Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 26, 28 June 1901 — Page 5

Page PDF (1.65 MB)

This text was transcribed by:  Jasmine Santos
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NU HOU KULOKO.

 

            E malama ia ana kekahi mau lealea ma ke Kahua Ma'i ma Molokai i keia la eha o Iulai.  Ua hui kekahi mau ma'i a hooholo e malama ia kekahi mau lealea kupono ma keia wahi.  I ka la 11 o Iupe he elua no kanaka i malama i ka ia.  He puaa ka kekahi a he ilio ka kekahi, ua kalua like ia iloko o ka imu hookahi.

 

            Ua holo aku no Buffalo o Sam Kelii-n@i ame kana wahine no ka ike ana i ka hoikeike ma keia wahi.  O ka maka mua loa keia o ka holo ana kana wahine ma ka aina haole a he mea hou ia nana e ike aku ai.

           

            Ma ka po Palua nei i malama ia ai ka hoike Kula Kaikamahine a ma ka po Poaha i malama ia ai ko na keikikani o ke Kula o Kamehameha. 

 

            e holo ana ke kinau i ka palua @ kela pule ae, Iuiai la elua i ka hora 12 no Hilo a haalele ia Hilo i ka Poaono hora 6 o ke ahiahi, a ku mai Honolulu nei i ka Lapule.  E haalele like ana no ke Kalaukina i ka hora 5 o ke@a ia a mahope o ka holo ana i kona mau awa maa ma@ ma Maui holo loa aku no Hilo.  Ku i Hilo i ka la eha o Iulai.  He $15.00 ka uku no ka hele ana ame ka hoi ana ma@.

 

            Ua makana ae na keiki o ke Kula o Kamehameha ia Rev. S. P. Perry, kekahi o ka lakou kumukuia, me ka buke pili i na mea o Hawaii nei mamua o kona hoi ana aku no Amerika.  e hele loa ana o@a i kekahi o na kula kiekie loa ma Amerika e imi hou ai i ka ike.

 

            E mare ia ana o Miss Annie Kailakanoa Holt, kaikamahine a Hanakaulani Holt, ia Mr. Lawrence K@indt Kentwell i ka Poaha, Iulai 4.  Ma ka wahi o John D. Hold, Jr., ka paina.  Ma ka halepule Kakolika laua e mare ia ai i ka hora 8 o ka po i olelo ia maluna ae.

           

            I ka Poakolu nei i haawi ae ai o Mr. Desky i kekahi luau no kona poe Kepani hana ma ke "Kiekie o ka Pakipaki."

 

            I ka Poaha o keia pule i malama ia ai ka hoike kula o Kana Lui.  Ua hoikeike @a na kii i pena ia e na keiki a he maikai maoli ke nana aku.  Nui na makua ame na hoaloha i hele ae e ike i keia la nui.

 

            Ua mare ia o T. F. Sedgwick, kekahi o na kumu o ke Kula o Kamehameha me Miss Grace Barrow, kekahi o na kumu o ke Kula Kaikamahine o Kohala.  e holo a@ alaua e makaikai ma ka aina haole a hoi mai no ko laua home ma ke kula nui o Kamehameha.

           

            Piha ke Kinau o k@ Poalua nei i na ohua no ke kuianakauhale puanuanu o Hilo.  E oi loa aku ana i keia Poalua aku.  Ua pau loa na lumi i ka lilo a aohe wahi i koe.

            Ke hoi mai nei o Mr.s Ordway, kekahi o na lede i hele aku nei e nana i na hoikeike kula ma Buffalo.

 

            Ua loaa mai kekahi noi ma ka uwea olelo telegarapa e hoouna aku i ka bana lahui i Hilo no ka la eha o keia mahina ae.  Ua makaukau lakou e uku i na hoolilo ame ka malama ana mai ia lakou a hiki i ka hoi ana mai no Honolulu nei.

 

            Ke hooikaika nui nei na hui heihei waapa no ka hookuku e hiki mai ana ma Ewa i ka la eha o keia mahina ae.

 

            Ma ka la 19 o ke@a mahina i haalele mai ai i keia ola ana o Robert Waialeale, kekahi o na kanaka Hawaii naauao. He @iva ka ma'i nana i lawe aku i kona ola makamae.

 

            Ua hiki aku ka huina o na pila kikoo i hoopuka ia e ka Luna Hooia a i uku ole ia hoi i ke $92,000.  Ke uku ia nei he elima pa-keneka no keia mau kala.

 

            Ua Hiki ae he elua mau keiki opiopio imua o ke keena makai a hoike aku ia ua lawe ia ko laua kaa e kekahi mea oiai @aua iloko o kekahi hale inu lama.

 

            Maluna o ka mokuahi Sierra i holo aku nei no Kapalakiko i ike ia aku ai o Michell ame kana wahine.  He wahi paele akamai ke@a i ka pelepele a e hoio ana oia no Kapalakiko o hoike i kona wahi ike ma keia hana.  Mai Auseteralia mai laua i holo mai ai.

 

            Mamua o ka holo ana o ka Sierra i ka Poakolu nei ua haawi aku o Prof. Berger ame na keiki o ka bana ia Mrs. Annis Montague i kekahi boke pua maikai loa.  Mahope o keia ua himeni mai oia ia Aloha Oe me kona leo maikai me ke kokua ia ana e ka bana.  Nui kona paipai ia.

 

            Aole i apono mai ke Kiaaina Kulikawa i ka hookohu ana ia J. W. Pratt i luna ohi auhau nui no keia mokupuni ma ka wahi o Jonathan Shaw.  Ke kali nei oia.  Ina e pii aku ana oia ma kela wahi alaila e lilo ana kona wahi ia V. Richardson.

 

UHA HEMO MANEO.

 

(Mai ka Melbourne Age ma@.)

            He maneo anei ko ka ili?  He nui loa na ano maneo a ua lawa ka mea hookahi o lakou euluhua ai.  O ka homo@oida he ino la no ka po: aohe maha e loaa ana i ka mea poino.  Pela nohoi ka Excema o ka meeau maoli aohe no he nui loa o kona pilikia, aka ua lawa no nae ia e nui ai ka pilikia.  O ka aila hamo a Doan, he helu ekahi ia no na ma'i oia ano.  Aohe ma'i o ka ili i hiki ke pale mai i kona mana hooia. He nui na kanaka o Honolulu nei i ike i keia mea.  O Mr. H. Rugall, o Helu 11, alanui Gro@vernor.  South yarra, he kanaka kahiko loa ia no Melbourne.  Olelo mai oia:

            "No kekahi manawa loihi ua loohia au i kekahi ma'i inoino loa i kapa ia he uha hemo maneo.  I kekahi manawa aole kana mai o ka maneo, o ka oi aku no nae i ka po ame ka wa wela.  ua kau wau i ka laau hamo a Doan a ua hauoli wau i ka olelo aku ua loaa mai ia'u ka oluolu."

            He lua ole ka laau hamo a Doan no na ma'i o ka ili e laa ka maneo, uha hemo, meeau, nahu kanapi, a peia wale aku.  He maikai loa keia laau.  Aole e loihi ke kau ana ia o kela laau o ka loaa mai la no ia o ka oluolu.

            E kui la ana ka laau hamo a Doan e ka poe kawili laau a pau ame ka poe kuai laau.  He @@ K2naka no ke poho.  O Hollister Drug Co. na agena ma Hawaii nei no keia laau.

 

NA KAMEHAMEHA.

 

Na mea Ano nui i hana ia ma Keia mau kula.

 

Hookuu maikai ia mai he Umikumamakehi Kaikamahine i Hooikaika i ka Naauao.

 

            I ka Poalima o ka puie i hala ua akoakoa ae na keiki o Kamehameha i hemo ko ke kula ame na kaikamahine o ke Kula Kaikamahine e ike i ka la e hui hou ai o na keiki i hemo i ka makahiki 19@@.  He @u@a maa mau no keia kula ka hoi hou ana mai o na keki @ hookuu maikai ia e ike @ou i k@ kula ame na hoakula i kela ame keia @@@@@ makahiki mahope o ka hookuu maikai ana @a mai.  Nolaila ua piha ka ekolu makahiki o na keiki i hookuu ia mai i keia makahiki 1898 i ka Poalima @ ka pule i hala.  Ma2 loko mai o umikumamalua he ekolu wale no i hki a@.  Aia kekahi mau keiki ma na kuaaina a ua paa i ka hana a hiki ole ke hoi mai e hui me @a hoa o ka puka like ana a hoomanao i ko lakou la i hookuu maikai ia mai ai.  O Joseph Kalaina.  John Travis ame John Naiwi wale no ka mea nana i malama na hana o keia po.  Ma ka lakou hoike mai ke hana nei keia poe keiki a pau loa i hemo aku me ka maikai ma na hana maikai a kupono i na keiki i hoonaauao la.  Hoi aku na keiki i hele ae me ka hauoli n@ na mea maikai a makou i lohe ai malaila.

            I ka p Poaono mai ua malama na kaikamahine o ke Kula Kaikamahine e puka aku ana i kekahi mau hana hoolaulea.  Malama ia keia hana ma ko lakou halekula a ua piha i na kanaka i hele ae e ike.  O ke ano o keia mau hana a lakou i hana mai ai oia no ko lakou hoike ana mai i ka lakou mea i manao ai e ike ia aku ana he umi makahiki mai k@ lakou manawa e haalele ai i ke kula.  He aka maoli no ke hoolohe aku i ka lakou mau olelo.  Ua mare kekahi i ke kane, ua holo hoi kekahi i Iapana, hoi kekahi i ke kanupua, hele kekahi i ke kula a'o malama ma'i, a pela wale aku.

            O kekahi mea makemake loa ia o keia po oia no ka himeni Pake i himeni la mai e Rose Aloiau ame ka himeni kepani i himeni ia mai e kekahi kaikamahine hapa-Kepani.  Ua komo laua i na aahu i maa i keia mau lahui a mele mai i keia mau himeni.  He mau himeni Hawaii kekahi i mahalo nui ia.

            I Ka Lapule ua haawi ae ko lakou kahunapule i na olelo a'o i na papa e hemo aku ana mai ke kula mai ma ko lakou helapule.  I ka pau ana ua hele na kula ekolu e haawi i ko lakou hoomaikai i ka hae Hawaii.  Kekahi keia o na hana maikai loa i hana ia mai. Kani ko lakou bana a maki like na kula ekolu a hiki i ke ku ana mamua pono o ka wahi e ku ana o ko lakou pow have.  Holo aku na keiki huki have kani ka ole a huki ia mai ka have i lalo me ka haawi ana o keia mau kula ekolu i ko lakou hoomaikai ana i ko lakou hae.

            I ka auwina la Poalua ua malama ka papa e hemo mai ana mai ke kula keikikane mai i kekahi hana ma ke kula a i ka po iho ua malama i aka hoike a na kaikamahine.  He umikumamakahi kaikamahine i hookuu maikai ia mai keia kula mai.  Maikai ka lakou hana i hana mai ai i keia po a hookahi wale no hewa o ka uuku loa o ka lumi i hana ia ai keia hana a hiki pono ole ke lohe ia aku e ka poe mawaho.  Ina i malama ia keia hana ma ka Lumi nui o nakeikikane me nei ua maikai loa.  Aka, ua hiki ole ke hoahewa ia oia ua mai-kai na mea i hana ia mai.  O kekahi mea maikai loa i ko makou manao oia no ka malama ia ana o ka hana ma na mea pili wale no ia Hawaii nei.  Ua wehewehe ia mai kekahi mau moolelo kahiko o kakou, na lealea, a pela wale aku.  Aole he hookahi o lakou i kamailio mai i na mea pili i na aina e.  Hoike mai keia ke a'o ia, nei lakou e nana i ko lakou aina a e imi hoi i na mea maikai i hana ia i ka wa i hala. Ua oli mai kekahi wahi kaikamahine i ka pau ana o kana haiolelo ana a nui kona paipai ia e na kanaka.  Hookahi hula kahiko i hula like ia mai e lakou a nui ka mahalo o na kanaka i ka maikai maoli o ka hula ia ana mai.  O ke a'o ana i na pulapula o Hawaii nei i na mea maikai o kakou nei i ka wa kahiko he hana maikai ia.  He hana ia e hoikeiki mai ana ia lakou i na mea i hana ia e ko lakou mau kupuna.

            I ka auwina ia Poakolu ua malama ia he paani kinipopo mawaena o kekahi mau hui kinipopo i wae ia mai waena mai o na keiki o kekahi mau papa o ke kula.  I ka po iho ua hui mai na keiki a pau loa i hemo mai ke kula aku ame na kaikamahine i hemo ame ka poe e hemo aku ana a ai like in a mea ono i hoomakaukau ia e na kumu Ua ku mai keia ame keia papa i hookuu maikai ia mai ke kula mai a hoike mai i ka mea i hana ia e kela ame keia keiki o kela papa.  Kana hana e hana nei ame ke ano o ka noho ana o na keiki oia papa.  He mea kupaianaha ka ike ana aole hookahi o na keiki i hookuu maikai ia mai keia kula mai e noho wale nei.  Ua loaa ia lakou a pau loa kekahi hana maikai me kahi ike i loaa aku ia lakou a ua hiki ke olelo ia ae o Kamehameha ka mea nana e law aku ana ka wahi Lahainaluna i na makahiki i kaahope aku nei.  Piha pono ka lumi aina nui o na keikikane i na keikikane ame na kaikamahine.  Ua aneane e hiki aku i ka hora o ke aumoe mamua o ka pau ana o na mea i hoomakaukau ia a hoi mai lakou me ka hauoli.

            I ka po nei i malama ia ai ka hoike a ka papa o na keikikane e puka ana i keia makahiki.  Maikai na mea i hana la a ua puka hou mai la ia ma pulapula i hoonaauao maikai ia e hoike ia kakou i ka mea i loaa ia iakou mai keia mau kula maikai mai i hana ia e ko kakou Moiwahine maikai i hala aku, "Pauahi."  O Keia ke kiahoomanao maikai loa i kukulu ia nona a e o mau ia ana kona inoa mai keia au a i ka wa mau loa.

 

Ke Kunu Kalea.

 

            "Loaa ka'u keiki i ke kunu kalea a e ole ka laau kunu a Chamberiain pakele ke o@a mai ka ma'i numonia mai.  O keia na han maikai a keia laau," wahi a H. J. Strickfaden, lunahooponopono o ka Nupepa World-Herald, Fair Haven.  Wakin@kona, U. S. A.  Loaa ia Benson, Smith & co.

 

HOIKE MA PUNAHOU.

 

Ewalu Opio i Hookuu Maikai ia mai.

 

He Ekolu Kaikamahine a Elima Keikikani--Mahalo nui ia ka Haiolelo a Miss Damon.

 

            I ka po Pakahi o keia pule i malama ia ai ka hoike kula ma Punahou.  He ewalu opio i hooikaika i ka imi ana i ka ike ma keia home hoonaauao i hookuu ia mai e puka mai e hakoko me na mea o kela ao.  E holo aku ana kekahi o lakou no na aina e no ka imi hou ana i ka ike a e noho iho ana no hoi kekahi e hana i ka hana e loaa mai ana i ko lakou mau lima ma ka aina hanau nei.

            O Miss Ethel Moseley Dmon, Miss mary hester lemon, ame Miss Sarah Irene B. L. Lyman na kaikamahine a o Antonio Quliho Marrailino.  Edward Perry, Charles Sheldon Judd, James Lawrence P. Robinson ame Kui Far Yop na keikikane.  Piha ka hale a hiki i ka puka no ka ika ana i ka hana a keia mau keiki.  O ka haiolelo a Miss Damon ka mea makemake loa ia.  Hoike mai oia i ke ano o ka lakou hakoko ana i na pilikia ame na mea pohihihi ma@aua o lakou a lanakila no hoi i kekahi manawa a haule nohoi i kekahi manawa.

            Haawi ae oia i ko lakou aloha, hope loa i ka home nana lakou i hoonaauao me na olelo kupono.  I ka pau ana o kana olelo na ku mai o David Starr Jordan a haiolelo mai i ka waiwai o ka hele ana i na kula kiekie e imi ai i ka naauao.  he haole haiolelo mau keia i keia mau la no keia mea he haole naauao a ua ike oia i ka waiwai o ka naauao i loaa iaia mai na kula kiekie mai. 

            Maikai na himeni i himeni ia mai a aohe mea a ka maka e hoowahwaha ai.

 

HUI KEAKA HOU.

 

Hiki ole ke bana Keaka Maikai i ka Po Poakahi.

 

            Nui ka p@ino i loaa i keia hui keaka hou e paani nei i ka po Poakahi nei oia hoi ka lakou po mua loa ma Honolulu nei.  I ka hiki ana mai o ka manawa e lele mai ai kekahi o lakou he kanawalu a oi kapuai mai ka lewa mai a haule iloko o kekahi lua wai eono kapuai ka hoh@nu ua ike ia aohe i lawa ka wai o loko.  Aole i lawe ia mai ka pahu wai i kauoha ia a ua hiki ole i ke kapolena i lawe ia ae ke paa i ka wai a hiki i ka manawa e lele mai ai oia.  No keia kumu ua hoole oia aole e lele 'i keia po.

            I keia manawa i iho mai ai kekahi ku aua nui hoomaka na kanaka e hookeke no ke komo ana aku iloko okeia hale keaka.  O ka poe i kuai mua i ko lakou kikiki i ke komo ana aku iloko me ka hookeke nui ua lilo ko lakou mau noho i ka poe okoa a ku me ka hoaa o ka loaa mai o ka wahi e noho ai.  Ua ike ia aku o Kualaku e ku ana a hiki i ke ku ana ae o kekahi mea mai kona noho mai a ku iluna akahi no a hiki iaia ke noho ilalo.  Aole oia wale aka he mau wahi Pake kekahi e hoaa hele ana i ka wahi ole e noho ai.  Ua kuai i kikiki aka ua lilo ka noho i ka poe okoa.  He nui na kanaka i kuai i ka noho i ku iluna a hiki i ka pau wale ana o ke keaka ana.

            Kei nohoi o ka pau kela o ka pilikia aka i ka hiki ana maii ka manawa e keaka ai ua kali aku na kanaka a hiki i ka pau ana o ka hora eiwa mamua o ka hoomaka ana o na hana o keia po.  ua maikai pono ole ka a ana o na kukui a hiki pono ole ka hana ke hana  ia.  He mau wahi keaka kakaikahi loa kei makemake ia e ka lehulehu i akoakoa ae.  Mawaena o keia o kahi kaikamahine hele iluna o ka uwea ame ke kii hoolele aka i mele ia mai ka moolelo kekahi o keia mau mea i makemake loa ia.

            Ua aneane i na hora o ke aumoe mamua o ka pau ana o keia keaka.  Ma ka po Poalua nei akahi no a ike ia ka maikai pono o ka lakou keaka.

 

Wahine Pake Naauao.

 

Mrs. Wu Ting Fang: wahine a ke Kanikela Pake ma Wakinekona.

 

            I ka Pua@@na o ka pule i hala i ku mai ai a ho@@ @@@ aku no Kina o Mrs. Wu Ting @@@@@ o na wahine Pake naauao loa.  Ola ka wahine Pake mua loa i ae ia e ka@@@@@ e hele pu me ia ma na wahi ano @@@@ pau e kono ia mai ai oia e hele.  Ua hanau ia oia mai kekahi ohana kiekie ma Kina a ke nana aku i kona helehelena e hoike mai ana he wahine oia i h@@@@auao maikai ia.  Kono mau ia oia ma Wakinekona ma na ahaaina ano nui a pau loa ame na wahi hoolaulea.  Oia hookahi ka wahine Pake i komo pu aku me na kanaka ame na waine hanohano ma Amerika a hui pu ma ko lakou mau lealea ano nui.  Nui kona makemake i na wahine Amerika a nui no hoi kona makemake ia e na wahine Amerika.

            He wawae liilii no kona oiai mai ka ohana kiekie mai oia ma Kina.  He loihi iki ae oia mamua o na wahine Pake a kakou e ike mau nei a he maikai kona helehelena.  I ka make ana o kon makuakane ua hooili ia kekahi mau waiwai maluna on a a ola hookahi ka mea i loaa keia haawina laki ma kina a puni.

 

HOLO@ANA@ KA BANA@NO HILO.

 

            Ua ae aku nei ke Kiaaina Kuikawa Cooper e hoouna ia ka bana lahui i Hilo no ka la eha o Iulai.  Ua noi mai nei ka poe o Hilo e hoouna ia aku ka bana a na lakou na lilo o ka hele ana ame ka hoi ana mia.  Ma ka noonoo pono ana a ke Kiaaina me kona mau hoakuka ua hoohoio lakou he mea maikai loa ka hoouna ana i ka bana ma keia wahi oiai ia kakou waie no in a manawa a pau loa.  Oiai ua ae lakou na lakou na lilo o ka hele ana ame kahoi ana mai aohe mea aku i koe.  Aole oia wale aka ua loaa pu mai he leka mai ke k@aaina mai e noi mai ana he mea maikai e hookuu ia aku ku b@na no Hilo no keia mau wahi ia @@@@.

 

HOME HOONAAUAO,

 

A'o ia na Keiki Auwa-nahele.

 

E Hoouna i ke Oukou mau keiki e A'o ia mai -- Aole he Uku no ke A'o ia mai.

 

            Aia mawaena o ka hale papa o na Pake ame ke alanui e hele a@a i ka hale hoolulu o na kaa-ahi e ku nei kekahi hale i maopopo ole kona waiwai i kekahi o na kanaka o keia kulanakauhale.  He hale keia i kukulu ia no ka hoonaauao ana i na keiki auwana hele ma na alanui i ka po ame na keiki no a pau i makemake e loaa ka ike ia lakou.  Aole he uku no ke a'o ia ana mai, a nolailajua hiki i na keiki ilihune loa ke hele e a'o ia mai i kekahi mau hana e waiwai aku ai ma keia mua aku me ka lilo ole o hookahi keneka.  he nui na keiki e hele auwana nei ma na alanui o keia kulanakauhale e piliwaiwai ana e lealea ana aka aole lakou i noonoo no ka mea e hiki mai ana mamua aku.  o kakou na makua ka mea i ike i ka waiwai oia mea he ike a he naauao a o kakou ka poe kupono e huki ae i ka kakou mau keiki ma k@@a wahi e a'o ia mai ai i kekahi mau hana e hoonaauao ai iaia.

            I ka hoomaka ana o keia halekula ua hiki ole i na kumu ke kono aku i na keiki iloko.  Nana mai lakou me ke ano makau a maopopo ole ia lakou ka mano o keia hale ame keia poe kumu i makaukau e a'o mai ia lakou.  Mahope mai komo liilii mai lakou a hoi aku keia mau keiki hoike i ka maikai o na mea i a'o ia mai ia lakou a pela ka pii liilii ana a hiki i ka loaa ana o na haumana hele mau mai nona ka huina i hiki aku i ka iwakalua-kumamalima.  He nui na haumana e hele mau mai nei i keia hale i keia ame keia po.  Kekahi o lakou hele mau mai a kekahi no hoi hele mai i kekahi manawa a noho no hoi i kekahi manawa.  He nui ka lumi no kela ame kela keiki e hele mai ana.  o ka makemake o na kumu o ke a'o aku i keia mau keiki e hana i ka han i loaa ai ia lakou ka ike kupono no ka hakoko ana aku i na popilikia e hiki mai ana ma keia mua aku me kahi ike kamana uuku i loaa ia lakou.  Ua oi aku kahi ike uuku mamua o kanele loa.  O ka makemake o kakou o ka lahui Hawaii o ka ike aku ia kakou Hawaii e pii ana iluna a loaa ka noho'na maikai.  Aole loa e loaa keia makemake in a aole e imi i ka ike.  Oka naauao ka mea nana e hoopii i ke kanaka nolaila e hoonauao i na keiki.

 

Na Hui Kinipopo.

 

haule ka Hoku ia Punahou--Paani Lealea ia o Maile Ilima e ka Honolulu.

 

            Ma ka Poaono o ka pule i hala i ike ia ai he elua mau paani kinipopo.  Hookahi ma ke kahua kinipopo o na keiki o Punahou a hookahi ma Makiki.  Ma Punahou i hookuku ai ka hui Hoku me na keiki o Punahou.  I ka hoomaka ana no ua ike ia ka haule ino o ka Hoku.  Maikai ka paani ana a na keiki o Punahou a i ka hoao ana aku o ka Hoku i ka hopena o na komo ana e oi mamua o lakou ua lohi loa oiai ua hoohemahema lakou i kinohi.  He 9 puni i loaa i na keiki o Punahou a he 8 wale no i loaa ia Hoku.  Ua manao ia o ka Hui Hoku kekahi o na hui akamai loa i ke kinipopo i keia makahiki, aka ua make i ka hui o na keiki liilii loa i kupono ole e paani me lakou.  ua hoike mai keia i ka ike ole maoli no o na hi kinipopo o keia makahiki.  O ke kumu nui o keia ike ole oia no ka loaa ole o ka manawa e hoomaamaa ai mamua o ka manawa e hui ai me ka hui okoa.  Aole i like ke ohohia ia o ke kinipopo i keia makahiki e like me ko na makahiki i kaa hope aku nei.  Mamua he akamai maoli no na hui kinipopo.

            Ma ke kahua kinipopo o Makiki i hui ae ai na hui kinipopo o Maile-Ilima a me Honolulu.  Mamua o ka paani ana he nui ka poe e olelo ana e haule ino ana o Honolulu ia Maile-Ilima, aka i ka hoomaka ana keia ua haalele ino ia ua Mile nei e kaHonolulu.  O kekahi kumu ipoino loa ai ka Maile-Ilima oia no ko lakou nou popo.  Nui ka papa o kana popo i ka poe o ka Honolulu.  I ka lima o na komo ana ua loaa a Honolulu he eiwa puni.  I keia manawa hoopau ia oia a komo mai o Lemon o ka hui o Kamehameha.  Mai keia manawa aku a hiki i ka pau wale ana no o ka paani ana aole i loaa @a Honolulu ka manawa e aka hou mai ai ia Maile.  he elua wale no puni i loaa ia lakou mai keia manawa aku a hiki wale no i ka pau ana.  Ina paha i hookomo mua ia o Lemon mai kinohi mai me nei ua akelekele na ai a laua.  he 11 puni i loaa ia Honolulu a he 7 wale no @ loaa ia Maile-Ilima.  Maikai ka nou ana a Kaai i ka popo.  he nui kona ikaika i ka nou popo a puiwa na keiki o ka Maile ke ike aku i ka @e@e mai o kana popo pu-kuni-ahi.

 

E HOI MAI@ANA O C.

W. ASHFORD

 

Ua Ike ia Kona Inoa Maluna o ka Pepa Inoa e na Ohua o@ke:

Sonoma.

 

            Mai ka hookahuli aupuni ana a hiki i keia manawa ka nalowale ana aku o C. W. Ashford ame kona kaikuaana.  ua hookuke ia aku laua mai ka aina nei aku.  He loio akama@ oia a i kona manawa e noho ana ma Hawaii nei e piha mau ana kona lima i ka hana i na manawa a pau loa.  Ua hoonaauao ia oia ma ke kula kanawai o Mikikana.  Noho o@a a lawelawe i ka oihana @o@o kuhina no ekolu makahiki.  Ua kaulana kona inoa ma ke ano he loio.

            Ua puiwa loa na kamaaina i ka ike ana iho i kona inoa no keia awa mawaena o na inoa o na ohua no keia awa.  Ua lohe mua ia no mamua aku nei e hoi mai ana o@a, aka aole oia i hiki mai.  I keia manawa ua @@@ @a kona inoa a peha ana ia e @o@ @o mai ana paha aole paha?

 

O NA LAAU

CUTICURA

Ka Mea e Malama ai

 

            HE KOPA CUTIKURA NO KA HOOMAEMAE ANA I KA I@@@ AILA CUTIKURA NO KA HOOLA ANA I NA KINA'UNA'U O KA ILI ME KA LAAU CUTIKURA INU NO KA HOOMAEMAE ANA I KE KOKO, A HE KE KINO, KE POO A ME NA PALAHEHE.  KA PEHU, ME KA MAN@O A ME NA EHA AAI; PELA HOI KA HELELEI WALE O KA LAUOHO, I KA WA E PAHUA AI KA IKE O NA KAUKA KAULANA.  A PELA P@ HOI ME KA LAKOU MAU LAAU.

 

            HE MILIONA A OI ka nui o na wahi@e e auau mau n@ me keia KOPA CUTIKURA no k a malama ana hoomaemae ana a no ka hoonani ana i ko lakou il@ i p@@ @ ka pa@@ o ke po a ka @@ahi pii a i mea uo hoi kek@hi e pau ai ka @@lelei ana o ka luaho a hoopalupalu hoa ia i ame ka hoo'iu'i ana i ka ili o na wahi i hele a manoanoa i ka hoo k@i@@ i ka haha e like me na iima @ pela p@ ao hoi e hoo@au ia ai i na eha ma ka hohoi ana i @ @ @@@@ eha me keia hopa i ole ai e ikei ka ani me ka wewela a i ole no hui e hou @nui ma ka ho@oi ana i na wahi paluhehe a he oi loa aku ka Waiwai @ui o keia kopa in a makuahine e iawelawe anah@a @ pulehu e @@@ aok i na k@i@i ame lakou iho no h@i @i na wahine @@ a pau.  O ka p@e ike maka i ka ma@k@@ o keia kopa @@ e loa lakou e ae iki ana e hoao i kekahi kopa o koa aku ke koiia mai in a no e oleloia ua he kupono ia aho akoa aku no ma @ea a pili ana ka ili ke poo a me ka lanoho o na bebe ame na keiki.  Ua loaa mai keia waiwai nui o ke KOPA CUTIKURA, mai loko mai o keia laau @oola ikaika oa @ kapaia CUTIKURA oia ka laau ikaika loa ma ka hoola a a i@a popilikia a pau o ka ili no ka @a aia iloko oia mau @au kekahi mau mea ikaika loa i ka pale a a i na mea ino h@ loaa no h@i ke a@a hele maikai @na pua iloko e keia kopa.  Aol@ loa e iki ke hoo@alike mai kekahi ano kopa e ae ie hoohuihuia ke a@@ mai o kanaka me kei @oo@ ma kani mau haname@ @@ hoo@a ame ha hoolui ana i ka ili p@la aku.  P@la hoi i ka ili @ ke poo ka inu hoa @@@@ ho@ nawahi @@@.  Aole no i@ ihi lauaa mai na kopa o na@@i@ae me kei no ka @@@@ @ na a m@ ka hana o n@ keiki liilii.  Pela iho la i ilo ai ka waiwai o na k@ @@ a pau i HOOKAHI no ke KUMUK@@ hookahi a he lielu @ka@@ keia Kopa no na poin@ o ka @@ a me kahi @uau a he @@@@ @kahi no hoi no ua K@@@ ili a puai ke ao nei.

            Ke kuaiia nei k@ia laau ma @a wahi a pau o ka honua nei.  Ma Aukekulia o @ Tow@@ & Co., o Sydney N S. W., ko @aila Agena; ma Aferika Hema Depot: Lennou Ltd.  Na "iloakaka no ka Hoola ana i @a @ebe a me ko lakou mau kin@uuau."  He loaa wale no me k@ kumukuai ole.

 

Ua ike no oe i ke KAA HEHIWAWAE hou o ka makahiki 1900 kapaia o

 

 

HAWAII

 

A i hanaia me @a Mea Hoopaa Holo?

O ka @i keia o ka nana mawaena o pa k@a hou o ka makahiki 1900 i ikeia.

 

A in a o kou makemake nui ia e kipa mai ma ka halekuai o

 

Person & Potter Co,

 

I IKEMAKA I KA NANI.

 

Helu 626. Alanui Papu                        Telepona Main 317

 

Hulahula a na Keika.

 

Maikai ko Lakou Mau Lole: ame ka Hula Ana.

 

            Ma ka hale paikau i ka po Paono o ka pule i hala i haawi ia ai ka hulahula a na keika liilii.  O ke@a kekahi o na hula maikai loa e haaw mau ia nei i kela ame kea makahiki.  he mea e hoike mai ana i na kanaka makua he hiki loa i na keiki liilii ke hulahula me ka maikai, a oi aku no mamua o kekahi poe kanaka makua.  Nui ka mahalo ia o Mrs. Mary Gunn, ka lakou kumu a'o hulahula.

            Puka mai na keiki me ko lakou mau aahu like ole e hoohalike ana i ka aahu o kekahi mau kanaka ame na wahine o@ke au kahiko ma Enelani.  Palani ame kekahi mau aupuni nui o ke ao nei.  He nani maoli no ke nana aku a he mea e hoolele aku ai i kou hoomanao ana i na a@a e o@a ana o ke@a poe hanohano i kaia aku ma ke@a ao.  ua a'o ia na keiki liilii aole i na hula maa e hula la nei wale no, aka ua a'o pu ia lakou i kekahi mau hula pohihihi ame na hula hou o keia manawa e hula ia nei ma na hale keaka.  Ua hana lakou i ka lakou hana me ka maikai a e paipai mau ia ana hoi na keiki i kela ame keia manawa e hoike mai ai i kekahi mea ano hou.

            Ua hoonani ia keia lumi nui me na have like ole ame na mea uliuli a he nani maoli no ke nana aku.  ua piha ka hale mai o a o e hoike mai ana hoi i ke ohohia o na makua i keia hana a lakou.  i ka nui ana ae o keia mau keiki e loaa ana ia Honolulu nei kekahi mau kanaka ame na wahine opio akamai la mea he hulahula.  O ka wa opiopio loa e like me keia ka manawa maikai e a'o ai i na keiki i ka hula.  i ka pau ana o ka lakou hula ana ua hanai la lakou me ka hau-kilima ame ka mea ono e ka lakou kumu i kokua ia e kekahi o na lede hanohano o keia kulanakauhale.  Oiai lakou e ai ana i keia mau mea huihui ua hoomaka mai na kanaka makua e hula a hiki na hora o ke aumoe.  Hoi mai na kanaka a pau i hele aku me ka hauoli no ka loaa ana ia lakou o kekahi manawa e hauoli ai.

 

E Hui ana na Makeke.

 

Poho Kekahi Hui ke Kumu o keia Hui ana.

 

Poho Kekahi Hui Ke Kumu o keia Hui ana.

 

            No kekahi manawa e lohe ia nei ka hui o na hui kuai bibi elua o ke kaona nei aka aole i ike la ka holo o keia hana a hiki wale no i keia manawa.  Ua ike ia ka nui o ke poho o ka hui hou i komo mai ai oiai e hooemi loa ana lakou i ke kumukuai o ka bi@i i hiki ai la lakou ke huki aku i na kanaka mai ke@a hale mua aku a pau ia lakou.  Ma keia hana ana ua nui ko lakou poho.  no k hui i ku mua ua loaa ia lakou ka puka mamua a aole lakou i poino loa mamuli o ke@a hana ana e like me ka hui akahi no a hoomaka.  Ua nui no ka poe i haalele i ka hui mua a hele aku e kuai i ka lakou bipi ma keia hui hou aka i ke@a manawa ua hiki hou ole i keia hui ke ku non iho a ua kuai mai i ko lakou waiwai i ka hui kahiko.  Nolaila e hui aku ana keia mau hui malalo o ka hui hookahi. Aole i maopopo loa e ma@ama la ana paha elua halekuai a i ole e malama ia ana paha i hookahi wale no e like me mamua loa.  Ma keia hana ana ua lilo hou mai keia hana iloko o ka lima o hookahi hui a ua hiki ia lakou ke kaki mai e like me ka mea a lakou i makemake ai.  Aohe mea nana e hoopaa mai ia lakou i ka hana @ne e like ma ka lakou i makemake ai.

 

Make o Ben Hol@aday.

Keiki a Mrs. W. G. Irwin ma Piladelepia.

 

            O Ben Holiladay, ke keike a Mrs. W. G. Irwin me kana kane mua.  O W. G. Irwin kekahi o na haole waiwai loa o keia kulanakauhale a ua kamaaina i na kanaka.  He 24 makahiki o keia keiki a no kekahi manawa i ike ia ai ka maikai ole o kona oia kino.  Ua holo mai oia me kona makuahine ma Hawaii nei me ka manao oia ka mea e loaa ai iaia o ka oluolu aka i ko laua hiki ana ma@ua nui loa ae kona ma'i.  ua hoi koke aku laua no Piladelepia me ka manao malaila e loaa ai iaia ka oluolu aka i ka hiki ana ma Kapa@akiko ua ike ia ka nui loa mai o kona ma'i.  Hoihoi ia o@a ma kekahi o na halema'i maikai loa ma keia kulanakauhale a hana ia @a mea a pau i hika i na kauka ke hana no ka hooia ana iaia aka ua hiki ole i ka ike o ke kanaka ke paa mai iaia.  Nui loa ke kaumaha o Mrs. Irwin @o ka lawe ia ana aku o kana keiki aloha mai iaia aku.  Ua olelo ia o keia keiki kana mea aloha loa a e ike mau ia ana laua e pili mau ana in a wa a pau loa.

 

Hoaa Ka Bana.

 

Lilo ko Lakou Wahi e Hoomaamaa ai i na Koa Amerika

 

            Ua lilo aku ka home o ka Bana Lahui i na koa Amerika a ua home ole ka bana i keia mau @a.  No kekahi manawa loihi ua hoomaamaa lakou i ka lakou mau himeni ame ka lakou mau mele maikai maloko o ka halekoa pohaku mahope aku o ka Halealili.  I keia manawa ua kauoha ia mai lakou @ hookaawale a ua hoihoi aku ka lakou hoomaamaa ana iloko o ka hale o Berg@@.  He kanaka o Berger i makemake i ka himeni ame ka mele ina manawa a pau loa, a i kona ike ana ua nele lakou i ka wahi ole e hoomaamaa ai ua hoihoi aku oia i kana bana ma kona hale ponoi.  Aka aole on a makemake e hoolilo loa i kona home i wahi hoomaamaa no ka Bana no ka lehulehu oiai ua kupono na ke Teritori e hoolako mai ia wahi.

            Ua hiki no i keia bana ke paani mai i na huamele hou loa akahi no a ike aka no ka makemake no o Berger e maikai pono nolaila ua hoomaamaa mau lakou mamua o ka hele ana aku imua o ka lehulehu e hoike ai i ka lakou mau mea maikai.

 

Hiki mai ka Ogana Hou

 

E hoihoi ia aku ana ka Ogana kahiko ma Kamoiliili.

 

            Maluna o ka moku Mohican i ku mai ai i ka Lapule i hala i hiki mai ai ka okana hou o ka luakini o Kawaiahao.  Mai ka pau ana o ka okana i ke ahi i kekahi manawa i kaahope ae nei ua makemake ia e loaa ka okana hou no keia luakini a hiki wale no i keia manawa a akahi no a ko keia makemake.  O Kawaiahao kekahi o na halepule nui ma keia kulanakauhale a he mea kupono no @ loaa kekahi okana nui a maikai.

            Ua holà pu mai nei me keia okana o Mr. John Berstrom, o Kapaiakiko, ka mea nana e hana aku ana ka okana.  O keia keonimana no ka mea nana i hana keia okana nani.  E hoihoi ia aku ana ka okana kahiko o keia loakini ae ka luakini o Moliilii.

 

            Ua haalele ae kekahi mau kaikamahine hana hainaka me kekahi o na @aie hana nui ma Nu I@@@ Amerika i ka lakou hana a ua pepehi ia e lakou ne kaikamahine i ae ole e haalelo @@ me lakou.