Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 26, 28 June 1901 — Rudolf Rasenedile Ka U'i Nana ikaili ka Puuwai o ke Kaikamahine-alii [ARTICLE]

Rudolf Rasenedile

Ka U'i Nana ikaili ka Puuwai o ke Kaikamahine-alii

i Aoie i pane hou aku ke kaikama- | hine alii i kana mau olelo no ka mea Jua kokoke ioa aku la laua j ka hale a ' ua ike aku la oia i kona makuahine ; e nana mal ana iaia mai luna mai o ka hale. I ke ku ana o ke kaa ua lele koke ; ' aku la oia a holo aku la no ka wahl ja kona makuahine e ku mai ana. Ua I puill aku la oia i ka a-i o kona makua- ' ' h:re rnc k a'oāa a uwe ibo li laua no ? I kekahi manawa loihi me ka pane leo |ole- I ka e-a ana ae » ko laua poo u «; \ ninau mai la kona makuahine laia i | kona kumu i hoi ole aku ai 1 ka mai nawa i kauoha ia _ai oia e hoi aku. Ia ] ! manawa i hoike aku ai o Flavia i M ! mea a pau loa mai kona hele ana mal; I a hiki i kona lawe ana ia ak ue Mlkela: je hoopaa ma keia wahi.. I kona holke; ana aku ua hoopaa ia oia maloko o ke- • kahi pa-hao ua nui loa ka huhu o kona makuahine a kahea koke mai la ola la Mikela e hele koke aku malaila. "Ke hoike mai nei kuu kaikamahine ; ia'u ua hoopaa aku oe iaia e like me ) ka likopaa ana la o na holoholona ahiu 0 ke ku!a. He oiaio auanei keia ana e | olelo mai nei ia'u aole paha? E holke |mai. M j "Ae. he oiaio no kena m&u olelo ana a pau loa. aka e kala mai ia'u e ka! | lede maikai. ua hana wau i keia mau | i hana no ka nui o ko' ualoha ia Plavia. ; | l"a makau wau ina aol« wau e hana: ana e iike me keia e lilo ana oia I ka | mea okoa aku. No keia kumu ua hoo- ; paa aku wau iaia ma ka wahl e loaa o\e ai i ka poe i makemake e lawe aku iaia mai ia'u nku. E kala mai oe ia'u e ka Moiwahine a pela pu no hoi me o«» e ke kaikamahine allU Aole wau 1 hana aku i keia mau hana mamuli o ko'u manao ino. aka o ke aloha Ia oe e ke kaikamahine alii." "Ke kala aku nei au ia oe e ka Mol no keia hana ana au oial ua malama, maikai oe iaia a hiki i kou kii ana 'mai iaia e hoihoi aku i ka home." wahi ! a kona makuahine. ' "No'u Iho aole loa e hiki ia'u ke kala ; aku i na kanaka ino e Uke me oe. Ua j īawe aku oe e hoopaa ia'u malalo o ka i hoopunipuni ame ka hoohewale. Aole joe he keonimana a ua hiki ole ia*u nana aku ia oe e like me kekahi ali! nui." wahi a ke kaikamahine alii. "Mai olelo oe pela e kuu kalkamahlne oiai eia kaua malalo o kona mana i kela manawa. I na oia e hoopaa mai ana ia kaua ma kekahi wahi paa aole loa kaua e hemo hou ana a o ko kaua make no ia." "Aole loa o'u maka'u ia mea he make. 0 ka mea nui wale no ia'u oia ka ike ana aku i ka maka aloha. o kuu Aole loa o'u makemake e noho kaua ma keia wahi, e hoi aku kaua no ka home 1 ka la apopo." I keia manawa i kii mai ai o Mikela i ka makuahine o ke kaikamahine alil a noi mai la iaia e hele aku ma kekahi wahi ua makemake oia e kamailio pokole me ia no kekahi mea ano nul. I ko laua hiki ana aku ma kekahi wahl mehameha ua noi mai la oia i ka oluolu 0 ka Moiwahine e hooikaika e lilo keia kaikamahine alii i wahine mare nana. Makemake oia e hoolilo aku iaia i Mofwahine no keia aina nani, wahi ana. "Ae. e hooikaika no wau e lilo oia i wahine nau. Aole o'u makemake e mare oia i ka poe haahaa. Makemake wau e lilo oia i Moiwahine. Aka, o ka mea pono wale no i ko'u manao e hookuu mai oe ia maua e hoi i ka la apopo a ma ko'u home wau e noi mau ai iaia a hiki i kona ae ana mai. Ina oia e noho ana maanei e lilo ana oe i enemi nona a pau kona ae ana mai ia'u ke noi aku wau e lilo oia i wahine uau. Pehea keia i kou manao?" "Ua pono ae la ia. Ina io no e noho mai ana olua ia nei e IHo ana wau i: enemi ino loa nona, nolalia o ka mea maikai io ia e like me kau i olelo mal ] nei. I kona manawa e ae ai e hai koke mai i ka lohe la'u i hele koke aku wau e nana iaia." Me keia mau huaolelo ua hoi aku la ka Moiwahine no ka wahi a kana kaikamahine e noho mai ana a hoomaka hou aku la laua e kamailio. "E hoi ana kaua no ka home i ka la apopo," wahi a ka Moiwahlne. "Mamua o ko kaua hoi ana makemake au ia oe e kala aku i ka hana i hana ia mai maluna ou e ka Moi. Aole ola i Imakemake e hana mai i keia mau hana mamuli o ka manao huhu. aka mamull , o ke aloha. E pono oe e kala aku iaia ī mamua o ko kaua hoi ana." | "Aole loa wau e kala aku iaia. E | noho oia pela a e noho no hoi wau penel. j Ua ike no oia ua aloha wau i ka mea i okoa a heaha kona mea 1 hookuu ole i mai af ia'u e hana e like me ka mea a'u i makemake ai. Aka. ua lele mai oia mawaena o maua a hookaawale ae iā maua. No. aole loa wau e kala aku } ana iaia." I ke kakahiaka ua hoi aku laua no ko laua iiome a malaila laua ! noho al. 1 ke! la ame keia la e noi mau ana ko|na makuahine iaia e i Moiwahine |no Ruritania a e hoole mau ana o Fla|via I ka manao o kona makuahine. |"Ina oe i noi mai ia'u e Hio i Molwaihine no Ruritania I ka manawa e ola ana o kuu Rudolf me ne! uā ae koke aku wau ia oe e kuu mama aloha. aka, aole loa wau e ae ana e hookau-a aku jia'u malalo o Meia Mikela puuwai eleele. lAole no kona lilo ana ae nei i Moi o?n. ko'u mea e makemake aku ai iaia. E noho aku no'wau 9 kanikau no kuu aloha a hikl t ka la e kii la mal ai wau i a ia aku imua ona ma kela ao ma ō." I kela ame keia la-e hele mau ana ka ui Fiavia Iloko o ka ululaau e pHI kokoke ana i kona home a malaila ola e uwe aku al no kana aloha i hala aku ma keia aoao. Ma kona manao !ho no aole 1 make kana mea i aloha ai. akaj Ina aole oia I make aia la ola i hea? | Ina aole ola I make heaha la kona mea l hele ole mai ai e imi iaia? Ina aole ola I make heaha la kona mea I haalele ai i ka noho kalaunu? "Oh, my Rudoif. Aia !a oe I hea I keia !a. Ke hele huli ma! nei paha kou uhane ia'u iloko o kela ululaau aka aole o'u ike aku fa j< oe. Ina eia no oe ke ola nei e huti mal a loaa wau maaneL lna ua hala aku oe j ma kela ao alaila e noho kanikau no wau a pau na la. o ko'u ola ana ma-;' !uca o ka 111 o keia honna. E ka!l o Mikela a hiki i ka hlna ana o kona poo aole loa wau e ae e lilo i wahine i nana. O kuu.klno kupapau ke ae aku iaim aka aole o kuu kino ola maikal. Oh, my dear, why āon't you con»e to < me?' • . ' Ua hoi hou mai ka ala b kona papa-

lina no ka hoiohok> i ka la pu&wiiana 0 kona aina & ina i ike hou mai ua MikeU nei : ka «i o kana ipo i ho*>paa a: ma kakela n«t Ua, "p'upule-ka-rooa." Ina i ike hou ka M >i Rmlolf 1 kana mea i aloha ai me nei ua lele aku oia a puili mal i ke ki;rv> pulpui niaikai o kana aloha a honi aku hoī l kona mau papaiina mohaha maikaL Ak& ua paa aku oia malalo o ka mana 0 Mikela a ua hiki ole iaia ke kii mai a honi iho i keia pu ala e kaii aku nel iaia. E waiho iki ae kaua e kuu makamaka ; heluheiu i k:i ipo aioha a kaua a e nana ae kaua i ka kaua koa wlwo ole. ka Mol Rudol( o Ruritania. ina kaua maloko o keia iumi o lakou <i hoopaa ia ai me nei ua ike kaua ia lakou e kali ana o ka lawe ia aku o ka ; lakou wahi mea al e ola ai. Ua nui pono oie ko iakou poloii ame ka make wai. Nui pu me ka wela o loko o keia luml. ■ I-ka lua o ka la o ko lakou noho a|»a iloko o keia hale ua hoao lakou e wa- ) wahi i ka hale. aka aole i hlki ia lakou Jke wawahi. Ua hoao lakou ma na ano ;a pau e puka i waho aka ua hiki ole Ia iakou ke puka i waho. Kahea aku lakou i ka poe koa o waho e wehe mai j i ka puka a lawe mai l mea ai na lakou aka ua akaaka wale la mai no ka lakou -noi. E olelo mau ia mal ana lakou e !noho malie iloko, oia ka uku o ka pōe hoao e komo malu mai e hoohaunaele iloko o ka aina o ka poe okoa. Noi aku ; lakou e lawe ia mal i wal no lakou a •ua olelo ia mai la ua maloo ka wal o (ka aina aohe wai i koe. Ua hoohenehene ia lakou ma na ano a pau loa. No ihookahi pule ko lakou noho ana me ka |al ole i ka ai a inu ole hoi I ka wal a Ihoomaka mai lakou e make IHlil. O Ikahi koa Keaka ko lakou mea mua loa 1 i haalele mai ia lakou. Ua hapai ia aki} ikona klno a waiho ia ma kekahl kuono io ka luml. Pela ko lakou nei make Ut(lii ana a hiki i ke koe ana o lakou ekolu 'wale no. O ka Mol, Konela Sapt. ame Spitz. Ua hele nae iakou a nawaliwall loa a hiki pono ole ke ku iluna. E kall aku ana lakou o ka hikl mai o ka make i kela ame keia hora o ka la. No ka iMoi o ka mea nui wa!e no i kona waha 0 ka inoa o kana mea I aloha ai "Flavia, my dear." E olelo mau ana oia l ioko iho ona ua huli mai nei hoi oia iiaia a ua kokoke aka aole i hiki ia iaua ike ike aku kekahi i kekahi. He mau ipaia pohaku wale no ka mea nana e |hookaawale nei ia laua eia nae ua hiki lole iaia ke ike aku i ka mea ana I nui ai. Makemake nui oia e ike i kona mau oiaka mamua o ikona make ana aku aka aole i ko la Imakemake ona. I kona nawallwali loa jana m« o ka mea hiki wale no laia ke Jolelo o "Flavix? Flavia, my—d- e a—r ]Flavia. E hoi ana wau i ka Lani a i jlaila kaua e hul ai. < Ina aole kaua e •;hui ma ka honua nei malia o hui aku kaua ma kela ao. Good-bve my love, good-bye. make wau oiai au e hooikaika ana e hoopakele ia oe mai ka lima mai o kela kanaka i komo mai mawaena o kaua. Ua haawi aku wau I kuu ola nou. Ke pule nel wau e malama ia oe a hiki i ko kaua hui ana ma kela ao ma o." | Me keia «&u olelo ua moe iho la oia j ilalo o ka papahele lepo o keia lumi a ;kali aku la o ka hiki mai o kona majnawa. Ma kona aoao e moe ana kona j mau hoa i kokua nui iaia mal kona wa ]mu loa i ike ai ia laua a hiki wale |no i ko lakou ku like ana ma ke kae 1 o ka lua kupapau. Ua nana mal la jlaua iaia, ua psa ka leo a hiki ole ke olelo mai. O ka nana mai no a ka majka aole nae i hiki ke pane leo mai. I jka ianei nana aku nae me he mea la e i mai ana laua: "Ua paio Uke kakou | a make like me ka maka'u ole. Ua jhooko aku maua i kau mau kauoha, iaka ua loaa mai ia kakou ka make wfejliweli." Ea, he ku maoli no l ka ma(naonao keia mau hana puuwai eleējte & (Mikela. E waiho iki ae kaua ia lakou e kuu makamaka heluhelu a e nana ae kaua ia Mikela ame kona mau koa. I ka hoi ana aku o ke kaikamahine alii ua mehameha mai kona noho ana. Ua ikuka mau oia me kona mau kuhina no !na ninau ano nui o ka aina a i ka pau ana o ka lakou mau hooponopono ana i kekahi mau mea ano nui ua hooholo iho la oia e hele aku e nana I kana mau paahao. Kau ae la oia maluna o kona lio a hele aku la no kona home kuahiwi. t kona hiki ana aku ua nlnau aku ia ola i kana mau koa I ka me? hou o ke kakela. Ua olelo mai la kona mau koa i kela mau la aku nei e kahea mau aku ana keia poe paahao e haawl ia mai i wai a I ai na lakou aka i kela mau la aole he pane leo mai, nolaila ua manao lakou ua pau loa lakou i ka make. Ua manao kekahi poe he mau hana akamai wale no keia aka i ko la|kou nana pono ana iho la loihi maoll jka manawa o keia poe i noho ai iloko o :keia wahl me ka loaa ole ia lakou o keīkahi mea ai. Kuka lakou no kekahi jmarfSawa a mahope hooholo Iho la lakou e wehe ia ka puka a e nana ia ko lakou ano. Ua kauoha ia aku la na koa e kii I ka lakou mau pu. ame ka llakou mau pahikaua a e ku me ka makaukau. I ka makaukau ana o na poe a pau loa ua kij ia mai la e wehe ka ipuka o ka hale. Ua kau like mai la na koa lakou mau pu me ka makaukau nui no ka palo ana ma! me na eneml I na lakou e kue aku ana ia lakou. Ua ike kela poe ua nawaliwali loa keia mau koa a hiki ole ia lakou ke ku aku imua o lakou, nolaōa aole lakou i maka'u loa ia lakou. I ka hemo ana ae o ka puka ua ik* ia mai la ka Mol e moe kokoke ana i ka puka a >ma kona mau aoao elua e moe ana kona mau hoaloha. Ma kekahi klhi o ka hale e waiho mai ana ke kino make o ko lakou mau hoa I hele pu mal ai. Ua hele koke mai la o Mikela e nana e nana i na ua make !oa keia poe a Ike iho !a oia e o!a ana no ka Moi Rudolf. Ua hapal la ae la oia iluna a kaakaa ae la kona maka. I kona ike |ana ae la Mikela ua panl hou iho la |oia I kona maka. ua manao oia o kona |hora hope loa la. Ua kauoha koke aku [la o Mikela e kii ia e hookuu mai kah! kauka a e nana pono loa ia kela kanaka a hikl i kona ola ana. Ua maikemake o Mikela e ola oia a hiki ! kona iike ana I mare ia ana me ke kai'kamahlne alii F!avia a mahope aku oia manawa e make ai oia. Makimake o Mikela e hoohaehae iaia. Ua kil koke ]ia aku la kahi kauka a hookuu ia mal la | waho. I kona puka aoa mai a ike Iho la ola o ka Moi keia e walho ana xia aneane e make. ua hooikaika loa iho la oia e hana I kona ike hoola ma'l. Malalo o kana lāpaau ana ua loaa mai !a ka oluolu Ikl I ka Mol. E j>H malia ana kona oluolu I kela la aa» kela la. Hanai ia ola me ka maikal loa a hikl wale no I ka malkai pono ana o kona ola. No kona mau hoa o Konela Sapt ame Spit* ua waiho ia oo !aua a hiki i ko laua make ana. Lawe ia aku lakou *

ī* kuio m* keksbi ««'■ l m * m »° n ~ l " kakeu. mil. H» h»U»l <* •*« '» ** Imol «nw tahi kaok» « hoopaa I» io ka lumi Mllalla . pil t lia ae *l lt* mai*ai o # ,t kona oluolu malkai !o« * na- • I kekahi la oiai I*o* e kamaiHo ana ua hal mal la kahi kauka l *o lakou hoopaa la an ke kelkialil e Hoik? mai la oia i *o tau» Jo«wf l ko raoa h<x>i«a llke ana ia noko 0 ka lumi hookahL Loaa kona wam hoa e kamaiUo pu ai i na manawa a pau loa. l T a a'o aku ola la Jo®ef k oihana kauka a ua hiki loa iala ke lapaau i na m&'i HUH f kela manawa. I "Heaha ko olua m«* bo«o ol* e ma:huka mai keia wahl akuT" wahl & Mot . | "Pehea e hiki al? He ki mau ta ka ipuka o keia lumi i na ta a pau loa . O ka manawa male no e hemo ai o ka imanawa e iawe mal ai ke kuen*> i ka mea al." | "Heaha ka mea tele ote aku otua ma'liina o keta kuene a pepehi iaia a kaitt ;i ke ki a hoio aku I wahof* 1 "He pu kana ke komo mai Hoko nei 'me ka pahl nul a ua hlki ote la maua ke tete aku iluna ona mamua o ko maua ku ana mat I ka pu." "He poeleele loa nohol kekahl manawa e tawe la mat nel ka kakou mea al. No keaha ta ka mea i tohi loa ai kekahl manawa?" ,4 Ua ninau paani aku maua i kahl kujen* i kekahi la aku nel a ua oielo mai ioia no ke kall ia a pau ka ai ana a Mikeia alaila hanai ia na paahao. l'a t tike kakou me na iilo a Mlkela, O ko jtakou manawa no keia e hanai ia ai/* | "I ka manawa e tawe ia mal al o ka -kaua mea al I keia ahlahi makemake ia oe e kokua ia'u i ka hopu ana ,i keia kuene. I kona manawa e komo mai ai me kona mau ilma i piha i na mea ai a kaua, o kou manawa la e lele aku ai me keia halnaka a pani i kona waha. Ia manawa hookahi nohol wau e tete aku al e kaiii l kana pu ame kana |pahi. I ka manawa e toaa ai ia kaua keia mau mea pepehl kaua lala a I oie |hoopaa kaua iaia lloko nel me kona |mau llma i hanakii ia a paa pono. Kali ik&ua a hiki mai na hora o ke aumoe a jano make hlamoe na koa alalia kaua |haatete t keia luml a puka aku kaua a kau iluna o ka waapa. He hookahi wale no koa mawaena o kela wahi a 'me ka waapa. Ina oia e hoao mal ana e kue ia kaua pepehl kaua laia a make •alalla holo loa aku kaua. I ko kaua manawa e komo ai llokn o kela ululaau : o ka pau ae la no ia fko kaua pillkia." ' j "Ina kaua e loaa pono ana e hooipaa h*p la ana kaua a hiki i k« kaua make ana maloko o kei haie. Aka. ina (nohol kakou e noho ana iloko nei e make ana no hoi kaua. Ta Hke no a like." | Kali aku laua me ka hoomanawanul a hlki I ka hlkl ana mai o ka manawa |e hoao aku ai laua e heie a jt T a ano poeleele 3>>a no mamua oko ilaua lohe ana aku I ka nakeke ana mal oke pa. Ike iho la laua nei o ua wahl nel ae kela e mal nel I ka t laua mea ai. Hoomak&ukau iho ta kaht |kauki?me ka hainaka ame kekahl apana o ka palule o ka Mol. I ka hemo ana mal o ka puka a komo mal ta ua iwahi kuene nel e llke me ka mea maa .mau ua lele koke aku la ua wahl kauka |nel me ka eteu nui a piha ana ka waha . o ua wahi kuene nel Ika welu. Ia manawa hookahi no I lele mai ai ka Mol 'a kaili ia ae la kana mau mea make. jL?a hana ta kela hana me ka eteu toa 'a hlkl 6tē i kahl kuene ke nana ne I ke kumu o keia hanal la ana ona i ka !wetu. O kona al ana mal no in a aoit» 'ona makemake e al hou. Kue nul toa oia i kona hanai ia I ka weiu akn ua manao kahl kauka he mea malkai ia no ikona o!a klno a oiai ua ot ae kn ike ke kauka ma la mau mea ua hikl ol* pala ke hooklekle mai I ka Ike o kahl * kauka a kakou. 'Hanakil ia aku ta ka lima ame ka wawae o ua wahl kuene nel a paa me ka apana welu o ko laua nei lote. A 1 ka pau ana o ka laua net hana ua noho Iho ta laua e at I ko laua aina ahlahl. Al laua nel a maona nono no ka mea aole taua t maopopo I ka wahl e toaa hou mal ai o ka laua mea ai no ka la e hlki mai ana. Kali aku laua a hiki t na hora o ke aumoe a ia manawa laua 1 puka mal al me ka malla loa a hlkl |1 ka wahl e "ku ana o ka'hl koa %ial. |E ku ana ua wahi koa nel me Kona :alo e huli ana e nana-ana ma kela aoao |o ke klowal. Ua huli mai kona kua ia laua nei. Ua hele nihi aku la ka Mol a hlkl i komi kokoke loa ana mahope o ua wahl koa nel me kona ike ole mai tk laua nel. Ia manawa i hookulai ia aku al ua wahi koa nei a haule lloko o ku luawai ame ka eleu nul ua kau aku la laua nel maluna o ka waap a hoe aku ta no kela aoao.