Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 17, 26 April 1901 — I Kauka Hawaii. [ARTICLE]

I Kauka Hawaii.

O kekahi mea i makemake nui ia e ka lahui Hawaii oi no ka loaa ana o kekahi kauka Hawaii oiwi. Ke nana ae oe a puni na pae moku o Hawaii nei aohe hookahi keiki Hawaii oiwi e lawelawe nei i keia oihana. He ahole, a me na Kepani ka nui o na kauka a kakou e ike nei, a pehea hoi kakou ka lahui Hawaii? Ke hilinai nei auanei kakou ma ka ike a me na hana lawelawe hoola a na a na haole a me na Iapana, a i ole ke hilinai nei no auanei kakou i na kahuna? He maikai no hoi ka lawelawe ana a kekahi mau kauka a he ino no hoi ka kekahi mau kauka. He oi loa aku hoi ke ino o na Kahuna Hoopunipuni a makou e ike nei. He oiaio no paha ka mana o Kahuna i ka wa i hala, aka he hoopunipuni maoli no hoi na kahuna o keia au e nee nei. Na wai i olelo mai aia he omole kini, a mau puupuu awa, a puaa a pela aku alaila ola ka ma'i? Ke ae nei makou he nui na laau maikai a na Hawaii no na ma'i like ole a ke kue nei hoi i ka mana o na kahuna hoopunipuni. Mai puni wale ia lakou, a haawi ia oukou malalo o ka lakou lawelawe ana. I na he mau makua kekeahi i ike i na laau a kakou no na ma'i like ole, oia ka makou makemake. He nui na haku, a me na ma'i e ae i haalele ia mai e na kauka i ola i na laau Hawaii maoli. Aole i ola i ka

omole kini, ka puaa hiwa, a pela aku aka i ola i na laau Hawaii mai na kupuna mai. He mea minamina ka loaa ole o kekahi buke e hoikeike ana i na laau Hawaii me ke ano o ka hana a me ke kau ana. Oia no ka laau a na kauka Haole, koe wale iho no ua malama ia maloko o na omole, ua hoomaemae ia a hiki ke malama ia no kekahi wa loihi. Makemake nui keia lahul Hawaii i kauka Hawaii oiwi. He nui na kanaka i makemake ole i na kauka haole, no ka maka'u o haawiia i ka laau make, a pela aku, no laila kii lakou i na kauka Kepani, a me na kahuna. Maka'u kekahi poe no ka nui ino loa o ke kaki a na kauka, a he mea oiaio no ia. Ina e hoouna keia Aupuni i keiki e a'o ia i ka oihana lapaau a hoi mai oia a lawe lawe i ka hana ma ke keena lapaau o ke Aupuni e nui ana na kanaka ilihune, a me ka poe waiwai no kekahi e hoopomaikai ia. I keia manawa he maka'u loa ka hapanui o na kanaka i ka hele ana i ke kauka aupuni. No keaha la? Aia iloko o ke kanaka Hawaii he makau i na haole, a maka'u nui lakou o loaa mai na laau e haawi mai ana i na ma'i, a mau laau kupono ole paha, nolaila hele no lakou i na kahuna, ka mea i kamaaina ia lakou, a he Hawali oiwi hoi. Manao makou ua hiki loa i kekahi keiki Hawaii kupono ke hoopau i keia mau pilikia a hoopau pu i ka hilinai o ka lahui i na kahuna hoopunipuni, a me ka ike lapaau i loaa iaia ua hiki iaia ke lawe mai i na laau Hawaii kupono ana i ike a hoolilo i mau laau lapaau nana. E pomaikai ana ka lahui e pomaikai pu ana me na poe e hilinai kuhihewa nei i na kahuna hoopunipuni. Eia imua o ka Ahaolelo kekahi bila kanawai no ka hoouna ana i na kelkl Amerika ilihune ma Amerika e hoonaauao ia ai ma ka oihana kanawai Lapaau, Kumukula. a pela aku. Ina e holo ana keia kanawai he mea maikai loa e wae ia i keiki kupono no ka hele ana i ka oihana Lapaau, no ka mea oia ka oihana i nele i na kanaka Hawali. He nui na Loio Hawaii he nui na kuhukula Hawaii, a pela aku. aka aole hookahi kauka Hawaii oiwi. E hoouna i keiki i paa ke aloha o kona lahui ma kona puuwai, i keiki hoopono i hoi mai oia a kokua i kona lahui. O ka hoouna ana i na keiki i ke i kula koa e like me Wilikoki ma he mau hana hoopau dala. Aia i hea ko kakou mau puali koa nui e makepono ai ia ike, aia i hea na moku kaua e make pono ai ka ike kaua moana? Ke manao lana nei makou e holo ana keia kanawai a e wae pono ia ana ke keiki no keia oihana.