Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 26, 28 June 1901 — Page 3

Page PDF (1.73 MB)

This text was transcribed by:  Michelle Lindberg
This work is dedicated to:  Kolu, Tita, Kale - For your future

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

HOOLAHA KUMAU.

_________________________________________

Ka H@i Alahao ame Aina o Oahu

Mahope aku o Januari 1, 1901.

 

(PICTURE OF TRAIN)

 

Manawa Holo

WAHI HOOLULU.   Waianae, kaa        Waialua, kaa        Waianae, kaa        Wili o Ewa.

(Mai Honolulu aku.)    huikau na la apau    ohua, na la apau.            ohua na la apau. 

                                    koe ke Sabati.  

                                                A.M.                P.M.                            P.M.                P.M.

Honolulu.....                            7:1@               8:10                             5:10                 5:10

Manana......                             8:0@               3:43                             5:30                 5:30

Wili o Ewa..                            8:@7               4:08                             6:10                 6:10

Waianae......                            9:2@               4:43                             .....                   .....

Waialua.......                            @                    12:00                                                   .....

 

 

WAHI HOOLULU.   Wili o Ewa, ka                 Waiaina, ka               @ na la apau       Waialua.      Wili o Ewa

(Mai waho mai                        ohua, koe            ohua, na la                 kaa huikaua        kaa ohua      kao ohua.

ai Honolulu.)               ke Sabati.           apau.            @, koe e Sabati.  na la atpau.

                                   

                                                A.M.                A.M.                A.M.                P.M.               

Waialua.....                              .....                   6.12                 .....                   2:39                 .....

Waianae......                            .....                   7:12                 10:09               3:56                 .....

Wili o Ewa..                            5:50                 7:47                 10:59               4:32                 2:4@

Manana......                             6:15                 8:07                 11:3@                                     1:10

Honolulu.....                            6:50                 8:40                                         5:26                 1:4@

                        G. P. DENISON,

                                    Luna.                                                               F. C.SMITH.

                                                                                                Luna Kuai Palapala Ho@

____________________________________

-------------------------------------------------

LYLE A. DICKEY

_____

Mai na Mokupuni mai.

            E hookoia na hana pili kanawai apau Kihi o Alanui Betela me Moi. P@@.

________________________

Metropolitan Meat Co.

(Hui Kuai Pipi @tropolitan.)

 

G. J. WALLER, (Wala) - Luna N@

198 Alanui Moi.

 

Poe Kuai a Hoolako i na Moku

ME

na Io Pipi, Hipa a pela'ku.

 

E loaa mau ana na Manu ame na Kamano i hoohu'ihu'iia iloko e

ka Hau.

Makepono ke Kuai i na I'o Pipi ma@ nei.

TELEPONA HELU - - @

            2788-@

________________________________________

Ola Nawaliwali

MAMULI O K E

KOKO INO.

_____________________________

 

            E heluhelu iho i ka mea i hanaia o ka Ayer Laau Sarasaparila no ka Rev. E. P. Wilds, he misionari kamaaina loa maloko o ke kuianakauhale o Nu Ioka a hoahanau nohoi o Lunakawana@ Wilde i make, he kanaka kaulana:

            "No na makahiki lehulehu he luahi au na ka ma'i pa-palahu ame na ma" @e @, i puka noloko mai o ke koke ino. Ono ole mai la ka'u ai, a nawaliwali mai ko'u nui kino apau. Mamuli o ko'u ike ana ke oia ana o kekahi poe e ae no ke lakou inu ana i ke Laau Sarasaparila a Ayer, ua hoomaka iho la au e inu i ua laau ia. A ua ONO AE LA KA'U AI mai ko'u inu mua loa ana mai no i ua @au la; alaila, hoomaka mai la ka maikai o ko'u ola. He haneri pa-kemeta ka  oi o ko'u ikaika ae o keia wa, a ua loa mai keia mai ka LAAU SARASAPARILA MAI A AYER, ka laau ho@ a'u e hoike aku nei me ka oiaio, ola ke pookeia loa o na laau hoomaemae koko i ikeia."

            No na ma'i apau i loaa no'oko mai o ke koko ino e lawe i.

Ka Ayer Laau Sarsapailla.

________________________________________

KA AYER HUAALE   Ka Laau Hooia no ka @ @ A waa wa@ o ka @

______________________________

Ke pookeia o na laau no ka malama

ana, ka hooulu ana me ka hoonani

ana i ka lauohe, oia ka

 

Ayer Laau Hooulu Lauoho.

 

            Aole e kepia ke poo, oia na ma'i puupuu, aole hoi heleiei ka lauoho.  @ maloohaha mai ka  lauoho, hinawenawe a ano hina mai, alaila, na he@ laau e ho'iho'i hou ae a kona ano @@ a hooulu lupalupa ae la i ka lauoho Ma na wahi apau, e keia Laau Hooulu Lauoho a Ayer ke pookeia, a ua @ ia i punahele a i hoapili no na la@ ame na keoainana.

 

Ayer's Hair Vigor

I hoomakaukauia o

 

DR. J. C. AYER, Lowell, Mass. U.S.A.

___________________________

Na @ @ mai a@ @@@@@ o ka @.

_______________________

Hollister Drug Co. Lt.

No Agena ma ka Poo@ @Hawaii..

______________________________________________-

Ke Kinowailua

I KE KULUAUMOE

______________________

 

            Oiai he mau pule loihi ae nei keia mai ka manawa hope loa a kakou i ike ai ia Bernic, ka kakou ipo aloha he mea maikai e hoi hope iki aku ko oukou mea kakau i maopopo ai ka wahi a kakou i haalele hope ai iaia.

            Ke hoomanao nei oe e kuu makamaka heluhelu i ko kaua ike hope loa ana iaia ua pakele mai oia mai ka paa ana i ka lima o kana kane, ka Haku Opio o Ketawina. Ke hoomaopopo nei oe e kuu makamaka heluhelu i ko kaua haalele hope loa ana ia lakou e hookani pala ana o Silivia, a e ku iho ana hoi ka.Haku Opio a nana iho i ka wahine ana i manao ai e lawe i hoa nona no keia mua aku, oiai ua haalele mai iaia kana wahine i aloha nui ai, kana Bernice aloha. Oiai laua e nana ana kekahi i kekahi aia hoi ua iho mai la kekahi mea kino iloko o kona aahu kili ka a ku malia ma ka puka e komo mai ai i ka lumi a laua e hooheno ana. Wehe malia maila oia i ka puka a i ka huli ana aku o ka Haku Opio aia hoi e ku mai ana imua ona kekahi mea kino kanaka i like loa kana Bernice. Nana hou aku la oia a he oiaio aohe he mea okoa, aka a kana Bernice no. Ia manawa oia i haalele iho ai i kona ku ana ma ka aoao o Silivia a hoomaka aku la e hele i ka wahi e ku mai ana keia mea i like loa me kana aloha. Ua ike pu aku la o Silivia i ke ku mai o Bernice a ua nui loa ae la kona inaina.

            I ka ike ana mai o Bernice i kana kane e nee aku ana imua ona ua haalele koke maila oia i kana wahi e ku ana a hoomaka aku la e holo mai iaia aku. I kela manawa i uhai aku ai ka Haku Opio o Ketawina mahope ona me ka makemake nui e ike ina ia o kana mea i aloha ai, kana wahine i make imua o kona alo a i kanu ia aku hoi ma ka wahi waiho o na kino make o ka ohana Ketawina. Ua ola hou mai auanei oia a i ole he kinowailua wale no auanei keia mea a@ e ike nei. Me ka mama nui @ uhai aku oia mahope o keia kino e holo ana mamua ona. Ike aku la oia i ka nui maoli o kona mama i ka holo. Ua mamao loa mai iaia mai a ua ike iho la oia aole e loaa ana iaia keia wahine a ka mama nui wale aku, aka, no ka nui loa o kona makemake e ike iaia ua hoomau aku la no oia i ke alualu ana. I keia manawa i kuia ae ai ka wawae o ua wahi lede nei a hina ana i lalo. Ua ala ae la oia me ka eleu nui a hoomaka hou aku la e hoio me ka mama nui. Ua kula hou ae la no kona wawae a hina hou i lalo a i keia manawa ua kokoke loa ka Haku Opio. I kona ku hou ana ae i luna a hoomaka e holo ua paa aku la ka lihilihi o ka lima o kona lole i ka Haku Opio. Me ka eleu nui ua huki ino ae la ua wahi lede nei i kona lima a moku mai la ka lihilihi o ka lima o kona lole a hoomaka hou aku la oia e holo. Uhai aku la ka Haku Opio mahope ona a hiki i kona nalowale ana iloko o ka malapua. Ua huli oia ma o a maanei, aka aole i loaa iaia.

            Oiai oia e huli ana ua pee iho la o Bernice @a kekahi wahi i ulu nui ia e na mea kapu. I kona nalowale ana aku ma kekahi aoao o ka malapua ia manawa i ku ae ai oia a holo aku la no ka hale. Wehe aku la oia i ka puka a iloko o kona pihoihoi nui ua hoohamama iho ia no oia i ka puka a holo loa aku la no kona wahi lumi iluna loa o keia hale nui. Iaia no a hala aku iluna ua puka mai la o Silivia mai loko mai a i kona ike ana i ka hamama o ka puka ua hoomaka koke aku la oia e noonoo aia iloko o kekahi wahi o ka hale keia wahi wahine ana i inaina nui ai. Ua pii ae la kona huhu a pii koke aku la oia i ka lumi e noho ana o Ragi, kana wahine kaua maikai. Ua hoike aku la oia i ka hiki ana mai o keia wahine i ko laua manawa e hooneno ana me ka Haku Opio ame ka uhai ana aku o ka Haku Opio iaia. Hoike pu aku la oia i kona puka ana mai a ike i ka hamama o ka puka o ka lumi e pii loa ana i ka lumi o luna loa.

            "A-ha, ina pela ua pii aku nei oia i laila e hoololi ai i kona lole. E waiho mai oe e kuu hakuwahine ia mau mea ia'u a na'u e imi aku iaia a loaa a hoopau aku i keia mau hana ino ana e hana mau mai nei. Mai hookaumaha i kou noonoo e kuu haku wahine, aka e hoi aku i ka lumi o kali loa, mai ka Haku Opio i kona manawa e hoi mai ai," wahi a Ragi.

            No ka ike o Silivia ua aloha keia wahine iaia a e hana ana hoi oia i ka mea e kaawale loa aku ai keia wahine mai keia wahi aku ua hoi aku la oia i ka lumi hookani pila e kali ai no ka hoi ana mai o ka Haku Opio mai kana huakai alualu mahope o keia mea ana i manao mau ai he kinowailua. I kona iho ana mai i ke alapii ua halawai mai la oia me kona keikunane. Ua ala mai oia mai kona hiamoe mai a e ku ana iloko o kona lole moe-po. Ua lohe mai oia i ka halulu o ka hale ame ka poe e holo ana iluna a i lalo a maopopo ole iaia heaha la keia mea a hana ia nei. Nolaila i kona ike ana mai i kona kaikuahine ua pane koke mai la oia me keia mau huaoleleo:

            "Heaha keia halululu o ko kakou hale? O ka hiamoe iho hoi ia ala i keia mau hookamumumu like ole a oukou. Heaha keia pilikia nui?" wahi a Gilebeta Monk.

            "Aohe mea a aku.  Owau wale no kei pii mai nei iluna nei e kii i kekahi buke himeni i poina ia'u maloko o ka lumi o Ragi a e hoi hou aku ana wai i ka wahi a ka Haku Opio e kali mai nei ia'u," wahi a Silivia.

            Ua nana pono aku la o Gilibeta i kona lima a ike aku la aohe buke himeni. "Olelo mai nei hoi oe i pii aku nei oe no ka buke himeni, aka aohe mea ma kou lima." Kupu wale mai la no na noonoo iloko ona he mea okoa kekahi e hana ia nei a nolaila ua hoi koke aku la oia iloko o kona lumi, wehe ae la i kona lole moe po a komo iho la i kona lole a puka hou mai ia i waho. I keia manawa aole i hoi mai ka Haku Opip mai kana huli hele ana i keia mea kino ana i ike maka ai a i lilo mai hoi ka lihilihi o ka lima o kona lole ma ko ia nei lima. I ka ike ana mai o Silivia i ka puka ana aku o kona kaikunane me kona lole ua nui loa kona huhu a kauoha mai la iaia e hoi iloko o kona lumi.

            "E hoi oe iloko o kou lumi e Gilibeta. Ke makemake nei maua e kamailio i kekahi mau mea @una a aole o maua makemake e lohe mai oe ia mau mea. E hele koke o hiki mai ka manawa au e mihi ai." wahi a Silivia.

            "Hum," wahi a Gilibeta i olelo iho ai iaia iho. "Aole loa wau e ae a ku ana e hookaawale ma keia wahi aku. He mea ano nui kekahi i hana ia iho nei maanei a he makemake nui ko'u e ike ia mea. A-ha heaha keia?"

            I keia manawa ua lohe ia aku ia ka halululu mai o ka wawae o kekahi mea e hoi mai ana i ka hale a iloko o ka manawa pokole ua ike ia aku ia ke komo ana mai o ka Haku Opio me kona mau helehelena i hele a haikea. Ke nana aku me he mea aia ua puiwa nui ola i kekahi mea ana i maka'u nui ai. Ua hele oia a paupauaho mai kona holo ana aku mahope o keia lede. Ua lilo keia i mea kahana nui no ka manao o Gilibeta.

            "Aole oia i hoi hou mai nei i ka hale nei?" wahi a ka Haku Opio. "Ua nalowale aku nei oia mai ia'u aku."

            "Owai?" wahi a Silivia me Gilibeta me ka pahaohao nui. No Gilibeta he mea hou keia iaia a nana ae la oia ma o a maanei me ka maopopo ole owai la keia i ninau ia mai nei.

            "O Bernice - Ka'u wahine. Ua hoi mai nei auanei oia ma keia wahi?" wahi a ka Haku Opio me ka pihoihoi nui. "My God. Ua nalowale hou no oia mai a'u aku."

            "A - ha,  ua hoi hou mai nei auanei keia Kinowailua imua ou?" wahi a Monk Gilibeta me kona mau maka e nana pono aku ana i ka Haku Opio. "Ua hoi hou mai nei no ua Akualapu nei?"

            "Ae ua hoi hou mai nei kuu Bernice. E noho ana maua iloko o ka lumi a lohe wau i kekahi leo kaumaha. I ko'u huli ana aku e nana ua ike aku la au i kuu Bernice e ku mai ana mamua o kuu alo. Ua maopopo loa kona mau helehelena, he haikea nae ame ke ano kaumaha. O kona leo i keia po aole loa ia e poina ia'u. Ua ike like aku nei maua me Silivia i keia po i kona ku ana mai nei ma ka puka. Aole auanei pela e Silivia?"

            "Aole, aole loa. Aole wau i maa i ka ike ana i na Akualapu."

            Ua huli aku la ka Haku Opio a nana pono aku la ia Silivia: Ua maopopo loa iaia ua ike laua aka ke hoole loa mai nei o Silivia iaia.

            "Ua ike no oe iaia, ua nana like aku nei no kaua ma ka puka ana e ku mai ana a ike like aku nei iaia."

            "Olelo aku nei au ia oe aole wau i ike iaia. Aole wai i ike aku nei i keia Kinowailua. Ke manao nei auanei oe e ka Haku Opio ua like wau me oe ka ike i keia kino uhane. Aole wau i loaa i kena ano ma'i a mai kuhihewa mai oe."

            "Ua nana pu aku nei no hoi kaua?"

            "Ae ua nana wau. Nana pono aku nei wau ma ka wahi au i kuhikuhi mai nei, a ina he mea kino kekahi malaila me nei ua ike aku nei au iaia." wahi a keia kakamahine maalea nui wale.

            "E kuu Haku," wahi a Monk, me ka hoao ana iho a huna i kona mau manao pihoihoi. "Ke kuhihewa loa nei oe. Ina he kino kanaka ka olua mea i nana aku nei me nei ua ike like olua, aka, aole ia he kino kanaka. He kino uhane a ua makemake oia e hoike mai iaia ia oe wale no a nolaila aole i hiki ia Silivia ke ike aku iaia oiai no nae ua nana like olua ma ia wahi hookahi."

            "Aole o'u makemake e lohe hou i kena ano olelo," wahi a ka Haku Opio me ka ula ana ae o kona papalina. "Aole he kino kanaka? No keaha mai ka mea e kino kanaka ole ai? Ua lohe wau i ka pahupahu o kona mau kapuai wawae oiai oia e holo ana. Ike i kona ku ana i ka pahu-mea-kanu a hina ilalo he elua manawa. Alualu aku wau mahope ona a hiki i ka paa ana o ka lihilihi o ka lima o kona lole, a eia ia mea maloko o ko'u poho lima i keia manawa. Ua hiki auanei ia olua ke hooia mai he Kinowailua wale no keia? Aole loa."

            Ua hoike aku la oia ia laua i ka apana o ka lihilihi i loaa mai iaia. Kulou iho la oia e noonoo no kana mau mea i ike ai. Aohe keia he lihilihi okoa aku, aka o ka lihilihi no keia o ka lole o Bernice i waiho ia aku ai ma ka lua kupapau. Aole keia he mea okoa aku, aka o kuu Bernice no, aka ua ike maka wau i kona make ana a moe imua o kou alo no eono la a pehea la oia e hiki ai ke ola hou mai. Ua oi loa aku keia mamua o ka mea hiki la'u ke hoomaopopo ae. No Silivia hoi ame kona kaikunane ua ku aku la laua a nana pono iaia.

            "Ke nui loa mai nei ka pohihihi o keia mea. Ua ike wau me ko'u mau maka ponoi i kona ma'i ana a hiki i kona make ana, ua ike hoi i kona lawe ana ia a hookomo ia ma ka hale waiho kupapau o kuu ohana. Aka me keia mau ike maka no ou, ua hiki loa ia'u ke olelo ae eia no oia ke ola nei a ua hiki mai nei ma kou hale nei i keia po. O keia lihilihi a'u e paa nei aole ia he lihilihi okoa aku aka o ka lihilihi no keia o kona lole i hoomoe pu ia ai maloko o ka pahu kupapau. O keia kona lole mua loa i komo ai maloko o keia hale a ua lohe hoi wau iaia e olelo ana i kona makemake loa i ke ano o ka hana ia ana. Ma Ladana i hana ia ai keia lole. I na he kino uhane kona pehea oia i komo ai i ka lole e like me keia? A ina oia he mea okoa pehea i loaa ai iaia keia lihilihi o kuu wahine i kamaaina hoi i ko'u mau maka?"      

            "E ka Haku Opio," wahi a Monk me ka nahenahe, "ua maopopo loa ia kakou ua hala aku o Bernice ma kela aoao, nolaila he mea makehewa ke kuhihewa ana oia keia. Ina aole he kino uhane kona alaila he kino kanaka kona. A he wahine okoa no keia e hoohalike nei iaia me Bernice a hele mai imua o kou alo. Ke makemake nei oia e makemake aku oe iaia no kona manao o kona like ana me Benice kou mea e aloha aku ai iaia."

            "Aka, o kona helehelena - He maikai a he hala ole - "

            "Aole ia he mea e hooia mai ana ia oe o Bernice keia. Malia he wahine iloko o kekahi uhi i hana ia a like me na helehelena o Bernice. E hele hou kaua e huli iaia. E hele oe ma ka Paka a e hele wau ma kae kai e nana ai iaia. E hele kaua me ka malia loa o lohe mai na kau-a hana ala mai e nana i keia mea."

            Ua ae mai ia ka Haku Opio a hoomaka koke aku la oia e hele ma kana wahi i haawi ia aku ai. No Monk aole oia i hele ma ka wahi ana i olelo aku ai e hele ana oia e huli aka, ua maopopo loa iaia aole o Bernice i waho aka aia no oia iloko o ka hale. Nolaila ua hoohele liilii aku la oia iwaho a hoi malu mai la a pii aku la iluna.

            I ka manawa a Silivia i olelo aku @ i kana kau-a Ragi no Bernice ua hoomaka koke aku la ua wahine Inia nei e pii i ka lumi ilupa e huli ai ia Bernice. Ua maopopo loa iaia aole loa e hele oia ma kekahi wahi okoa aku. Huli aku ia oia iloko o ka pouli ma o a maanei. E nana ana kona lima ma ka paia o ka hale i maopopo ai iaia kana wahi e hele ai. Ua loihi kana huli ana aka aole i loaa iaia kana mea i makemake ai. Ua hooholo oia iloko iho ona e pepehi iaia a make i kona manawa e loaa aku ai iaia. Aole ona makemake e ola mai keia wahine nana e hoohoka mau nei kana aliiwahine.

            "E pii ae au iluna nei. Ke manao nei wau ua pii mai nei oia iluna nei e hoololi i kona lole. Aneane loa e poho ko'u manaolana i keia po. E huli ana wau iaia a hiki i kona loaa ana ia'u, paa wau iaia me ka nana pono loa ana. Aole o'u makemake e nalowale hou aku oia mai ko'u maka aku. E loaa ana oe ia'u," wahi a Gilibeta Monk.

            Me keia mau olelo pii aku la oia i ke alapii lepo e pii aku ai i keia lumi i noho ole ia e na kanaka, aka he wahi noho no na iole. Iaia e pii ana ua ike aku ia oia i kekahi mea pouliuli mamua ona. Nana pono aku la oia a ike aku ia he kino kanaka. "A - ha. Loaa oe ia'u i keia manawa ano. Mai manao oe e pakele aku ana oe mai ka ike mai a kuu maka. Mai manao oe o ka pouli o keia lumi ka mea nana a huna iho ia oe. E ku malia koke i keia manawa."

            Aole i hoolohe ia mai kana olelo, aka ua neenee loa aku la keia kono kanaka ana i ike aku ai ma ka wahi pouliuli. Hele wikiwiki aku la oia a i kona kokoke ana aku hopu aku la oia, a ia manawa hookahi no ua paa mai la kona kani-ai. Pale ino ae la oia a ike aku la oia i na lima loloa o kela Ragi. Nui loa ae la ko ia nei huhu i ka hele o keia wahine e huli a kana mea i aloha ai.

            Eia mai nei ka oe iluna nei? Hookaawale koke oe mai keia wahi aku. Aole o'u makemake e ike hou ia oe e huli ana iaia. Ua maopopo loa la'u he manao huhu kou a e makemake ana oe e pepehi iaia a make. Ua lohe wau i ka olua mea i olelo ai i kekahi manawa i hala aku nei, aka aole e hiki ana ia olua ke hoopoino aku iaia oiai au e ola ana."

            I ka ike ana o keia Ragi aole i makemake ia oia e huli ua holo koke aku la oia iloko o ka pouli a nalowale aku la ma kekahi lumi. Ike iho la o Monk he heihei keia mawaena ona ame keia wahine o ka mea e loaa mua ana iaia ka lanakila. Ina e loaa ana i keia wahine e make ana kana mea i aloha ai a ina hoi e loaa mua aku ana iaia pakele ke oia. Me keia noonoo ua hoomaka koke aku la oia e uhai mahope o ka wahine Inia. Ua huli ia e ia na wahi a pau loa ana i manao ai e loaa aku @na iaia, aka aole i loaa iki iaia.  Ua huli aku oia ma ka wahi e komo ai o Bernice i kona lole aka aole i loaa aku iaia. Ua hele oia ma o a maanei a hiki i kona luhi ana a hoi aku oia no kona lumi. Aole i loaa iaia keia Ragi a nolaila ua manao oia ua hoi aku oia no kona lumi a haalele i ka huli ana i ka mea a laua i huli like ai. Aole oia i loihi iloko o kona lumi lohe aku la oia i kekahi mea i ke kikeke ana mai i ka puka. Kahea aku la oia e komo mai a puiwa oia i ka ike ana aku i ka Haku Opio o Ketawina. Komo mai ia oia me kona helehelena kaumaha a ano pihoihoi.

            "He elua a'u hele ana mai nei e nana ia oe aka aole oe ma kou lumi. O kou hoi ana mai nei no ka paha ia mai kau hele huli ana?"

            "He elima minute i hala ae nei ko'u hoi ana mai nei. Ua hele aku nei au e huli iaia ma ka ae kahakai ame na pali a ma o a maanei, aka aole loa wau i ike aku nei i ke kino wailua o keia kino uhane au i ike iho nei. Ua huli pu iho nei wau i ka hale me ko'u manao ua hoi mai nei oia a komo iloko nei o ka hale, aka aole loa i loaa aku nei ia'u kekahi mea kino kanaka mawaho ae o na kauwa o ka hale."

            "He nani ia ua huli aku la kaua a ua nele. Aka, aole wau e haawi pio ana i keia hana. Ua loaa ia'u ka mea nana e hooia mai ana aole oia he kino uhane aka he kino kanaka. Mamua aku nei o keia manawa ua manao loa wau he kino uhane aka i keia po ua hoike mai keia lihilihi aole keia he kino uhane, aka he kino kanaka maoli. Oiai ua oi loa aku kona ike i kou, makemake wau ia oe e lawe i kekahi telegarama i keia wanaao. E telegarama ana wau i ka puali o na makai kiu e hoouna mai i kekahi o na makai kiu akamai loa i ka imi i keia mea nana e hoopohihihi nei i ko'u noonoo. Ae no oe e lawe i keia telegarama? Aole ou makemake e haawi na kekahi ona kauwa e lawe no ka mea mahope lakou walaau a lilo ka hana a ka makai kiu i mea ole."

            "Ae, e kokua ana wau ia oe ma na ano a pau. E hele koke aku no wau i keia wanaao i na oia kou makemake. E hele akuwau maluna o ke kaa a hiki i ka hokele."

            Ua ae mai la ka Haku Opio a kakau koke oia ikana leka i makemake ai e telegarama ia. I ka loaa ana mai ma ka lima o Gilibeta ua hoi aku la oia iloko o konalumi no ka hoomakaukau ana ma kana huakai. Kauoha aku la oia e hana ia mai i kaa nona a kau aku la oia no kana huakai. Iaia e hele ana no ka hale telegarama ua ike iho la oia i kona hupo i ka ae ana e hele mai a waiho aku ia Bernice me keia Ragi. Ina e loaa ana e pepehi ia ana a make mamua o kona hiki ana aku i ka hale. Aka aole i hikiiaia ke huli hope. Ina oia e hoi hope aku ana e noonoo mai ana ka Haku Opio i keia mau hana. Noonoo hou ae la oia e hoolei i keia leka. Ina e hiki mai ana keia makai kiu e loaa ana o Bernice a e pau ana kona manaolana. Aka ua ike iho la oia ina aole e loaa mai ana ka haina e hele kino ana ka Haku Opio e nana i ke kumu o ka loaa ole ana aku o keia leka ame ke kumu i hiki ole mai ai o ka makai kiu. Nolaila aohe ana hana pono i koe o ka hele wale aku no e hooko i ka hana i haawi ia mai iaia. I ka pau ana o kana hana ua hoi mai la oia i ka hale.

            "Ua hiki loa ia'u ke pili aole oia iloko nei o ka hale i keia manawa. Ua puka iho nei oia a hele aku nei. O ka hana maikai loa a'u e hana ai i keia manawa oia ko'u hele ana i ka hale kaa kokoke ia nei a ninau ina ua hiki aku nei kekahi lede i laila a kauoha i kaa nona. Ina e loaa ia'u kona wahi i hele aku nei uhai no wau iaia a hiki i kona loaa ana aku ia'u." Ua hele koke aku la oia a hiki i ka hale kaa kokoke i keia wahi a kauoha aku la e hana koke ia mai i kaa nona.

            "Eia no ke kaa ua paa mua. He kaa keia no kekahi lede a makou i lawe mai ai i ka po nei a makemake oia e hana ia nona i keia kakahiaka nui, aka aole oia i hoi mai nei a ua huhu loa ke kaiaiwa kaa i kona aia kakahiaka nui e kali i keia wahine a aole e loaa ana iaia kekahi wahi pomaikai."

            Ua ninaninau aku la ua Monk nei i ke ano o keia wahine a ike iho la oia aole keia he mea okoa aka o Bernice no. A heaha ia kona mea i hoi ole  mai ai a kau maluna o kona kaa i kauoha ai? Aia no ka paha oia iloko o ka hale? Ua holo ka paha oia ma kekahi wahi okoa aku a kau maluna o kekahi kaa? Aia no ka paha oia iloko o ka pa kahi i pee ai? Ua make auanei oia i ka lima aloha ole o keia Ragi? Ua komo mai ia keia mau noonoo like ole iloko o kona poo a maopopo ole iaia kana mea e hana ai. Kau ae la oia maluna o keia kaa a hele aku la ma o a maanei aka aole oia i ike lihi aku i kana mea i aloha ai. Hoihoi mai la oia i ke kaa a hoi loa aku la no kona hale. I kona hiki ana ua anenane a hiki mai ka manawa e ai ai o ka aina kakahiaka. Komo iho la oia i kona lole a hele aku la i ke pakaukau ai. Ike aku la oia i ka puka ana mai o Ragi. Ua o'@  @a kekahi wawae. Ua pohole ia kona helehelena. Ike iho la ua Monk nei ua loaa o Bernice i keia wahine a ua hakaka laua a hiki i ka loaa ana o keia mau poholehole ma kona helehelena. Ua make anei oia? Pehea la? Aole hiki iaia ke ai pono i kona aina kakahiaka.

            I ka pau ana o ka aina kakahiaka ua pii aku la oia i ka wahi ana i huli ai ia Bernice i ka po mamua iho me ka ike ole ia mai.

            "Ke haohao mai nei paha oe e kuu hoa heluhelu aia la i hea o Bernice i keia manawa apau loa. Ua make @o auanei oia i ka lima aloha ole o keia Ragi? Aole oia i loaa i ka lima aloha ole o keia Ragi i keia manawa. Ua maopopo ia kakou kona holo ana mai waho mai a pii i keia alapii e pii ana i keia lumi iluna loa. Holo aku oia me ka mama loa a hiki i kona kau ana i luna. Aia maluna aku o keia lumi mua ona i ike ia e Monk ame keia Ragi kekahi lumi uuku i loaa mua ole i keia poe. Ua loaa keia wahi lumi la Bernice oiai oia e noho ana iluna o keia wahi. He wahi alapii uuku ka mea e kau aku ai a pii iluna o keia wahi lumi. Ua kukulu ae la oia i keia wahi alapii a pii koke aku la iluna. Ua maopopo loa iaia aole oia i pakele i na oia e pee loa ana iluna o keia wahi. Ua ike ia kona pii ana mai mamuli o kona hoohamama ana i ka puka a ina e pii ia mai ana me ka ipu kukui e ike ia ana keia puka a pii ia mai a hiki i kona loaa ana. O ka hana pono wale no ana e hana ai oia no ka hookaawale ana iaia maikeia wahi aku. Nolaila ua komo wikiwiki iho oia i kona lole a i ka paa ana ua hoolohe mai la oia i ka nakeke o lalo. I ka pau ana o ka nakeke ua hookuu malie mai la oia i keia wahi alapii i iho mai la a hiki i kona haule anai lalo. Mailaila aku ua hoomaka aku la oia e iho i ke alapii e iho aku ai a puka loa i waho. Mamua o kona hiki ana mai i ka hookee ana o ke alapii ua ike aku la oia ia Ragi e pii mai ana ma keia alapii hookahi no me ka ihoiho kukui e kau ana maluna o kona poo. Aohe hana i koe aka o ka hoao wale iho no e peea hiki mai keia enemi. Ua noho koke iho la oia i lalo ma ka wahi pouliuli loa a kali aku la ka hiki mai o keia Ragi. Pii mai la oia me kona mauwawae loihi a i kona hiki ana mai i koia nei wahi e ku ana ua ike mai la oia i keia mea e noho aku ana. Ua wehe ae la oia i ka ihoiho a nana pono mai la iaia nei. I kona ike ana mai o Bernice keia ua haha koke iho la oia i kana pahi. I ka ike ana aku o Bernice ua paa kona mau lima aielua hookahi i ka ihoiho kukui a hookahi e huli ana i kana pahi ua ku ae ia oia me ka eleu nui a kulai aku la iaia ilalo. Ua olokaa aku la ua Ragi nei me ka halululu nui a ia manawa hookahi no i iho wikiwiki aku ai o Bernice a mamua o ke ala ana mai o ua Ragi nei ua haule aku la oia i lalo a hoomaka aku la e holo me ka mama nui. Aole oia i hoomaha a hiki i kona komo ana i waena o ka Paka kokoke ia Ketawina Hale. Ua hele huli aku oia a hiki i ka loaa ana iaia o kekahi wahi e ike ole ia mai ai oia e na kanaka e huli ana iaia a malaila oia i noho iho ai a hoomaha i kona mau wawae i hele a maloeloe. Ua moe iho la oia ilalo o ka mauu kewai a noonoo ae la i ke ano o kona ola ana i keia manawa. Uwe iho la oia a hiki i ka pau ana o ka kahe ana mai o kona mau waimaka. Ea ae la kona poo a nana ae la mao a maanei. Ua like oia me kekahi paahao i  mahuka mai ka halepaahao mai, e makaala ana o loaa mai i na makai. Ina e hele mai ana keia wahine a loaa oia i keia wahi mehameha e pepehi ia ana oia a make. Noonoo ae la oia ia Gilibeta Monk. Ua hele mai auanei oia i Ketawina Hale? Ina oia i laila a lohe i keia mau mea aole e nele ana kona huli a hiki i kona loaa ana. Aole ona makemake e hoi hou me keia kanaka i ke Kakela Mor. He nele oia i ke kala aka aole oia i nele i na lima e hana ai i ka hana e loaa mai ai kona ola.

            "Laki loa ua uku mua wau i kuu kaa nana i lawe mai i ka po nei. Koe wale no ua kauoha aku wau e kii mai ia'u i keia kakahiaka. Aole hiki la'u ke hoi hou aku ma keia wahi a'u i hele mai ai. Ua maopopo loa ia'u e huli la ana ia wahi. O ka hana pono wale no ia'u oia ka hele wawae ana maloko o keia uiuiaau a puka aku a kekahi wahi mehameha. He umi mile mai keia wahi loaa aku kekahi kaa ahi. Ua hiki no ia'u me ka'u kino nawaliwali ke hoomanawanui a hiki i keia hale hoolulu. E hele aku no wau a hiki ilaila. Ina wau e moe i ke ala ua hiki no, ua oi loa aku ia mamua o ko'u loaa ana mai i ka lima o keia kanaka a'u i makemake ole ai." Ku ae la oia iluna a hoomaka aku la ma kana huakai loa. Hele aku la ia a hiki hou ole i kona mau wahi wawae liilii ke oni hou aku. Hooomaha pokole iho la oia a hele hou aku la no. Meia kona heleliilii ana a hiki walo no i ka kokoke ana aku i keia hale hoolulu. Kau aku la oia ma luna o ke kaa-ahi a mailaila aku kona holo ana a hiki i ka wahi ana i makemake ai e lele. Lele aku la oia me ka ike ole ia mai e kekahi mea. Kau maluna o ke kaa a no kona hale i noho mua ai ka pahu hopu. Oiai ke kaa e holo ana ua hoouluulu iho la oia i kana mau wahi kenikeni i koe a ike iho ia oia he mau wahi keneka uuku loa ka mea e koe ana i kona mana wa e uku aku ai i keia uku kaa ona. Aka, he mea ole ia. O ka mea nui wale no i kona manao oia ke kaawale ana mai keia poe mai. Ua hele aku oia i ka home o kana kane me ka manao e hoike aku iaia iho aka ua ike aku nae oia iaia e puili ana i ka mea okoa aku. Ua poina mai oia i kana wahine aloha no kona manao ua make a ke haawi nei oia i kona aloha i ka mea okoa.

            Aole i loihi loa ua hiki aku nei oia nei i kona hale i noho mua ai. Kikeke aku la oia nei ma ka puka a puka mai la ke kaikamahine hana e wehe i ka puka. Ua hoihoi aku la oia nei i ka ike ana iaia aka, ua nana kee mai la ua wahi kaikamahine nei iaia nei. Komo aku la o Bernice a hoomaka aku la e pii i ke alapii e pii ana i kona lumi aka @a kahea koke mai la ua wahi kaikamahine nei iaia e hoi iloko o ka lumi hookipa

e kali ai ua makemake o Mrs. Sharp e ike iaia.

            Aole i loihi kana kali ana ua komo mai ia ua wahine nei. Ike aku ia no keia ma na maka i ka huhu maoli. Na na mai ia iaia nei me he mea aku e ai mai ana. Noonoo iho ia keia i kana hana ino i hana ai aka aole he loaa iaia. Ua uku aku oia i kona mau @ apau loa mamua o konahele ana. Heaha la keia kumu o ka huhu?

            "Ua hoi hou mai nei ka oe?" wahi ana me ke ano hoohoka. "Aole wau i manao e hoi hou mai ana oe i keia wahi."

            Nana aku la o Bernice iaia me ka maopopo ole ke kumu o keia mau olelo oolea. "Aole wau i haalele i ko'u lumi. Aole hiki la'u ke haalele me ko'u hai mua ole aku ia oe."

            "Makemake wau ia oe o Miss Ouaiana e hoomaopopo aole keia he hale no ka poe lapuwale. Aole he hale no ka poe i hiki ole ke hoike mai i ke ano o kona ohana ame kona wahi i hele mai ai. He hale keia no ka poe maikai a o ka poe maikai wale no ka ae ia e noho maanei."

            "Heaha hoi ka'u hana hewa i hana ai. Ke hoohalike mai nei oe ia'u me ka poe i hana i kekahi mau hana ino loa."

            Nana pono mai la ua wahine nei i ka helehelena mohaha maikai o Bernice, he mau helehelena i like me ko na keiki hala ole, me he mea aia e noi aku ana i kona oluolu e aloha mai iaia. Me he mea la e uwe aku ana i mua ona e aloha mai i ke keikimakua ole, he kuewa hoi maluna o ka ili o ka honua. Ua loaa aku la ka puuwai o ua wahine nei a hiki ole iaia ke ku hou mai e like me mamua. Hiki ole iaia ke hana mai i kana mau hana aloha ole i manao ia e hana mai.

            "Malia paha ua hewa wau" wahi ana i pane mai ai, "Aka he ano e loa ke noonoo ae i kou hele malu ana i ke ahiahi nei a hoi mai i keia manawa. O ka poe kolohe wale no ka poe hele i ka po e like me keia a hoi mai i ka wanaao. Aole oia wale aka ua lawe pu aku oe i kou wahi puolo a ua manao wau ua loaa kou wahi hou e noho ai oia kou mea i hele ai. Olelo mai hoi oe la'u aohe ou ohana ma Ladana, a i hea la ka oe kahi i hele ai i keia po a hiki i keia manawa au e hoi mai nei."

            "Aole i loaa ko'u wahi hou e noho ai. Ua hele aku wau i kekahi wahi kamaaina la'u i ka po nei no kekahi wahi hana iki a pau hoi mai nei i ka hale nei. Oia wale ae la no."

            "Hele oe e ike i kekahi mau hoaloha?"

            "Aole o'u hoaloha. I hele wau no kekahi hana."

            "I hele oe e huli hana nau?"

            "Aole. He hana okoa no."

            "A heaha keia hana nui au i hele ai a ao ka po?"

            "Aole wau e hai aku i ka haina o kena ninau. He mea huna la ia'u. Aole oe i hoike mai i kau mau mea huna a pau loa ia'u a pehea oe i manao ai e koi mau ia'u e hoike aku wau i ka'u mau mea huna ia oe?"

            "Aole wau he wahi kaikamahine kuewa e like me oe. He home ko'u a ua hiki ia'u ke hana e like me ko'u makemake. Ke hoi mai nei oe ma kou hale e noho ai a o kou kuleana ia o ka imi pono i ke ano o kou noho ana ame kau mau hana."

            "He oiaio no kau mau mea e olelo mai nei ia'u. Aka aole wau i noho wale aku ma kou hale. Ke uku nei no wau no kela ame keia mea i loaa mai ia'u mai kou mau lima mai. Aole auanei o kou kuleana ia o ka malama i kau mau mea huna?"

            "Ina pela e malama i kau mau mea huna. Makemake nae wau ia oe e hookaawale mai keia hale aku i keia manawa. Aole o'u makemake ina poe e like me oe e hoi mai a noho ma kou hale. Lohe aku la oe?"

            "Alia hoi paha," wahi a Bernice me ka leo nahenahe ame kona mau maka aloha e nana pono ae ana i keia wahine aloha ole. "Ina oe e kipaku mai ana ia'u aole i maopopo ia'u ko'u wahi e hele aku ai. E oluolu oe e hoomanawanui iki mai ia'u." Kahe mai ia na waimaka mai ka maka mai o Bernice he mau waimaka i hiki ke hoohiolo i na puuwai aloha ole aka ua lilo kona mau waimaka i mea ole.

            "Hele i ko wahi i hele ai i ka po nei."

            "Aole hiki ia'u ke hele ilaila," wahi a Bernice me kona leo uwe. "Aole hiki ia'u ke hele aole a'u kala e kau aku ai maluna o ke kaa."

            "Aohe au kala. Alaila ua manao oe e noho wale mai no ma kou hale nei me ka ulu ole mai - Aia no hoi ko uaki Gula ame ko kaula waki. Lawe aku e kuai ia mau mea a loaa mai ke kala."

            Nana iho ia o Bernice i kana uaki ame ke kaula. He makana keia na Monk i ka makahiki i hala. Aole ona makemake e kuai i keia uaki @@ h@ kokua ia nona i kona manawa e makemake ai e hele i ke kaa-ahi. O ka mea keia nana e hoike mai i ka manawa o ka la. Ina oia e kuai ana e maopopo ole ana iaia kona manawa e hele ai mao a maanei. Aka ina he mea ia e pau ai o kona pilikia he mea kupono no e haawi.

            "Ina pela e lawe aku oe i keia uaki nau a e ae mai ia'u e noho iki ma kou hale," wahi a Bernice me kahi manao lana e hooko ia mai ana keia.

            "Aole loa. Ua olelo mua aku nei au ia oe aole loa wau e ae ia oe e kena wahine kuewa e noho ma ko'u hale. E hele koke oe i keia manawa mamua o ko'u kahea ana aku i ka makai e kii mai ia oe a lawe aku i waho."

            He umikumamalima wale no keneka i koe ma kona pakeke. Ua lalau iho la oia i kona mau wahi paiki a hoomaka aku ia e puka i waho o ka hale e like me kekahi wahi keiki makua ole e auwana hele ana mao a maanei. Aole oia i moe i ka po mamua aku o keia ua holo mai oia mai Ketawina mai me ka hoomaha ole, oia hookahi wale no keia e hele nei iloko o keia honua aloha ole. O kona makemake o ka loaa aku o kekahi wahi hoolimalima e noho ai. Ua makemake oia e kuai aku i kana uaki i loaa kana kala e uku ai i keia hale aka ua hele oia a hiki i ka uhi ana mai o ka malu o ka po me ka loaa oie iaia o kekahi wahi maikai e noho ai.

            "Ke uhi mai nei ka malu o ka po a eia no wau ke auwana hele nei ma ke alanui. Ina wau e loaa mai ana i ka poe o ko'u poino no ia. He wahi mehameha loa keia a'u e hele hookahi nei. Aka ihea aku e hele ai? He wahi ko no manu o ka lewa e hele ai aka nou iho e Bernice aohe ou wahi e moe ai. Ua like oe me na holoholona e auwana hele ana mao a maanei. O my husband, my husband. (E kuu kane, e kuu kane.) Ina paha oe i ike ela wau ke auwana hele nei maluna o ka ili o ka honua, e hou hele ana mao a maanei, e imi ana i wahi poopoo e moe iho