Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 24, 14 June 1901 — Page 4

Page PDF (1.77 MB)

This text was transcribed by:  Mary Miller
This work is dedicated to:  HCSA papa 'olelo Hawai'i

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

aohe ka iini nui a kona puuwai, oia hoi o Leone.

            "Ua make wai loa ia au, ua manao anei oe he mahaoi loa au ina e noi aku ana ia oe no kekahi kiaha saida?" wahi a ka Haku Sanadoa i olelo aku ai. A o ke kanaka mahiai hoi, ua ae aku la oia i ke noi a ka Haku Sanadoa a lawe aku la iaia iloko o ko laua wahi lumi-hookipa. Ua nana mai la oia i kana malihini me ke ano kahaha. "Ua olelo mai kekahi poe ia'u, he keiki oe na kekahi alii kiekie loa," i olelo aku ai o Robata Noela: "a ina he mea oiaio ia, alaila, aohe ou hookae i ke ano o ko'u noho ana."

            Akaaka iho la ka Haku Sanadoa, a kahea aku la ke kanaka mahiai ia Leone. Ke nalu la kekahi manao iloko ona (Haku Sanadoa) a hoomaka ae la hoi kona puuwai e haku'i a hoholo ae la ka ula ma kona mau papalina.

            "Leone," i kahea hou aku ai no ke kanaka mahi ai. Ia wa oia, i huli aku ai kona alo i kana malihini, a oielo aku la, "E pahaohao loa ana paha oe, i ke ano o keia inoa Leone, he inoa ano e loa nohoi keia, oia ka inoa o ka'u kaikamahine. Eia ae oia ke hele mai nei."

            Ka u'i o na u'i iloko hoi o ka honua nei a pau, e hoao mai ana no oia e malama i kona kulana, me kekahi mino aka maluna o kona mau papalina, oia ka mea nana i hooi ae i ka nui o kona hiehie.

            "Leone," i olelo aku ai ke kanaka mahi ai, "ua hiki anei la oe ke lawe mai i omole saida?"

            "E, mai hooluhi oe ia oe, e Miss Noela, i kahea aku ai ka Haku Sanadoa. Ua akeakea aku la oia (Leone) iaia me ka hoole ana mai me kona mau lima.

            "E hoouna mai ana au, e Uncle, (makuakane ma ka hanauna)" wahi a Leone i olelo mai ai, a nalowale koke aku la no oia. Huli ae la ke kanaka mahi ai me ka mino aka ana'ku i ka Haku opio, a olelo aku ia: "He kaikamahine hookano loa kela, aka, he kaikamahine oia i kahiko ia e ka nani; a pau ke kamailio ana a ke kanaka mahi ai, ia wa i lawe ia mai ai ke kiaha saida e kekahi mea okoa, aole hoi na Leone; inu pono iho ia ua malihini ia i ke kiaha saida ona a pau, a hele aku ia.

            Ka uku nui wale no ana i hooluhi ai i kona kino opiopio a kakou i ike mua ae nei, oia hoi keia, o ka ike lihi wale aku no ona i ka helehelana o Leone, he ma-u ia. I kela ahiahi no, oia hoi ke ahiahi o ka la o na malihini la i kipa aku ai ma ka hale o ke kanaka mahi ai, ua haawi ia aku la he wahi leta uuku iaia (Leone) iloko hoi o ua wahi leta ia, e nonoi ikaika aku ana oia (Haku Sanadoa) me ka haahaa loa, e kaia mai iaia, e ae mai hoi oia e halawai hou laua ma kahi o kahi kiko punahele a laua e hui mau ai, ka halewilikahawai. E mihi pu aku ana oia, he hana hewa loa ia ana o ka honi ana i kona lima palupalu, ka lima hoi o ke kaikamahine a ke kanaka mahi ai. Nolaila @ na kaikamahine Hawaii opiopio e lawe i ke kulana o Miss Leone Noela, oia hoi, kona malama ana i kona kulana lede, aole ia i makemake e hoopapa wale ia mai kekahi wahi o kona kino; aole nohoi oia i manao no kona lilo ana i kaikamahine na kekahi kanaka mahi-ai, ua noa kona nui kino, na kekahi alii kiekie paha, a na kekahi mea okoa e ae paha e honi wale mai, ina paha i kulou loa iho ua Haku la ilalo a honi ina wawae ona (Leone) pehea la, e huhu ana paha oia aole paha; aohe @o paha e nele kona huhu, no ka mea, ke huhu ia ae la hoi ka honi wale ana'ku no i ka lima, aohe hoi i honi ia aku kona ihu kahi i kupono no ka honi ana.

            Ike iho la ua Haku Sanadoa la i ka hewa o kana hana i hana'i, nolaila aole loa ia i hoao e hoinoino hou i ko Leone manao, o noho hou aku no auanei ke akule i ka hohonu, a ho-aa hou iho no oia. A i ka hoea ana mai hoi o kekahi kakahiaka kaiae maikai, ka wa hoi a ke kehau e kaomi ana ina ea huihui maluna o ka honua, a i ke ahiahi hoi i hoea mai ai, ka wa nohoi a ke kehau ahiahi e halii ana maluna o na pua a me na kumulaau, oia iho ia ka manawa i halawai hou ai ua mau ipo ia, a hoopiha hou iho ia i kahi i hakahaka o ko laua mau puuwai me ka mea nui la, he aloha.

            I ua ahiahi la no ua noho hou iho no laua i kahi punahele no a laua e hoohaia mau ai i ko laua manawa ma ka hooipoipo ana ina ahiahi i kaa hope ae, oia hoi ka halewili-kahawai--ia wa ka Haku Sanadoa i olelo aku ai ia Leone, ua aloha oia iaia, a ua haalele aku kona noonoo ana ina mea e ae a pau iloko o ka honua nei, a nona (Leone) hookahi wale no ka mea a kona puuwai e hialaai mau nei.

            "Ua ike no au, o oe ana no ka hopena o ko'u makemake, e Leone," i olelo aku ai oia, "i ko'u wa i ike ai ia oe e noho ana ma ka aoao o ka halewilikahawai, ua hoomaopopo loa au, mai ia manawa no au i hoomaka ai i ke aloha ana ia oe, Aole au i hoomanao i ka wa hea ia au i hoopoina ai i ka hoomanao ana nou. E hoomaikai mau aku ana au i na Lani no ko'u hele ana mai i Rasalei nei--kahi hoi i loaa ai ia'u o kuu hiwahiwa. Ka mea hoi i haalele mai i ke ano haakei mai kona helehelena aku, ka haaheo hoi a me ka hookiekie mai kona mau maka mai; a he kukuna o ka malamalama hoi o ke aloha ka mea nana e hoopiha mai ana i kahi o ka hookiekie a me ka haakei. E Leone, kuu hiwahiwa," i olelo aku ai oia, "ina e mau ko'u oia ana, a loaa ia'u ka hookahi haneri makahiki, o ka'u wale no e olelo mau ai--'ua aloha au ia oe.' O kela poe huaolelo elima ua lawa ia no ka olelo ana'ku no na mea e ae a pau. He aloha no anei kekahi ou no'u?"

            Nana aku la oia (Leone) iaia me kona mau maka poniponi, a me ke ano haalulu hoi o kona leo, ua pane aku la oia: "Ae, ua aloha au ia oe. Ina paha no ke kuonoono a i ole no ka popilikia nui paha, no ka maikai a no ke ino, aole au i ike; aka ua aloha au ia oe."

            "Pehea ia oe i hoopuka mai la i kela mau huaolelo me ke ano kaumaha, e kuu hiwahiwa, kuu leialoha hoi o na po kehau o ka aina mahina-ai. Aohe he mea okoa ka ke aloha e hali mai ai, aka, he hauoli a me ka oluolu nou a me a'u," wahi a ka Haku Sanadoa i olelo aku ai. A kau aku ia oia (Leone) i kena mau lima maluna o kona (Haku Sanadoa) a'i, a haka pono aku la me ka manao ikaika.

            "Aohe mea e hoohalike ae ai," wahi a Leone i olelo aku ai. "O ke aloha ia oe, he wahi mahele uuku wale no ia o kou oia, ia'u iho nae, aohe mahele i koe o ko'u oia, ua pau poo, pau hi'u, aohe iwi lawe. Ke hoomaopopo mai la anei oe? Ina oe e hoopoina ana ia'u, a i ke aloha paha o kaua, alaila, ua hiki ole ia'u ke hoomanawanui. E aho au, e hele a hoolei ia'u iho iloko o ke kahawai a kaua e lohe mau ai i ka @we ana a ka wai."

            "Aka, e kuu hiwahiwa, aole ioa au e hoopoina ia oe--aole loa: o oe hoi ke ola o kuu ola. Ua hiki paha ia'u ke oia me ka loaa ole o ka ea e hanu ai, a me ka malamalama o ka la; ua hiki paha ia'u ke oia me ka loaa ole ia'u o ka hiamoe ana, a me ka ai e maona ai ko'u o-pu, aka, aole loa e hiki ia'u ke hookaawale aku ia oe. E aho au e hoopoina i ko'u uhane pono-i mamua o ko'u hoopoina ana aku ia oe." Aka, ke mau ia no ka paa ana o kela mau lima keokeo i na kipoohiwi ona (Haku Sanadoa) a me na maka uliuli hoi e hoopaa mau aku ana no i ka nana ana iaia.

            "O oe, a me kou aloha, ua oi ae ia mamua o na mea e ae a pau, ia'u," wahi a Leone i olelo aku ai. "Ua hiki ia'u ke hoolei i ko'u oia a pau, no keia wahi mea hookahi wale no he aloha. Aohe hoi a'u mea e ae e hai hou aku ai ia oe, aohe hoi he manaolana ana. A, e noonoo, e Lance, mamua o kou hoopaa ana i kou manao paulele ia'u, no ka mea, he kumu manao nui ia."

            "E haawi aku ana no au e like me ia, oia hoi, me ko'u manaoio a pau," wahi a ka Haku i pane aku ai.

            "E noonoo pono no ia mea," wahi a Leone i olelo hou aku ai, me kela mau maka uliuli e nana pono aku ana iaia. "Mai noho oe a kuhihewa iki e Lance. No ka mea, aole au o kekahi o na papa hoonoho hua kepau. Aole au i makemake e hoehaeha ia iloko o ka hoomalielie ia, iloko hoi o ka hoomanawanui e aho au e hookuu i kuu puuwai e haehae ia, alaila hoi opiopio aku kuu kino me ka malie iloko o ka luakupapau. E nana aku au no ka hoopai e hoea mai ana a me na mea e ae he nui. E noonoo pono oe, mamua o kou lawe ana ae i kau olelo hoohiki a hoopaa mai ia'u. No ka mea, aole loa au e kala aku ana ia oe--aole loa nohoi e hoopoina. Nolaila, eia ka manawa--e noonoo me ke akahele mamua o kou sila ana mai i kou hopena (fate) a pela pu nohoi me ko'u."

            "Aohe no ia he mea na'u e noonoo ai, e Leone," i pane mai ai oia me ka leo nahenahe. "Ua noonoo au, a o ka hopena a'u i noonoo ai, oia keia, ke hoopaa aku nei au i kuu manaoio nou, no ka wa mau loa."

            Ia wa i nalohia aku ai ka nanaina kuoo mai kona mau maka au a huna iho la i kona helehelena u'i maluna o ka umauma o ua Haku Sanadoa la.

            "No ka wa mau loa, e kuu aloha," i hawanawana aku ai oia; "ua lohe mai la anei oe? Ina wa a pau, a i ke ao pau ole hoi, ke hoopaa aku nei au i kuu aloha a me kuu paulele ana nou, nou hookahi wale no. Me he mea la e akaaka mai ana ka wai i kona wa e o-we nei, ka makani hoi me he mea la e akaaka mai ana no i ka wa ana e hooluliluli nei i na lala laau, o ka manu akamai loa hoi ma ka himeni ana i kapaia he nightingale ua hoomaha koke iho la kana himeni ana; e naueue mai ana na mauna maluna ae o ka halewili-kahawai, me he mea la hoi e imoimo mai ana na hoku i ko lakou wa e hoomalamalama mai ana.

            "No ka wa mau loa," i hana hou aku ai oia. Me he mea la ua hopu ae ka makani ia mau huaolelo a puana hou aku elike me ia: "No ka wa mau loa, e kuu aloha, ke hoopaa aku nei au i kuu aloha a me kuu manaoio nou; e lilo ana hoi ko kaua mau puuwai i hookahi, a i hookahi hoi o kaua uhane, a oia aloha hookahi nohoi kau e panai mai ai ia'u, e kuu ipo nohea?"

            "Ke haawi aku nei au i ko'u aloha i oi ae mamua o kau," wahi a Leone i pane aku ai, me ka ikaika o kona leo, a o na huaolelo hoi, me he mea la e hooweliweli aku ana iaia; alaila kulou mai la oia (Haku Sanadoa) imua, a honi iho la ina lehelehe onaona, ka mea hoi e lilo aku nana a mau loa.

            "Nolaila, i keia wa, na'u oe a mau loa," i olelo aku ai ka Haku Sanadoa, "ka mea hoi e lilo aku ana i wahine na'u." Ua hamau iho la oia (Leone) me ka pane leo ole no kekahi mau minute; alaila, leha aku la kona mau maka iaia, a olelo aku la: "Heaha no la hoi kou mea i himeni mai ai ia'u i keia mele e pili ana i ka huila-mikini; ua hoomaopopo no anei oe i ka mea a ka wai e olelo mau nei i ko'u wa e hoolohe aku ai?"

"Ua hoopoina ia na olelo hoohiki,

Ke komolima hoi, ua moku iho la a kaawale."

            "E kuu aloha e," wahi ana (Haku Sanadoa) i olelo aku ai, a apo mai la oia ia Leone a hoopili aku la ma kona umauma, "aole e ili mai ana ia mau huaolelo ia kaua, e hookuu aku nohoi kaua ia halewili-kahawai e olelo no i kana elike me kau i lohe aku nei."

            Hoea nou mai la kekahi la, a loaa hou iho ia nohoi kekahi mea e akeakea ana iaia (Haku Sanadoa) no ka ike hou ana aku no iaia; nolaila, ua kau hou aku la no oia maluna o kona lio a holo loa aku la no ka mahina ai; o keia hele ana ana, aole no kona makemake e ike ia Leone, aka, no ke kanaka mahiai no kona manao i hele ai, no ke noi hou aku no i wahi kiaha saida hou. Iaia nae e kamailio nei me ke kanaka mahi-ai ua ike aku la oia ia Leone. Ia wa oia i ku iho ai a hawanawana aku la ma na pepeiao o Leone i aku la: "E hele hou ae ana no oe i ka halewili-kahawai i keia ahiahi?" A pane aku la oia: "Ae."

            I ka wa i pau ai o ke kiaha saida ona i ka inu ia, a hoi aku la, huli ae la o Noela, ke kanaka mahi-ai i kana kaikamahine, a olelo aku la: "He kanaka opiopio maikai kela e Leone; a heaha kana o ka olelo ana mai nei ia oe?"

            "Aohe no he wahi mea ano nui; he wahi mea e pili ana no ka halewili-kahawai," i pane aku ai oia, ma ke ano hunahuna.

            "No ka mea," wahi a Robata Noela i olelo aku ai i kana kaikamahine, "he helehelena u'i a nohenohea maoli no kou, e kuu kaikamahine lede, a o kekahi kanaka opiopio i like me ia, he mea maopopo loa, aole i nele kona hoohihi ana mai ia oe."

            "A heaha no hoi ka pilikia ina, he mea oiaio ia, e Uncle?" i olelo aku ai o Leone.

            "He poino ka mea e hoea mai ana," i pane aku ai ke kanaka mahi ai; "ka mea a kekahi kanaka e haawi ai i kona manaio ana, he aloha mau oia; eia nae, aohe waiwai oia ano aloha ke hoea mai."

            "No keaha hoi?" i ninau hou aku ai oia (Leone) me ka nanaina okalakala a me na maka hulili.

            "No keaha hoi? Eia ke kumu," wahi a ke kanaka mahi ai i olelo ulolohi mai ai, "e noonoo kaua iloko o keia mau mahele, oia keia, he okoa loa ke ano o kekahi aupuni e hoomaiu ia ana e na 'lii a me na kanaka koikoi o ka aina, a he okoa hoi ke ano o ka noho ana o na kanaka hana. No ka hoopuka ana aku iloko o na huaolelo moakaka e kuu kaikamahine lede, ea, ke olelo aku nei au ia oe ka wa a kekahi Haku kiekie, a kanaka waiwai paha e haawi mai ai i kona hoohihi ana i kekahi kaikamahine ilihune, a kulana haahaa, o ka rula paa mau, oia keia, he hopena iloko o ka hilahila."

            "Aole no ia he mea maa mau," i pane aku ai oia (Leone) me ke ano hookiekie.

            "Pela no, aole io no paha ia he mea maa mau, aka, oia maoli no, oia maoli no," wahi a Robata Noela i olelo mau aku ai. "He helehelena nani a aulii kou, e kuu kaikamahine, a ina, he naauao oe, a he noeau, e pono oe e hookaawale ia oe mai kahi mai o kela keonimana opeopio. Aole nohoi o'u makemake e ku-e aku ia oe e Leone: e kala mai nohoi oe ia'u no ka'u mau olelo i wehewehe moakaka aku nei ia oe."

            "Aole loa no i ku-e mai nei la mau manao ou, ia'u." wahi ana i pane aku ai i kona makuakane.

            "Oiai, ua manao no au, aole no oe i pololei. No keaha hoi ka mea o kekahi Haku kiekie a waiwai elike me keia, e hiki ole ai iaia ke mare i kekahi kaikamahine ilihune, a nele ma na ano a pau? Aole hiki ia'u ke ike iho, he mea kulike ole ia. Aole no he hiki ia'u ke hai aku ia oe, e kuu kaikamahine lede, no ka mea e pili ana i keia mau huaolelo oia hoi, no keaha, a nokeaha la," i pane aku ai oia. "Noela, ua ike no au, o na kanaka waiwai a kulana hanohano, aole loa o lakou mare i kekahi kaikamahine ilihune a kulana haahaa: a i na e mare ana lakou, alaila, e hoea io mai ana kekahi ku-e mawaena o ka noho'na mare. Mai noho kaua a kamailio hou e pili ana no ia mea, eia wale no, ina he ano hoomahie mai kona ia oe alaila e hoao oe e kookaawale loa ia oe mai kela kanaka opiopio mai."

            Aole loa i pane aku oia (Leone) i kona makuakane no kona malama maikai ana iaia, ua hoomanao ae ia oia, a komo iho la ke aloha iloko ona no kona makuakane. Aole i like ka Haku Sanadoa me na kanaka e ae a pau, no ka mea ua aloha io no oia iaia (Leone) ka mea hoi ana i olelo ai, aole e hiki iaia ke ola ma ka honua nei, ke ole oia pu kekahi. Nolaila i ka wa a ka la e hele aku ana i ka liula, oia kona manawa i iho ai i ka halewili-kahawai, kahi hoi o kana ipo, e kali mai ana iaia o ka hoea aku. E anapanapa mai ana na ao ulaula iloko o ka wai e aleale mai ana, e himeni hoonanea mai ana na manu iluna o na kumu laau, na pua nani keia e luhe mai ana ilalo no ka hoomakaukau ana e hiamoe, a e hoomakaukau ana hoi ka honua no kona manawa e hoomaha ai.

            "Leone," i kahea mai ai ka Haku Sanadoa, i kona hiki ana aku ma kahi ana e noho mai ana, ua lele mai la oia imua a apo aloha mai la i kona mau lima a hoopili aku la iaia i kona umauma, e kuu hiwahiwa, ua manao au aole loa e hoea mai ana i keia la."

            "Ehia la hoi hora a ka la inehinehi i paa aku ai?"

            "He iwakalua-kumamaha hora," i pane aku ai o Leone.

            "Alaila, he iwakalua-kumamaha wale no hora? Ea, me he mea la ka hoi ia'u, o ka la hookahi ua like ia me ka loihi o ka makahiki hookahi, a, e ninau ana au ia'u iho no, i hookani ninau."

            "Oia keaha, e Lance?"

            "Oia keia: ina e hoomaopopo ia aku ka loihi o kekahi la, heaha la ka hopena e hoea mai ana ia'u, ina e hala ana ka pule hookahi me ko'u ike ole ana ia oe?"

            "Heaha ka hopena e hoea mai ana nou?" wahi a Leone i olelo aku ai me ka hene ana iho o kana aka.

            "E aho paha au e make mamuli o ko'u mau manao paupauaho wale iho no," wahi a ka Haku Sanakoa i olelo aku ai, a ia wa i puai mai ai ka ula ohelohelo ma kona mau papalina palupalu a kanaka u'i nohoi. "E hoao mai ana paha ka hopena ia'u elike me kona makemake," wahi ana i olelo hou aku ai, "aka, aole loa au e hookaawale ia mai ia oe mai. No ka ulu ana ae o keia manao iloko o'u, oia ko'u mea o ke noi ana aku i kou oluolu e halawai mai oe me a'u maanei nei i keia ahiahi. Aole e hiki ia'u ke ola i keia ao, ina aole o oe pu kekahi me a'u e Leone; ua hoomaopopo oe he loloa maoli no na hora o keia mau la a he mau po pouli hoi. Aole e hiki ia'u ke hoala ae a hooikaika ae i ko'u manao ina aole o oe pu kekahi. E iini mau ana ko'u puuwai nou i na wa a pau, elike me na pua e iini nui mai ana i kehau huihui e hooma-u aku i ko lakou mau lihilihi. Leone, e iini mau aku ana au a hiki i ka puka ana'e o kekahi ma'i fiva maluna o kuu kino, mamuli hoi o ka iini pau ole nou, a make paha au."

            "Ia wa oia (Haku Sanadoa) i hoopili aku ai i kona (Leone) mau papalina palupalu me kona, a honi iho la me ke kaukau ana'ku i kekahi mau huaolelo hoalohaloha. "Ina i makemake au i ka mea hookahi a'u e kau nui aku nei, ka mea hoi nana e haawi mai ana ia'u i ka hoohauoli ana, heaha hoi ka mea e loaa ole mai ai ia'u? Heaha hoi ka waiwai o ke dala, o na waiwai hoi he nui, o ka hana, a me ke kulana kiekie, a o na mea e ae paha a pau ma ka honua nei ia'u, ke ole, e loaa oe ia'u. E aho, e hoolilo aku au i na mea a pa ua'u iloko o ka honua nei, mamua o ko'u hoolilo ana'ku ia." wahi a ka Haku Sanadoa i olelo aku ai ia Leone, ke kaikamahine a ke kanaka mahi-ai.

            He onaona maoli no, ke aloha ia me ka hoopono ame ka pololei," wahi a Leone i olelo aku ai, me kekahi hanu kaumaha.

            "Ua loaa mai nei kau poe leta mai ko'u home mai nei, i keia la," i olelo aku ai oia (Haku Sanadoa), "a eia au--eia au ke ano maka'u mai nei, ke hai aku ia oe, o hoole mai no auanei oe. E haalele ana a uia Rasalei nei, ka home aloha hoi au ame a'u i makia mua ai i ko kaua mau aloha a paa iloko o poli huna o Kane, iloko o hookani mahina mai keia la aku, a e hoi ana au i ka hale o kuu makuahine i kapaia o Kawedoa. Leone, aole e hiki ia'u ke hele hookahi." Nana aku la oia (Leone) iaia me na maka i piha i ke pahaohao, a aole nohoi ia puai wahi leo aku. Ia wa i hoomau mai ai no ua Haku Sanadoa ia i ke kamailio ana: "Darling, ua makemake au e haawi mai oe i kou ae ana e lilo oe i pili-alo no'u, oia hoi i wahine na'u e mare aku ai mamua o ko'u haalele ana iho ia Rasalei nei."

            "Manao au, oia maoli no ka manao kupono e haawi mai oe i kou ae ana."

            Ia wa, me he mea ia ua pau ka hoohana ana a ko Leone puuwai i kona mau mea paahana, a ua pau ke aho, ua pau hoi ke oia, ke ku malie ala; na ao ulaula o ka lewa ame ka wai uliuli e aleale mai ana me ha mea la e hoohui ia ae ana laua, a iloko nohoi o kana poe moeuhane o ka po, aole loa ia moeuhane iki e lilo aku ana ia i wahine na ka Haku Sanadoa. Hoomau mai ia no ka Haku Sanadoa i ke kamailio ana: "Ua ike maopopo au i ke ano o ko'u mau makua; no ko'u makuaka@ kupaa maluna o kekahi mau kumu-ma@ aka, he hiki wale no ke ho@ ia, o ko'u makuahine hoi, manao au oia ka wahine hookane loa iloko o kela poepoe-honua. Ua ike no au e kakali mai ana oia no kekahi nuhou kamahao mai ia'u aku no ko'u manawa e ma@ia aku ai. Aeie e hiki ia'u ke hoo@ ae aia kekahi alii-wahine ma Enelani a kuu makuahine i manao ai ua kupono maoli ma na'u a e oi aku ana ka hoeha ia o koea puuwai ina e lohe aku ana ia e mare ana au i kekahi wahine malalo iho o ko'u kulana. Pela io no, ua ike maopopo au aole loa ia e huikala mai ana ia'u."

            "Ia wa i ano ha'uha'u iho ai o Leone, e uwe. A ninau aku la oia, "Alaila, pehea la ka oe i aloha mai ai ia'u?"

            Akaaka iho la ua ipo nei ana. "Pehea hoi e hiki ai ia'u ke pale ae, e kuu hiwahiwa, e kuu leialoha hoi o na po mahina kalae, ka wa hoi a ke kehau ahiahi e kaomi iho no i na ea huihui iloko o na ululaau aloha o Lei, kahi hoi au ame a'u i hoopaa ai ia kaua e lilo i hookahi puuwai, i hookahi oia ana, a i hookahi hoi ma na mea like ole a pau. Kei nohoi, iloko ou i loaa hou aku ai kekahi hapa o kuu uhane. Aole e hiki ia'u ke kapae ae i ke aloha ana ia oe, e like nohoi me ka hiki ole ana i kekahi manu ke kapae ae i kana himeni ana. Nolaila, e hoolohe mai e Leone: e like no me ka'u e kamailio aku nei ia oe, ina nohoi au e hoi ana i kuu home a noi aku ia laua, i hookahi ia holookoa, aole no e loaa ana ia'u ka pomaikai. Eia kekahi manao o'u. E mare mai oe ia'u, a e lawe aku nohoi au ia oe imua o laua, a olelo aku, 'O ka'u wahine keia.' Aole e hiki ia laua ke pale ae me ka hookipa ole ana aku ia oe, no ka mea, aole e hiki ke waiho wale ia, ia mea he materemonio, a o kuu makuahine hoi, me kona mau manao hookiekie a hookano, e hoao mai ana ia e hana i ka mea ana i manao ai, he pono. Ina au e noi aku ana no ko laua haawi mai i ko laua ae e mare ia aku au me oe, aole loa laua e hooko mai ana i ko'u makemake; a ina hoi e mare ana au ia oe, e kaohi mai ana laua i ko laua manao haakei no ka huikala ana mai."

Ia wa oia (Leone) i kaili hapa aku ai iaia iho mai ka hoopili ana'ku i kona kina i ka Haku Sanadoa. "Aole o'u makemake i kekahi mea me ka manao hoowahawaha no ka hookipa ana'ku ia'u, aole nohoi o'u makemake e lilo owau ke kumu e noho oluolu ole ai ke keiki me na makua, a pela hoi na makua me ke keiki," wahi a Leone i olelo aku ai iaia.

            "E kuu hiwahiwa, ua loaa i kela ipo keia ipo kekahi mea nana e hoehaeha mai. Ke ala o ke aloha oiaio aole loa ia e hiki ke hooholo pololei ia me ka loaa ole o kekahi keakea mawaena. He mea oiaio aole loa oe e haalele mai ana ia'u, aole hoi e hoole i ke aloha ana mai ia'u, no ka mea, aole e hiki ia'u ke hoohuli i ka manao makee keiki a makee hoi i ke kulana o kuu mau makua. Ua ike au, a ua hoomaopopo, aole loa he lede, aole aliiwahine ma Enelani i like mai ko lakou u'i, ko lakou akamai ame ko lakou noeau elike me oe--aole loa hookahi. Ua oi aku kuu haaheo no ka lawe ana ia oe i ko'u home ma keia inoa, ka Lede Sanadoa, mamua o ko'u lawe ana'ku ia oe a hoolauna aku, o oe ke kaikamahine a kekahi moiwahine. He manaoio no anei kou ia'u?"

            "Ae, ke manaoio aku nei au ia oe," wahi a Leone i olelo aku ai.

            "Mai nana oe o kekahi mea e ae, e Leone. He haawi mau ko'u makuakane i kona mahalo i na wahine u'i a pau he mea maopopo loa e haawi mai ana ia i kona aloha ia oe: no kuu makuahine hoi, aole loa ia e oluolu ana i ka la mua, aka iloko o ka wa pokole e hoao mai ana no oia e aloha ia oe, a oia iho la ka wa e kuikahi like ai na mea a pau."

            Oia iho la ka manawa a na lima liilii keokeo i puliki aku ai iaia (Haku Sanadoa). "He mea oiaio maoli nohoi ia e aLnce," ana (Leone) i ano ha'uha'u iho ai e uwe, "he oiaio maoli!"

            "Ae, e kuu aloha. E lilo ana o oe ka Lede Sanadoa, o Kawedoa, a o oia kekahi o na inoa hanohano kahiko loa a me ka nani, a kamahao loa ma Enelani."

            "Aka, e huikala mai ana anei kou makuahine ia oe a aloha hou mai ia oe?" i olelo aku ai o Leone me ka pihoihoi nui.

            "Ae, e manaoio mai ia'u. A i keia manawa, e Leone, e pono au e hai aku ia oe i ko'u manao i hoolala ai. Aia he wahi kulanakauhale uuku he iwakalua paha mile a oi mai keia wahi aku, i kapaia o Ohetona. Ilaila au i ka la inehinei, a ilaila au i hooholo ai i kela wahi manao o'u i hai aku nei ia oe. O, e kuu hiwahiwa, e hoohuli mai i kou mau maka onaona imua o'u a ua makemake hoi au e ike aku, e hoolohe mai ana oe ia'u."

            "Eia no au ke hoolohe aku nei, e kuu Lance," i olelo aku ai oia.

            "Aole, aole me kou puuwai a pau. Ua ike mai ia oe i kuu koho pololei ana aku la ia oe. Aia kou mau maka ke nana la maluna o ka iliwai, a me he mea la ua like ka o-we ana mai o kona wai me ka leo o kekahi mele, a eia ka leo o ua mele la:

"Ua hoopoina ia na olelo hoohiki.

Ke komo-lima ua moku iho la a kaawale.'"

            "Ahea ia oe haawi hemolele mai i kou paulele ana maluna o'u, e Leone?" Ua leha aku la kona (Leone) mau maka iaia me kekahi ano kupaianaha, aka, me ka weliweli nui nae.

            "Pehea oe i ike ai i ke ano o ka'u mea e noonoo nei?" i ninau aku ai o Leone.

            "Ua hiki ia'u ke koho aku ma ke ano o kou nanina, oia hoi, he nanaina iloko o ka luuluu ame ke kaumaha; nolaila mai haawi hou oe i ka nana ana a kou mau maka nohenohea maluna o keia wai e lelehuna mai la, aole hoi i ka halewili-kahawai, aka, e haawi mai oe i ka nana ana a kou maka maluna o'u, i ike aku hoi au i kou mau maka, a pela hoi oe i ko'u. Ia wa oia (Leone) i hapai ae ai i kona mau maka poniponi iluna, @ nana aku la iaia, a hoomau aku la nohoi oia (Haku Sanadoa) i kana kamailio ana: "Ma o iloko o kela wahi kulanakauhale uuku o Ohetona, e Leone--he wahi kulanakauhale ano hauwalaau ole--ua mahelehele ia na hale mai kekahi hale mai me na kihapai ame na kumulaau. I like ole me na kulanakauhale liilii e ae, a o na kanaka hoi me he mea ia aole lakou i kamaaina aku kamaaina mai, no ka mea, aole ou lohe aku e holoholo olelo mai ana; na kanaka, na hale, na alanui, na mea e ae a pau he oneoneo wale no. Aia ma kekahi kihi o ua wahi kulanakauhale la e ku ana kekahi halepule. Na halepule hoi i ku me he kia hooma@ ia i ka wa o ka ina e hoi@pu mai @ puni oia: ke kahunapule, oia ka @ Barane."

            "Pehea @ hai mai nei i k@ mau mea a pau ia'u?" i ninau aku ai o Leone.

            " E hoomaopopo koke aku ana no oe," i pane aku ai ka Haku Sanadoa. "Ka Rewi Mr. Barane aia kona mau makahiki maluna o ke kanaono, a oia, hui pu nohoi me na kanaka, na hale, na aianui, me he mea la ua pau loa lakou i ka hiamoe: aohe mea nana e hoopihoihoi aku iaia, a hoeueu ak ua i ole ia hoopuiwa aku iaia. Nolaila, i keia manawa e Leone, ua lawe ae nei au i wahi noho no'u no na pule ekolu iloko o keia wahi kulanakauhale ano molowa; aole e hoomaopopo mai keia mea ia'u; ua hiki ia'u ke hele a hoi mai elike me ko'u makemake; alaila au hookomo aku i olelo hoolaha no ko kaua manawa e hoohui ia ai ma ka berita maemae o ka mare. Na ke kahunapule noo, a punahele e heluhelu mai ia kaua me kona leo ano makahiamoe: "E hoolaha aku ana i olelo hoolaha mare no ka manawa mua loa mawaena o Lancelota Sanadoa ame Leone Noela.' Aole e hiki i kekahi mea ke lohe moakaka mai na inoa, a i na o ka poe i lohe, aole lakou e hoomaopopo ana, no hea la laua, alaila aohe e loaa ke kumu nana e akeakea mai: e loaa ana no anei e Leone?" Me he mea la e akaaka mai ana ka wai i kona wa e o-we la maluna o na pohaku. "Me he mea la e olelo hou mai ana no, aohe mea nana e keakea, aohe kumu nana e hoohihia mai."

            "Aka," i ninau aku ai o Leone, me ka pihoihoi, "ua palekana anei ia e Lance? Ina paha e lohe ana a hoomaopopo mai kekahi mea i na inoa, alaila pehea iho la?"

            "Aohe mea e maka'u ai. Aole mea e hiki ke hana ia a pau me ka loaa ole o kekahi pilikia; aka, aohe pilikia o laila--oia hoi, aohe a'u mea e maka'u aku ai, a holo. Ke hooia aku nei au, aole hookahi mea kino iloko o kela halepule e hiki ke lohe moakaka mai i kela mau inoa. Ia manawa oe e ike ai ua hooponopono au i na mea a pau. Alaila, i ka pau ana o keia mau pule ekolu, oia iho la ka wa a kaua e halawai p uai ilaila i kekahi kakahiaka malie maikai, a hoohui ia kaua ma ka berita maemae o ka materemonio. He hoaloha ko'u e hele mai ana e a'u, i mea ku hoike. Mahope mai o laila, ua manao au e hele kaua no Ladana, a ilaila au e hoolauna mua aku ai ia oe me kuu makuakane; mi ilaila aku e iho aku ai kaua i Kawedoa i kuu makuahine. Ua makemake anei oe i kela mau manao hooko, e Leone?"

            "Ua oi aku ko'u makemake ina e hiki ia laua ke lohe mamua'e o ka manawa," i pane aku ai oia me ke kaumaha pu o kona leo."

            Ua ano kaumaha mai la nohoi kona (Haku Sanadoa) helehelena elike ohoi me ko Leone.

            "Aole o'u makemake i kela," wahi a Leone i olelo aku ai, me ke ano haalulu. "Ua oi aku kuu makemake e wehe ia ae na mea a pau a hamama me ka hookamani ole."

            "Aole loa pela. No keaha hoi, e Leone, aia ihea kau kumu? Ina no o kou uncle kekahi e lohe ana, e hoao mai ana oia e keakea. Iloko hoi o kona ano ulolohi, hoomaloka, a hoopono ma ka noonoo ana, e manao mai ana o oia he mare opiopio loa keia, a ua ike no oe ia mea. E kamailio mai ana oia no ke ano o ke kulana iwaena o na kanaka, ka lakou mau hana ame na ea e ae o kela ano keia ano me ka waiwai ole. E malama no kaua i ka kaua mea huna ia kaua iho no, e kuu hiwahiwa, kuu milimili hoi e, ina ua manao kaua he mea ia e pakele ai. He oiaio, e Leone, ua aloha mai oe ia'u a ua lawa ia no kou mohai ana i kou mau makemake a pau no'u nei maluna o keia kumuhana a kaua e hunakele neu."

            Ua hapai ae la o Leone i kona poo iluna a hoopili aku la me kona (Haku Sanadoa).

            "Ua aloha au ia oe, a ua lawa ia aloha no ko'u haawi ana'ku i ko'u kino e make mahope ou, e kuu Lance aloha, a malia paha, na ia aloha o'u e lawe mai i ka pilikia maluna ou. E kuu aloha e, he hookahi wale no mea nana e lawe mai i ka pilikia maluna o'u oia keia, o kou lilo aku mai ia'u aku, oia auanei ka mea nana e pepehi mai ia'u. Ua lohe mai ia oe ia'u, e Leone, aole ia he mea e hana mai ai ia'u a wiwi, a nanakea hoi mahope o ke ano o na ipo i hoowahawahe, aka, he mea no ia e pepehi mai ai ia'u. Mai noi mai oe ia'u e haalele koke ia oe, no ka mea, aole au i paupauaho i ka pulana ana mai i kou aloha. A, e kuu aloha, e ae mai: mai noho hoi oe a hookaumaha mai ia'u me na haneri kumu manao keakea--aole, aole loa hookahi. E haawi mai i kou ae, a e olelo mai hoi ua hoohoio pono kou manao i ka'u mau mea i hoolala ai. Aohe mea e hiki ke hoole aku i ke noi haahaa a kela helehelena u'i a opiopio, me na maka aloha, na huaolelo palupalu ame na honi oluolu ana; aole hiki iaia ke pale aku i keia mau mea a pau; he oluolu maoli no ke aloha ia mai me ka oiaio. E malama pono oe i ka mea huna a kaua mai kela makuakane hoopono, a maikai ou," wahi a ka Haku Sanadoa i olelo aku ai, "o hele aku auanei oia e hai ia Kauka Hawe; e pono oe e hoopaa mai i olelo hoopaa me a'u, alaila, e Leone, kuu hiwahiwa e, e hana oe i ka'u mea e kamailio aku ai, a e lilo hoi oe i wahine aloha na'u, mahope o ka hala ana'e o na pule ekolu."

            "Ae, ke hoopaa aku nei au i ka'u olelo hoopaa me oe, e kuu Lance," wahi a Leone i pane aku ai, me kona leo nahenahe, a e hoalii mai ana hoi ka malamalama o ke aloha maluna o kona helehelena u'i a onaona.

            "Nolaila, e honi mai oe ia'u, me kou mau manao maikai a manao aloha, a e lilo ia honi aloha ana a kaua no ka hoau ana i ko kaua hoopalau."

            Ia wa o Leone i hapai ae ai i kona poo iluna a hoopili aku la i kona mau lehelehe me ko ka Haku Sanadoa a honi aku la iaia no ka manawa mua loa.

            K mau hou aku e Leone, i na ke aloha, he ai liliha.

            "O ko kaua hoopalau ana iho la keia," wahi a ka Haku Sanadoa i olelo aku ai; "nolaila, i keia manawa aohe pahi oilua nana e hookaawale ia kaua. Leone, ke kali nei au no kau olelo hoopaa, no ka haawi ana'ku ia oe i keia."

            Ia wa oia i wehe ae ai i kekahi wahi pahu uuku e waiho ia ai o na mea gula, a lawe mai la mai loko mai ona i kekahi komo-lima daimana.

            "O keia ka mea a na lede e kahea ai he komo-lima hoopalau," wahi a ka Haku Sanadoa i olelo aku ai: "e ae mai oe e hookomo aku au iloko o ko manamana lima."

            Ua kuemi hope aku la o Leone, a olelo mai ia, "E Lance, ke hoomanao la no anei oe i na huaolelo o kela himeni au i himeni mai ai ia'u.

            "He komo-lima i hoopaaia me ka olelo hoopaa kana i haa@ aku ai iaia.

            Ame na olelo hoohiki hoi e ke aloha kana i olelo aku ai."

            "He kupaianaha kou haawi ana mai ia'u i kekahi komo-lima ma ka'e o keia kahawai."

            "Me he mea ia aia oe ke noonoo ia, he olelo kauoha ka ka wai e hoike mai ana mahope mai" wahi a ka Haku Sanadoa i olelo malie aku ai ia Leone.

            "He wahi manao ko'u, i hiki ole ia'u ke hoakaka aku, aka, me he mea la ia'u, ua hai ia mai ka hopena o kela mele iloko o ka o-we ana a ka wai.

            "Ina e hai mai ana ka wai no kekahi moho'na hoolaulea, a oluolu maikai, o na hoohauoli ana a pau, me ka pili aloha ana hoi o na kane a pau i ka mea a ko lakou puuwai i paulele nui aku ai alaila e hookuu aku no iaia e hana mai e like me kona makemake. E ae mai e hookomo aku au i ke komo-lima i kou manamanalima, e Leone."

            Ia wa i hoomohala aku ai oia i kona lima--ka lima palupalu maikai hoi me na manamanalima miomio. I ka wa a ka Haku Sanadoa e hoomaka aku ana e hookomo i ke komo-lima i kona manamanalima, ua pahemo e mai la mai kena lima mai a haule iho la iloko o ka wai, a hooho ae la o Leone me kekahi leo uwe.

            "Aole i nalowale," i olelo aku ai oia (Haku Sanadoa); "aole i haule aku nei iloko o ke kahawai, eia no la maanei nei."

            I ko Leone nana ana iho ila@ ike iho la ia i ka anapa ana'e o k@ daimana iloko o kekahi wahi ki@ e waiho mai ana mawaena o kekahi mau pohaku nunui elau. Lalau iho ia ka Haku Sanadoa i ua komo lima daimana ia, a kawele iho la a maloo maikai ka ma-u-u wai.

            "E lilo ana keia komo-lima i mea nui na kou manao e hiipoi ai, no ka mea ua ho-u ia iho nei e ka wai huihui o ko wahi kahawai punahele," wahi a ka Haku Sanadoa i olelo aku ai. "E haawi hou mai i kou lima ia'u, e Leone a e lilo keia i wa oi ae o ka pomaikai nui no kaua mamua o ka wa i hala'e."

            I keia wa, ua paa pono iho la ia i ua komo-lima ei, a hookomo aku la i ka manamanalima o Leone, alaila honi iho la i ka lima keokeo ana i honi mua ai iloko o na ululaau o Lei, a olelo aku la: "Pehea no la hoi oe i piha inaina loa ai ia'u, i kela honi mua ana a'u i ko lima; a i keia manawa ua lilo ia'u ko puuwai. Nolaila, aole hoi e uhaki ia na olelo-hoohiki, a aole nohoi he komo-lima kai uhakila no kaua, e Leone e, e kuu ipo nohea, mai noho kaua a nana'ku i ka mea a ka wai e puana mai ai i kona leo mele, a olelo koa mai no paha."

(Aole i pau.)

 

UA PAU KA WELI I KA NOHO HUKI NIHO.

 

HE HIKI KE HUKI A HOOPIHAIA NA NIHO POPO ME KA EHA OLE malalo o na paahana ana o keia au naauao e kapiliia ai i ka io o ka papa niho. Aohe hanaia i ka laau hoohiamoe.

            O keia wale no kahi huki a hana niho ma Honolulu nei i loaa na PAAHANA I HOOPAAIA me na mea e ae e hiki ai ke huki, hoopiha a hoopaa i poo gula a puna paha e hiki ole ai ke ikeia ke ano e mai ka niho maoli ae, a e paa no ia no umi makahiki malalo o ka hoopaa ana, me ka LOAA OLE O KEKAHI HUNAHUNA O KA EHA.  He POE WALE NO I HOONAAUAO A HOOKUU MAIKAI IA na poe lawelawe, he poe i lawelawe mua ma keia oihana mai ka 12 a i ka 20 makahiki, a he loea ma ke poo o na mahele like ole o keia oihana. E kipa mai io makou nei, a e ike no auanei oukou i ka oiaio e ka makou e hoolaha nei. E hoike mua aku no makou ia oukou i ka nui o ko oukou lilo i ka wa e NANA MUA AI ME KA UKU OLE.

            PAA NIHO KU'I       $5.00

            NIHO GULA 5.00

            HOOPIHA IA ANA ME KE GULA            1.00

            HOOPIHA IA ANA ME KE DALA            .50

            Ua lawa ko makou inoa i ka hooia ana i ka maikai o na hana a pau.

NEW YORK DENTAL PARLORS,

Room 4, Elite Building,

Alanui Hotele.

            HE MAU WAHINE NO KAHI NO KA WAHINE.

            8 a.m.                          @ na.

 

HALE KUAI

BIBI, I'A, KAMANO

MOA, PALAHU Etc.

KAPIKI, AKAAKAI

OHI'A, UALA A

NUI WALE AKU.

 

            O keia mau mea a pau i hoikeia ae la maluna, oia ke kuaiia nei i kela mau la me ka emi oa. Aole e hoomaopopo ana ka mea heluhelu i @ olelo o keia a hiki i ka ikemaka ana.

            He nui na @ a ka maka o wae ai; mai na uha bipi momona a na @ puaa @ o Kaleponi, ka @, ka puna p@ ai me ka @, a i ole ia, ua kapiki loa po'i. "Auwe! @ "

            @ wae a pau ka makamaka. He waipaho na h@olelo ana, a he oluolu @ aku nei @ kuai.

            E @ mai. Aohe o makou la hoe--o na @ wale no.

            @ hale kuai bipi me ke Alanui Hotele, @ iho o @ o @ me @.

@

@