Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 24, 14 June 1901 — Rudolf Rasenedile Ka U'i Nana ikaili ka Puuwai o ke Kaikamahine-alii KA MEA HOI I HOOPAAHAO IA MA NA PAIA ANUANU O KA HALEPAHAO O ZENDA. [ARTICLE]

Rudolf Rasenedile

Ka U'i Nana ikaili ka Puuwai o ke Kaikamahine-alii KA MEA HOI I HOOPAAHAO IA MA NA PAIA ANUANU O KA HALEPAHAO O ZENDA.

1 kaua hiaW'' ? *9»>oh& o kaua » k*la i.ul* a*u n<-i ui «« «ku k*hl K'paka a kakou ma k-5a AOf«» o klowal no ka Ike »na Ika o kJi ««nemi ame ka lakou hana e h«n» «1. E ku aku »n» holk-n--too» ma k«la aoao ke plholhol iul oo kona pal-kana. Au «-ku la ola ma!-. !•.» a hlki i *ona hlkl ana Va 4oao • ka waapa rn«» ka llee ole »a miU e k* koa klal. Maialla ola I ku *i «o kekahl manawa lolhl loa. I ka a»M« ana aku * hlkl I na hora o ke atnnor ua Ike aku la ua wahl koa wUo bH a kakou I ka hol ana mal o ke V r« klal m? ka omole «• paa ana 1 kona ilnL Kall aku ola me ka >ul a hlkl I ka Inu ana o ua * ■ lt a • ona I k«*la walona ana e Inu nei I •*- aku .. . mu ou» «»hl knft nei a la "f °J' »«,« hlamo». K.u koke «Vu lin Ke , Kka I luna o k-l» w*»pa *"« *® e, £ ; ... u. ~he w ,h.. kok* »«• 1» ol» l Ka ,«*. n kH» ko» » Komo »wtwt lhoJ». 1 u p»» »n» o kel» lol» on» u» *»>o »»k» k..k. »ku I» ol» » fc w no * R » to« m*u hoalnha e noho_ mal »ni». ij« mak.m.k» nla e komo nu | k» kul*n» n k» ,ncml. aka ,» „,» u» hlkl ma k» Inaa mal a .«■ m-« mal kel» «ahl Koa m»l_A rrrok'/m». i» i "M toM(* ana oe I h"* * » OD I ae ana hol au i «.ahl makahtamoe, wahl a Keaka m m.. ,» ka ,». T: j; : ;» «o» t»l» me k» man»o " P®* kahl , K n« * h«- nol Ik» waapa <• »,!» ® a kakou. I kona hlkl ana axu 1«. ka wahl a kona mau hoa e kall mal ' ann ua lēle aku !a oia a holke aku la Tk» !a lakou. oial k. anean, ahtt n«l e hlkl mal na hora o ka wa naao ua hoohoio lho ia lakou e hoi aku „o ke kulanakauhaie. «omol pu £ a u ia me lakou kela wahi koa a KeaKa i lawe mal al a hoopaa la aku la ma kekahl ihmi paa »oa o kft aktt la lakou e moe a I ke kak f h,J *£ o nul ua 'ila ae la ua wahi koa_ ne a ik«? 1h» ola ela oia lloko o kekahi wahi like oie kona wahi maa. Nana ae la ola mao a maanei me ka hoaa nul. aka a»he he Ike la ae o kekahl mea i maa i ka Ike a kona maka. lala no e >nana ana ua komo mal la n Fitz a olelo mal la ua makemake la oia e ku imua o ka Mol o Ruritan!a. "Ka Mol o Uuritania? Ua.iUo ae nei *a paha o Mlkeia ka Moi o Ruritanl«a? "i leaha la kona makemake ia'u?" w * h im wahl koa nei l noonoo iho ai oiai oia e Hiw-e i» ana imua •> ka Mol. I «ona ik.» ana aku he kanaka okoa ua ■ntil W»a kona pulwa. Nana pono mai la xa Moi laln a pane mai la.me keia mau nuaolelo: "K ke koa. ma knu ano he Voa. a h»- niea maa mau ina koa ke kupaa mahope o ko īakou mau aiakai. noialia ke oiolo.mua aku nei'au 'a ne 'he eluA wale no alahele nou. Hoike mal me ka pololel I ka'u mnu mea a pau * ninau aku al. ola oe. Holke ole mai .oe o kou la hope loa keia e hami al. :Aole kela he mau olelo paanl. aka he ■mau olelo olalo loa. Nolaila. e noonoo -pamn. lna oe e holke mai ia makou e TTima pono no makou i kou ola a aole loa oe e hoopolno ia mal e Mlkela ame kima mau koa olal makou e ola ana. ' "Wakemake.au e holke mai oe I na poe « loa e hoopaa plo ia nel e Mikela ma kela kakela ona e me kou Ike." a ka Mol. M Ra, manuin o ko'u holke ana aku I kHa mau■ mea makemake wau'e hoike mal oukou la'u I ko'u kumu i hlkl mal I keia wahl. T ka po nei ua hoi aku nrau ma ko'u wahi lumi. a i ko'u ala «na ae n»>l i keia kakahlaka he waht «okoa ko"u »» moe ana."

"Aohf» kH:i ho manawa n«» ia mnu ololn uaiwal ol'». o ka makou wale no noi in ot>.»» hai mai ola na ■men J ninau ia aku n*'i ia of." wahi a V* Mol. "PHa in n«> hoi paha, aka ua maox>of»o «>lt» in'u k«>'\j hiki ana mai i kela wahi malihini. Va pupule ia paha wau -4 hikl mai ai ia nel a pehea la? Ina ua pupul<* ia wan hn mea makehewa ko'u nolke ana aku I keia mau ninau a oukou e ninau mai noi ia'u." "Ina aole oe e hoike koke mat ana i i nlnau aku nei la t>e. e pupule io ana oe. owal ka poe e hoopaa ia nel m&loko o kela kakela? E hal mal me ka nwiwl Joa o kauohn koke aku wau t keia mau koa e lawe ae l kou oia." "A—a—e. o—o ke kelklalil. he kauka, a he wahi kanaka okoa Iho no i ka-peki-'.o Josef." wahl ana !*pane mai ai moka'u. "O ka pa upono ae 1& lfena o na kanaka e h«x>paa ia nei maloko?" wahi » ka Moi.

"R. o ka pnu ae la no U." wahi a ke Jkoa. 'K hopu koke «ku fala a lnwe aku . e okl ;*# I kona poo. Ke a'o mal nel ota ia kakou I ka h«x>punlponl me kona mimao aole kakou I lk« Ina poe a pau loa » hoopaa la nel ma k«!a wahi. Hopu akn iala." wsth{ a ka Moi. "A—a—Ua hol e hopu koke mal. I7a polna āku nei la'u hookahl l ko*. O— <v-ke Kalkamahlne AIU Flavta kekahl e» tioopaa la nel ma kela wahl." 1 ka lohe nna o ka Mol I keia mea \ia lik* la me kekahl poka pahu I hookui mal I kona klno. tTa kulou Iho la V«>n& poo i lalo a kulu mal la kona mau walmaka, "Ke manao "nel au ala. oe l ka poll pumehana « kou home aloha ela tra oe iloko o ka llma o kela kanaka pmwal eleele. Teh«a la hol oe I ka--Ir>u hoopunlpuni mal al I keia leka «aTu?" l-a kulou Iho ola no kekahl mamwa lolhl a ea ae ta kona poo. tmu la oe e holke mal I na mea a pau loa e piU ana l kela iKalkamahine. Whea kona ola kino? Ala mahea kona wahl e malamala nel? H«aha ola na Mlk«ta? <X hoike mai i na m«a a pau loa au l Ike nona.** "I kona hlkl mua loa ana mal ua mok«ha malkal kona hel«hel«iva. I ko*u lawe ana aku laia a hoopaa maloko o'ka pa-hao l hoomakaukau la nona ua ltfh« aku au lala « kkh«a-ana: *0. Ru<lotf. Ru4otf. com« to m«.' Ua «mi mal kona klno a ano halkaa kona helehelena I ke4a manawa. Makemake o Mikela « ae mal kela kalkamahlne. aka I kekahl ?a o<a4 a« e kti kokoke ana ma ka wth!

kna u i » ia u* aku i< a 3 j i i M!k>>la i k* »na aka f a* •■ ":u * j wafcir* nana. t*» os-?lo _maf «i aua kaikamah'ine nei a/>l« loa e|1 i.> - i:i" i xahin»- nana a hfki i ic«na.< rak» m*. «>Ut ua Ulo kona puuwai aia 1 kahl ** *• u*f mau ana oia i na la 1 » i, a « |..*. ōka m-ea nai wale no M s'»na *-afca oia kela Rndolw am? kona ! makuahiM. E kah<-& tnau otaja| ' N"ut ko makou aloha lala. axa, n.>n-i n.. *a ti»*a I ><* a * "'" " " !o ', »it;« na I» K*iM«m ****-"__ j • i a :>»> u» i.i» a AO,e nooi •* aka n, k-la kanaka puuwa! el»-•, 'o]*- K ike ana oia ika manawa e mlftt; ai ola no keia hana ana t hana ai. Aole u* m«* *«« p°° a h,ltl 1 , k< T l^T ana la'u. Ke hoopaa la ol* !oko o kekahl pa-hao wahi.au? Ola auanei ka pololel?" -Ae aia oia maloko o kekahi pa ha«. T'a maka'u o Mikela o hookuu malu ia k»la kaikamahine e kekahi n >na koa, o l ole wawahi la mal paba keia lumla Ilio aku keia kaikamahine. nolaila ua | kuai oia i wahi paa ioa e hoopa* ia^*l, keia kaikamahine. Aia no ke kl o j k» ia puka. Aoie oia e ae e haawl mal T keia ki ia makou. E ana ola e ike i keia kaikamahlne I na manawa a pau ioa. E noi mau ana hol laia e ae mal e Mo i wahlne nana." "Ua lawa keia mau olelo an& nona. A pehea ke keiklalli au I oleio mai ne! arn p ke kauka ame Josef? E h*>ike maJ • ir.e ka oialo. E hoomaopopo ne ina oe !t. hai mai I ka mea oiaio e pakeie no

•O ke KelklaM ko lakou mea nawaliwali loa. Aole ona al nul l ka al. No kahl kauka ame Josef he al n>al no l;>.ua i ka aJ. Lohe mau ana au i kahi kauka e olelo ana i kona 1010 i kona ae ana e hele mai i keia wahi a paaplo o!a. No Josef hoi e manao mau ana oia e hlkl mal ana no Ka mauawa e hiki mal al o kekahi kokua a b*mo aku lakou mai k(fia wahi akuu 0 lakou ka makou poe ike mau, no "ka mea ua ae ia makou e ike la lakou/' •'Ala ia wal ke kl o ko lakou mau lumi kahi i paa ai?" wahi a ka Moi. "Aia ke ki b keia iumi 1 kahi kuene nana e lawe aku ka lakou mea ai. Oia ka mea komo mau iloko o keia lumi a I kona manawa e komo ai hele aku makou e nana i keia mau paahao." "He ehia ka nui o na koa e noho nei ma keia Kakeia?" wahi a ka Moi. "Mamua aku nei he eono wale no makou, aka 1 ka manawa i hou ia ai kekahi koa i ka pahi e kekahi mea i ike ole ia ua hoonul hou ia ae na koa. I kela manawa he umlkumamalima ka nui o na koa mawaho ae o Mikeia. He poe koa ikaika waie no keia a pau loa. He punahele hoi o Mikela ia laJtou." "Ina oe e ae mai e kokua ia makou a hiki i ka loaa ana o keia mau paahao ia makou a puka iwaho nei e haawi no au la oe l kekahi makana nui. Pehea e ae ana no oe ia makou e hele pu ine oe a kokua oe ia makou i ka hoopakele ana mai I keia mau paahao?" "Ae. Ke ae aku nei au e kokua ia oukou ma na mea a oukou a pau loa e makemake mai ai. Ua. kamaalna ia'u na mea a pau ioa e pill ana i keia wahi. T- a hiki loa i'u 'ke iawe-aku ia oukou a hiki l ka wahl e hoopaa ia nei o.keia jmau paahao." ; I "Mai kolohe oe ia makou" no ka mea lna oe e kolohe ana o kou hora hope loa |ia o ola ai ma keia ao. Mai manao oe o kou pakele ana mai ko makou lima aku i keia manawa oia kou mea e pakele loa aku ai. īna e hoao e kolohe mai ia makou e ike ana no oe i ka manawa e loaa inai ai ia oe o kekahi mau piilkia ma keia hope aku. Nolaila, e hana 1 ka hana me ka poioiei a e loaa no ia oe ka maha ma keia hope aku. Ina oe e hana maikai a loaa ia Jmakou keia mau paahao ua hiki loa ia'u ke haawi aku ia oe i kekahi makana maikai ioa no keia hana au." "Ae, e kuu haku. e kokua no au ia oukou e like me ka oukou makemake. Ua moloa ia wau i ka noho paahao ma kela \vahi a ua hauoli loa hoi i ko oukon kii ana ae nei ia'u a hoopakele mai keia wahl mai. Mai maka'u mai oukou ia'u e kuu poe haku. E lawe aku no au ia oukou a hiki i ka paapio ana o keia Mikeia la kakou." "Ina he oiaio kaii mau mea e olelo mai nei ia'u alaila he mea pono loa ia kakou ke_heie koke aku I kela manawa

e nana i ka kakou hana kupono. Manao wau e 'noonoo koke kakou i keia mea i keia manawa. Ka'u -e manao nvi e hoi aku oe i keia manawa a hiki imua o Mikela a olelo aku oe ua uhai mnl oe { kekahi mau enemi i ka po nei a oia kou mea i hiki ioa mai ai i ka liiUilaau. l'hai mai oe ia lakou a hiki |l ka puka ana iwaho o ka uiulaau. aka aoie oe i ike mai owai la lakou. I kou lmi ana mai ua maiuhiluhi oe a moe ma ke aiaheie. I kou ala ana ae ua malamalama a hoomaka koke oe e hoi mai no keia wahi. I kou manawa e ae ia mai ai e hoi hou aku me lakou, alaila, e nana pono mai oe ia makou i keia po. K hele aku ana makou, ma ka hora ewalu. I kou manawa e ike mai ai la makou. alalla. hele oe e hooialau 1 kela poe koa a hfki i ko makou kau ana ma kela aoao. Ia manawa oe e hui mai ai me makou a paio aku kakou i keia poe. Pehea keia manao? E hoo- ; manao oe o ka hana pololei ke ola a he ] make ka mea loaa l *ke kolohe," wahl;

k a ka Moi. "Ae he pololel kau mau mesl e olelo ' mai la e ka Mol. Aole oukou e niaka'u ' la'u. lTa hoowahawaha mua au la Ml--1 keia mamua o kou hikl ana mai imtta 0 oukou a nolalla ua hauoli ioa au I kd loaa ana o kela manawa e a'o ia aku al ola no kana mau hana ino I hana mal al" Me keia mau olelo ua lawe ia aku la oia e kekahi o na koa a kokoke I ke Kakela a hookuu la aku la. Hol aku la oia a hikl lmua p ke Kiowai e waiho ana no kona waapa. Kau aku la oia a hoe aku la no kela aoao. I kona kokoke aku ua kahea mal la ke ko& owal Olelo aku la ola o Bob. N'inau - -' keia koa I ke kumu o ka lolhl | 1 - kana hel« ana a hoike aku Ia ola - Hke me ka mea I aoao ia aku ; i , - ' Vai ua haohao o Mlkela i kona naH>v ana ua lawe la aku la ola imu» • e hoike aku i ke kumu o k«!?a >iowaTe ana. • Kt> n mal nel paha oe e kuu hoa uh,- '010 I keia mau ipo a kaua ala 1» i» . «. *ka makuahine okaul Fiav|a l k- manawa? Nolila, e hull Ikl a« kaua a nana aku laia. Kali mal ola o ka hoi aku o kana kaikamahine a hala loa ka manawa i'manao la. Hoouna mal ola I kona mau koa « hel« mai e hull ,4 kana kaikamahine. Hol aku k i \ mau koa a hoikē aku ua olelo la mai ua hoi mai ola no ka home n«t Ik« < la kona makuahlne h« mau hana k-' kekahl I tMa la. t T a manao '■ uk na mu« malu kana kaikamahī; ,- m* kona 0» ol« a ua maka'u

•ea , ka. hoike mai i keia mea. iaia. , Honlw>K> iho la oia <:• hele akti e h'i>i ki»r>a v.a£il i he!e ai a ina e !<oa aku aJa makemake oia e 'Ke i ke kuoau > X#*la hoi o!'- aua mai i ka i | l La. uku iaia. Me feona niau { i piha I ka huhu ua brite aku la o'a ei kauoha 1 kikiki nona ke kaa ahi * - ho!o m«.l ana no R«untania. H«u aKu : la ola 1 kona !umi » hootnakauka;i iho ( la I leona mau lol* no ka. hel«-- mai. Aoibe T*ahi manao aloha iloko ona, aka ua pfha ioa ia oia i ka huhu .no keia tsalowale ana o kana kalkamaWa* a hoi ote aku i ka maoawa i haawl ia mai lahi e hol aku. t kona makaukau ana ua heie mai ia ota. Kau mafuna o ke kaa ahi o kela la a i kekahi ia ae i ka auwhaa ia e hiki loa mal ai I Ruritania. Aoie ©fa i kamaiiio me kekahi mea a hikl wale no i ke kokoke ana mai o ke kaa I kana wahi e hele t»I.

Nana mai )a oia i ka nani o ka irfu- j laau a puana ae la oia me ka oia • no ka ka mea I make loa ai kuu kai- ? kamahlne 1 keia waht He nani maoli nrv Owal ta kela 'kanaka ana 1 mare ibo nefT j Oiai he mau mea kekahi l hana iaj maiaaa iho o keia manawa nolaila e I haaleie kaua iaia a huli ae a nana i ka | kaua Moi. Haalete aku nel kaua i kahi jkoa a lakou 1 hookuu aku ai e ku ana ! tmua o Mikela. Ninau mai la o Miikela 1 kona kumu \ nalowale ai. Ho(ike aku la oia e like me kana mea i j a'oa'o ia mai ai. Nana pono rnai la o I Mikela laia a olelo mai la: "Mai hooi punipunl mai oe. Ua hele ka aku nei oe e hull a ua Ike ia aole «e ma kena | mau wahi au e holke mat nei. E hoike ;koke mai oe 1 ka oialo o make loa aku ioe ia'u i keia manawa. u j (Aole I pav.)