Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 27, 5 July 1901 — MAKE O PAULO NUMANA. He Kamaaina i Aloha a e na Hoa'loha he nui. Oia kekahi o na Loio Eanlana Loa i hiki mai a noho pu me kakou no keia mau makahiki Loihi. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

MAKE O PAULO NUMANA. He Kamaaina i Aloha a e na Hoa'loha he nui. Oia kekahi o na Loio Eanlana Loa i hiki mai a noho pu me kakou no keia mau makahiki Loihi.

E llke me ka mea mau e noho ana, e lealea ana e aka ana, e hul ana me na hoa'loha, me ka maopopo ole ua kil ia mai la ke ola o ke kanaka a kaili ia aku la a me ka pahaohao nui lohe akn !a na mea aloha. na makamaka ua hala ku ma keia ao o Paulo Numana. Ua maopopo loa h* mahu ke ola o ke kanaka I pua ae nalo aku. ua like me kekahi mea l maalo a<e a nalo aku mai ka ike maka. Aole i maopopo ka hora om ka minute e kit ia mal ai a kaiil aka i ke ola makamae o na mea 11 aloha la. I ka wanaao Poalua nei. i kll la mal ai a lawe aku ke ola hoi o Paulo Numana. He haoie oluolu, hooikaika ma ka hana, e Ike man ia ana oia me kona /wahi wavae oopa e o'l hele ana ma na alanoi o keia kutan&k&uha!e i keia a me keia la. No kekah! mau mahina I kaahop« ae nel ua ike ia kona emi ame kona ano nawaliwaii. o ka mmakika kekahi nH nana i hooala lala a WMli ae t kona

hiamoe no kekahi manawa loihL Aka me keia ano nawaiiwaii no ona ua hooikaika oia ma na ano apau e ku mai a e kokua aku hoi i na hoa kanaka i makemake I kona kokua ma ke kana* wal ame na hana e ae. lioko o ka mahina o Sekeroaba ua koho ia oia e haioleio I ka ahaaina a na keiki hanan o Kaieponi e noho hei ma HawaU nei. Iwaena o kana mau mea i oleki mai ai ua lohe ia hku ia oia i ka oieio ana mai 'Aole kela o ka Pauio Kumana! k&maa-! Ina ia oukou aka he Paulo okoa ioa"* oia hoi aole i iike kona aeo i kela manawn e iike me na ia I hala ako. Ua maopopo loa kona ano nawaiiwali i keia manawa ak& nae aole I manao ia e haaiele koke mai ana oia i keia ola ana. I kēia mau Ia aku nei, ua kamaiiio aku oia | kona maa hoaloha ma ka iumi hookolokoio me ka oiuolu me he mea ala oia maa no kona ano aka ia lakon ke nana mai ua Ike mat ia l&kou ke koikoke mai nei na la e paa ai ka Ike ana f ia o kona mau maka kahaaiua. ma oa

lumi hookolokolo o keia ao. I kona puka ana aku ,e hoi ua ike ia ka nawaliwali maoli o kona klno ame.ka hiki pono ole iaia ke hele e like me na ola maikai o ke klno. Ma ka nana aku me he mea ala aole oia i ike i ka pilikla 1 mamua ona aka ua hoao mai oia ma na ano apau e hoohauoli i na hoa'loha e like me kana i hana mau ai i keia mau makahiki loihi o kona noho 'ana ma keia pae aina ana i aloha ai. a e > apo aloha mai ana hoi i kona kino I hoi aku la iloko o ka opu o na lepo alohrf o Hawaii. *He kanaono kumamalua ma kahiki ka loihi o kona ola ana maluna o ka Ui alea honua. Ua hanau ia oia ma Prussla ilokp o ka makahlki 1839. I ka piha aaAo umikumamalima o kona mau makahiki ua holo mal oia no AmeHka a noho ma Kaleponi. Ua 1110 ola i makaainana no keia Panalaau. E Uke me na poe i hele mua ma keia vrahi i ke au kahlko, i ka ig|na\va akahi no a pii ae keia wahl, helui maoli ka hana ame na pilikia i hiki mai imua ona aka ua hoao oia ma na ano apau e hana i ka hana e like me kahl ikaika i loaa iaia. Ma keia wahi oia i hooikaika ai i ka imi ana I ka naauao a mahope mai ua a'o kanawai oia. Iloko o makahiki 1864 ua ae ia oia e lilo i ioio t&ka aha o keia Panaiaau. Mai keia mal kona lawelawe ana i keia oihāna a hlkl wale-no i kona haia ana aku ma kela ao, ua Hke ia me kanakolu kumamahiku makahiki ma keia olhana hookahi. He nui na wahi maikai i makemake ia e haawi iaia ma Kaieponi aka aole oia i makemake o kana wahi waie no i makemake ola ka holo Senatoa ana no keia Panaiaau. Ua koho ia oia no keia hana ana i makemake ai a paa no ekoiu makahiki Ilōko o ka makahiki im. I kona lohe ana i ka maikai a me ka nanf o keia aina, ua hooholo oia e hoi mai |a noho ma keia *rahi. Mai kela mana|wa mai a hlki waie no i kona h6aiele j ana mai ia ia kakou \ia noho oia maanei a maanei i lawelawe ai i ka hana a hlki 1 i ka hora hope loa o kona ola ana. He | uml kumamawalu makahiki o kona noIho ana ma Hawaii nel a hiki aku la 1 | ka hora hope foa o kona oia ana. Ua |koho ia oia i Loio Kuhina i ka manawa ; e oia ana o Kalakaua a oa paa oia l kela oihana no kekahi \manatra ioihi ?T a haawl hou ia iho nel no keia wahi tiaia i ka wa e noho Moi ana ka Mot- [ wahlne Liiiuokaiani. Ua koho ia ola e |heie ma Wakinekona e kue i ka hoohui |aina lioko o ka makahiki 1893, oia ka 'hoomaka mua i% (u» e noonoo keia mea ma ka Ahaoieio <TAmerika. He hoa [ oia no ka Hale Ahaolelo o ea Aiii l ke ati o Kalakaua. I ka. makahiki 18&4 ua hooima ia oia i Mekiko ma ke ano he eieie mai keia auponl ako. I ka makahlki maialo o ke kauoba a ke Auponl ame na Māhiko ua hoouna ia oia t lapana e hooponopono i ka nln.au pili I na Uma liana inawaena o Iap a»a ame Hawaii t»el Mahope mai o keia manawa fia kootma ia oe e Perea4dena I>ole ame kona mau hoakuka no Ame* rika Waena » haaa i kekahi hana i makemake ia <to4kei« aopwni. Bolto o ka makahiki 1876 ua znare oia la Mlm niM Dinklag* he kaikamahlne

■ u'l no Mekiko. Iloko o kela mau wa- ■ kahiki he iwakalua kumamaono o ko ■ laua noho mare ana ua hoopomalkai ia t imai laua me eha kaikamahine ame elua • keikikßne. Ua mare kekahl o kana 1 kaikamahlne I kē kane a ua loaa na l moopuna. Hookahi o kana mau kelki . k&ne aia ma ke kula a'o kaua Moana . ma Amerlka a hookahi aia iloko o kekahl kula kiekie loa ma Ene/ani. Ua anearte keia keiki ma Enelanl t puka mai kekahl kula kauka mai a hoomaka e lawelawe I ka olhana kauka. I ka hoomaka ana o ke kaua ma Aferlka ua jheie oia i ke kaua malaila. He ekolu ikaikamahine I mare kane a hookahi aia | ma Enelani kahi I hoonaauao ia al malalo o ka malama ana a kekahl o kona (mau kaikuaana i mare i kekahi haole Pelekane. Hookahl wale no o lakou e | noho nei ma Honolulu nei oia hoi o Mn«. jH. Fooke. j Oiai oia e noho ana ma Kaleponl ua ? haki kona wawae. Hana la'ē ke kauka % kokoke e ola haki hou iho no apau ka - l!fki ana ke hoola ia. Oia kona oopa a ihiki wale no I kona haalele ana mal la. 0 kona mea kaumaha loa i ka loaa ana | o keia piiikia oia kona bikt ole ke hele I Ike kaua kuloko ana al o Amerlka. T •kona mau )a oplo he kamaaina |oia no Kaleponl a e Ike mau ia ana ko- : na kino mawaena o na wahi eli lanahu ,nana i hoowaiwai I k£kahi he nul ?ma keia wahi. [ Ma kona keena hana oia Ika Poaouo a he maikal wale no kona ola kloo ke nana aku olai no nae ua holke mal oia 1 kona mau hoa'loha aole he malkal loa i o kona oie kino. Aole nae, I mana# ia •e nul loa mai ana kela ma'i a llio I mea Plllkla. T ka T>apu!e ua ike la kona ano kukule a hoihol ole mat e kamal!to a | hoouna koke la ke kauka. I kona nana rpono ana ia ua ike iho la ola aohe pono :i ko*>. a he manawa wale no haalele mal. He ma I iioko o ka 1010 o ke popo ka mea nana I kalU ae | kona ola. I ka wanaao o kft Poalua ua hala aku oia me ka ehaeha ole. Na ka Hul-Kaka-Malu e lawelawe ana na hana o kona hoolewa. He lala oia no na hui he lehulehu a e hele like ho^2 a K ukall 1 kino I kona fhome hope h*. Ika hora *ha oka Poalua I malama ia al kona hoolewa mal ° ka hui 'nk&Miu ma ke ° HoteJe me Atafc*a. _ He nm na la lealea I hoohala la ma *ahooi%o keia kamaaina i ca i& kae poina ole ai I na JjN Bsai»wa. lloko no o kona «emakwe Ib<r nei e malama mau ana oia i ahaaina hoolauiea na f kona maß hoaloha i kela ame kela makakan*k& oia*l aloha la a ma ana la aku ua lawe ia kekahi o na makaalaana maikal loa o keia alna ana i aloha ai, a I ooho a «- fho twi &aanei. T"a hoouna aku nel f ke Klaalna Kuikawa i kekahi mau palapala hookuu o kekahi mau Kepanl e hoopaa ia »H ma ka hale paahao ma Hilo. t?a lioopal la iaua tko hookahl makahlW. H» »1hou hauoH ke hIW aku »»» I» latw» I ha, fa eha o kela mahina a he la ho< la aa laua e hoomaaao mau ai.