Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 30, 19 July 1901 — Leone Noela Ke Kaikamahine a ke kanaka Mahiai [ARTICLE]

Leone Noela

Ke Kaikamahine a ke kanaka Mahiai

K pono oia e hoakaka aku a e kuka me la no ka mea e pili ana l ke dala, o k<?!a ame kela ana e noonoo al ua ku- | pono la no ka hal ana mal ua lokahl au I ma la mea.ln ua oluolu o Leone e lawe 'I hookahl hausanl lloko o ka makahlkl. |ua ae no au." ! "Aa® aohe nlnau e plll ana no la I mea daīa," wahl a ke aīll I olelo mai I af. He mea la e hooplllkla nul aku ana ilaia. a o kaua ana no ka mea nana e uku aku ana elike me ka mea I hlkl ia kaua. Ina ua makemake oe e kauoha ae au la Leone, e hana koke ae au I kela mannwa ano. Na'u la e hoouna aku i kekahi telegarama mal ka hale hoolulu kaa-ahl aku ma Danamoa, a e hoea koke mal ana no ia la nel I ka aulna la." Aohe wahl kuka kamallio ana mawaena 0 kela hooillna oploplo ame kona mau makua mal ka manawa I hoomaka al o kela manawa ano. N keia hoopii kanawal a hlki i kela manawa a laua e makemake nel e kauoha aku. Hookahi elua halawal ana o ka Haku Sanadoa me ke alll, aka, ua hoole loa aku ola no ka noonoo ana no kekahl mau kumu manao me kana kelki." "E pono oe e kamalllo pu me kuū lede e kuu keiki aloha," wahi ana I pane aku ai. "ua Ike no oe, ola ka mea nana e honponopono na mea like ole a pau." a o ka Haku Sanadoa hol keia ka mea hoi i weliweli ole ina poino. ua akaaka aku la ola I ka mea ana 1 manao ai he mea hooluolu ia no ka nawallwali I loaa ma ka aoao o kona makuakane. "Ua aloha au 1 ka'u wahlne," wahi a ka Haku Sannd,oa 1 olelo Iho al iala Iho no," aka. nohe wahine e ae I kupono e lilo I wahine mare na'u o kuu Leone no. no ka mea. he nani he maik.ai, he hemolele ke 010-wa o Hillmanu. īana kapuai Hma ia. ka nui. ka loa ka laula, ka hene !o na kuahiwl aohe au mea maikal ole olaila. ! E malama mau ana au i ko'u kuokoa, oial no nae ua aloha au I ka'u wahine. malia paha I ol ae mamua o na poe e ae apau e noho mare mal nel me ka lakou mau wahine. aka. aole loa au e haawi pio ana I ko*u kuokoa." ITa ano hoopuhva la no ka Haku Sanadoa l kela kakahiaka Iloko o ka malama o Sepatemahn 'no ka loaa ana mal o kekahi teletrarama e kakall aku ana iaia ma Riva Viu mai Kawadoa mai. e hai mai ana ua makemake ka Haku Lanaaawela e fke.lain. a e kau aku hoi oia maluna o k? kaa-ahi mua loa e haaleie ana ia Riva Vlu. no ka mea he nu hoū kana i inakemake ai e hai nku iaia. O ka Le<\r Leone Lanapawela. ka wahine hoi 1 piha pono i na ike a pau o ka h«ntta nel ua noonoo ponj» oia me ke akahele no kekahi apana aina oiaio maoli o ka pomnlkai no ka hoohui ana aku ia manawa me ka mahele o kana keiki. He nui kona ikaika ma ka hoohuli manao iloko o ka aha hookolokolo. a ua hoohnna aku nohoi oia no kekahl manao pna ana i manao ai. Aia kekahi mar-K alii ua Ike ia maluna o ka Mahele \ina nui, n. oln kekahi o na haole Pelekano hanohano i koho ia ma ke ano he ilunamakaainnna no ke kulana Mo-l o ■Pelekane. Aohe moa nana e hoole aku } ka hanohnno. ua lke no ka Lede Lanasawola ia mea, a ua ike no ia e hauoli nna ka Haku Sanadoa no ia mea. a i:a hooikaika oia me kona ikalka a pau e kaili I ka noohoo o kana keiki mai kanu wahlne mai. ITa hoonohonoho ola i kekahi wahl papa holke no na hana ana i hoolala al iloko o kona noonoo—a na ke ano hea la e hooponopono ia aku ai, e pnno la e hoouna aku l kekahi telejrarama e kahea aku ana lala e hele mai 1 Knwadoa nei. o kana mea mua e hana ai oia kona hoikelke ana aku i ka palapala e hooko ana. a e nol aku ana lala e pane mai'mamuli o ka lawe ana I ka olelo hoike a I ka manawa a ka lēta e ne aku al I ka maao hooko ola ka wa e lawe la al. a ua hana aku ola ma o aku 0 ke kahea hou la ana mal, a e hal aku ana ho hol ua lede nel 1 ka Haku Sanadoa I ka olelo hooholo a ka ahahookolokolo I hooholo al no ka mea e plli ana 1 kona mare la ana. Ua hlkl aku la ka teleearama l Rlva Vlu I kekahl kakahlakā olal hol ka Haku Sanadoa ame Leone e noho ana ma ka papaaina no ko laua alna-kakahlaka. a o Leone hol me kona mau maka e alohilohl mal ana me ka hauoli I kulike nohol me ka nan! oia kakahinka, kona helehelena upalu. a me kona kapa komo aulll o ke keokeo a me ka akala e aahu ana. "He teleKaranta." wahl ana I olelo mal ai. "O, e Lanee. he wellweli maoll au I ka nanalna o kela poe wa-hl leta olenalena he hooplha mau mal lakou la'u me ka leehla» me h« mea'lal na wa a pau he oull la o kekahl nuhou kaumaha." Ua |hohl aku la ka Haku Sanadoa I ka;helehelena nanl o kana wahlne marpna o kona wehe ana ae I ke telegarama. "Aole no he wahi nuhou ano kaumaha loa oloko nei o kela telegarama," wahl ana i olelo aku ai 1 kana wahlne." 9 pono au e hele koke aku l HaWadoa I keia manawa. he mea ano nul loa ka kuu makuakane I makemake ai e ha'i mal la'u." A me he mea la ala kekahl manao ulu wale ae no ke a'o mai la iala aia he pllikia e hoea mai ana. ua eu ae la la mal kona noho ae a hele aku īa ma kahi o kana kne e noho mai ana, ua apo aku la kona mau lima palupalu ma kona a-l, ua hoopill aku la hol ola I kona mau papalina me na papalina o kana mea I aloha ai. a olelo aku k H o ka manao oia he p6ino no kaua, e kiau Leone." I7a maopopo ioa ia me aia'u." "He olelo ano ole waie no kena. e kuu hlwahlwa." wahl a ka Haku Banadoa I uwe mai al me ka eehla." pela hoi e 11! mai al ia mea U kaua? lialia paha aJa kekahi mea e pUI ana I ke koho ba!ota ana a 1 o!e la o kekahl mau olhana e ae paha oia ano e hiki mai ana a ola ke kumu o kona make* make ana • Ike la'« e pIU a aano la mea. Aka. e ano haikea loa mai ana kela helehelena, a e umamalu mai aaa ke aka o ke kaumaha iloko o kela. maa maka poniponL "E hele koke ana anei oe i keia manawa koke ano?" wahi a Leōnē I aku ai ! kana kane. Ia

i wēfce ae ai ka. Haku Sasadoa i kana waii a nana iho la l ka. manawa. K haaleie ana ke kaa-ahi ta nei i ka.; hora umikumimliua," waaī ana i ol«-io ; aku ai i kajaa wahine/* E p<>no au e' h*ie iloko o ka hapaiua fcora mai k*ia miinawa aku, e Leooe." "Ile hapaiua hora wale iio, e kuu Lauee?" Aia kau- { wtiii ano m&nao uiu waie ae no l hoea' mai me he mea'ia e wanana ia mal ana i laia r a o keia alaha ikaika hoi maiuna j o kona heieheiena nani ua komo hohonu 5 iho ia ia iioko o kekahi hana weiiweii f e make ai, aka nae, aole ioa i hoopu-a ( leo aku ka Haku Sanadoa ia Leone i ke-; kahi mea e piU ana no keia teiegarama.: Aole ia i ike iki i kekahi mea e piii no j kela hoopii kanawai, aoie nohoi i manao I ka Haku Sanadoa e hoike aku i kekahi; oia iono iaia e pili ana no keia mau' hana aloha oie a kona makuakane. aka,: ♦? like me ka puhu'ihu'i o keia kakahi-; aka o na mahlna hau!e-lau pela iho la; ke puhu'ihu'i o ke kanalua ame ka ma- \ ka'u ka mea hoi ana i ike ole ai ma- \ mua. Pela ka loihi o kou kaawale ana | aku? wahl a ka Haku Sanadoa i pane ; mai ai. ; "Ina he makemake in'o ko kuu maku- ; akane e ike ia'u e kuu Leone, o ka wa ' kaawale mua loa e ioaa ana la'u oia ko'u wa e huli hoi mai ia oe, a ia;a e huki malie aku ana l ka helehelena u'i 0 kana wahine a piii me kona, ua honi iho ke kane opio iaia me ka nui o kona j aioha. me na manao liilii hoi e waiho | mai ana imua o kona alo. "He hapa- , iua wale no koei" wahi a Leone i oielo mai ai. "O, e kuu Leone e ae mai ia'u e hoohaia aku i kela hapalua hora me : oe. E kauoha aku ana i ka wahine; lawelawe e ope nial 1 kou mau wahi lole : iloko 0 ke.eke iawe loie. e kuu aloha, mai hookui mai oe ia'u e haaiele aku ia ; 03 no kekahi aekona." Ua hukt mai ia i oia I kekahi wahi paepae wawae a noho | iho la ma na wawae o ka Haku Sa- j nadoa. Ia wa oia i akaaka aku ai, a oielo aku la e manao mai auanei kekahi mea eia no kaua ke mau nei he mau ipo." Ua nana aku la oia i kana kane i me ka nanaina ano kupaianaha, me ke ? ano ikaika 0 kona manao ka manao paa ame ka manao haakei. A olelo aku la oia i kana kane," he mau ipo io no kaua," e mau ana ko kaua lilo ana j mau ipo ahiki i ko kaua hooluoluo ana j iloko o ka o-pu o ka honua. Pela paha. aka, aole kaua i like me na poe e ae e noho mare mai nel, ina kaua e hoohalike ana elike ine la," wahi ana 1 pane aku ai i kana wahine. "Aole au e manaoia aku ana ia oe." wahi a Leone i pane aku ai. "No ka i kekahl manawa e Lanee, ua akaata mai oe I ke aloha, aka ua maopopo loa īa ina e mau aku ana ko'u wahine ana nau no na makahiki he kanalima, aole ioa e uluhua mai ana ia'u a emi mai paha kou aloha ana ia'u. "Aoie l(Ja au e hoopoina ana ia oe, e kuu onaona," wahi a ka-Haku-'Sa.iad6a 1 olelo aku ai i kana wahine opio o ka n>aka mua loa keia o ko kaua kanwale ana mai ka manawa o ko kaua maie ia ana a hiki i keia la, nolaila. mai hookau Inaha ia oe a mai hoomehāmeha e kuu Leone," 'E hoohala aku ana au i ko'u manawa a pau no ka hoomanao ana i kou wa e huli hoi mai ai," wahi a Leone i dlelo aku ai." Lanee e hooluolu aku ana au ia u iho i ka manawa a pau ou e ka.',wale aku ai. e olelo mai hoi oe i kekahi 0 keja mau h\iaolelo ,alcha a'u i aloha nui Ci e hoolohe aku. l£ wa ka Kaku 1 lalau iho ai 1 na lima keokeo o kana wahine a paa iloko o kana mau lima, a aku la, Ve kuu hiwahiwa, ua aloha au ia oe me kuu puuwai a pau ! a e mau aku ana ko'u oiaio ia oe a hiki | i ko'u make ana." Na kela mau huaolelo akahai i puka mai ka waha mai o j ka Haku Sanadoa me he mea'la oia ka mea nana i hooluolu aku i ko Leone manao no kekahi manawa, hoomoe iho la oia i kona papalina maluna o kona mau lima no kekalii mau minute me me ka pane leo ole. "Leone," wahi a ke alli opio i olelo mai ai me kona leo oluolu a hoihoi, "he wahl manao ko'u e hoihoi mai ana au i kekaho nuhou hauoli mai ka home mai o ko'u mau makua. Aole e kauoha wale mal kuu makuakane ia'u ke ole ia ■ e makemake |a'u. a e hana aku ana hoi au i kekahl olelo hooholo kuai me la. I na ua makemake oia ia'u e hana l kekahi mea e haawi aku ana au i ko'u ae maluna wale no manao oia hoi e lawe aku au ia oe i Kawadoa." Ua kamailio iho la laua e pili. ana no ia mea no kekahl mau minute alaila ua hele aku la ō Leone e hoopaa lala i ka hana no kekahi manawa ma j ket kokua ana aku iaia—u hele mai la j kona helehelena a haikea pu, a o kona - mau lima hoi e haalulu ana. A i kaj hoea ana mai o ka manawa ana e olelo j aku ai i kana aloha hookaawale oia hoi j keia good-bye. ua pulikl mai la oia ij kana wahine iloko o kona poll." K; olelo hou mai oe." wahi a Leone i ha- j wanawana aku ai ma na pepeiao o| kana kane. A haawi mai la ola I kana | pane penei: "E kuu wahine aloha, ua| albha au ia oe, a e mau aku ana ko'u | oiaio ia oe a hlki i ko'u la e make al, M j no ka mea, he nui. nepunepu, nemo- j nemo, maikai Niihau iwaenakonu. Niniu mailehuna kakaawale I ka makanl, Lewa'ka inu-wal me ka naulu, Lewa ka mikioi me ke Koolau, Lewa ka ohi'a kuhele ! ka maīie. lewa o Kaunalewa, lewaia Limaloa. A o ka Haku Sanadoa mau oielo ho- \ pe loa ia no kekahi manawa ana 1 lohe | ai e kamailio ana.. | Ua ano puiwa ka Lede Lanaaaweln; ! nana mai al l ka wa a kana kelkl 11 komo aku ai iloko o ka lumi. Olai, kela mau mahina pokole ona iloko o[ ka noho'na mare ua loli ano e ae laj kona mau ano a pau. ua oi aku ka' hiklwawe o kona ulu ana ae a kiekle [ ame ka ikaika; o kona helehelena u'l keia ua uhi pu ia e ka umiuml; konal nanaina e hoike mal ana me he meal Ma he ekolu ona mau makahlki i ot ae | o ka elemakule mamua o kona mare; ana 1 ka wahine. He keikl kane u'll ola i ka manawa a kona makuahine ii honi aktt al iaia a hoouna aku iaia li kahl o Kauka Hawe me na kauoha he| nui e hooikaika i ka im! ana i ka naa-| uao. 1 keia manawa ua ano kanaka» j makua ola, he kanaka hoi o ka honua | nel. he oiaio, he manao paulele, hej moakaka kona ano e noho 'mal al i-| luna o kona kaa a he haaheo maoli no kona ano a pau. Ua nana mai la ua Haku Sanadoa ne! ! kona makuahlue me ke ano hiki ole iaia ke aa mai e hoopuka ! kekahi huaolelo ame ke ano hlkl ole hoi lala ke olelo mai ! kekahi huaolelo hoole'ale'a, A 0 ka wahlne Ikaika hol keia me kona helehelena anaona, ka mea hol iaia ke koa, ka lke Die ia mea he 'maka'u, ua haaiulu Iho la ola no kekaM wa pokole 1 ka Ttsanawa ana 1 hoomanao'ae ai i kana mea I hana ai no kona pono ame ko-

na pomalkal. He r.uhou maikai ka'u nou, e Lauee." wahi ana i olelo mal al ; i kkna keikl me kona ano hiehie a bCK>kaco; "lie nuhoa I oi aku o ka maikal." "Ua hauoU au I ka lohe ana aku ia mea, e kuu makuahine," wahi a ka Haku Sftnadoa i pane aku ai. me . kona majQan ana iaia iho f>ehea la ot aku o'keia halawai pu ana e hooi halīke ia afcu al me ko kekahi moiwaihine ame kekahl kelki aiii I poniia : me ko ka makuahlne ame ke keikL ! "Ua hele raat nei oe me'ka hikiwawe i foa a malia paha oa makemake i ke- ? kahi mau mea ai ame kekahi mea imi |ua mak-make anei oe i kiaha Madera? 1 O ka oiaio maoli, oia keia. na ka lede : hanohano no ,me kona >viwo ole a pau | i ano kono ae iaia i kahi hana hooka- ; mani a hoohoihoi naaii—ua emi mal ta ke koa, ka maka'u oie ame ka haaheo f o ua wahine hookano loa nei ina Enei iani. ua maka'u oia i kana mea ka- | mailio mai ai imua o kana keiki. "He j hanohano ka mea i haawila maf mai iuna ou. wahi a ka lede Lanasawela i i olelo aku ai i ka Haku ; he hana hoi e hooliio aku ai i kekahi ■ alii o Enelani i mea e hookano ai." ; lTa ano hoihol mai la kona nanaina— ! ua li!o maoli no kona noonoo i ka hoomalimali akamai na huaolelo a kona makuahine 1 hoike mai ai. "Ua noi ia ' mai oe pela pu nohoi me ka Haku j Danufaline e hoike aku i ko kakou I ilokomaikai i ka mare o ke A!iiwahine| ! Carolaina o Hemaboro. Oia ano kono ana, aohe ia he mea e pono ai ia'u ke! hai aku ia oe, he mea ia i waiwai like ; kekahi kauoha alli." "Ua ike no au| 1 ia mea, e kuu makuahine, a ua piha ' hauoli au," wahi a ka Haku Sanadoa i ! olelo mai ai. me ka haohao nui e nalu 1 ana iloko o kona noonoo ina paha e | hiki ana iaia ke lawe pu ia Leone me | ia. "He pokole loa nohoi ka olelo hoa- j Ikaka," wahi a ke kaunawahine i hoo-j mau mai ai i ke kamailio ana," aka| no kekahi ano hoohakalia paha ma' | ko ka Haku Danafaline aoao. Ua lohe | au o oe ka mea e huwahuwa loa ia nei e na poe a pau i kekahi ahahui. ! E pono oe e haalele ia Enelani neii no ka hale ana aku i Kelemania iloko I o na la ekolu mai keia la aKu, 1 ka i la apopo e hele ana oe iloko o ka pa-ali E hauoli pu aku ana au me oe, e Lanee he kakaikahi loa no na kanaka opiopio elike me oe I ka loaa koke mai o kekahi lokomaikai." Ua ike no ka Haku Sanadoa ia mea, a ua haahea no hol kona naau, eia nae ua olelo ae la no ia iaia iho no o Leone kekahi e hele pu aku me ia, aole hiki iaia ke ola ina aole o Leone kekahi. Ua hoomau mai la no ka Lede Lanasawela. i kana kamailio ana. "Ua hauoli loa kou mukuakane no ka hanohano'i loaa ia oe, aole i hiki ®la'u ke hai ak\| ia oe pehela ka* nui o kona hauoli." Ia manawa ka Haku Sanadoa i nana ae ai me ka hal aku ia oe pehea la ka nui o kona hauoli." la*°mano,wa ka Haku Sanadoa 1 nana ae al me ka haohao nui mao a maanei a olelo aku la," aia i hea kuu makua kane?" aohe au i ike iki aku nei iaia." Ua maopopo i ka Lede Lanasawia aole e ike aoa kana keiki i kona makuakane. Ua hele ma-lu aku Ia ke alii me ka piha hilahila ua hoole oia no ka noho pu ana mai e nana i ka hakaka kamahao mawaena o kana \\ahine a me kana keiki, ua waiho iho oia ina mea a pau iloko o na lima o kuu lede. "Ua loaa kekahi hana i kou makuakane i keia kakahiaka, oia ke kumu • o kona kaawale' ana aku nei t : ua ike | nohoi oia ua hiki loa ia'u ke kamailio j nona ina mea apau ana i manao ai e J olelo mai ak" Ia wa ka Haku Sanadoa i mino aka iho ai a o ūa la, malia paha aohe ia o ke ano mahalo iloko o ka honua nei. Āole no i hakapono mai kuu lede ia mea."Ua maopopo loa ia'u, wahi ana i olelo aku ai, ua hiki no ia f oe ke hoike mai ina manao a pau o j kuu makuakane." "Aia manawa iho la, me ka helehelena o kana kelki e mino aka iho ana ! malunā o kona makuahine, ua haij kea mai la ka helehelena o ke kaunawahine a hoomohala mai la oia i kora lima me kekahi ano maka'u i ulu wale ae no iloko ona, maiuna hol o na pepa e halii mai imua ona. Ua hoopihoihoi oia iaia iho no, no ka palo ana e paio aku ai me kana keiki, aole nonoi ia he mea e ae al no. "He nuhou e ae no kekaiii a'u naū, je Lanee," wahi aua Lede Lanasawela ! i ku pololei ae ai iluna me he mea la I o ke ano pelu mai o kona kino. Ua ku t iho la ia me ke oolea, me ka pololei | ame ka hookano, a ua haawi piha mai ila oia 1 kana nana ana maluna o ka helehelena o kana keiki, me he mea ! la i ka nana aku, e ana mai ana laua ! i ka ikaika i loaa i kekahi a pela hoi i me kekahl. "Aohe au i olelo aku nei ia oe e Yan i ee 1 ka mea a'u I manao ai no keia hana kaumaha a kuhihewa hou ai I ka ? pa ai o kou mareia," wahi a ka Le<le | Lanasawela i hoemaka aku ai e kamai lio o kuu hoowahawaha ame kuu Inaina ua oi aku la mamua o ka mea hiki ia'u ke hoomanawanui pehea la oe 1 aa ai e haawi akflu i ka inoa kama- > hao a makamae au e kakoo nei i ke- | kahi wahine malama waiu." "Ua ainapu aku la o ko Leone helehelena Pa- ! niolo u'i imua o kana kane. a ua a- | kaaka iho Ia ola i kona lohe ana aku II kela huaolelo wahine malama waiu, | ua lua ole kona pookela aua like loa |no oia me kekahi molwahine. j "Aole o ka huaolelo aa ka mea e hoo | puka mai al i kekahi kanaka, e kuu : makuahine," wahi a ka Haku Sanadoa , 1 pane huhu mai ai. "Aole no au e hoo j puka ana i kela huaolelo I kekalil niea j a'u i ike ai he kanaka ia," wahi a kuu | lede i olelo mai ai, me kekahi mino ; aka ano hoohenehen\ Aole nohoi au ī e kamailio ana 1 kekahi kanaka aka, j! kekahi keiki hikiwawe o ka huhu | o ke kanaka ua loaa iaia k& uuml ana 1 1 na kuko ina hoomahlehle ana ame na l mea like ole a pau o oe aohe, ua kaupaona ke kanaka noonoo maikai i ka • hanohano o kona imoa 9 o ;ona n-amo {paba iloko o kona mau lima ke kana- ( lua o kekahi mamo kahiko a ka nani | hoi no ka pono o kekahi *vahine mala\mß walu. He kelki hikiwawe oe i sfa hnhu a he keiki lapuwale hol, a. oa hara oe ; keia tnau mea a pau a u'a t kamaiilo oku nei ia oe, nolalla, ela no au ke hoopuka bou aku nel i ka'u oleio, aole au e kamaillo ana 1 kekahl kanaka. * **He ikalka loa kau mau huaoleio • kamaiUo mai nei e kuu makuahine,** wahi a ka Haku Sanadoa i olelo aku ai Ua ano ikaika maoli no au, o kuu hoowahawaha ua ikaika," wahi aua le<le la I olek» aku ai i kana keiki. Aole

i maopopo ia'u &o ke aha la I kau mal ; ai kekahi hoohaahaa ana t oi aku o ke t koikoi maluna o'u e like hoi me ka kuu | keiki i hana mai ai la'u—ke keiki hoi a'u i pauiele nui aku ai oia ka mea na-! na e iawe haaheo ka inoa hanoha.no o \ ka -»'iana Lanaaswela — a eia ka oia n*> ■ ka mea :r.ua ioa naaa hookau :uai i ka hiiahila maluna o kona inoa." "Ao'e au I iawe niai i kekahi mea e hoohih:-" hila aku ana ia inoa, e kuu makuahin* " wahi a ka Haku Sanadoa i pan>e mai me ka piha inaina. "Aohe hllahila wahi a ke kaunawahine i olelo mai me ka awahia. "Ua hiki ia'u ke heluhelu, a hoomanao. i ka moolel > p*>ko!e o na Lanasawela —o Hubeta, Alii Laaasaweia, ua make oia oiai oia i- kaua ana me ke kupaa no kona alii ame kona paeaina. o Roca, ke AIM LanasawtMa. ua kaulana oia no ka noeau o koua mau manao kalai aina ana ma na oihana. >■» Lanaralota. ke alii tawasawela hof. -ua mare oia me kekahi wahlne malama waiu. Ua oi aku," wahi ana i uwe mai ai me ka waiohia. me kona mau maka hoi e hulili mai ana," i make ia no ka e oe i kou wa iiuna ke alo. mamua o kou ola ana a lawemai la 1 kekahi hana e hoohilahila mai ai i kekahi mamo alii." Ia manawa i haikea ano e ae ai ka helehelena o ua Haku Sanadoa la me ka huhu. no ka niea ua lohe maMa ia i na huaolelo awahia i nou ia aku iaia. "E hoomaopopo oe e kuu makuahine aole au I mare me kekahi wahine malama walu?" wahi a kana keikl i uwe aku ai me ke aloha. "O ka'u wahine he lua ole ia o ka nani ame ke kaniahao. he aulii oia. he onaona elike me kekahl aliiwahine. O ke onaona ia la ke hele ala a Makamaka ke oho o ka palai, lipo Ilpo i ka ua. Ke hopu aku i ke one o Mahamoku pahee i ka limu ka kanaka o Manuakepa. Kapekupeku Iluna kaua 0 Hanalei. o ala lua na hala o Haena 1 ka makani. Aohe wahl hemahema o Hoohila miki ke kai miki kauaule a mihi keakona a ka makani. O kou ike wale aku no iaia ua hoololi koke ia kou mau manao uahoa e* kuu makuahine." % ■ k He manaolana ko'u aole loa e hana ia kekahi hana oia ano. E like me ka , ike aha aku iaia. aole loa au e hoolilo aku ia'u iho ame ko'u maikai, a e ae aku hol i kela wahl an«,jnea e kamallio mai la'u. Ia wa ka Sanadoa i liuliu ae ai i kona poo meleekahi mino aka luudluu, a olelo mal la oia,"' ina oe e lke ana ia Leone e kuu makuahine. e hene koke ana kau aka i kela manao au i kapa aku nei iaia he wahl ano mea." Ia manawa ka Lede Lanaaswela i hooni ae al i konn 'ima a nann mai la oia i kana heiki r..» \a piha hookano ame ka hiehie. a uielo mai la." noho oe a hoomau mai i ke kamailio ana ! kena kumumanao. Ina no aohe kela kaikamahine he wahine malama waiu a o ka olaio maoll no aohe no la 1 kaawale loa aku mj~v» laila mai. Aohe o'u makemake e noonoo hou I kena ninau. Ua hoopaumaele !a e oe ka Inoa maemae o kou ohana mamuli kela kuhihewa Ina au 1 kapa aku ai o kou mare." Aole i hikl la'u ke kapa'ku he mare he mare lo no." wahi a ka Haku Sanadoa i pane mai ai i kona makuahino. A ia manawa ua hoomaka mai la ka .»elehelena o kuu lede e haikea loa "Aol« |ia he mare. Ke hoomaikai aku nei i.u i na Lani i ke kaulike i ka pone o ke kanawai o ka aina. I kona ho">le kupono ana mai no ka hoomaopopo ana i keia keiki lapuwale. Aole oe i n'ana aku I ij ka maua mau leta e piii ana no keia jkumu manao, ua akaaka wale iho na oe !i kela mau olelo hooweliweli. ua hana Jia me ka hookano na olelo a'o. ano e lloaa ana ia oe kou illwai like. Ua.hooIpukaia ke kuokoa e ka ahahookolokolo, ■o ka māre au e kamailio nel me na olelo lakena wale aku no aole ia he mare, o ka | wahlne au 1 hanawale mal nei ia'u maj muli o kau hai ana mal nei, aole ia |he wahine nau." Aole loa ia i haalulu aole hoi i kulannlana i ka manawa a kana keiki i huli mai ai a nana I kona makuahine me jka helehelena I hele a keokeo pu. "E ikala mai oe ia'ii e pono au e kamallio | aku ia «oe me ka moakaka, o k;iu mea i i olelo mal nei he wahahee ia." "Ua ] hoopoinp oe ia oe iho. e ka Haku Sanaeloa," wahi a kona makuahine i olelo aku ai iaia me ka hiehie puanuanu. "Nau no i kol ikaika mal la'u e hooihana aku 1 na huaolelo a'u I makemake |ole ai, e kuu makuahine," wahi ana I luwe mai al me ka naau mokumoku ajhua. Pehea la oe I hoonaukiuki mai al !ls*u a pehea la oe i olelo mai ai i keia ■ mau mea?"

I H»? f>aio maoli mau mea 3 pau | |eīa r«» maiuna nel o ke pakaukau kahi ji waiho ai o na p*pa v pili aaa no I hihia. ua ap<»no ka manao o ka lunakana«vai ana' ae ia ka maua palapala I h»H>pii. a o konu mareia ana elike me kau e nei oia ka mea oiaio, ua kapae ioa ia ia, ua bo«>puka ia ka olelo ua noa, ua ku ole i ke kanawai! wahi ana i uwe aku al me ka paumaka "Ua hiki loa i ke kanawai ke hoopau ae L ka hana naaupo au e kuu keiki i hana ai," wahi a ka Le*le Lanasaweia i pane aku qf i kana keiki aole hiki ia oe ke keakea ae ia mea, Maiia paha ua rvele loa no oe i ka noonoo maikai o ka noeau ame ka naauao i kou hoomaopopo mua ole ana e hooholo ia ana kekahi o!el<f hooholo no ke ku-e ana'ku ia oe. no ka mea aole loa e hiki i kekahi keiki i piha pono ole kona mau makahiki ke mare me ka ae ole aku o kona mau makua. TJa manao maoli ke ka- ! nawai e hiki koke mai ana ka hopena 0 ke aupuni hoomaiu e na'lii- ame ka poe koikoi waie no o Enelani ina o na keiki *ikiwawe o ka huhu a lapuwale o.na makahiki he umikumamaiwa wale no ua hiki ia lakou ke mare me ka ae o!e aku o ko lakou poe makua a i ole ia o ko lakou mau kahu-hana." Ina he lgine ka hoa paio o ka Haku Sanadoa ina ua puka kekahi mau huaolelo ino, a i ole ia uahoolei koke laua 1 na puupuu, aohe hoi e hihi he lede kona hoa paio a o ua lede la hoi o kona makuahine no ia, nolaila ua hiki ola iaia ke olelo aku i na huaolelo kupono ole. ITa kuemi aku la oia i hope me'kona helehelena i hele a keokeo, a ua mae mai 'la nohoi ka hie mai iaia mai. ia wa oia i puili ae ai i kona mbau lima no ka mea ua wela mai la oloko o kona houpo i ka ua mea o ka huhu i ka aloha ole a kona makuahine i hana aku ai iaia, ia wa kona makuahine i uumi malie iho ai i kona aloha menemene no kana keiki a hoomau aku la i ke kamailio ana me' kona leo oluolu. Ua hooholo iho nei ke kanawai ma ko maua aoao no ke ku-e-ana aku ia oe, a ua ike iho nei oe i ka oiaio oia mea. Tna he aloha kou no Koia wahi kaikamahine ino . aole loa oe e ike hou ana iaia, aole I ia o kau wahine, aole nohoi ia i mare jia me oe. Aole au e olelo hou aku ana ia oe me ka moakaka ua ike no oe i ke • ano o ka. pili koko o kela wahi kaikamahine e kuleana mai ai ia oe. ina aole oe e haalele koke ana iaia manawa. Iloko o keia mau minute elima a ka makuahine ame ke keiki e kamailio nei ua. ano haikea mai la a naAkua," wahi a»ia i uwe ae ai me ka t!haeha," ke hoole aku nei au i ka manaoio ana aku i keia mau mea, a ke hooie loa aku nei hoi au i ka manaoio ana aku i hookahi huaolelo oia mea!" Me ka leo moakaka a aloha ole, ua hoomau aku la no ua Lede Lanasawela i ka hai ana kana keiki i ka mea e loohia mai ai. "Hookahi hana i hiki ia oe ke hanā," wahi aua leelela i kamallio iku ai," a ke hai aku nei au ia oe me ka oiaio loa e plli ana no ia mea, i ka manawa e pau ai o ka mana o ka ma- j kua maluna ou ua hiki loa ia oe he mare hou i keia kaikamahine ina ua makemake oe. Ia manawa ka Haku Sa nadoa i lele ino mai ai mai kona noho mai me kekahi uwe o ka ehaeha nui a me ke aloha. Ahi wela mai nei loko, I ka hana a ke aloha. E lalawe nei i kuu kino Konikoni lua i ka puuwai. "E kuu makuahine, oia maoli anei ka mea oiaio?" wahi ana i ninau mai ai. Ua mare au i kela kaikamahine opiopio imua o na Lani, a eia hoi oe he olelo mai nei ina au e hoopaakiki ana i ka hoi hou ana aku ine ia, oia kEi manawa e lilo aku ai o kona Inoa maikai! Ina hoi ha me ia, ua hana oe i kekahi hana hoomainoino loa. "Oia maoli ka mea oi aio wahi a kuu lede i olelo mai ai me na huaolelo puanuanu. "Ke ae aku nei au, he mea hoomalnoino i'o rto ia aka ua oi aku ia mamua o ka hoohapala ana mai i kft inoa maemae o kekahi mamo holookoa, * "E maf aku ana. no au ia Leone. e kuu matw»fihlne i ka la iho o ka piha ana ia'u o ka iwakaluakumama kahi makahiki," wahi a ka Haku Sanadoa i olelo aku ai i kona makuahine. Ia wa ke kaunawahine i hapai ae ai i kona mau ku'e maka a olelo mai ia aole no ia he mea maa mau i ke kanaka i hanā mua no i kekahi hāna mamua e hoolilo hou iho no iaia i mea naaupo iloko no oia hana nāaupo mua ana, aka, ina oe e hana ana ia mea, e hana aku no oe. No keia au e hele nei. ina he wahi aloha kou no kela kaikamahine ka 'mea hoi aohe oia he wafrine nau, e hookuu ae iaia e hoi hou i kona home. E hoi hou mai ana au. a e kamailio pu me oe e pili ana no kau huakai heie, M I ka wa e kaunawahine ana o Lanasawela e kamailio nei, ua haalele iho*la oia ia loko o ka lumi, me ka waiho ana iho i kana keiki me na popilikia he nui €fe/popoi iho ana maluna ona ame kekahi noonoo e hoopio ana iaia. Maloko o kalumi hookipa nani loa o Kawadoa i ku hookahi iho ai ke Kaunawahine o Lanasawela. He ahiahi malie maikai ia manawa iioko o ka mahina o Seppatemaba. Kokoke nohoi e plha na* mahina ekolu mai ka manawa i mareia ai ka Haku Sanadoa a hiki iho 1& i keia manawa, a pela iho la ka loihi o ka manawa 1 kaniuhu at a i hoehaeha ia ai ua lede la, aka i keia manawa ua manaolana iho !a oia me ke aloha pumehana ua pau kona mau ehaeha. Ua hooholo ke kanawai aohe noho'na mare ana i koe o kuu keiki me kela wahi kaikamahine ua noa ka mare a ua waiwal ole. Ua hooholo ia keia mare e ka Haku Sanadao i ka manawa aole i piha kona iftau makahiki i ka iwakalukumamakahi. A ole wale iho la no ua lede la iaia ua noa keia mau mea apau. v (Aole 1 pau.) Haule hou no ka Hui Maile Hima i na Hoku, He 22 aipunl a na Hoku a he 15 a Maiie Hima. Aole hookahi wahi paanei ana i lilo ka hanohano ia Maile liima. He ekolu paanei ana ekolu no haule ana.