia'u J ke ano o ka laha nui ana o keia ma'i ma Kina. I ka wa e puka ae ai keia ma'i i kekahi ohana, ka ike oie mai o ke kanaka o ke aupuni, ua like no ka ke ano hana me ka kakou ka huna no o ka ohana, a kii maiu no hoi l Kauka Pake, aole no nae he hiki ke hoola, aka, 0 ke a'o nae a na kauka, aoie e pono ke noho pu ka ohana me ka mea ma'i, a e hookaawaie no hoi i wahi haie oksa, me ka ike ole o ke Aupuni, aoie e pono i; ka poe ola ke heie ma kahl e hoopau piiikia al ka poe i loaa i ma'i, oielo mai no auanei kona ma'i i ka poe ola, 'a oia na mea a ko'u h-<aloha i hai mai ia'u iloko o ka M. H. 1886. Aole oia wale, aka, he na hoaloha pake e ae 1 hai like mai ma ia ano, aka, he ku loa ko lakou i ka ehaeha, a me ka manaonao ke ikeia e ke Aupuni elike me ka'u i hoike mua aku nei ma kela helu» mua. Aohe no hoi keia he ma'i i kauia ka well e na makaainana o ka lahui o Kina, aka, i na e ike na Luna Aupuni, he ku maoli no ka i ka weliweli na hana e hanaia ai. A elike me ko kakou luuluu, a kaumaha me na leo uwe oiai e makaukau ana. no ka laweia aku I Kalawao, peia na'hawaina iike i loaa i kela ohana keia ohana ma Kina, a ua akaka ma keia noonoo pohihihi, he mi'a lele io no keia ma ko'u manao, alila, heaha ka ninau i koe? Malia paha he ma'i kuuna mai no. Peia no ma ano ke nana iho, oial ma ko'u nana ana no 50 makahiki i kaahope ae, o na ma'i kuuna i akaka lea i ko'u wa kamalii, o ka Meeau, Pala a ake pau paha. He Akioma loa kela, ma na ohana a pau au i Ike pono me ko',u maka i na e loaa kahi ohana ia ano ma'i a oia, alaila e loaa hou no kahi, o ka poe oi aku nae o ka poe opiopio ioa, o lakou ka oi loa oiai o na kanaka makua ua pau ka pii ana ia lakou, oiai he mau makahiki no mamua aku ka laha ana o |ceia ma'i, aka, ua nalohia ioa la keia ano ma'i mai na kapai fiku o ko kakou aina aloha, a o ka ukali a pani hakahaka ma ia mau wahi, o keia ma'i alii no. He mau makahikl he .umi i hala aku ia, oia no hoi moi ka M. H. 1890 a hiki I keia wa, ua manaoio maoli nc au ua ano iialowale loa aku ua ano ma'i nei ma Lahaina, a me keia i ka M. H. 3895 paha a i ole IS9€, I ike mua aku ai au i na helehelena, me na hiohiona c kuu hoaloha ka Hev, S. K. Kamakahikl ma Oiowalu ia, a ma ka Apana hol 0 Lahaina, he neo maoll kau ike, aka, iloko paha o ka makahiki 1897 a i ole ia 1898, ua puka ae la na iloko o ko'u pa e noho nei he kaikamahine opiopio a P. K. Kaluna no o Wailuku, a o kona mua ua hala aku no i Kalawao ma ka meheu no o kona makuakane P. K. Kaluna i maek no ma Kalawao, a mamuii no hoi o ka iokomaikai a me ko ahonui o Dr. Davison a me ka Luna Makai C, R. Lindsey, ua kali ia no na hoao ana i ka laau. a i na e hiki ana oia iho la, a I na aole, alaiia no ka Panalaau aku no o Kalawao ka hope, a o na ma'i hope loa aku nei i keia mahina aku !a o Mrs Lono (w), Napala OiiUi k) paha, poinā au i kona inoa—Aohe au 1 Ike a lohe hou i kahl ma'i hou ae i keia mau ia. Nui no ke aloha I na hoa e noho mai nel i ka aina o ka Aloha no. Ke hoomanao ae au 1 na makahiki lehulehu 1 hala, a I na oia e hoomanao ana he poioleū a i na aole e kala mai—l kekahi mau kau Ahaolelo i kaahope ae, oiai no ke au o ka noho ana ua hiki ae no kekahl mau paiapala hoopii mal ka Panalaau ae o Kalawao, e hookuu la na m'ai mai ka noho ana | kela iuakupapau kanuola a e hoi keia mea keia mea na ko lakou ohana pakahi e malama me ke kaupalenaia no nae mai ka noho pu ana me ka ohana, oia nae aole 1 hookoia ia mau lia ana, a me la mau pule ana. A manao iho nel au. ela ka hapanui o ka Ahaolelo. I na Home Hula, a o ka lakou BUa Kanawai mua loa la ia e haea ai e hoi na tna'i a pau I ko lakou mau home iho, a na na ohana e malama me ke kaupalenaia no nae me na ohana a i na p&ha he luhile nui loa ia o n& ma*l ma Kalawao a me kakou pu no a 1 ol aku mamua o ka luhDe o na ludalo mai ka hookuuia ana mai ka pupio ana 1 Babuiona a i .na o na hoo~ paapaA aaa, a me na wliiwili paupuu

»nit a me na KuM ana. o aa Uma no ka | ka lohi io& o km bolk£ a ke Komile. a ; ol* maa hAawaluu tas, & ne la mau l kuhl ana o na. lima, me na papallna i; poni i kaolikola vela o ka in&ina ma na; papaho a he bila hookuu ana I na ' pk> o ka noho ioea ana i Kalawao. i na j paha, ua huro mai na mauna a me lea; Puukauiana o Kapepeekauila. a. e kans : kupinai ana na eko o na awawa, a e kana kapaliii asa ka leo o na manu oo 1 o ka uka o JLaa, <no ka hookuula ana p ka lakou mau mamo a me ea pulapula | alaila, no keia 31. H. aku o ke< kahua holo baloU, alaila he mea mao- j popo, e pau puiu ana na Repupalika | me na Demokaraia» aole wahi lau kanu i hookahi —Hewaia la? Xui % leaiea. mai | huhu mai e na Senatoa Home Huia, o i ka Kiiiau keia, koe aku no ka Pakeu J Pai» e hele papaie oie ia i Honoluiu. j keiki hookama no a ml nei—Aioha no| kuu Paii ioio, ka mea nana i himenij mau ia Poiianu. ! Aioha oe e .Poiianuanu, | L'a hui kuu kino i ke anu e. I Aloha no na hoa o ka ehaeha, E noho mai ia, i ke anu—e. A ua akaka ae Ia ka manawa o ka iaha ana o keia ma'i ma Lahaina, a me ka manao.o kauka Baidwin, a me ko'u manao no ka iaha ana aku. A heaha ka ninau i koe a kakou e kamailio hou ti—Eia paha i kanaka kupono ma kahi o ka Papa-Oia, ola hoi Peresidena, a Luna Nui hoi o ka Papa Ola, ma ko'u hoomana oiaio, he mea pono i ka poe e noho mai nei iloko o ka ehaeha o keia mai, e waiho koke ae 1 ka lakou palapala hoopii l ka Ahaolelo o keia kau mua o ka Panalaau o Hawail, e hoonoho hou i Peresldena no ka » Papa, mamuli keia o ko'u ike a me ko'u iauna mau ana iaia ma na kuka pu ana no ko kakou kulana aupuni, a me ko'u Ike pono i kona mau manao aloha oiaio i kona aina hanau, a ua like loa laua me ke ahi hanohano H. P. Baidwin, ma ke aloha io i ko iaua aina hanau i na he like ko oukou manao me ko'u, alaiia, aole pono e kaii ke au o ka manawa, o hala e ka Puulena i Pahalauahi, a pela pu hoi e loaa ai o na Komisina nana mea ai no ka Panalaau, i ole la e 1110 i mea kaniuhu mau na ojjkou e na hoa loha. Ma ka hoike a ke Kiaaina imua o ka Ahaolelo, ua ioaa ka uku o ka Peresidena o ka Papa Ola no elua makahiki, he $7,2000, uku Komlkina nana mea ai no Honoiulu paha keia $4,200, aole paha no Kalawao, nolaila, he mea pono no e loaa ona Papa Komikina i ekoiu iaia, nana mea ai no Kalawao, aole i Luna Nui hookahi wale no, a o kekahi paha o iakou i Luna Nui ia no ka hoomaiu ana, a o kekahi hoi i Lunakanawai apana eiike me ka oukou e hoopii nei a o kekahi i Luna Makai Nul hoi, alaila, no ouk >u p nol e hoomalu ia oukou, a e hana elike me ke alakai ana a kfe kanawai kumu o ko kakou Panalaau, a me ko kakou mau kanawai kanawai ku mau i hoomau ia e ke kana wai kumu o ko kakou Teritorl, me ke komo ole aku, o ko waho poe. Aiaila na ka Peres.dena e wae a hoonoho mai i kauka kupono a oluolu i mea hooluolu wale no, no ko oukou nohona pilikia oiai, ua akaka lea ia kakou a pau k loaa ole ana o kekahi kauka, a laau paha e hoola ai i keia ma'i he mea pt)akiki no keia ma ka noonoo ana, nolaila, o ko'u mau manao hoi keia, a na kakou no e nana i keia, ma kahi e pili ana i ka mahele hope 0 ko'u manao, alaiia, ma ka wae ana 1 keia Papa Komikina nana mea ai, a me na ano a pau, e wae ia e ka Peresidena ka Luna Nui, o ka Lunakanawai Apana hoi na ke Kiaaina me ke Senate o ka Makai Nui hoi na ka Makai Kiekie no hoi ia, alaiia, o oukou no na Haku ma ka nana pono ana i ko lakou. mau hana, no ko oukou pono. Nolaiia, he mau mea hoakaka wale no keia no na manao aloha no, a he mea hiki ole no ke hoopoina ia ka nui o na hoomanao ana ia oukou e o'u mau hoa aloha iioko o ka pilikia. Me ke aloha no. A puka hou aku. D. K.