Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 23, 7 June 1901 — Aole Makemake e lilo i Kiaaina. UA LAWA NO OIA I KANA HANA E HANA NEI ME KA NOONOO HOU OLE AKU Aole no e Hiki Iaia ina i Makemake ia Oiai Aole oia he Makaainana i Noho Loihi ma Hawaii Nei. [ARTICLE]

Aole Makemake e lilo i Kiaaina.

UA LAWA NO OIA I KANA HANA E HANA NEI ME KA NOONOO HOU OLE AKU

Aole no e Hiki Iaia ina i Makemake ia Oiai Aole oia he Makaainana i Noho Loihi ma Hawaii Nei.

Ka kekahi o na nupepa o Kapalakiko o ka la 29 o Mei i ike ia iho ai keia m:iu olelo e pili ana i ke kiaaina hou t> kakou nel. Ua maopopo loa ina e pau ana o Kiaaina Dole e haawi ia ana keia wahi ia Lunakanawai ®stee. a ina e ma'i loa ana o Kiaalna. Dole a hiki ole iaia ke lawelawe i ka oihana e noi aku ana keia M. M. Estee ia Peresidena Makinale, ka. mea nana oia i hookohu ma ka wahl ana a noho nei HBteia manawa e hookohu mai iaia i Kiaaina no Hawali. O Estee ka Lunakanawai o ka A'ha Hookolokolo o ke Aupuni Amevika ma Hawaii nei i keia manawa. 'Ua lohe mal makou miii Hawaii. mai 'ua. ma'i loa ia o Kiaaina Dole a ua hikl hQU ole hoi iaia ke lawelawe i leeia oma'na. Ua hoi aku oia i na kuahiwi a ua kauoha ia e kona kauka, Kauka Wahie. aole e lawelawe i'ka'hana a»»le nohoi e ae 1 na poe makaikai e hele mai e ike iaia. Manluli/) kona nawaliwali ua lawe ia mai ka inoa o Estee i Kiaaina no Hawaii a ma ka nana aku oia ka punahele a na kanaka no keia wahi.

I ka nlnau ana ia o R. W. Wilikoki mamua o kana huakai no'ke Kapikala no na mea e pili ana i keia ninau ua olelo mai oia o Lunakanawai Estee ka haole punahele loa i na kanaka ma Hawaii nei mawaena o na poe i iaweiawe i na hana pili kalaiaina. Ua kauoha aku oia i na kanaka e hele ia Estee ina lakou i makemake e ike i kekahi mau ninau pili kalaiaina a aole e heie i ka mea okoa. Mamua o ka hoi ana aku nei o ka Lunamakaainana F. Bekale no kona home maluna o ka moku koa Lawlon ua olelo mai oia o Estee ka mea a na kanaka i makemake e lilo i Kiaaina, aka iloko o ka 4akou palapala noi hoopau ia Dole aole lakou i olelo i ka mea a lakou i makemake ai e hookohu ia ma keia wahi no ka mea ua manao lakou he mea ia e manao mai ai ka Peresidena ke hooikaika nei lakou no ka pomaikai o kekahi o ko lakou mau hoaloha. Ua hookohuia o M. M. Estee i Lunakanawai no ka Aha o Amerika e Peresidena Makinale aole i loihi loa ae nel. I ka lawe ana ia aku o keia pepa imua o Estee a ninau ia aku ka oiaio ua olelo mai oia me keia mau huaolelo: "Me ka oiaio loa ke olelo aku nei au ia oe aole loa au i makemake e lilo i Kiaaina no Hawaii nei a aohe no o'u manao e kolio mai ana o Peresidena Makinale ia'u no ia wahh" Ua heluhHu oia I na olelo i kakau ia maluna ae a olelo mal' oia he mea hou keia iaia. Aole oia i thaopopo i ka pau a me ka pau ole o Kiaaina Dole. eia nae oia ke oU-io ia nei i Kiaaina. "Aole i maopopo ia'u ka manao o ko'u mau tioaloha i mnkemake e koho ia au no keia wahi aka ua biki ia'u ke hoike aku ia oe aole o'u makemake e koho ia. Ua hookohu ia r.">nf au i Lunakanawai a ola ka'u hana e hana nei a ua makemake. no au e nnho malaila. Aole oia wale aka aole au, raa ka manao maoli 0 ka huaolelo Makaainana, he makaainana no keia wahi. He umi wale no o'u mau mahina i noho ai ua olelo ia ma ke Kanawai aia he makaainana oiaio no keia wahi alaila hiki ke koho ia i Kiaaina. Nolaila ua hiki ia oe ke ike mai aole loa i hiki i ka Peresidena ke koho mai ia'u ina no oia 1 makemake."

"A pehea ua kokua aku no oe i ka Ahaolelo ma na mea pili kalaiaina i keia kau?" wahi a ka mea ninau. "Ae, aole nae ma na mea pili ia lakou wale no, aka ma na mea pili i ka lehulehu, ua hoike aku au i ko'u mau manao no ka hana pololei e hana ia ai. Ua ninau mai lakou ia'u no ke ano 0 ka lawelawe ana o kekahi mau hana 1 maopopo ole ia iakou a oiai ua noho Lunahoomalu au no ka hale kaukanawai o Kaleponi ua ae aku au e hoike ia lakou ma ka a'u i ike oia ka pololei. Ua hele niai o Ropikana a me kekahi mau Lunamakaainana e ae e ninau i ko'u manao ina he hiki ia lakou ke noonoo i kekahi mau pila e ae mawaho o ka pila haawina i keia kau kuikawa a ua olelo aku au aole e hiki. No na mea e pili ana i ka ahaolelo he mea maikai no ina haole ke kokua aku ina Hawaii ma ka īawelawe ana i keia hana. Hana like, aole me ka hukihuki. "No ke Kiaaina ua manao au o ka mea maikai loa e kii ia i kanaka mai kahi e mai. īna e wae ia ae ana mai waena ae o kakou nei a ina oia he Repubalika e kue mai ana na Home Rula, Ina oia he Home Rula e kue mai ana na Repubalika. Ina mai waho mai a

aole i maopopo kona ano aole e loaa ana iaia na kue mai na kanaka mai." O ka mea apiki wale no aole i ae ia na malihini e liio i Kiaaina no kakou nei noiaila ua hiki ole.