Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 32, 2 August 1901 — Page 2

Page PDF (1.48 MB)

This text was transcribed by:  Paka Westin
This work is dedicated to:  Awaiaulu

2                                          NUPEPA KUOKOA.    AUGATE 2,  1901

 

MA KE KAUOHA.

 

KOMIKINA O NA AINA AUPUNI.

______

 

   I ka la 19 o Augate, 1901, a mahope aku, ma ke Keena o .Kaelemakule ma Kailua, Kona Akau, Hawaii ua hiki ke loaa e elike me ka mea i hooakaaka ia ma ke kanawai aina o 1895, a i hoomau la,  "Ma ke kanawai no ka Teritori o Hawaii nei," ka mana kuai hoolimalima e like me ka mea i wehewehe pono ia ma ka kApana VII o keia Kanawai Aina.

 

   Na aina malalo iho ma Kona Akau ame Kona Hema Mokupuni o Hawaii.

 

Heluaiana        Helu Palapala Aina     Ka wahi e moe nei o ka aina:     Eria         Kumukuai      

            16                    11                    Kealakehe, Kona Akau           13.10 eka         $39.30

              7                   25                    Kalama, Kona Hema               33.30 eka         333.00

              1                   26                    Olelomoana &Opihihali,

                                                            Kona Hema                                   70.20  eka       210.60

              2                   26                    Olelomoana & Opihihali,

                                                            Kona Hema                             97.30  eka       389.20

              3                   26                    Olelomoana & Opihihali,

                                                            Kona Hema                             35.90  eka       215.40

              5                   26                    Olelomoana & Opihihali,

                                                            Kona Hema                             19.20  eka       115.20

              6                   26                    Olelomoana & Opihihali,

                                                            Kona Hema                             20.50  eka       102.50

              7                   26                    Olelomoana & Opihihali,

                                                            Kona Hema                             46.00  eka       115.00

              8                   26                    Olelomoana & Opihihali,

                                                            Kona Hema                             50.00  eka       135.00

              9                   26                    Olelomoana & Opihihali,

                                                            Kona Hema                             51.50  eka       128.75

            10                    26                    Olelomoana & Opihihali,

                                                            Kona Hema                                       43.50  eka       108.75

            11                    26                    Olelomoana & Opihihali,

                                                            Kona Hema                             25.50  eka         51.00

            12                    26                    Olelomoana & Opihihali,

                                                            Kona Hema                             24.30  eka         36.45

             2                     27                    Kukuiopae, Kona Hema         11.08  eka         35.40

             4                     27                    Kukuiopae, Kona Hema         18.03  eka         54.09

             6                     27                    Kukuiopae, Kona Hema         16.20  eka         48.60

             7                     27                    Kukuiopae, Kona Hema         17.00  eka         42.50

Hookahi wale no aina no ka mea hookahi.

 

KA POE I AE IA E HOOLIMALIMA

 

   Aia a piha ka 18 makahiki, a he makaainana a i ole ua lawae i na apaepa ie hoolilo ana iaia i makaainana no Amerika.

 

KE ANO E AE IA AI E KUAI I KA HOOLIMALIMA.

 

   Manawa:    Iwakalua-kumamakahi Makahiki.

 

   Uku:  Ewalu pakeneka o ka waiwai i ka aina i hoike ia maka palapala hoolimalima, e uku ia i kela ame keia hapa makahiki.

   E noho mau ka mea i hoolimalima mai i kaaina iluna o kela aina mai @@ pau ana o ka makahiki mua a hiki i ka pau ana o ka makahiki elima.

   E hoomaemae ka mea i  hoolimalima mai i kaaina elilma paakeneka o ka aina i ka pau ana o ekolu makahiki, a i ka pua ana o elima makahiki umu pakeneka o keia aina, a e kanu aole e emi mai malalo o oumi kumulaau i ka eka hookahi.

   E pa ia na pa hanai holoholona.

   Aole e hoolilo ia aku keia hoolimalima me ka ike ole o ke Komikina o nn Aina aupun, aka, he hiki no ke hoihoi hou ia mai i ke Aupuni.

    Ina e  lawe ia keia aina no ka hooko ole ia o ka aelike, a i ole hoihoi hou ia mai paha i ke Aupuni, e nana hou ia ka waiwai io o keia aina me na hoomaikai maluna o kaaina, a ina e lawe hou ia keia aina e kakahi mea okoa aku e uku no ola no na hana i hana ia maluna o ka aina, a i ka manawa e loaa mai ai kela kala i ke Aupuni e hoihoi ia aku no i ka mea nana i hoomaemae mua keia aina.

KE ANO E AE IA AI E KUAI I KA AINA.

 

   I ka pau ana o ekolu makahiki o ka hoolimalima, ua  hiki ke loaa i ka mea i hoolimalima mai ka palapala kuai no keia aina ana e paaa ana, i kona manawa e uku mai ai i ka waiwai o ka aina i olelo ia ma ka hoolimalima, ina nae oia i hoomaemae he iwakalua-kumamalima pakenaka o ka aina, a ina ua malama oia i n aaelike e ae apau.

   No na mea i koe e hele ae ma ke Keena o na Aina Aupuni, Honolulu a i ole ma ke Keena o H. Kaelemakule, Kailua, Kona Akau, Hawaii.

                                                                                                     EDWARD S. BOYD

                                                                                              Komikina o na aina Aupuni

   Iulai 16, 1901    Iulai 19,26, Aug 2.

 

AINA AUPUNI.

____

 

Mai keia la, a mahope aaku o keia manawa, aole e eae ia ke komo ana mai o na palapala noi mai kekahi mea mai e lawelawe nei i kahana malalo o keia Komikina, ka poe i hookohu ia a ano okoa ae paha, no ke kuai, hoolimalima a ano okoa ae paha o na aina aupuni, a aole no hoi e ae ia kekahi mea e ae e hana ana no ke Komikina ma ka hoolilo anan i na aina Aupuni, a ma kakahi ano okoa ae paha i ae ia e ke kanwai, o Hawaii nei, ekoho, a i ole e lilo oia ka mea nana e kuai ana ka aina.

Honolulu, T.H. Iulai 15, 1901

       (Kakauluoaia)                                                           E.S. BOYD.

                                                                         Komikina o na Aina Aupuni.

(Aponoia)

                                                                                    HENRY E. COOPER.

                                                                                        Kiaaina Kuikawa

 

TERITORI O HAWAII   )

                                         )

MOKUPUNI O OAHU   )ss

                                         )

KAONA O HONOLULU)

 

   Ma ka hoike i hoohiki ia a Cecil Brown ame W.C. Cooper, ka Peresidena me ka mea nana keia malalo iho ka hoike pihaa, oiaio, a pololei, o na hana o keia First American Savings & Trust Company o Hawaii, Ltd., o keia malalo iho ka hoike piha, oiaio, a pololei, o na hana o keia First American Savings & Trust Company o Hawaii, Ltd., a hiki i, ame ka la 30 o Iune 1901, e like me ka mea i makemake ia ma ka pauku  14, o ke kanawai Banako o 1834.

   O ka kumupaa o keia Hui he $250,000 i mahelehele ia iloko o 2,500 kea nona ka waiwai i ke kea hookahi i hiki aku i ka $100.  He 2,500 kea i hoopouka ia a ua pau loa kiea ma kea i ka uku ia.

   O kela malao iho ka hoike o na hoolilo a hiki i ka la ekahi o Iulai, 1901:

Kumupaa............................................................................................................$250,000.00

Na kala komo mai................................................................................................179,378.78

Hoike kala puka.......................................................................................................6,250.00

Na Bila E uku ia aku ana.......................................................................................56,000.00

Kala puka i mahele ole ia........................................................................................2,314.10

   Na waiwai apau o ka hui a hiki i ka la ekahi o Iulai, 1901:

Na bila hiki ke ohi ia..........................................$393,475.00

Na Bona.............................................................     42,970.00

Na kala ma ka Banako.......................................     44,926.22

Na uku panee a hiki 1 Iune 30, 1901.................       6,571.65

                                                                                  _______                                 _______

                                                                               437,942.88                             437,942.88

                              (Kakauinoa ia)   Cecil Brown. Peresidena                                ______

                                                        W.G. Cooper  Mea Nana Kala.

   Kakau ia a hoohiki ia imua o'u i keia la 22 o Ilulai, 1901.

(@@@)                                                             GEO. L. BIGELOW.

                                                                   (Notari no ka lehulehu, Apana H. Ekahi.

                                                                              (Iulai 26, Aug. 2-3-16)

 

TERITORI O HAWAII.

_____

Keena o ka Puuku, Honolulu, Oahu.

_____

 

   Hoopau noho hui o ka Royaal Hawaiian Hotel Company, Kaupalenaia.

   Oiai, o k Royal Hawaiian Hotel Company, Kaupalenaia, he hui i kukulu ia a e ku nei malalo o ka mana o na kanawai o ke Teritori o Hawaii, ua hooko i ka manao o ke kanawai i na mea e pili ana i ka hana, ua lawe mai i ka lakou palapala noi i keia keena, no ka hoopau ana i ko lakou noho hui ana, me ka palapala i kauoha ia ma ke kanawai a e hoolilo ia nei i hapa no keia.

   Nolaila, ke haawi ia aku ne ka lohe i na kanaka a pau i kuleana manua a i keia manawa, ma na ano a pau e pii ana i keia hui, e lawe ia mai na kue no ka ae ana ia o kela noi i leia keena i ka la 30 o Aukake, 1901, a i ole mamua mai, a o kela ame keia kanaka i makemake e lohe ia no keia e hele ae i ke keena o ka mea nonaa ka inoa malalo iho, ma Kapikala Hale, Honolulu i ka hora 12 m. o ka la i olelo ia maluna ae, e hoike i na kumu, e ae ole ia ai keia noi hoopua hui.

                                                                                                   WM. H. WRIGHT.

                                                                                             Puuku Teritori o Hawaii.

   Honolulu, Iune 27, 1901.

   June 28, July 5, 12, 19, 26, Aug. 2, 9, 16, 23, 30.

 

MA KA AHA KAAPUNI O KA APANA ELIMA.

______

PALAPALA KAUOHA--MA KE KEENA.

____

 

   Ma na mea e pili ana i ka waiwai o Anna Juliette Farley o Koloa, Kauai, i make.

   Ma ka heluhelu ana i ka palapala noi ame ka hoike a W.O. Smith, o Honolulu, Oahu, ka Mea hooko i ka palapala hoolina o Anna Juliette Farley, e noi ma ana hoi oia e nana ia kana hoike a apono ia, a e haawi ia mai kakahi kauoha mana no ka mahelehele ana i keia maau waiwai mawaena o ka poe i kuleana, a e hookuu ia aku oia ame kona mau hope mai na koikoi mai a pau o ka hana i kau aku maluna o lakou.

   Ke kauoha ia aku nei, o ka Poaono, ka la 24 o Augate, A.D. i ka hora umi o ke kakahiaka, ma ke Keena hookolokolo o ka Lunakanawai o ka aha i hoike ia malauna ae, ma Lihue, Mokupuni o Kauai, oia ka la ame ka wahi e lohe ia ai keia noi ame keia hoike, a o na poe apau i kueana e hiki ae i keia manawa ame keia wahi a hoike mai i na kumu, ina he mau kumu kekahi a lakou, e ae ole ia ai keia noi a e apono ole ia ai hoi ka hoike.

   Kakaula ma Lihue, i keia la 19 o Iulai 1901 ma ke kauoha a ka Aha.

                                                                                                       R.D. WISHARD

                                                                                                              Kakauolelo

(Iulai 26, Aug. 2-9)

 

MA KE KAUOHA.

_____

HOOLAHA A KA AHA HOOHALAHAI AUHAU.

_____

 

   Ke hoolaha ia aku nei i noho ana ka Aha Hoohalahala Auhau no ka apana Hookolokolo Ekahi.  Mokupuni o Oahu, ma ke Keena o C.Bolte Esq.,ma ke alanui Kalepa, helu 19, i ka Poaha Aug. 1,1901, hodra 1:30 P.M. no ka hoolohe ana i na hoohalahala Auhau apau e lawe ia mai ana imua o lakou.

                                                                                                                    W.L. WILCOX

Peresidena o ka Aha Hoohalahala Auhau, no ka Mokupuni o Oahu.

   Honolulu Iulai 31, 101.                                                                                       (1 time)

 

MA KE KAUOHA

_____

 

   Ke kauoha ia aku nei na Kamana ame na poe kukulu hale e ae, e helemua mai a loaa aku ka palapala ae mai ka Luna Hana Aupuni o Honolulu, no ka paa ana, a wawahi anapaha, i kekahi wahi o ke alahele ma ka aoao o na alanui nui nohoi, mamua o ko lakou hoomaka ana e hana i ka hana.

   O keia kanaka a mau kana paha e hoolohe ole ana i keia e hoopai ia no ma ke kanawai.

                                                                                                       THOMAS A. LLOYD.

                                                                                          Luna Hana Aupuni Honolulu

   Aponoia,                                                                                           J. H. BOYD

Luna Nui O na Hana Aupuni

(1 time)

 

HOOLAHA

_____

 

   Ke papa ia aku nei na kanaka apau maia ka hale ana me ka ae ole ia maluna o ka aina o ka mea nona ka inoa malao iho ma Kona Akau, Mokupuni o Hawaii, a oi loa aku n nae na apana aina i ikeia ma Kaumalumalu, Holualoa ame Kaupelehu.

                                                                                                              J.A. MaGUIRE

Hueuhe Kona Akau, Hawaii, Iune 1, 1901.

                                                                                                         Me ka Oiaio loa

                                       THEO H. DAVIES & CO., LTD.

(kakau inoa ia:)

   E.H. WODEHOUSE.

(3 months.)--Iune 7, 14,21, 28,--July 5, 18, 19, 26--Aug. 2, 9, 16, 23, 30

 

HOOLAHA NOHO NA HUI

_____

 

 

 

   Ke hoolaha ia aku nei ua hui iho nei na poe no lakou na inoa malalo iho malalo o ka inoa hui o Kwong Leong Tin & Co., ma ka la ekahi o Aukate, 1901, no ka lawelawe ana i ka hana kuai, a kuai aku i na waiwai like ole, na mea ai.  Puaa aame na mea ulu, ma Alanui Aala, helu 1017, Honolulu, Teritori o Hawaii.                  KOU MOY,

                                                                                                       TONG ON,

                                                                                                       YONG CHOY.

   Honolulu Iulai 31, 1901

             Aug. 2-7-16.

 

HOOLAHA NOHO NA HUI.

_____

 

   Ke oolaha ia kau nei ua hui na poe no lakou n inoa malalo iho malalo o ka inoa hui o Wing Wo Kwai Co., ma ka la ekahi o Iune, 1901, no ka lawelawe ana i ka hana kuai, a kuai kau ina waiwai like ole, ame na hua mea ai, ma ke Alanui beretania, kihi o ke alanui Kamanuwai.

                      D.L. AKWAI,

                                 CHONG MEE HING

                  YEE FOOK,

                   KONG KIM,

                     LEAU KEAU.

   Iulai 30, 1901

      (Aug. 2-9-16)

 

   He elua kaukani lima hana Italia ae hiki ma ana ma keia mua koke iho no na mahiko o Hawaii nei e poe keia ua hana mua i keia ano hana a ua maopopo hoi ia lakou ka lakou hana.  Ua ninau mai lakou ia Wilikoki he mau ninau lehulehu e pili ana no ke ano o keia wahi a ua hoike aku oia ma na mea ana i ike.

 

KA

 

NUPEPA KUOKOA

________

 

No ka Makahiki.........................................................................................................$2.00

No Eono Mahina.........................................................................................................1.00

                                                                                                       

                                                             Kuike ka Rula

 

   O NA OLELO HOOLAHA A PAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KELA NUPEPA, E HOOUNA PU AI ME KA AUHAU, A I NA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA.

______

 

O na Dala a pau o ka Pepa nei e hoouna polo lei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY,

_______

HOOPUKAIA E KA

HAWAIIAN GAZETTE CO.

______

 

Hookomoia ma ka Hale Leka o Honolulu, Panalaau, o Hawaii, a ke ano mea o ka Papa Elua.

______________

 

        A.W. PEARSON,  Luna Nui

        D. KANEWANUI,

                                                              Lunahooponopono

                Honolulu, Oahu

 

POALIMA                           :                                :                               AUGATE 2, 1901

 

   E  paa ana makou i ka pepa a ka poe i hoouna ole mai i ka uku o ka pepa na ka makahiki.  E like me ka mea maa mau he uku mua  la ka uku o ka pepa i kela ame keia hapa makahiki.  Ina he mau inoa hou kekahi i makemake e lawe i ka pepa e kakua pololei ae i ka Hawaiian Gazette Co.

________

 

   Aole hiki ia makou ke hookomo i na manao apau a na makamaka e hoouna mai ai ia makou no ka uku o ka pepa.  Aka, o ma mea i hiki ia makou oia ka makou e hookomo ana i kela ame keia manawa.  Nolaila mai kaniuku mai oukou e na makamaka no ka hookomo ole ia o ka oukou mau mea i hoouna mai e hookomo ia.

_______

 

   I Hawaii nei, nui ka hoino o kahi Lunakanawai Humphreys ina Mikanele, i Amerika aku nei ua aike iho makou e mahalo ana i ka maaikai o ka hana a na Mikanele.  E hoike mai ana kel i kona ano muhee.  Maanei he okoa kana mau olelo, a maao he okoa.  Pela no imua o na Home Rula, he hoa'loa, a he kokua ka olelo ana, eia ka he hoohui me Kaleponi kana e makemake nei e loaa.  Hoao mai oia e hoopunipuni ia kakou, o ka hui ana me Kaleponi, oia ka mea e loaa ma ai o na pomaaikai lehulehu ina Hawaii.  He mea pono loa ia kakou e nana pono i keia wahi ilio haae iloko o ka puulu hipa.  Aole i ike ia aku ka manawa e hamama mai ai kona waha apua kakou i ke ale ia.  O keia poe malihini, aole oiaa ka kakou mau aikane, ame ko kakou mau hoa'loha oiaio.  O na kamaaina, na haole i noho pu me kakou no na makahiki loihi i hanau ia hoi kekahi o lakou ma Hawaii nei, o lakou ka poe nana kakou e kokua mai ana ma keia mua aku.

_____

 

   O ka auhau o na loaa kekahi mea e noonoo nui ia nei i keia manawa.  He auhau maaikai keia ke noonoo ae, a he hoopilikia nohoi ma kakahi ano.  O ka manao maoli o kela auhau oia no ka hooilii ana i ke koikoi o ka auhau maluna o kekanaka waiwai ka mea hoi i manao ia ua hiki pono iaia ke auomo i nana pono ana ua ike ia aole o ke kanaka waiwai kek pilikia ana mamuli o keia auhaau aka o ke kanaka e hooikaika ana e huli i ke dala me ka nui io ka hana, o ka mea nui ole no o ke rala ke loaa ana i keiaauhau.  O ka poe waiwai ua pau ka hapanui o ka lakou dala i ka hookomo ia iloko o na mahiko, ua hana e ae, ua kauliilii ka lakou dala, a nolaila ua loaa ole ke koikoi o keia auhau maluna o lakou.  Nana maahiko ame keia mai hui hana a lakou i hookoo aku ai i ka lakou dala e uku ana keia auhau, a he wahi auhau uuku loa ke kau mai ana maluna ona.  Aka, no ke kanaka e huli ana i ka waiwai a i loaa mai na wahi kala kupono e noho ai me ka olluolu aka ua komo ai umaloko o ka manao o keia kanwai iaia ana ke koikoi o keiaauhau.  Oia ka makou e hoike nei ma ke kii ma ka aoao ekahi o keia nupepa i ke kanaka ilihune e auamo ana i ka luulu, oiai ke kanaka waiwai e nana mai ana iaia.

________

 

PEHEA AKU ANA KAKOU?

_____

 

   He ninau keia na kakou ka lahui Hawaii e ninau mau ai.  Pehea ana kakou ma keia mua aku?  O kekahi o na kumu nui e iki ma ai kela ninau oia no keia:  Ka emi nui o ko kakou lahui.  Ke kulana kalaiaina o kakou e ku nei.  Na hana hupo a ka Ahaolelo a kakou i koho iho nei, ka noho huikau me na lahui like ole, ka moiowa maoli e ka lahui i ka hana ma na hana e pono ai ame ka uhauha i ke ola maka inu ana i na waiona maikai ole ame kekahi mau lealea pau wale o keia ao.

   Ua maopopo ko kakou emi mau i kel ame keia makahiki.  ua hiki ole ia kakou ke paa  mai i keola ina aole e malama pono ia ka nohona maikai.  I keia manawa ua ikaika kakou ma ke koho balota ana, aka, e hiki mai ana ka manawa ma keia mua aku e haule ino loa aai kakou i na balota o na haole.  Ke pii mau nei ko lakou nui, a ke iho mau nei hoi kakou i lalo.  Ke hoao aku nei kakou e hoohoka ina haole, e hana ino i na mikanele nana kakou i kokua, me ka noonoo ole ia mua aku.  O na malihini ka kakou e hoopunahele aku nei a  e h iki ma ana ka manawa e hoohuli mai ai lakou i ko lakou mau kua lokoino ia kakou a olelo mai.  Aole makou i ike ia oe e  kena wahi Nika.  Ina e ika ika loa mai ana lakou, e kaili ia ana ka mana koho o na kanaka Hawaii, a o ko kakou like loa mai no ia me naa Paele.  O ka nohoo na molowa a hooikaika ole i ka hana kekahi mea nana e hoopoino loa nei ia kakou.  Aohe hooikaika me ka hana pololei ma ka hana.  Oia no ka mea e pau ai ka hana i na lahui e ae a ku aku kakou nana, me kahamahama o ka waha i ka makani.  Heaha ka waiwai eloaa nei ia kakou ma kaa inu ana i kela ame keia waiona like ole?  I ka Poaono no papau ka hapanui o na wahi kenikeni i ii ia me ka ikaika i ka pule holookoa.  Noho aku i ka pule holookoa me ka nele ame ka pilikia.  Pehea kakou e pono ai?

   O ka Ahaolelo a kakou i koho iho nei kekahi mea nana e hoopoino mai ana ia kakou ma keia mua aku.  E like me kko lakou ike ole, a hoopua manawa, pela no e kapa aia maia ai kakou he lahui ike ole a hoopaau manawa, pela no e kapa ia mai ai kakou he lahui ike ole a kupono ole kelawelawe ina hana pili kalaiaina.  O  kela kekahi kumu nui e kaili ia ae ai ka mana koho.  Ke hoomaka nei kekahi mau pepa o Amerika e kamailio no keia mea.  Ua mihi lo alakou i ka haawi ana ia mai pono wlae no o ke koho ana ina kanaka naauao, me ka nana ole i kona aoao ame kona ili, no keia kau koho balota ae.  E hoike aku kakou ia lakaou he poe kakou i hoonaauao ia a aua hiki ia kakou ke hana i ka hana e like me ka hana ia ana ma Amerika.  Ina kakou aole e hana ana i keia e kaili ia ana ka mana koho o kakou.

   E hooikaika kakou e noho like a e malama i ke ola kino i ulu hou ai kakou a nalo ole keia lahui.  Aole kakou  e ma an aina aole e waiho ina le'ale'a kupono ole, e like me ka inu a puaa.  E hoohalike me na lahui e ka hooikaika ma na hana hoowaiwai.  Imi i ke dala oia iho la no ka mea e pono ai keia noho ana.  I ka loaa ana houluulu kekahi no keia mua aku.  Aole i ike ia ka la ino ua makaukau.

   He mau olelo hoomoakaka wale no keia ia kakou a na oukou e noonoo mai lawe ae i ka i'o hoolei aku i ka iwi.  Ke nana mau nei makou ia mua me ka maopopo ole o na ouli o ka manawa e hiki mai ana.  O ka kakou hana pono wale no o ka hoomakaukau ia kakou iho.

_______

 

NA HOA'LOHA OIAIO OLE.

____

 

   He nui na manawa a ke Kuokoa i a'o aku ai i ka lahui aole e haawi i ko  lakou mau hilinai ana maluna o na malihini hiki i ko lakou hoao ana ia maopopo ka lakou oiaio, a  e na lono hope loa i hiki mai nei e pili ana no ka Lunakanawai Humphreys ame kana mau hana no ka hoolilo ana ia Hawaii i Kalana no Kaleponi, kekahi mea nana e kakoo mai i ka makou mau olelo a'o.  Mahope o ka hoolaha ana ia o keia mea ma na Nupepa ao Kapalakiko, ua kakau mai keia Lunakanawai i kona waha olelo maanei, ka Nupepa Repupalika o na mea i hoolaha ia, oi loa aku no nae ka mea i hoolaha ia ma ka Nupepa Karonikala(Chronicle), he mau o lelo hoopunipuni wale no, a na kona mau enemi ma Honolulu nei i kakou a hoouna aku nei e pa'i ia malako o keia Nupepa.  O na poe a pau i ike i keia Nupepa nui, Ka Chronicle, ua maopopo ia lakou, he mea ole kedala ame ka poino ia lakou no ka huli ana i ka oiao, a o ka lakou mau me a pau e hooiaha ai, ua hiki loa ke hilinai ia.  Ua haaheo lakou no ko lakou kaulana i ka hana pololei a aole loa lakou e ae i kekahi wahi nupepa liilii, ano ole elike me Ka Honolulu Republican, e kapa aku ia lakou he poe wahahee.  Penie ka lakou no keia hui kamailio meka Lunakanawai Humphreys:

    "Maloko o ka Nupepa Honolulu Republican o ka la 7 o Iulai i ike ia ai kekahi kumu manao malalo o ke Poomanao, "Hoolaha ka Nupepa Chronicle i na olelo aiaio ole no Lunakanawai Humphreys."  Maloko o keia kumumanao i hoike ia ae ai kekahi leka i olelo ia mai ia Humphreys aku, e olelo ana  penei:

   "Ma ke Chronicle o ka la 24 i ike ia ai kekahi mau manao a'u i manao ai mai Honolulu mai.  He mau olelo wahahee ma na ano apau.  Ke noi aku nei wau ia oukou e heluhelu i na mea i olelo ia ma  ka Nupepa Examiner o keia la hookahi no, a e ike oukou i ka'u mau olelo oiaio apaua e pili ana no keia ninau?

 

   O keia mea i hoolaha ia ma ka Chronicle o ka la 24 o Iune, oia no na meaa e pili ana no ka manao hooohui ia Hawaii me Kaleponi o Humphreys.   Ua kakau ia keia mau olelo no ka nupepa Chronicle malalo o ke noi a Humphreys ma o C.E. Edwards ala kekahi o na e Kakau manao o ka Nupepa Chronicle, i holo aku no Honolulu no ka noonoo ana i kekahi hana ma ka nupepa a Humphreys.  Ka Honolulu Republican.  Ua hoi mai oia maluna o ka moku ahi China e Humphreys a ua kakau ia keia manao oiai laua maluna o ka moku-ahi.  Na Humphreys ponoi keia maau olelo, a ua hooponopono ia eia na manao mahope o ka kakou ia ana.

   Ma ka la 23 o Iune, ka la i hiki mai ai o Humphreys ua hoike ae ke Chronicle eia oia ma kana huakai no Amerika, a e holo loa aku ana no Wakinekona no ka hoike ana i kona aoao o ka noi hoopau iaia mai ka noho Lunakanawai mai.  Ma ka la 24 o Iune, ua hoolaha ae kekahi nupepa puka kakahiaka o kakou nei, i na olelo a Humphreys e hoike ana hoi aole oia e hele loa anaa no Wahinekona.  Aia oia ilaila i keia manawa, a i ole i laila oia i kekahi mau la akau nei i hala.  Aole o keia wale no ka mea nana e hooia mai kona makemake hele no Wakinekona i kona haalele ana i Honolulu, aka, ua  kakau mua mai oia i ka Loio Kuhina Knox no keia huakai ana, a ua noi aku ka Loio kuhina i ka Elele mai Hawaii mai nei e paa i kana au palapala kue i Humphreys a hiki ma oia, oiai ua palapala mai ka Lunakanawai iaia e hiki mai ana."

   O keia mau olelo i puka mai loko  mai o kekaahi nupepa nui elike me ka Chronicle, e hoike mai ana i na mea o laua i a'o i ka hoopunipuni, aka aole o ka mana pihaa i na kanaka.  Ke makemake ia nei o na kanaka wale no i hiki ke heluhelu a olelo i ka olelo Beretania ke ae ia e koho.  Poino ka hapanui o na kanaka Hawaii.  O  ka kakou hana keia o ka pau o kana mau hana ino, ke hoike pu mai nei keia i kona ano maalea, ame kan mau hana hoopalaimaka me nna laia o ka Home Rula, oiai oia e hoao ana i hoike aku he hoaloha a he kokua no lakou oia nae e hoao ana oia e kaili ae i ka hanu hope loa o ka manaolan no kkapono o ka aina, a lakou i aloha nui ai.  He mea pono ia kakou e hoomanao ina hana ekaeka a keia wahi Lunakanawai ame kona mua hoaloha. i keia kau koho balota ae, a he mea pono e hoolei ia i lalo, i lalo loa.

 

KASTOL.

____

 

   O KE KASTOL ka inoa o kekahi AILA OONAHA maikai loa i hoomakaukauia me ka maemae loa e kupono ai ke inu me ka pakui ole.  Ua pau pono no na meteria e ke ola iloko o keia aila.  he hiki loa i na keiki liilii ke loa me ka hakalia ole, a he oi aku ke lakou makemake i keia laau ke loaa aku, no ka like me ka hone.

   O ka lepo paa kekahi mea aana e hooulu maai i na mea inoino ai e ke koke.  Ina e nele i ke koke maemae, aole lloa e hiki i kekahi mea ke manolana no ke oia loihi.  Oia iho la no ka mea nui no ke ola kino.  O ke KASTOL ke mea nana e hookaawale ina  mea paakiki a apau o ka naau.  I na e loaa kekahi lanakila i na paahana i hookumu mua ia iloko o ke kino, alaia, e ikeia auanei ka holomua o ke ola.  Pela iho ia e hoopihaia ai na mea i hoopoino ia e ka mai.  He elua ano o na omole KASTOL e kualia nei, heaomole 26 keneta a he omole 50 keneta.

     Hoomakukaauia e ka Hui wale no o

                                                  HOBRON DRUG CO.

                                                                    King & Fort.

 

kana m au inoa apau e kokua mai ana a ahiki hou ole ia lakou ke hoike ae i ko lakaou ma poo-kalaiaina, a i ole ia ko lakou mau wawae maaalea, ma na hana pii aupuni o Hawaii nei.

   He nui  na hoa'loha i noho lihi me kakou a i  maopopo ko lakou ano maikai ma kalakou mau hana, aua hiki ole ia kakou ke haawi akau i ko kakou mau pono ame na pomaikai i loko o kaluna o na malihini e olelo mai nei he hoaloha, aka, ke hoao nei e kuai aku i ko kakou pono ni ka hooko ana i ko lakou mau manao alunu.

_______

 

KA LUNAKANAWAI EKOLU.

____

 

   I kekahi manawa i hala akau ne aa ike ia ka lawa ole o elua lunakanawai no k Aha Kaapuni a ua makemake ia iho nei i hookai hou i koe.  Ua noi i aaku nei ke Aupuni Amerika e h@@@ kohu hou mai i hookai lunakanawai i koe.  Oiai e uku ia ana keia mai ka keena mai o ka Loio Kuhina ma Amerika ua haawi ia aku keia laia e noonoo.  Ua maopopo loa aole oia e  ae mai ana e hoolilo i keia mau dala a hiki i kona ike maoli ana i ka pilikia maoli o keia wahi i ka lunakanawai.

   He ekolu inoa i manao ia no keia wahi e kknei poe.  O ka mu o Caypless, ke kakauolelo o ka Senate, ka lua o L. A. Dickey, a o ke kolu o A.G. Correa.  O ka inoa mua ka inoa i maopopo loa ka loaa iaia, a i ole iaia e lilo ana i ka inoa elua iho.  He uuku loa kapoe e kakoo nei ia A.G. Correa.

____________________

HE MEA I MAKEMAKE LOIHI IA.

_____

Ua Loaa Keia Mea i Makemakeia ma Honolulu

______

 

   He mea paakiki ka mau ana o ka hauoli.

   E minamina mau ana hohoi kapoe manao oluolu.

Ina e maopopo ana ke kumu, aole no oukou e haohao ana.

   Ua loaa anei oe i ka maneo ma ka uha?

   He ma'i ia, aole no oe e hoi ana ma kahi moe, aole nohoi oie e ike ana i kou ano oluolu.

   Aohe mea uluhua e like me keia

   O ka maneo mau iho ia no ia i na wa apau.

   He oi ka uluhua, a oi loa aku nohoi ka uluhua no ke ola ole.

   E ala mau ana oe i ka po.

   Pau ka noonoo maikai, a e kohu hehenaa maoli ana oe.

   Nolaikla, aole anei o nei mae he ola ana, a he oluolu ana ae hoi, he mea i makemake nui la?

   E loaa ana leia ma o ka Aila Hamo ia a doan.

   Aole loa e nele ana ke oi ao ka ma'i uha-hemo maneo i ka aila Hamo, a Doan.

   Pela nohoi ka Eczema, ame kekahi ma'i meeau e ae o ka ili.

   Ei aka hooiaio no keia mea ma ka hoike a Mr. Frank Leibly o 326 S. Main St., Wilkesbarre, Pa., a penei kana olelo.

   "Me ka hauoli nui au e oike aku nei no ka waiwai o ka Aila Mamo a Doan, ma na ma'i meeau mmaneo.  ua loohia iho la au, ma ka makahiki i hala ae nei, me i ma'i.  Ua hoao au i na aano laau lapaau a pau i halia mai ia'u he oia, a pela hohoi me na laau a'u i ike ai, ua hoolahaia ma na nupepa eia nae, aaohe loaa ia'u ke ola.  Mahope maai, kuai iho la au i ka aila Hamo a doan.  Maope iho o na hamo ana a'u he kakaikahi, ua nui ka oluolu i loaa mai ia'u a  ma ka hoomau ana aku i ka hamo ana, ua oia loa ae la au.  Aaole au i hoouluhua iki hou ia e keia maneo hoonaukiuki nui wale  a'u i ike ai mamua, a o keia ka eha mahina o ko'u hooki ana i ka hamo anai ka Aila Hamo a doan.  O ka olelo anaa ae, ua hauoli au no keia ola i loaa mai ia'u, he hoike wale ana ae no ia i ka hapalua o ka nui o kko'u hauoli.  E hoike mau aku ana hohoi ai i kela maau i ka poe a pau e halawai mai ana me a'u.  Ua hiki no ia oukou ke hoolaha aku i keia maau olelo i na wa apau, a e loaa mau no aau ma 326 S. Main street a e hooia aku no au no ka oiaio o ia mea."

   E kuaiia ana na Huaale a doan no ka Puupaa  e na poe kuaai laau a pau.  Kumukuai he 50 keneta.  E hoounaia aku ana no ma ke eke leta e Hollister durg co., na Agena no ko Hawaii Pae Aina.

   E hoomanao i ka inoa DOAN, a mai lawe i kahi ea e ae.

____________

 

   Ua makana aku o Mrs. U.S. Grant, ka wahine a ke Peresidena kaulana o Amerika ia Mrs. Ma@@@ me kakahi koloka huluhulu i hana ia @ia me kona mau lima ponoi.