Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 23, 7 June 1901 — Page 2
| This text was transcribed by: | Vicki Johnson |
| This work is dedicated to: | THIS one I dedicate to Puakea, my hero. Mahalo for bringing this project to our halau's attention. |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
MA KE KAUOHA
_______________
Ua hookohula aku nei o M. K. Cook, ESQ., i lala no ka Papa o na Komikina Pa no ka Apana o Kona, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii, ma ka wahi o J. H. Boyd, I haalele mai.
JAS. H. BOYD,
Luna Nui o na Hana Aupuni.
Keena Hana Aupuni, Honolulu, Iune 4, 1901
2882-3t June 7, 14. 21
__________________________________
HOOLAHA
_________
Ke papa ia aku nei na kanaka apau mai ka hele ana me ka ae ole ia maluna o ka aina o ka. mea nona ka inoa malalo iho ma Kona Akau, Mokupuni o Hawaii, a oi loa aku no nae na apana aina i ikeia ma Kaumalumalu, Holualoa ame Kaupulehu.
J. A. Maguire,
Hueuhe Kona Akau, Hawaii, Iune 1, 1901.
Me ka Oiaio loa,
THEO H. DAVIES & CO., LTD.
( Kakau Inoa ia: ) -
E. H. WODEHOUSE:
( 3 months. ) - Iune 7, 14, 21, 28, - July 5, 12, 19, 26 - Aug. 2, 9, 16, 23, 30.
___________________________________________________________
MA KE KAUOHA.
____
Ke hookohu nei au i keia la 24 o Mei ia William Huddy. Esq., Luna Pa Aupuni no Kilauea, Hanalei, Mokupuni o Kauai, ma kahi o Piilani make.
JAMES H. BOYD,
Luna Nui o na Hana Aupuni.
Keena o na Hana Aupuni. Mei 24 1901.
Mei 81, Iune 7-14.
_________________________________
TERETORI O HAWAII.
____
Keena o ka Puuku, Honolulu, Oahu.
Ma ka hana o ka hoopau ana i ka noho hui ana o ka Hui Kope o Kailua, Kaupalenaia.
Oiai, ka Hui Kope o Kailua, Kaupalenaia, he hui i hookumuia a e noho nei malalo o ka man o na Kanawai o ke Teriaori o Hawaii, ua hookomo mai ma keia keena i ka lakou noi koopau hui, elike me ka mea i olelola ma ke Kanawai, a me ka pepa hooiaio i kauohaia e ke Kanawai.
Nolaila, ke hoike ia aku nei ka lohe i kela ame keia kanaka, a me na mea a pau i komo, a i kuleana paha ma kekahi ano o keia hui, e lawe ae i ka lakou mau palapala ku no keia noi i ke keena o ka Puuku o ke Teritori i ka la, a mamua hoi o ka Poakolu, la 5 o Iune, 1901, a o na kanaka a mau kanaka i makemake e lohe ia no ia mea e hele ae i ke keena o ka mea nona ka inoa malalo iho, ma ka hale Kapikala, Honolulu i ka hora 10 A. M., o ka la i olelo ia e hoike i na kumu, i na h@ mau kumu, e ae ole ia ke noi
THEO. F. LANSING
Puuku o ka Teritori o Hawaii
Honolulu, Aperila 8, 1901
____________________________________
HOOLAHA HOOKO MORAKI.
____________________________________
HOOLAHA HOOKO MORAKI ME KA
WAHI A ME KA HORA KUAI
KUDALA.
________
Mamuli o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o ka palapala moraki i hanaia mawaena o Miriam Peleuli Amalu a me Sam Amalu, kana, o Honolulu, Teritori o Hawaii, a me William C. Achi, o Honolulu i oleloia maluna ae, i ka la 3 o Maraki, 1900. a i kakau kope ia ma ka buke helu 204 o ke Aupuni, aoao 222-224, i ka hora 12:06 p. m. o ka la 13 o Maraki, 1900.
Ke hoolahaia aku nei, no ka uha'i ia ana o na kumu aelike, oia hoi ka uku ole ia mai o ka uku-panee i ka manawa i oleloia, ke makemake nei ka mea paa moraki, William C. Achi, e hooko aku i keia moraki, a ke hoolaha pu ia aku nei ma ka la 5 o Iune, 1901, ua koi aku ka mea paa moraki i ka mea i moraki mai e uku mai i ke kumupa,a a me ka uku-panee, aka ua hiki ole ia iaua ke hooko ina olelo aelike ma keia moraki, a ke hoolaha pu ia aku nei no ka uha'i ia ana o keia aelike, o William C. Achi, ka mea paa moraki, mahope o ka hala ana o ekolu pule mahope aku o keia la, e hoolaha aku ana ina waiwai i olelo ia ma keia palapala moraki e like me keia malalo iho, a e kauoha aku anae kuai kudala ia keia waiwai ma ke keena kudala o James F. Morgan, Alanui Moiwahimine, Honolulu, i ka hora 12 o ke awakea Poaono, la 13 o Iulai, A. D. 1901, (koe ka apana ewalu i hoikeia) i ka mea koho kiekie loa na kala kuike, a na ka mea kuai mai na hoolilo o na palapala kaui.
O ka waiwai i oleloia ma keia moraki, a e hoolahala aku ana no ke kuai kudala, e like me ka mea i oleloia maluna ae, penei no ia:
O ka hookahi-hapaono i mahele ole ia o na waiwai malalo iho, oia hoi ke kuleana o Miriam Peleuli Amalu i oleloia Maluna ae---
1. Kela aina ma Kaukahiku, Nuuanu, i hoikeia ma ka R. P. 314, L. C. Award 1476 ia Iwiula, nona ka erea he hookahi eka me 99 anana.
2. Kela aina ma Printer's Lane, i hoikeia ma ka R. P. 5698, L. C. Award 208B, ia Kamaile, nona ka erea he 608 anana a me elua kapuai kuea.
3. Kela aina ma Printers's Lane, i hoikeia ma ka R. P. ,666, L. C. Award 2293, ia Kaleiheana, nona ka erea he 1 20-100 eka.
4. Keia aina ma Kamoku, Waikiki, i hoikeia ma ka R. P. 6332, L. C. Award 1424, ia Kanulhi, nona ka erea he 19-100 eka.
5. Kela aina ma Kapaakea, Waikiki, i hoikela ma ka R. P. 6333, L. C. Award 1219, ia Hepa no Pahau, nona ka erea he 24-100 eka.
6. Kela aina ma Kamoiliili, Waikiki, i oleloia maluna ae, hoikeia ma ka R. P. 4634, L. C. A. 1275, ia Mookini, nona ka erea he 43-100 eka.
7. Kela aina ma Kapaakea i oleloia maluna ae, hoikeia ma ka R. P. 5929, L. C. A. 2619, ia T. Pahau, nona ka erea he 5 3/8 eka.
8. (Apana ewalu aole e kuai ia ana.)
9. Ke kuleana a pau loa o ka mea moraki iloko o ka waiwai paa a me na waiwai lewa o Auhia, i make, ke kupunawahine o Miriam Peleuli Amalu, ka mea moraki.
WILLIAM C. ACHI,
Mea Paa Moraki.
HATCH & SILLIMAN,
Na Lolo o ka Mea Paa Moraki.
Honolulu, Iune 7, 1901.
Iune 7, 14, 21, 28.
_______________
Ma ke Kinau o ka pule i hala i holo aku ai ka Moiwahine Liliu no Hilo e hoomaha ai mai ka ikiiki mai o ka wela o Honolulu nei.
_____________________________________________________________________
HOOLAHA MAKEMAKE HOOKO MORAKI.
__________
MAMULI o kekahi mana kuai i hoikeia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia mawaena o Thomas Gandall o Honolulu, Mokupuni o Oahu, o ka aoao mua, a me William C. Achi, o Honolulu, o ka aoao elua, ma ka la 20 o Dekemaba 1898 i kakau kope ia ma ka buke 187, aoao 161, i hoolilo ia ia W. R. Castle, Malama Waiwai, a i hana ia i ka ia 8 o Feberuari, 1899, kakau kope ia ma ka buke 187, aoao 161, a mamuli o ka uha'i ia ana o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi ka uka pono ole ia o ka uku panee ame ke kumupaa i ka manwa i olelo ia, nolaila, ke hoolaha ia aku nei e ka mea nona ka aoao elua o ua moraki nei, e hooko ana oia ia mana kuai. A ke hoolaha hou ia aku nei, aia mahope aku o na pule ekolu mai keia la aku alaila e hoolaha ia aku na aina i hoike ia ma ia moraki no ke kudala ana, ma ke keena kudala o Jas. F. Morgan, ma Honolulu, ma ka la 24 o Iune, 1901, hora 12 o ia ia.
Aia ma kahi o P. L. Weaver, loio o ka mea paa moraki, na olelo hoakaka no keia mea.
Hanaia i keia la 24 o Mei, 1901.
W. R. CASTLE,
Malama Waiwai, Mea Paa Moraki.
Penei na aina i moraki ia, Aina helu 10, 11, 18, ame 19, Apana 5 ma. Kapahulu Tract, ma Honolulu Mokupuni o Oahu, no lakou na Kapuai kuea he 20,00.
(5ts.- Mei 24, 31 ame Iune 7, 14 ame 21.)
______________________________________________________________________
ka hora 12 o ke awakea o keia ia.
Kala kuike. Na ka mea e kuai ana na lilo o na palapala kuai.
O ka aina e kuai ia ana oia kela aina a pau loa ma ke alanui Nuuanu, ma Honolulu, a i hoike moakaka loa ia hoi malalo iho:
E hoomaka ana mai ke kihi hema o kela pa ma ke Alanui Nuuanu, mai ka wahi he 170 kauai mauka o ke kihi akau o ka hui ana o Alanui Nuuanu me Beretania a holo aku:
(1) Akau 34 degrees 25' K. poloplei 102.3 Kapuai ma ka pa L. C. A. Helu 123 ia A. Paki.
(2) A. 2 degrees 50' K. pololei 27.1 kapuai ma ka pa L. C. A. Helu 123 ia A. Paki.
(3) A. 68 degrees 45' H. pololei 41.9 kapuai ma ka aina o Auid.
(4) H. 27 degrees 30' H. pololei 111. kapuai ma ka aina o Auld a hiki i ke Alanui Nuuanu.
______________
HOOLAHA HOOKO MORAKI
__________
MAMULI o kekahi mana kuai i hoike ia maloko o kekahi palapala moraki i hana ia i ka la 24 o Aperila, A. D. 1897, mawaena o Gustav A. Mauer o ka aoao ekahi, ame Victoria Ward, o ka aoao elua, o Honolulu, Mokupuni o Oahu, Teritori o Hawaii a i kakau kope ia ma ka buke helu 170 o ke aupuni, aoao 200 ame 201, a i hoolilo hou ia aku e Victoria Ward ia E. H. Wodehouse o Honolulu, ma ka la 20 o Feberuari, A. D. 1901, a i kakau kope ia ma ka buke o ke aupuni he@u 170, aoao 201.
Ke hoolaha ia aku nei, o ka mea nona ka inoa malalo iho E. H. Wodehouse, ka mea i hoolilo ia aku ai, a o ka mea hoi e paa nei i keia moraki, no ka uha'i ia o na kumu aelike o kela moraki, oia hoi ka uku ole ia o ke kumupaa ame na uku panee i ka manawa i olelo ia.
Nolaila, ke hoolaha ia aku nei o na pono apau ame na aina malalo iho, na pono ame na aina i olelo ia maloko o kela moraki i olelo ia maluna ae, e kuai kudala ia aku ana ma ke Keena kudala o Jas. F. Morgan, ma Honolulu, i ka Poaono, Ia 15 o Iune, A. D. 1901. i (50 H. 47 egrees 36' H. pololei 41.6 ma ke alanui Nuuanu a hiki i kela wahi mua nona ka 111 aina he 13 hapa 100 o ka eka a he hapa o ka R. P. (Grant) Helu 4005 ia M. Kekuanoa, ame na kuleana,ame na pomaikai apau o ka Gustay A. Mauer i olelo ia maluna ae iloko o ka R. P. (Grant) Helu 4005 ia M. Kekuanoa.
No na mea aku I koe e hele ae ia E. A. Mott-Smith, Lolo o ka mea nona ka inoa malalo iho.
E. H. WODEHOUSE.
Mea Paa Moraki.
Kakauia ma Honolulu, Oahu, Mei 22, 1901.
2860-Mei, 24,-31,-Iune 7-14.
_________________________________
ANA KUAI.
__________
He 12 Apana Aina, 50x100, mai $300 a hiki i ka $400 no ka apana aina hookahi. He $50 uku mua, $10 no ka mahina hookahi mahope aku me ka ukupanee ole, no ka poe e kukulu ana i hale i luna o ka aina. He maikai ka lepo. E hele e ninau pono ia H. M. DOW, ma ke Keena o ka Makai Nui.
_________
He Mau Olelo no ka
LAAU PENIKILA
Wahi a Rev, James H. Dixon, kekahi o na kahunapule kaulana o Montreal, a kahuna, pule hoi o ka St. Judes, a me Hon. Canon o ka halepuleo Christ Church Cathedral: "E ae mai i'au e kaena iki aku i ka laau hoola eha a Perry Davis, No kanakolu kumamalima makahiki ko'u hoao ana i keia laau, He laau i kupono e hoaoia o na poe a pau loa."
Penikila
Laau hoola Eha o Puu, Kunu, Anuanu, Eha ka Opu, a pela akn.
Elua ano 25 kaneta a me 50 a me 50 kaneta.
Hookahi wale no laau maikai, ka Perry Davis.
___________________________________
O ka waiwai oi loaa nei ia Amerika no ka aila mahu e hoouna ia nei i na aina e ua hiki aku kona waiwai io i ka $5,000,000 no ka mahina hookahi.
Ua loaa mai kekahi leka ia Edison, ka mea hana uila a me na hana kaulana e hoike mai ana iaia ina aole oia e lawe aku i kekahi puu dala a waiho ma ka wahi a na powa i makemake ai e kaili malu ia aku ana kana keiki punahele. Ua hoike ia keia mea i na makai a eia ke nana pono ia nei.
____
Ke makaikai nei ka Moiwahine o na Nolewai me kana kane ia Emepera William o Kelemania.
Ke makemake nei na komikina o Kuleke ma Parisa e haalele i ko lakou wahi no ka uku ole ia o ko lakou uku.
Ua pii ae kekahi wahi keiki maluna o ka pou ulla ma Kaipalakiko a hopu i ka uea ulla me ka ike ole ua hookuu ia mai ka ulla. Ua a ia kona lima a hiki i ka haule ana mai i lalo.
________________________________________________________________________
KA
Nupepa Kuokoa
_____________
No ka Makahiki -- $2.00
No Eo@o Mahina -- $1.00
_____________________
Kuike ka Rula.
_______________________________________________________________
PUKA ANA. 1 Pule. 2 Pule. 3 Pule. 1 Mal. 2 Mal. 3 Mal. 1 Mak.
1 Iniha_ _ $1.50 $2.00 $2.50 $3.00 $5.00 $6.75 $12.00
2 Iniha_ _ $2.00 $2.75 $3.50 $4.00 $7.00 $9.00 $18.00
3 Iniha_ _ $2.50 $3.50 $4.50 $5.00 $9.00 $12.00 $24.00
4 Iniha_ _ $3.00 $4.00 $5.00 $6.00 $11.00 $13.50 $30.00
5 Iniha_ _ $3.50 $4.75 $6.00 $7.00 $12.00 $15.00 $36.00
6 Iniha_ _ $4.00 $5.50 $7.00 $8.00 $13.00 $16.30 $4@.00
________________________________________________________________
________________________________________________________________
O NA OLELO HOOLAHA A PAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A I NA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA.
__________________
O na Dal a pau o ka Pepa nei e hoo@@@ pol@ lei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY.
_______________
HOOPUKAIA E@A
HAWAIIAN GAZETTE CO
_______________________
Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu, Pa nalaau o Hawaii, ma ke ano mea o ka Papa Elua.
A. W. PEARSON, Luna@ Nui
D. KANEWANUI,
Lunahooponopono.
Honolulu, Oahu
______________________
POALIMA IUNE 7, 1901.
______________________
Ua hoi mai nei o Bekale a ke ike ia aku nei ka hana awiwi o na Lunamakaainana i ka hana. Ua lohe aku la no ina olelo momona a Persiden Makinale e hooholo ina haawina dala e holopono ai ka hana o ke aupuni, e hoopau ina manao kuee, e hele akahai. Maikai na olelo a'o a ka makua o ka lahui a he mea pono ia kakou, na Hawaii, e uhai aku mahope o kana mau olelo naauao.
________
Puiwa o Makinale i ka ike i ka naauao o na keiki Hawaii. I kona hoike ia ana aku ma Hawaii nei wale no kahi i hoonaauao ia ai ka Hon. Bekale ua hiki ole iaia ke manaolo oiai ua nui maoli ka ike. He mea ia e hoike aku ana mau kula maikai ko kakou a ua ike ka lahui Hawaii a ua hiki hoi ia lakou ke hookele ia Hawaii me ka holomua. O ka mea wale no e lohi nei kakou oia kela manao huhu a manao lili ina haole. E waiho mailie ia lakou a e kokua ia kakou iho no ka pono a me ka holomua o Hawaii.
___________________________
Ke ike nei makou ua haalele aku nei na Paele i ka lakou hana ma Maui a ke hoi mai nei i Honolulu nei. He poe maikai kekahi o lakou a he poe maikai ole nohoi kekahi. No ka poe inoino mawaena o lakou ke hai aku nei makou he mea maikai e nana pono ina hale-moa a oukou mamua o ka hoi ana e moe. Aole o kakou makemake ia iakou e hoi mai e huikau pu me kakou maloko nei o ke kulanakauhale. Ua kauoha ia aku nei lakou no ka hele ana mai e hana ma na mahiko a he mea maikai no ina luna o na mahiko e kii mai ia lakou e hoi aku malaila mamua o ka auwana ana ma ke Kulanakauhale nei. E ike ana lakou he paakiki loa ka huli ana i ka hana ma keia wahi a ina e pau ana ka lakou wahi loaa aole i maopopo ka lakou mea e hana mai ana i mea e loaa ai ka pono o ka noho ana.
__________________
Ma ka Poaono o ka pule i hala i ike ia kekahi haunaele nui maluna o ke kahua kinipopo o Kamehameha. O ke kumu oia no ka pololei ole o ka olelo hooholo a ka mea nana. Pinepine ke kolohe ia ana o ka hui o Kamehameha e na poe nana, aka aole i ike ia kekahi hana hoohaunaele mai ko lakou aoao mai. I keia ia ua hiki ole ia lakou ke hoomanawanui hou a hoikemai lakou i ko lakou kue nui i ka olelo hooholo a ka mea nana. O kela no ke kumu i poino ai o keia paani maikai loa. Ina e kolohe hou mai ana na mea nana i ka pololei o ka paani ana e huhu ana na poe paani a o ka pau mai no ia o ka hoihoi ia ana. O ka makemake o ka poe nana i keia mau lealea oia ka ike aku i ka hana pololei ia mai a hiki i ka lilo ana o ka hae o ka lanakila i kekahi o na aoao e paio ana.
__________________________________________________________
He mau la keia no ka heihei. Eia na heihei lio a eia hoi na heihei waapa ke kokoke loa mai nei. Aole o na heihei wale, aka eia na hui kinopopo ke hoomaka mai nei. O ka heihei lio he mea ia i ike mau ia mai mua loa mai. Ua piha mau keia mau heihei i na kanaka i hele ae e ike i ka lakou mau lio punahele. He lealea maoli no ke nana aku i na lio i malama maikai ia i ko lakou manawa e puka mai ai me ko lakou mau maka e hulili ana. E lele ana hoi ma o a maanei. Ike aku i na keiki kaulio me ko lakou mau aahu onionio. He ku maoli no i ka hauoli.
He nui na lio maikai o keia ia li o Iune. Ua lawe mai nei o Hilo i kona mau lio me ka manao e kaili aku i ka hanohano o ka la. Mai ka aina mai nei kekahi o Kauai. He maa na kanaka i ka plelo ana mai Kauai mai na mea kou i kekahi mau lio maikai mai keia mokupuni mai.
Ke nana ae hoi kakou i ka heihei waapa oia haawina hookahi no. Ina i Ewa ka heihei piha na kaa ahi i na kanaka e hele ana e ike i keia heihei. O ka heihei waapa kekahi o na heihei maikai loa. Nui ko makou minamina nui i ka loaa ole o na hui hoe waapa ma kekahi o na mokupuni mawaho ae o Oahu e hana i keia hana. He nui loa na wahi maikai o ka mokupuni o Kauai no keia hana. Aia na muliwai nunui o keia aina. Ua loaa ka wahi maikai no lakou e hoomaamaa ai. Ina e loaa ana kekahi mau hui mai kekahi mau Mokupuni mai e nui ana ka hooikaika o ko Honolulu nei e lilo ia lakou ka hae o ka lanakila. Aole ma ka heihei waapa wale aka, ma na hana lealea okoa ae. He mea kupono loa i na kuaaina e komo mai a lawe aku i ka hanohano ma kekahi o keia mau paani ana.
__________________________________________________________________________
MANA KOHO O NA HAWAII.
__________________________
O ka mana koho o na Hawaii i keia manawa kekahi koko o na Hawaii i keia manawa kekahi o na makana makamae loa i haawi ia mai ia kakou e ke Aupuni Amerika, a oia kumu hookahi, ina aole he mau kumu akoa ae i koe, ka mea nana e kono mai i ka puuwai o kela a me keia Hawaii oiaio e nana aku me ke aloha i ka hae kaulana o keia, ko kakou aina makua. He mea oiaio no aole loa e pau ana ke aloha o ke kanake Hawaii i kona hae aloha o ke kanaka Hawaii i kona hae aloha i nalo aku ma ke ano he hae lahui, aka aole i nalo aku iloko o ka puuwai o na Hawaii. He oiaio aole loa e pau ka makahehi o ka lahui Hawaii i ko lakou mau Alii, na poe hoi nana i hoomalu keia mau paemoku no kekahi mau makahiki loihi. Aka, e huli ae kakou a nana i hope. Heaha ka pomaikai a na Alii o kakou i hana mai ai? Aole makou e kamailio ana no Lunalilo, a me na Alii maikai mamua aku ola manawa, aka no na Alii o kela mau la iho nei. E nana i ka Moi Kalakaua. i kona wa e ola ana ua uhauha aku oia i ke kala a kakou, ka lahui lu aku ma o a maa nei, hoopunahele aku i na haole a me na Hawaii kakaikahi aole apa wahi hana ano nui i hana ai no ka pomaikai o keia lahui iloko o kona mau makahiki loihi i ola ai a hiki wale no i kona make ana aku la. I kona wa e ola ana ua kaili ia ae ka mana koho o ka hapanui o na kanaka mamuli o ka holo ana o ke kanawai e ae ana o ka poe waiwai wale no ke koho i na Senatoa. Ko ka makemake o na haole waiwai i na manawa a pau loa a lakou e makemake ai oia@ aia ka hapanui o na hana waiwai o ka aina malalo o lakou.
I ka noho ana o Liliu ka noho kalaunu heaha kana wahi iana aloha i hana mai ai no kona lahui? Aloe. O ka mea mua loa ana i hana ai oia no ka hoao ana e hoonui hou ae i kona mana i makemake ai. Aole hiki ia kakou ke hoino aku iaia oiai ua pokole kona mau la a ua ike ole ia kana mau hana.
I keia manawa ua hoi aku kakou malalo o ka malu o kekahi Aupuni nui i ae mai e lilo aku kakou, i keiki hookama. I mea e hoike mai ai i kona aloha no kakou i kaili ia ae no kekahi manawa loihi. Aole oia i hoohalike mai ia kakou me na poe hupo, aka ua haawi mai nei ia kakou i na manao aloha e hoike mai ana hoi aia malila ke ola a me ka maluhia no ka wa mau loa. Koho kakou i ko kakou mau lunamakaainana me ka wiwo ole a ke hana nei i na kanawai e maluhia ai ka noho ana. Ka poino nui wale no o kakou o ka hana ole ia o ka hana e lakou me ka holomua a hoike aku i ke Aupuni nui o Amerika ua hiki loa ia kakou ke lawelawe i na hana a pau o keia Teritori me ka maikai a me ka holomua. Ke hoao mau nei na haole waiwai e kaili hou ia ae keia mana koho laula o kakou a ke olelo nei lakou ua hewa loa ka haawi ana ia o keia mana koho ia kakou no ka mea ua koho iho nei kakou i na lunamakaainana waiwai ole. E hoao kakou ma na ano a pau loa e paa iho i keia mana koko. O ko kakou wahi pono wale iho la no ia. He pono i oi ae mamua o na mea a pau. E hoike aku kakou he lahui naau@o a akahele @@ ma ano a pau. Mai puni i ka hana hoowalewale ia mai. E kupaa no kakou iho.
O kekahi mea nui loa a makou i makemake ai e hoike aku ia oukou, ka lahui, oia no ka hoopau ana ae i ka huhu no na haole. He mea maa mau ia kakou e ike nei i keia manawa ka kue nui i na haole. Aole ia he hana maikai. E noho kakou ma ke ano he mau pokii malalo o ka hae hookahi. Kokua aku kakahi i kekahi. O ka poe a kakou i aloha aole loa e nele ko lakou aloha mai i na e hana maikai ia aku. Ma ko kakou hana maikai ana aku una haole ua loaa mai ia mau hoaloha o kakou a malia o lakou ko kakou mea nana e kokua mai ma keia mua aku. Ina kakou e hooinaina ana ia iakou o kakou no ke ike ana i na pilikia e hiki mai ana. E imi i mau hoaloha i loaa na kokua no keia mua aku.
Makemake makou o nana aku na Hawaii olalo i ka hae Amerika me ke aloha a me ka manao haaheo e like me ko kakou nana ana aku i ko kakou hae aloha. Laki kakou lilo ana malalo o keia hae i kakoo ia e kekahi o na puali koa ikaika loa o keia ao. Ua lilo aku ko kakou hae aloha a ua loaa mai mei he hae i oi ae ka waiwai, ke kaulana, ke aloha ia mamua o ko kakou. E haaheo e na Hawaii a nana aku iaia me na maka hoihoi, a piha i ke aloha. E ku e palo nona a hiki i ke kulu koko hope loa iloko o kou kino. Minamina makou i ke kanaka e hoowahawaha ana i keia hae. Malia o hiki mai ka manawa e kahea ia mai ai kakou e hele aku e hui me na enemi o ko kakou aina makua i keia mau la iho. Makemake makou e hoike aku na keiki kulaiwi o Hawaii o lakou kekahi i makaukau ina manawa a pau e ku aku a paio a hiki i ka hanu hope loa. A hoi mai lakou mai ke kahua kaua mai me ka hae o ka lanakila, e huro ana no keia kae o ka lanakila a me ka pono kaulike, e kulu ana hoi ko lakou mau waimaka no na enemi i hoao mai e kue i ka mana o ke Aupuni Amerika. E hoopau i na manao huhu-hupo o ka wa i hala a e hoolilo ia kakou iho i poe Amerika oiao. E kaena mau kakou i ka nani a me ka holomua mau kakou aina makua mai keia wa a i ka wa pau ole.
_____________________
Ua Holo Aku no Amerika.
____________________
He Kanaka Kamaaina a he Lima hana Kahiko no Keia Keena.
___________
Maluna o ka mokuahi Ventura i holo aku ai o J. Newa Kanaulu no America. O keia kanaka o na kanaka kahiko loa ma keia keena a ua kamaaina iaia na ano hana like ole a pau e pill ana i ka oihana pa'i palapala oia ka mea nana e hooponopono ka kakou nupepa Kuokoa mamua o ka lawe ana ia aku iloko o na mikini pa'i. Malalo o kana mau hana maikai i paa maikai ai a hki ke nana iho me na maka oluolu. Ma kona hele ana ua hoonele ia mai ko oukou Lunahooponopono i kekahi o kana mau kokua a ua hoonele pu ia mai ka Nupepa Kuokoa i kona mau lima kokua. Aole i maopopo kona hoi hou mai i ke one hanau o ka makua, olai ua hele aku nei oia e hana ma na hale pa'i nupepa o Amerika. Aole i maopopo loa i ko oukou mea kakau keia hale hale hana aka e laki ana ia hale hana i ka loaa ana o kekahi kanaka hana pololei i ka hana e like-me Newa.
He punahele oia na keiki o keia keena oiai ua hoao oia e noho like a aloha i kona mau hoa hana. Nui ko lakou minamina i kona haalele ana mai, a ke pule like nei lakou e loaa iaia na pomaikai ma kana huakai. Ke pule nei makou e pae maalahi aku oia i ka aina me ke ola kino maikai a hui aku me kona mau hoaloha malaila.
No umikumamalima makahiki kona noho hoomanawanui iaia na wahi like ole a me na hana like ole o keia keena. Haalele oia i ke kula i kona wa opio loa a maloko o keia keena i loaa ai iaia ka ike i loaa iaia i keia manawa. Ua nana mau kona mau maka ma na hana e holomua ai oia, a ua hoao e hoonui ae i kona ike i na manawa a pau loa. He kanaka kino ikaka, a aohe maka'u i ka hana. Mai kona manawa e komo mai ai iloko o keia keena a hiki wale no i ka hora e pau ai o ka hana e kulou mau ana kona poo ma kana hana me ka molowa ole.
Me oe e J. Newa Kanaulu ke aloha a me na hoomanao ana o ka Nupepa Kuokoa no ka wa mau loa. Ua kaawale aku oia mai ia makou aku, aka ke mau hana maikai me makou.
Bon voyage la oe e Doc.
_______________________
Make o D. Nahoolewa.
__________________
Me ke ola maikai no a i ke kau ana iluna o ke kaapio o ka make aku la no ia o Davida Nahoolewa, kekahi o na akena o ka Papa Ola. I ka auwina la Poakolu nei oiai ka Papa Ola e halawai ana ua lawe mai oia i kana hoike no kekahi ma'i pake i makemake ia, a pau ia puka aku nei oia iwaho a kau maluna o ke kaapio. He maikai kona oia kino, e aka ana, e lealea ana a eia ka o kona hora iho la no ia. Kau aku la oia maluna o ke kaapio o Joe Kauimakaole a aole i loihi ka laua holo ana i ka huli ana mai o ke kalaiwa e kamailio iaia ike mai la oia e moe ana o Nahoolewa ilalo. Nana pono mai la oia a ike i kona poino. Hoohuli koke oia i ke kaa no ke keena o ka Papa Ola. I ko laua hiki ana malaila ua pau mai ka halawai a e puka mai ana na kauka. Ua hoao lakou e hoola iaia, aka ua hala loa aku oia ma kela aoao. He ma'i puuwai ke kumu o kona make ana.
Ua haalele mai oia mahope nei he wahine me eono keiki e kanikau aku iaia. He kanaka oia i kamaaina a he kanaka hana pololei i ka hana.
__________________________________
KA HAIOLELO A WM.
EDGER GIEL.
___________
PIHA O KAWAIAHAO NO KA HOOLOHE
ANA I KANA MAU OLELO.
___________
Aneane Hookahi Hanarei i ae Lawe ia karisto Mamuli o kana Haiolelo Ana.
___________
Ma ka po Poakahi nei i haiolelo ai o William Edger Giel ma ka Luakini o Kawaiahao imua o kekahi anaina nui. Maloko o keia anaiana i ike ia aku ai na lahui like ole o kakou nei. Nui ka mahalo ia o kana kumu manao aia ma Mataio, mokuna 23, pauku 37, "o Ierusalema, Ierusalema, ka mea nana e pepehi nei na kaula a me ma poe i hoouna ia aku ia oukou, nui ko'u makemake e houluulu ae i kou mau keiki e like me ka houluulu ana o ka moa i kana mau keiki malalo o kona mau eheu, aka aole oukou i hoolohe mai.'
I ka hoomaka ana i kana haiolelo ua hoike mai oia i kona hauoli i ka ike ana i keia mau lahui like ole e hoolohe aku ana i kana mau olelo. Ua hoike mai oia oiai kana mau olelo. Ua hoike mai oia no ua kaahele oia ma o a maanei aole loa oia i haiolelo aku i kekahi anain i nui na kanaka like ole e like me keia. Aole ola i manao e loaa hou ana iaia kekahi anaina e like me keia oiai oia e ana.
Ua pololei kana mau olelo oiai mawaena o na poe i akoakoa ae ua ike ia aku ia na keikamahine o ke Kula Hanai o Kamehameha, a me ko Kawaiahao, ka Hui Imi Pono Karistiano o na Kepani a me ko na Pake, ke anaina o Kaukeano a me ko Kaumakapili a me na Pukiki kakaikahi. Ua kokua like na poe i akoakoa ae ma na hana ola po ma ka lakou olelo kamaaina. Aole i nui loa kana haiolelo aka ua nui ka makemake ia no ka io o kana mau olelo.
"Makemake au e kamailio oluolu ia oukou e kuu mau hoa opio," wahi ana. "Ua hauoli loa au i ka loaa ana o keia manawa ia'u e kamailio aku ai ia oukou. Aole loa au i ku imua o kekahi anaina i nui na olelo like ole a me na lahui like ole e like me keia a'u e ike nei. Ua manao au o kekahi la hanohano loa keia i loaa ia'u a he la hoi nau e hoomanao mau ai. O oukou e kena mau opio e uiu ae nei ka mea nana e hookele aku ana keia mau Mokupuni nani ma keia mua aku a he mea pono e lawelawe oukou i ka hana me ka holomua. E kamailio aku ana @@ ia oukou i keia po mai ka'u mau olelo i heluhelu aku nei ia oukou i keia po na olelo a Iesu Karisto, Nui ko'u makemake ana e hoululu ae i kou mau keiki e like me ka houluulu ana o ka moa i kana mau keiki malalo o kona mau eheu. E kamailio au ia oukou no na mea e pili ana i ka noa.
"Ka mea mua loa he hiki noi ka moa ke kamailio. Ua maopopo no ia oukou kekahi o kana mau kahea ana? He ekolu ano kahea ana, ua maopopo loa keia mau kahea ana i na moa liilii a hoolohe lakou me ka eleu loa i kona leo. Ua ike no auanei oukou i ka moa makuahine me kana mau keiki iloko o ka mahina ai e hele ana oia me ka maka'u ole ae i na poino mamua o lakou; a iloko o ka imo ana o ka maka ua ike ia aku ia oia i kekahi aka maluna iho a i ka nana ana ae o ka makuahine moa ike aku la oia i kekahi pueo a me na manu ai moa liilii e nana iho ana maluna a me ka makemake e kii mai e lawe aku i kekahi o lakou i mea ai nana; ia manawa koke no oe e lohe ai i ka leo o ka makuahine e kahea ana i kana mau keiki e holo koke mai malalo o ka malu o kona mau eheu. I ka manawa e lohe ai o na moa liilii i ka leo o ko lakou makuahine holo koke lakou me ka paukiki nui i pakele ai ko lakou ola. Holo aku lakou a komo malalo o ka malu o kona mau eheu.
Aole o na manu wale o ka lewa ka mea nana e kalii ae ke oia o keia mau
_____________________________________________________________
KASTOL.
________
O KE KASTOL ka e kekahi
AILA HOONAHA maikailoa i he@ma kaukauia me ka maemae loa e k@ ai ke inu me pakui ole. Ua pau pono no na meteria o ke ola iloko o keia aila. He hiki loa i na keiki liilii @ @ me ka hakalia ole, a he oi aku ko ia kou makemake i keia laau ke loaa aku no ka like me ka hone.
O ka lepo paa kekahi mea nana @ oulu mai i na mea inoino ai o ke koko Ina e nele i ke koko maemae, aoi-ioa e hiki i kekahi mea ke manaolana no ke ola loihi. Oia iho ia no ka @ @ no ke ola kino. O ko KASTOL @ @ nana e hookaawale i na mea @ a pau o ka naau. I na e loaa @ lanakila i na paahana i hookumu mua ia iloko o ke kino, alaila, e ikeia @ nei ka holomua o ke ola. Pela iho ia e hooihala ai na mea i hoopo@ ia e ka mai. He elua ano o na om@ @ STOL e kualia nei, he omole@ @ a he omole 50 keneta.
Hoomakaukauia e ka Hui wale no O
HOBRON DRUGCO.
King & For@
________________________________________________________________________
________________________________________________________________________
wahi keiki liilii, aka ina e ike @ moo nunui o na aina haole ia lakou @ pau ana no lakou i ka ai ia. I ka manawa e lohe ai o ka moa makuahini i ko lakou leo kahea koke oia i kan@ mau keiki e holo koke mai malalo o @ malu o kona mau eheu.
O ka lua o kana mau kahea ana @ no ke kahea ana e hele mai e hope i ka mea ai i loaa i kona waha H@ aku ka makuaahine a loaa ka mea ai kahea aku oia i kana mau keiki e h@ mai iona ala e kii i ka mea ai. I @ lakou manawa e lohe ai i kona @ @ holo paukiki mai lakou a hopu i ka @ ai ma kona waha a holo koke aku @ mamao mai kona mau hoa mai.
O ke kolu o kana mau kahea ana oia no kana kahea ana e hoi lakou @ @
I ka manawa e uhi mai ai o ka malu o ka po a pau ka hana ana o ka ua kahea aku oia i kana mau keiki hoi mai i ko lakou mau wahi @ oluolu ai i ka po. Ike aku oe iaia @ mua e kahea ana a mahope aku @ mau keiki e uhai aku ana iaia. H@ aku keia makuahine i wahi maikai lakou e moe ai a i ka loaa ana ku @ oia a komo ae ia kana mau keiki malalo o kona mau eheu pumehana. Mokana mau keiki me ka makau ole @ ka mea aia lakou malalo o ka maka ko lakou makuahine. Me ka maka moe ole ana ua nana pono iho keia makuahine i kana mau keiki a hiki @ hiki hou ana mai o ka la.
"Pela no o Iesu, ko kakou H@ @ kona manawa e ike mai ai ua @ kakou i ka wahi o ka pilikia kahea @ ke mai oia ia kakou. Kahea mai @ e holo aku iona ia a pakele. Ina n@ hoopaakiki ana kakou iho mai na @ o ka hewa a lilo kakou. Aka ina kakou e holo aku malalo o ka malu o k@ mau eheu pakele.
"Pau ia kahea mai oia ia kakou i ka ai o ka uhane, ka ai o ke oia hoi kana olelo. I ko kakou manawaai ai loaa ke ola a ina kakou e h@ paakiki a aole e holo mai i ona @ nele kakou i keia ai maona.
"I kona manawa e ike mai ai ua @ kakou i keia ola ana a ua makemake hoi e hoi aku i kela ao e hoomaha @ no ka manawa pau ole kahea mai @ e hoi aku malalo o kona mau @. Ua hoomakaukau oia i wahi no kak@@ no ia manawa. I kona wa e maopopo ai ua luhi kii mai oia a hoihoi aku ia kakou i keia wahi i hoomakaukau ia Haalele iho kakou i keia mau kino @ o kakou a hoi aku ka uhane i ka wahi i hoomakaukau ia.
"O ka make, e kuu mau makamaka he mea ano nui, aka o ke oia ana @ mea ia i oi aku ke ano nui. I ko @ mea ia i oi aku ke ano nui. I ko @ kou manawa e ola ana ua puni kakou na hoowalewale like ole a i ko kakou wa e haawi pio ai ua paa koke ina kaula paa o ka hewa. O ka make oia ka hoi ana e hoomaha i ka poli o @ Makua Lani."
He loihi iki aku no keia halolelo, @ ua lawe mai ko oukou mea kakau @ na mea ano nui wale no. Ua h@ ia ka halawai me ka himeni.
Malama hou ia he halawai kuik@ mahope mai a aneane hookahi h@ i ae lilo i kau-a na Karisto.
________________________________________________________________________
Ke Kunu Kalea.
____________
"Loaa ka'u keiki i ke kumu ka@ e ole ka laau kunu a Chamberlain @ kele ke ola mai ka ma'i numoni@ @ O keia na hana maikai a keia laa@ wahi a H. J. Strickfaden, lunahooponopono o ka Nupepe World-Herald @ Haven, Wakinekona, U. S. A. Loa Benson, Smith & Co.
___________________________________________________________________
O ka makana hiwahiwa a ka Hor@ W. C. Achi i ke Kula Hanai o Hilo, he @ manao hoi i kona wahi i hoonaaua ai i kona mau la opio-he Hae-e pu@ ana ia i ka welelau makani ma ki 11 o Iune me na hoohanohano imua na makaikai a pau e hiki ae ana @ ke kahua o ke kula i ka auwina He hauoli ko makou ina i hoolaha ae akoakoa ae na haumana i @ mua ma ia kula ma ua la huki hae k@ e hoohanohano hoi i kahi o lakou i o@ mua ai i na omaka waiu momona o ka naauao. Ua manao makou he hana @ no loa ia, nokamea, he lehulehu wale o na haumana kahiko o ia kula e noho nei ma Hilo a e hiki mai ana ma ia @ a ike hou hoi i kahi o lakou i hoonaauao ia ai a i hoomanawanui ia ai h@ na ehaeha o ka huli naauao ana. He mea pono e kono ia lakou e hele ae@ komo pu ma keia hana huki hae.
____________________________________________
Ua olelo ia ae e makaukau ana @ bia o ka hale hana bia i keia pule ae He emi loa ka lakou kumukuai mamua o ka bia e kuai ia nei ma na hale in@ rama.