Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 22, 31 May 1901 — Leone Noela e Kaikamahine a ke Kanaka Mahiai. KA [Illegible] NOHENOHEA NANA I LAWE A LILO KA PUUWAI O KA LAKU SANADOA. [ARTICLE]

Leone Noela

e Kaikamahine a ke Kanaka Mahiai.

KA [Illegible] NOHENOHEA NANA I LAWE A LILO KA PUUWAI O KA LAKU SANADOA.

i..■ i hooho mai ai kekahi leo rj aia <>♦• i hea? Ela maanei, aia ! , , ma na wahl a pau." i > ka rn»-a nona ka leo i hooho mai ai, k.. .<anakH oiwl kiekie, puipui maikai t . ■ kino ni»' na helehelena oiuolu. 0 fl k<* kanaka Mahi ai, oia kona in , , i na mea a pau e kahea ai iaia. Ku fi<' n« i <>ia iioko o ka mahina ai, e c t kona mau maka ma o a maanei l '. , ,.Mikaika nui ana hoi oia i ka imi ; k»- kaikamahine a knna hoahanau k , .. . a hoi nona neia hooheno ana a k j K ; ,■ ike ae la, oia hoi kona nieee, , K . -Minahino ma ka hanauna.) I.»-on»\" i hooho hou mai ai no oia. A .hop**, pa-e mai ana kana pane. • j; -,o au maanei nei, e unele," (mav * k i<.i* ma ka hanauna.) a i na i hoohjV;,.ja kekahi mea no ka nul maoli fl r ;. - Ipo mua, pehea hoi ka leo eiua, U1 aku ka hoopuiwa o ka leo elua i , mai ai. me he mea ala mai ka r , ; k i mai o kona kileo oia i kuupau i . j ke kahea ana. • ;; !,<> au maanei nei, e uneie," wahi , , "Mai noho oe a hooho' ( i. ,i mai me kou leo nui. Manao au, | ,j, !,.• mal la kela poe kanaka a pau i:asaM ia oe. Heaha la kou make'k». ia'u?" • i '.i hana iho nei anei oe. ina puolo 5,, ; k.<. (\\heat) a'u i olelo aku nei ia oe i- iim 1 " wahi ana. • \" oia kana pane, "aole au i "h;.^. Nana mai ia oia (Noela) me K i - niao hoka. "E lohi ana ka hoi au ii,., k;i h«-le ana i ka makeke," wahi ana, ■ h,.i j..'la na'u potjnl no e hana aku." H : .• ku la oia iloko o ka hale me kona ; '-o hou ole mai. Aole nohoi oia h„:ih"wa aku ia Leone. kana kaikani.ihin»-. aka. ua hookuu r.ku no ola laia . han.i like me kona makemake. M;,,una o k«» Leone helehelena u'i, e Kau <n..akaka mai ana no na hoailona ■ • 'n.i huhu ino. a aole nohoi oia i aka- )•■ - huna iho ia ano ona. Me na . - paupauaho. a ano hiki ole nohoi . m.1 k» hoomanawanui iho i kona huhu j in ua hoomaka aku la ola e heie i Tii,-i ,t hiki i kona maalo ana ae mamua I .. k.i mahina ai. ia wa oia i hoea aku u k- kahi ipuka-pa. a puka aku la i ' K. K ihi wahi alanui ololi. e hoea aku | , k.- alanui aupuni. a malalla oia 1 ku ihf. ai. a hilinai aku 1a maluna o ua • i; uka-pa la. a kiai.aku la oia i na pipi : ko lakou inu ana i ka wai. mailoko ; *nni << ki'<» wai hohonu a aliali m.iikai. j l T a hoike mai la ka malamalama piha - ka la maluna ona. a me ka pumehana ( ■ luolu maikai hoi o na kaola o ka ma- j '•i:n3lama i hekau iho maluna o na he- j j.i,..i.-na nohenohea o ua. u'i hoomahie ■ ; i kakou. a eia wale no ke kuia ma•o i o neia mau nanl elua. ua okoa j • • nani o na kaola o ka malamala-1 ua okoa hoi ka nani o na hele- ( v.. . i .. eia ke kumu, ua ike ( •r . . .!•• i «i no kakou ma kona alahēle ( i. ua hoike ae oia 1 na hoailona 1 . uhii ino maluna o kona mau na- , ' r,. : .< r:.ini. a oia iho la ka mea i lokahi ( • neia mau u'i o keia kakahiaka !.. » maikai o ka puka ana mfti—ka ■ ■;n oluolu maikai o ka aina, ka' m--~rU' mai o na mala-kulina, ka uliuli maik.ii mai hoi o na kula uliull i ka nvauu. ka hohola laula mai hoi o na ku- J mu iaau nunui 1 ko lakou mau lala ka j h..m« hoolulu hoi o na manu o ka lewa * uhene mai ai ko lakou mau leo nani, ka ..ioi mai hoi o ka hale-pele o kekahi «ahi hale-pule uuku. ka'oili mai hoi kekahi wahi kulanakauhale uuku, 1 kahi mamao ame ka owe nahenahe ana hof o ka wal o kekahi wahl kahawai ī'.i <>i aku no ka nani ame ka hoomahi. .. tia helehelena palupalu o ua mllimili n**i a kakou e kau mau aku ai na maka <-> ka hoea mai no i keia pule kela ru!< ♦» papa leo pu no me kaua, e ka makamaka heluhelu, mamua o kela ( mau nani. a'u. a ka mea Unuhi moolelo j i h«-lu papa aku nei. mai oi loa aku no ka uhimahiehie o kona kulana ia wa ar,a • Ku ana oiai. mahope pono aku j r.nn • ku aku ana kekahi mauna uliuli maikai i uhi pu ia e ka hau hookua- ! k« ;< <>! amp ka wni e ielehune mai ana. , "m: ka piko mai o ua mauna la. A m;i,iw< i oia i ku iho ai a nana aku la i ka v aīho kahela mai o ka aina. a ike | ih'. la oia (Leone) ia wa. aia ka oia • kf Vt 1: !ifi mawaena o kekahl'o na mahir.! ma Beritania, Kona aahu e ka- ! "hik ■ ina ia manawa, aole ia he aahu I >i '< kin<.hinohiia elike me ka maa mau ' " i kaikamahine u'i nohea. u'i no na ( h, l. na, a u'i pu nohol me ka aahu,! *'k i kona aahu e kahiko ana maluna I * • a oiwi kino paiupaīu ia manawa, | V- ,. .hu ia e llke no me ke kulana o ; v makuakane. he kanaka mahi al,' * : ■ nohoi oia he wahi kaikamahine j ' ; kuiana hookahi, aka nae, aia ka' r>.v . kamahao o na kaikamahine Ui • mele o ka aina wela o Sepanla 1 a v . r- <u hol e kapa aku al ia lakou he 1 T' rmiolo. e halii paa mai ana ma-1 ] t kona mau nanaina u'i, no ka. h- koko Sepania no Kekahi ona. | uani he ano e loa, kona ili. ua| '<■ :a me ka ula ohelohelo o ka hua , r " ī iika a i ole, e like paha me ka •naikai o ka roae damaseka. | was a worīd in her face.(0 na ī'Au. aia maluna o kona helehele- " • • ka huhu lno. o ke akamai 0 kona . ■ ka mana, he helehelenā hoi i! > iK .. hoopunana iho, ma kahi ana, " n-i. oia hoi, ma kah! o kela Ipuka •• Kaua i ike mua iho nei, e pili koVk .ma i ka mahlna ai a kona ma-, | i 'ike ke kilakila o kona oiwi kino e . r..-i * īike me ka nani o kekahi pua Tr,r ī kapaia kona inoa he gladiolus, | o kekahi pua llilii keokeo i| ia kakou 1 neia mau la oia ka iaipea. Ea. aohe no ka hoi he Wmahie niai a koe o ua u'i kui puaj a kakou, ke nokeria mal la i ka i papa na pua nani o kela ano ame ano. Nolaila komo iho la keia mau wahi huaolelo hooheno o keia mau 'a ♦ nee nei, "he u'i hoi kau." nana hele ana ke kanaka pena kii k»kahi ana hoohalike o kekahi poe o ka wa kahiko, na lakou h r, i i hoolanakila kekahi mau wahi o ke mamuli o ko īakou koa, e paio ana me ka aoao ikaika oia hoi, na kane a hik» i ko īakou (na koa wahine) la-r-akiia ana, oia ka kakou e koho aku ai 5a Leoi», Aka. iloko o ka pa-mahina pa. &ohe mau hua olelo kupono i hiki

ke hai aku i ke ano 0 ka noho ana o keia wahi. Ku iho ia oia ma ka ipuka 1 pa. e paa ana i ka lipine o Kona papale , iloko o kona lima nani a palupalu maikai—me ka mana hoi o ka inaina e hawele ana iaia, malia paha, o ke au iho la ia o kona ano. Nana aku la oia ma o a maanei o kahi home kuaaina, ' ana a me kona makuakane hanauna e noho ana, a komo iho la ka hoowaha- I waha me ke kani uhu iloko ona. | 1 "Ina no hoi he hiki ia'u ke'iele i kahi e," wahi ana i olelo ae ai me ka leo kani uhu nui. "Ua like iho la au me na mea lele a pau o ka honua nei, a ina hoi he hiki ia'u ke hookaawale mai keia wahi aole au e manao i na mea e ae apau. E hana au 4 kekahi hana, a e a'o aku ana hoi i na mea like ole, no ka mea ka noho'na luhi mau i ka- hana ame ka mapalo o keia ola ana, ke pepehi mai nei ia mau mea a pau i ko'u ola kino." I He mau manao ano nui a pihoihoi ka . kona mau helehelena e hoike mai ana ia wa, a me he mea la, ua hiki ia oe e ka mea heluhelu a me a'u, ka mea unuhi mooleio ke heluheiu aku ia mau manao, ka nipoa hoowahawaha mai a kona mau maka poniponi, ka pi'o maikai mai a kona mau lehelehe ua hoike okoa mai no lakou i ke ano hoowahawaha maoli no o kona nanaina ia mana wa. "He mahina ai," wahi ana i olelo ae ai iaia iho no, "ke hoomanao ae au i ka piha o ka honua nei i na kulanakauhale nani o kela ano ame keia ano, a o ko'u home hoi, he mahina ai. Ina no hoi iloko o kekahi hale-alii, a i ole ia i ,kahi hoomoaila paha o na mamo kuewa wale»o Europa a me kekahi mau wahi |e ae paha, kahl hoi e hiki ai ia'u ke I hoao' aku i na ono kohi kelakela a ka puu ma keia ola ana." Ea, aole paha ia he mea na kaua e ku'u hoa haihai olelo o neia mooielo 'hoonanea a kaua e uhai aholo nei i ka iini nui o ka mana6 0 ua u'i nohea nei a kaua. nawai nohoi e ole ka hakukoi ae o loko ua okakala a ua kupu ka hulu puaa, ke heie'la a hawele 1 ka pali o Kumukahi. Nana aku la ua helehelena nani la me ke ano haakei, 0 ka waiho uliull maikai mai o ka aina—la wa oia i puana ai i keia mau hua oielo,—"O ke ano oia huaoleīo mahina ai oia keia, he poe moa e holoholo mai ana malalo 0 na wawae o kekahi mea, he poe manu hol e lele hoopokakaa mai ana maluna' e o ke poo, e umo mai ana na pipiwaiu, e hae mai ana na ilio, aohe wahi ,mea kino uhane. e kamakamailio pu aku ai, o keia poe holoholona wale no !a oia iho la ke ano o ka noho ana, 0 ua home mahina-ai nei." Nolaila, ku malie iho la oia. laia e hoomaka mai ana e pii mai kahi alanui ,01011 mai, ike aku nei oia i kekahi mea ja kona mau maka i ike ole ai mamua, |ike aku nei oia i kekahi keonimana o.piopio me na helehelena i hoopihaia i ke onaona ame ka nani, e hele mai ana me ke akahele loa'o ke ka'i ana o kona mau kapuai wawae. I kona hookokoke 'ana mai. oili hou mai ia no he keonimana hou; ua like no kona u'i me ke 1 keonimana mua. aka, e hele aku ana nae kona mau la e napoo—aole paha l i'a he mea nau e kuu makamaka helu[helu e hoohewahewa iho i kela mau i huaolelo e pili ana no ke keonimana elua, oia hoi keia ua ano aoo kona kulana. Hele mai la.ka-lua, a halawai mai ia me ke keonimana mua. ia laua e iho mai ana ma ke alanui, e mino aka aku ana kahi 'i kekahi, me ko laua' nel ike ole aku iaia(Leon'e) a hiki i ko laua hoea ana mai ma kekahi kumu laau nui kahi hoi ana e huli papu aku ana imua 0 neia mau keonimana. Ua hoopuiwa loa ia laua nei i ko laua ike ana mai i na helehelona nani a kamahao o ka mea nona ka oiwi kino e ku kehakeha mai ana. Hookahi o laua i kaalo loa ae no mamua ona (Leone) me kona wehe ole ana ae i kona papale a haawi mai i kana kunou hoomaikai ana, o kekahi hol, ua ano ku iho la oia, no ka mea ua ike ku maka mai la kela i ka nani hoomahie o Raselei. Nawai hs>i e paweo aku ka mea maikai a ka maka i ike aku la, a eia iho na wahi huaolelo hooheno. Akahi ka ono o kuu puu, Kauhu maaio i kuu maka. I kona kaalo ana ae mamua ona (Leone) wehe ae la ia i kona papale e like me ke ano mau o na keonimana ke ike mai i kekahi lede. Ia 'manawa puai koke mai la ka ula ohelohelo ma ka papalina o Leone, aole oia i haawi mai 1 kekahi mino aka ana, aoie nohoi i panai mai i kona kunou ana no ke aloha 1 haawi ia aku ai iaia aka ua lawe ae oia i auhau no kona u'i (tribiute to her beauty) elike hoi me ke ano o kekahi Moiwahine e hooia ana i ke aloha ame ka mahalo o kona poe makaainana. makaainana. Leha aku la kona mau maka maluna 0 ke keonimana i haawi mai i kona aloha iaia, a hookaawale aku la ola iaia mai kona hoa'loha mai, ke kanaka hoi 1 haawi ole mai ai i kona aloha ia Leone T7a lawe afe oia i kela leha hookahi ana a kona mau maka i mea e nalu nui ai iloko ona. Ua hoomaopopo aku la ia i ke ano o na maka o ke keonimana oplopio, ka lauoho, ka hiona o kona hele helena, ke ano o kona aahu e komo ana he ano e loa ia mai ko ka poe mahi ai mai. Nolaila, ua lilo ia mau mea a pau a kona mau maka i ike ai I mea e kukuni paa ia ai }loko o kana mau hoomanao ana ina wa a pau. I E hoomanao kaua e ka mea heluhelu 'o kela kumu kunou haahaa i haawiia Imai ia Leone, ua lilo ia i mea hooluolu mai i kona manao. Ua ike iho la ia, 'ua haawi makana ia aku oia, no ka u'i 'no e halli mai ana maluna o kona heleihelena. Ua ike no hoi oia, he akahai, 'a hoohaahaa mau no na kane ke ike mai lakou i kekahi helehelena nani a auiii. O na mahalo ana a pau a ua ke•onimana maka onaona nel no Leone ua ililo ia i pulakaumaka na kona manao 'e hiipol ai. I I ka halawai hou aha ona oia hoi kela J keonimana opiopiō me kona hoaioha, llohe aku nei oia (Leone) i kona olelo 'ana'ku. "Aohe nohoi i kanamai ka u'i I o kela helehelena, e Esetona, ka helu ekahi kela o ka nani a*u i ike mai ko'u wa i hoomaopopo ai i ke ano o ka hoo'mahie ana ia mea he ipo." I ko Leone lohe ana mai i keia mau olelo, he olu 'hoi kau, a mino aka iho la ia. Malia ! paha e ike hou aku ana no au iaia, wahi ana (Leone) i noonoo iho ai. Ia manawa hoea mai ana kekahi kaikamahine mai kahi kulanakauhale uuIku mai a loaa oia e ku ana ma ka i-puka-pa, a hoohala iho la 'aua no ke 'mailio ana no kekahi mau m k >ute pokole. "Ua ike anei oe i kela mau keonima,na?" i ninau mai ai ke kaikamahlne, ,a pane aku la o Leono: "Ae." I "I hele like mai nei no laua a i elua ,i kahi o Kauka Hawe e noho ai.Ka mea opiopio"' o laua me ka lauoho haulaula 4 he haku la, oia ke keiki makahiapo a

"kekahi Ela (Earl) kiekie, aohe nohoi ( au i hoomanao i kona inoa." , Alaila he haku kiekie kela i aloha mai al iaia, a i manao ai hoi o ka ol ia o ka nani a kona mau maka 1 ike ai. Ia manawa i pana ae ai kona puuwai me ka hauoli nui. Ua kokolo aku la 1 paha ke aa wela i ka" honua i ua miIlimili Ia a kakou. Haawi aku la oia i kona aloha kakahiaka i kela kaikamahine a hoi aku la ( no kona home mahina ai, a ua piha kona helehelena alohilohi me na manao aka mahlehie. laia i komo aku ai iloko o ka hale ua hele loa aku no ola a kona aniani nana Ua makemake oia e ike i kona ano, ka helehelena hoi i mahalo nui ia i ka nani. laia e ku ana mamua o kona aniani nana, ike aku la oia he elua mau maka uliuli a poniponi i piha i ka malamalama he mau maka e hiki ai ke I hoowalewale aku i kaha'i mea ono, a • hoomalu aku hoi i kekahi noho'na aupuni, he helehelena nani, he lae keokeo me na kue maka eleele, he mau lehelehe ulaula elike me ke ano o ka lokelani, he auwae nani no me kahi miho e kau ana, a he nanaina kona i kupono no ke kalaunu o ka Moiwahine a i ole ia no ka leialii o kekahi Emepera wahine. Mino aka iho lai ia (Leone) me ka olu olu. Ua hauoli oia no ka nui o kona mahalo ia e kela mea keia mea i kona u'i. Ina i haawi aku kekahi haku opiopio i kona mahalo ana nona, alaila ua kupono oia no ka mahalo ia aku. Pehea la i hoea mai ai keia kaika- j mahine me ka nani o kekahi kaikamahine alli. a o kona home hoi mawaena 0 na mahina ai? O Robata Noela, he kanaka mahi-ai, he hookahi wale iho no orra kaikaina, ka mea i aloha i na moolelo kaao ame ke kaahele. O Kivini Noela, mahope o kona hoao ana i na oihana naauao apau ame na hana e ae a pau loa e pono ai ka noho ana, a i ka hope loa, hooholo iho la oia e-'lilo i kanaka malama enekini. oia hoi 1 wiliki, hele aku nei oia i Sepania e kokua l ka hana ana i kekahi alahao iloko o-ke panalaau o Anadalusia, a, ilaila i pahee ai na wawae o ua eueu la i ka limu ka-kanaka o Manuakepa, a lioohui ia iho la ia ma ka Materemonio me Pepita ka nani o Anadalusia. E like me ke kaomi o na dew-drop (kulu kehau) maluna o na opuu pua e hoomaka ae ana e mohala i ke kakahiaka pela iho la o Leone i oili mai ai mai ka puhaka mai o Pepita kona makuahine. Ia la hookahi no, ua ako koke ia ae la no ka pua i mohala mua, oia hoi, ua make o Pepita maka-uliuli a poniponi. I u'i wale ai no o Leone no ke ku no i ke kumu. Ua iho oia he kane ame ka opuu pua hou a laua i mohala ae ai e u aku nona, nolaila, i>a hoopilihua loa ia ka noonoo o ka. makuakane opiopio i ka haawe kaumaha i ili iho maluna o kona hokua ame ka laua leialoha hoi he keiki. Ua hoihoi aku oia i kana kamaiki i kona home ma Enelani. Uaila nohoi o Robata Noela ke kiai-hale kahiko o ka mahina-ai o Raselei kahi i noho ai, a lawe ae la ia e hookama i ke keiki a kona kaikaina me he mea la nana ponoi ia mai kona puhaka aku. Ua like ole no na hoahanau elua, efike me ka like ole ana o ka malamalama ame ka pouli. O Kivini, he hikiwawe ola i ka hooholomua ana I kana mau apana hana a pau, a he piha naauao nohoi, o Robata hoi, he piha hoomaloka a ulolohi oia ma na ano a pau, a oia ka Leone i olelo ai. ua hiki iaia ke hoohuli ae i kona kino lloko o na minute he umi. Aole loa oia I mare i kekahi wahine,, aka, ua haawi oia i 'ke aloha o kona puuwai a pau maluna o ke kaikamahlne u'i a maka poniponi a kona kaikaina i lawe mai ai i kona home i na makahiki he umikumamaono I hala, a no ua u'i makaponiponi ala neia puana ana. Kuu ipo maka nohea, O ka mahina ai o Rasaiei, Ka ipo hooheno a na manu, • Ka rtrna*»ele a ka makua. Ua hiki i kekahi mea ke hoomanao wale a hoomaopopo i ka Aeko i kona hinuhinu ame kona nani; pela iho la ke ano o kela kaikamahine u'i a hookiekie o ka mahina ai. Ua nana aku na kanaka iaia me ka haohao; e olino aku ana hoi kona nani maluna o lakou. Ua ninau ae la lakou ia lakou iho no, mai hea hoi i hoea mai ai kona haaheo. E olelo mau ana no hoi o Unele Robata e like no me kona ano mau o ka ulolohi, ua haalele aku oia I kana«oihana I ka wa he ehiku makahiki o Leone. Iloko oia mau makahlki, ua haaJwi aku la oia (Robat#) i ka hooponopono ana o na mea apau iloko o kona mau lima palupalu, mai na moa iloko o ka pa a I na manu nunu uliuli a keokeo maluna o kaupaku. XTa hiki iaia ke hooponopono a rula aku maluna ona kona makuakane. he mea ole kona kanaka makua, ua hiki iaia ke hehi me kona mau wahi wawae liilii. a anapu aku hoi kona mau maka uliull; ua nana ole iho la oia (Robata) ia *'a, e like me kekahi kanaka nui a lolhi ua paa kona mau lima ame kona rhau wawae 1 ka nakinaki ia. He kaikamahine kamahao loa oia, a piha hoi i kekahi mau mana kupaianaha he kaikamahine i like ole kona ano me na kaikamahine e ae a pau, e poai puni ana iaia. Ua hoomaopopo lakou i kona kulia kona hiehie. ame kona haaheo a koe ka mea huna i hanau pu ia mai al me ia oia hoi ka noonoo ulu wale ae no iloko ona a me ka mana, a ua lilo keia mau mea a pau i mea kupaianaha loa. Ua hoopohihihi loa ia nohoi o Robata hoopono a hoomaloka i keia mau hana a ka nieee (kaikamahine ma ka hanauna) oia hoi o Leone. ua hana oia i ka mea i hiki iaia ke hana ma/kela mea keia mea, aka nae, ua hoohana aku oia 1 kona lke hoohana me ka pihoihoi a he nele no ka mea I loaa iaia. Ua hoouna oia ia i kekahi kula kiekle ma Rasalei' a ua naauao oia ma kela mea keia mea a koe iho ka mole o ka naauao ola hoi ka maka'u Eia ka Solomona i olelo ai. O ka maka'u ia lehova oia ka mole o ka naauao, nolaila, oia ka mea i koe ia Leone, ka hoolohe,- a malama kauoha (obedience) Ua nana'ku na maka poniponi o keia kaikamahine Sepania. mawaena o na kamalii ili keokeo me ko iakou mau lauoho hanupanupa ame na maka uliuli Ua hoolohe lakou laia (Leone) a ua loaa no hoi iaia ka mana hoohuli manao maluna o kela poe kamaiki. Ua a'o aku oia ia lakou i kekahi mau haawina hoopaa naau ame kekahi mau ano paani ana, a ua hoala' aku nohoi oia • ko lakou noonoo ma ka heliihelu ana i na moolelo kupaianaha, a ua lilo iho la oia i kumu mikioi a kamahao i ko lakou noonoo ana. Pela nohol ka lakou kumu kula v wahine (school mls-

tress) akahi a hoomanawanui iloko o na makahiki he lehulehu, ua hoomana aku oia a maka'u aku iaia—i ke kaikainahine mikiol, a maluhiluhi ka nani hoi e anapu aku ana kona malamalama mawaena o na pōe e ae a pau. He nanaina ohaha maikai kona, a he leo kapilili hoi i ka wa e heluhelu mai ai iloko 0 ka lumi-kula a ua ko'u kol loa aku la hoi ua leo kapalili ala iloko o ka puu wai o na mea a pau i lohe mai, a haalele koke hoi kela poe i ka lakou hana. Ua piha koke iho la no ia i ka naauao | a kela governess (kahu wahine no na keiki ohana) o Raselei i a'o mai ai iaia I a ua a'o iho nohoi oia iaia iho i oi ae' mamua o kela kahu wahine. Ua hoao iki no oia ma ke kaha kii ana, ua oi aku kona ike ma na leo mele, aka, o kona puuwai a pau a me kona uhane a pau aia ia maloko o na buke. E like me kona opiopio ia wa, he mea kamahao hoi ka lohe ana aku iaia e himeni haalulu mai ana i na haiolelo hoalohaloha o Julieta, e ha'i mbi ana i na mea e pili ana no Katarine, e uwe helu mai hoi i na popilikia o Desedemona. Aneane nohoi e paanaau loa ka Hoonaueueike (Shakespeare) mau mele 1 kakai; ai, a ua aloha oia' i kela kanaka kahiko a akamai ma ke kike olelo ana. N I ka piha ana o'kona( Leone) umikumamaono makahiki, ua lawe mai kona unele iaia mai ke' kula mai, a ia manawa $fo -la i hoolauwiliia ai ka noho'na hoopono ana o kona ola. Ua makemake oia e hoolilo ia Leono oia ka haku j wahine o ka hale, oia hoi ka mea nana e hooponopono ka mahina ai ame.ka hale waiho waiu, e hoolilo maoli oia i kona aloha i na manu Hoko o ka pa amena manu e ae mawaho-, e nana pono hoi. i ka waiu-bata i na he memele maikai;-iame na hAa (eggs) hou hoi e ka hale-makeke. Mai ka manawa i waiho aku ai oia (Robata) i na mea a o ko Leone mau lima, oia iho la ka wa i haawe mai ai kekahi maluna ona, no ka mea, ua hoopalaleha loa ia keia mau mea a pau. Ia Noela ke kanaka mahi ai e komo aku ai iloko o kona hale waiho waiu (dairy) ua loaa aku la iaia na mea a pau me ka hooponopono ola ia, ke kalima (cream) waiu hoi keia ua pau loa i ka lipnini. ua inoino ka walu-bata, aka i kona nana ana aku nae i na maka uliuli o ua alii wahine opiopio ala me ka helehelena Paniolo (Spanish face) aole ia> e a'e e hoopuka aku i kekahi huaolelp \aia. Ua kuhikuhi aku oia iaia mw he akahai loa no ka hoano e ana na mea a pau. Ua hiki iaia (Leone) ke hoopaapaa aku me na olelo loiloi a hoopio pu aku hoi i ko Noela I mau manao e hanau oia me ka pane leo ole no na la elua a oi. Aka nae, aioha oia i keia kanaka nui a hoonv&e£hoi i haawi i kona mahalo me kona puuwai a pau, & aloha pu aku hoi iaia me kona uhane a pau. Nolaila ua hala ae la ka manawa, a hiki i ka piha ana o kona umikumamahiku makahiki, a o ka noho'na maluhia 0 ka home mahina ai ua hiki ole iaia ke Hoomahawanui. "Unele," she v.«.-uld say (E ka makua ma ka hanauna wahi ana i olelo aku ai." "e hookuu mii oe ia'u e hele iwaho iloko o ka honua nei, let me go out into ,the world.) Ua makemake au e ikeia mea. (I want to see it.)Ua makemake- au e hana i kekahi hana. (I want sornethinpr to do.) E noonoo mau ana nohoi au, 'ne mea pono e loaa ia'ū 1 elua ola ame elua uhane. (I often think I must have two lives and two souls.) Ua ilni hui loa au no na mea he nui, mamua o ka mea e hiki ai ia'u ke hoopiha iho ia lakou. (I longr so intenBely for more than I have to flll them.) Aole hiki iaia (Noela) ke hoomaopopo aku. ia Leono. laia hoi ka mahina-ai ame ka hale waiu. "E hooluoln i ka manao," wahi ana i pane aku ai. (Be content, he would answer,) "e hooluolu i ka manao, e ku'u kaikamahine lede, me ka home a ke Akua i haawi mai nou," (be content, my lady ass, with the home God has given you) Aole pahā i hoomanao o Leone i ke kanawal elima, oia hoi E hoomaikai oe i kou makuakane ame kou makuahlne i loihi ai kou mau la maluna o ka aina a lehova kou Akua i haawi mai ai nou. "Ua makemake au e hana i kekahi hana. I na no, i hana au i na hana a pau ma'.una o k£ia ame iwakalua hou aku mahina aole no ia he mea e hoopa mai ai i ku'u puuwai ame ku'u uhane. (If I did all the work on this and twenty ōther farms it would not touch my heart and soul.) Ua loa maoli no laua. |Ua olelo mai na kanaka he kula hooujka kaua ia. Ina pela i'o, alaila, eia au ke noho nel me ko'u mau lima i opiopi ia. O ka noho wale a nanea pu, he jmake ia ia'u. "E ku'u kaikamahine lede, he nui loa-ka hana e hiki ke loaa ia oe," ana i pane aku ai me ka eehla 'o ka naau. (My lady lass, you ean find plenty to do," he answered solemn ly.) Aka, aole nae o ke ano a'u i make make. (But not of the kind I want. kikoo hele ae la oia me kona mau wawae iluna a ? lalo o ka hale-kuke nui a akea kTthi hoi o na mea a pau i hoohinuhinu ia a hulali e enaena mai ana ke ahi maluna o kona helehelena ame kona nui kino—ka helehelena hoi i hoonēleia i ka nani, i ka iini maha ole a i ka pilikia o ka makemake. Hookokoke mai la ka maka'u maluna o ke kanaka, ka mea hoi e kiai ana iaia me na maka pihoihoi no ka wa mahope e hoea mai ai maluna o ke kalkamahine maha ole, a huhu ino. Ulu mai la na hoomanao ana iloko ona, i na paha e hoopaa ana oia i kekahi aeko ma ka hulali iloko o ka hale manu(cage) aole loa ia e hauoli ana, ua like loa iho la no ia me ka hoopaa ana i keia kaikamahine naauao a maka onaona iloko o kekahi hale mahi ai la'i pu a hauwalaau ole. "E mare koke aku ana no oe," wahi a Noela 1 olelo ae ai, alaila e oi aku ana ka hooluolu ia o ko'u manao. Anapu koke mai la no kekahi nanaina hoowahawaha mai kela mau maka uliuli a alohilohi, na maka hoi i hiki ke hoolilo aku iaia (Noela) i mea ole. Ku | iho la oia (Leone) mamua ona, me kona hoolei ana i i hope me he kikoo lima ana ala o kekahi moiwahine i hoea ia. "E aeia anei tu e ninau aku, wahi ana i olelo ae ai, "owai kau i manao ai e mare aku au?" Ua. nana aku la oia me ke ano hoopuiwa no ka mea, ua hoomaka mai la oia e ike he hana kuhihewa loa kana i hana ai, me kona ike ole nae heaha, ua manao ola, he hauoli loa na kaikamahine opiopio ke hoonaukiuki ia aku lakou no ia mea he ipo ame ke mare, aka nae, ua aa aku la no oia e hoohele i kana kamailio ana imua. "Ua manao au he mea maopopo loa no ia e loaa aku ana no kau ipo (sweet heart) i kekahi la, a la e ae paha ("I mean that you will surely have a sweet heart some day or other," laia i olelo aku al, oiai nae ke ahi e a mai

ana mai kela mau maka poniponi ma4, a e haalulu mai ana hoi kona mau lehelehe me ka plha inaina. "E loaa ana ia'u he ipo, au i manao [ai elike me kela mau kaikamahine oia hoi o Kini Barane ame Lily/Kuke. He 1 ipo. Ke noi nei au owai ana la ia, au i manao ai?" Ua ike au he mau. kanaka mahi ai oplopio nohoi kekahi 1 kokoke ia ne'i nei, a ua makaukau pakahi laua no ka haawi ana mai i kona lima akau e lilo i ipo nohea nau. Mino aka iho la o Leone me ke ano hoowahawaha. "Heaha e mare i kekahi kanaka mahi ai! (What, marrjr a farmer!) Manao anei oe o'ka noho'na o kekahi wahine a ke kanaka mahi ai ua kupono ia ia'u? 1E pono, e hoi au i kuu luakupapau me ke mare ole ana, ke ole au e mare e like me ka'u e koho ai." (I ahall go unmarried to my grave, unless I marry as I choose.) Alaila hoomaka iho la oia e mihi no kela mau olelo ikaika loa ana i hoopuka aku ai, ia wa oia i apo aku ai i ka a-i o kona makuakane a honi aku la. "Inaina iho la ka hoi au ia'u iho no," iaia i olelo ae ai, i ka'u mau olelo i hoopuka aku nei ia oe, no ka mea ua nui kau mau hana maikai |ia'u." "Aole o'u noonoo no ia mea," jwahi a Robata Noela i olelo aku ai me Ika oiaio. | "Aole loa oe e inaina ia oe iho no'u nei, e kuu kaikamahine lede." Ja wa oia i huli ae al"ia leha aku la kona mau maka onaona maluna o kona makuakane. "I ka wa au e hoomaopopo ai, ua hana aloha ole aku au ia oe, e hoomanao oe, aole owau o Unele Robata ua kaumaha maU au l na wa apau. Aole hiki ia'u ke kokua ia'u iho, aole nohoi he hikl ia'u ke wehewehe aku no'u iho aka nae, ua hala mua mai kekahi mea, me he mea la 'o ko'u noonoo ame ko'u uhane ua maeele." "He mea inoino loa kela o ka maeele, wahi a ke kanaka mahi ai i olelo aku ai Ua nana mai la oia iaia aka, aole nea i ekemu mai, ua nui loa kona ukiuki aole ia i hoomaopopo aku iaia. E iho ana au i kahi o ka halewili-kahawai i olelo aku ai oia. Me kekahi nanaina paupauaho ua puka hikiwawe aku la oia mailoko aku o ka hale. O ka haie wili kahawai oia kahi u'i loa o ka ma-hi-na ai he wahi kahawai nani a akea e kahe ana o kekahi mau lalani kumu laau nunui, a na ka ikaika o ka hoolele ana i kona wai iloko o ka poho aina ka mea nana e hooniniu ka huila, o keia iho la kahi nani loa me he kii ala ke ano o keia wahi kiko au e manao wale ae ai elike nohoi me ka nei ikaika ana mai a ka wai a hu'a ae iloko o ka po mahine, pela iho ka nani a ka maka e ike aku ai. Ua aloha o Leone 1 keia wahi kiko, nawai hoi e ole ke aloha ilaila ka hoi kahi i kaohi mua ai o ka ua i mikilua, a ua aloha no hoi i na kukuna malamalama o ka wai ana e hoolohe mau ai i ka o-we ana. Ua hiki iaia ke noho malaila no na hora he lehulehu, he puulionua mau nohoi ia nona i ka wa e hele hewa-ai na mea a pau \ kona noonoo ana. Puni a puni ka huli ana a ka huila. p.oha mai la ka ia me kona mau kukuna maluna o ka wai aliali e aleale mai ana, a hiki i ko lakou hoohalike ana mai me he halii gula ala i uhiia me kekahi hu'i keokeo. E kuuwelu mai ana na kumu ole ame na pua nani i maa mau no i na ea o ka aina wai ame ka aina maloo ma kae ona wahi kahawai la, e luhe mai ana hoi na lala o na kumu laau nunui iloko, na pōhaku nunui hoi e moe mai ana ma o a maanei, ua uhi paa ia e ka limu pahapaha o Poli Hale. Mai keia. wahi kahawai ua u'l hoomahie nei o Raselei e noho mau al i na pu mahina la'i a pau; a eia paha na wahi lalani mele 1 kupono nona. No ka po mahine ke aloha, I ka halialia ana mai, Me he ala e hea mai ana, E hoi maua e pili. Aole i pau.