Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 32, 2 August 1901 — Page 3

Page PDF (1.72 MB)

This text was transcribed by:  Jordan Asing
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

HOOLAHA KUMAU

 

Ka Hui Alahao âme Aina O Oahu

Mahope aku o Januari 1, 1901.

Manawa Holo

 

WAHI HOOLULU

Mai Honolulu aku,)

 

Waianae kaa huikau na la apau koe ka Sabati. Waialua, kaa ohua, na la apau. Waianae, kaa ohua Wili o Ewa

 

A.M P.M P.M P.M

Honolulu    7:1     3:10   5:10   5:10

Hanana       8:0     3:43   5:50   5:50

Wili o Ewa  8:@7 4:08   6:10   6:10

Waaiaua     9:7     4:43  

Waianae               2:00

 

WAHI HOOLULU

Mai waho mai ai Honolulu.)

 

Wili o Ewa, kaa ohua, koe ke Sabati Waialua, kaa ohua, na la apau. Na la apa@ @ @ @ @ koe ke Sabati. Waialua kaa ohua na la a pau Wili o Ewa kaa ohua.

 

A.M A.M A.M P.M

Waialua                6:12            2:89

Waianae               7:12   10:09 3:55

Wili o Ewa  5:50   7:47   10:59 4:32   2:4@

Mañana      6:15   8:07   11:3            1:10

Honolulu    6:50   8:40            5:26   1:4@

 

G.P DENISON, LUNA

F. C. SMITH, Luna Kuai Palanala H@

 

LYLE A. DICKEY

 

Mai na Mokupuni mai.

          E hookola na hana pili kanawai apa@ Kihi o Alanui Betela me Moi. Pa@

 

METROPOLITAN MEAT CO.

(Hui Kuai Pipi @ropolitan.)

@. J. Waller, (Wala) - Luna Na

108 Alanui Moi.

Poe Kuai a Hoolako i na Moku

ME

Na Io Pipi, Hipa a pela'ku.

E loaa mau ana na Manu ame na @ mano i hoohu'ihu'iia iloko o ka Hau.

@ Makepono ke Kuai i na I'o Pipi maa nei.

TELEPONA HELU @

@786-tf

 

Ka Ayer Laau Hoomaemae Koko.

(SARSAPARILLA.)

 

E hoomaemae oe i kou koko me k@ Ayer Laau Hoomaemae Koko (Sarsaparilla), o keia ka laau pahu'a ole @ kona ikaika hoola. Kupono maoli keia laau no ka ma'i H@ Puha, ma'i Aai, ma'i Kuapuhi, ma'i Puupuu oolohu, ma'i Kane pohaka ame na ma'i no apau e ulu mai ana mailoko mai o ke koko ino. He kupono loa nohoi keia LAAU HOOMAEMAE KOKO A AYER no ka ma'i nalulu (catarr@), rumatika ame ka rumatika pehu.

Ma ke ano he laau hooikaika kino la, aoha on a lua. E kokua ana ia i na mea paahana o ka opu ma ka hoowali ana i ka ai, hooikaika i ka hana ana a ke ake-paa nawaliwali, hooikaika hoi i na aa-lolo a hooikaika pu hoi i ke kino i hele a nawaliwali mamuli o ka luhi ame ka hoomailo ana a ka ma'i Ua ike na kauka lapaau a ma na wahi apau, he Laau maika loa keia Laau Hoomaemae Koko a Ayer. He laau keia i loaa no loko mai o ka pa'ipa'i ame ke kawili a hoohuihui naauao ia ana o na laau hoomaemae koko a hooikaika kino ikaika loa Aohe laau hoomaemawe koko elike me kela, a i makemake nui ia nohoi elike me keia.

 

Ka Ayer Sarsaparilla

Hoomakaukaula

DR. J. C. AYER & CO.,

LOWELL, MASS, U.S.A.

 

Oia ka Ma'i Awa

awahia o ka Opu @ Huaale a Ayer

 

No Keahia I HOOKAWELEWELW LOA AKU AI OE I KELA ANU, KUNU, AME PUU EHA?

 

          Ua kaulana loa ka LAAU KUNU A AYER (Ayer's Cherry Pectoral) iloko o na makahiki he aneane 60, ma ka hoola ana i na Ma'i o ka Puu ame ke Akemama, ke Anu, ke Kunu, ka Ma'i La Gripp@, ame ka Ma'i Mala o ka pale Akemama. He one keia laau ma ka inu ana ahe oiaio ke ola.

 

AYER'S CHERRY PECTORAL

 

@ Medala Gula mai na Hoikeike @ o ke A@

 

Mai lawe i na @

 

Hollister Drug Co. Lt.

@ (line unreadable)

 

Leone Noela

 

Ke Kaikamahine a ke Kanaka Mahiai.

 

          Ia manawa i naholo ae ai ka ula mai kela helehelena u'i mai a lilo ae la i keokeo. Ua nana aku la o Leone i ke kaunawahine, a olelo akula ia, "Aole loa paha i hiki ia oe ke hoomaopopo pono ua mareia au me ko keiki no kekahi mau kumu e ae a koe kuu aloha ana iaia?

          "Ke pule nei au, no ka noonoo ana no kau hana e hana mai nei." wahi a kuu lede i olelo aku au ia Leone.

          "Ua aloha au iaia, e ka Lede Lanasawela, aole loa oe i ike pehea la ka nui. He hookano oe a he hiehie; ua aloha oe i kekahi poe mea he haneri ko lakou nui. Ua aloha hoi au iaia hookahi wale no. Ua aloha au iaia me kuu puuwai a pau ame kuu uhane a pau. Una ho ia he makaainana, ma kahi o ke alii, elike hoi me kona ano i keia wa, e aloha ana no au iaia elike no me ia."

          "Ia manawa ka helehelena o ka Lede Lanasawela i hoopouliuli ae ai me ka hoowahwaha nui. Ua oluolu au no ka hoolohe ana aku i na mea a pau au i makemake ai e kamailio mai, aka ke noi aku nei au ia oe e haalele ae i na mea ano ole a pau elike me ke aloha a e kapae loa ae ia mea mai ka noonoo ana'ku. I hele wale mai nei no paha oe e ike ia'u no ka mea ua makemake oe i dala. E hele kaua maluna o ke kumu manao maoli i keia manawa koke ano."

          Ka haaheo, e pua'i mai ana maluna o ka helehelena u'i o kela kaikamahine, oia ka mea nana i hoopuiwa loa aku i ua alii haaheo la i ka manawa a Leone i ku aku ai imua ona.

"I dala." wahi a Leone i uwe aku ai." aole au i manao iki no ia mea he dala. Aole au i hoomaopopo. No keaha la au e makemake ai i dala mai ia oe mai?

No ka hana ana'ku iaia i ka mea pono ua eeke mai la ke kaunawahine i kona lohe ana mai i kela mau huaolelo..

          "Ua manao wale ae no au." wahi a ke kaunawahine i olelo aku ai," e koi mai ana oe no ka hoomakaukau ana'ku i kekahi mau mea e pono @ kou noho ana, no ka mea i kela manawa, e haalele ana oe i kuu keiki?"

          Me ka paakiki o Leone i hoomalu iho ai iaia. O kona kino holookoa a puni e haalulu ana me ka hoowahawaha. A ia manawa i hoi hou ae ai ke ano maa mau o kona helehelena a keokeo no elike me kona mau, a noho malie iho la o Leone me ka pane leo ole ame ka oni ole.

          "Ua ano oolea loa paha ka'u hana i hana aku nei." wahi a ke kaunawahine i noonoo iho ai, aohe mea e @ hiki ke hoomanawanui ma o aku o kona ikaika. Ia wa ua kaunawahine la i peahi aku i ke kaikamahine e lawe ae i kekahi noho a noho iho ilalo, a noho pu iho la nohoi oia ilalo no ka manawa mua mai ka hoomaka ana o keia halawai ana a laua. Aohe wahi ano aloha iki iloko o ka puuwai o ua kaunawahine la no Leone, aka, o ka manao wale no iloko on a o ke kamailioo aku ia mau mea a pau. Aole i hoolohe mai o Leone. Ua ku malie iho la oia me ka pane leo ole no kekahi mau minute pokole. Alaila olelo aku la oia. "Aole loa au e lawe i kekahi dala mai ia oe mai, e Lede Lanasawela, aole loa no ina o ko'u hanu hope loa ia no ko'u pololi. Aole ou makemake mai ia'u, ua hana mai oe ia'u i ka hana lokoino." Ua ano akaaka aku la ka Lede Lanasawela iaia me kekahi mau olelo hoohenehene.

          Aole no paha i hiki ia'u ke ano makemake au ia oe, a i ole ia makemake ole aku ia oe." wahi a ka Lede Lanasawela i olelo ai ia Leone." heaha la oe i ka'u noonoo ana. O ka oiaio maoli no a'u i noonoo ai i hele mai nei no oe ia'u i dala. A ina aohe ia o kou manao, ua hiki anei ia'u ke ninau aku"

          "Ae, wahi a Leone i olelo mai ai. e ha'i aku ai ia oe. Ua manao au, elike me kou wahine ana, pela ia hoi au e hiki ai ke hele mai a nonoi aku ia oe."

          Ia wa kuu lede i mino aka iho ai me ke ano haakei.

          "O oe ka maka mua loa nana i hoao mai e kahea ia'u he wahine. O ka olelo nonoi hea kau i makemake ai e noi mai ia'u?"

Ua ano naholo aku la ka manaolana o ke pio mai ko Leone helehelena aku. Ua uhi mai la kekahi malu maluna ona. Ua hele aku la oia a hiki imua o ka Lede Lanasawela a kukuli iho la malalo o kona mau wawae. Ua ano makemake ae no ua lede'ia e nee aku ma kahi e, aka i kona nana ana iho ilalo ua ike iho la ia, i kekahi helehelena u'i a ohaha maikai e huli papu ae ana malalo o kona mau wawae, oia ka mea nana i kono mai iaia e hooloha aku." "Ke hoohaahaa aku nei au ia'u iha ia oe," wahi a kekahi leo nahenahe i noi haahaa aku ai.

          "Ke noi nei au imua ou, ka mea hoi i oi ae o ka hanohano, ka mana ame ka ikaika, no ka haawi ana mai i kou aloha menemene maluna o kau keiki a pela hoi maluna o'u. Hookahi huaolelo mai ia oe mai au lawa ia no ka hoolohe hou ana'ku imua: ua hiki ia oe ke wehe ae i kela mau mea a pau i hanaia iho nei. Ina nohoi e haawi mai ana oe i kou ae oia iho la ka manawa e pololei ai o na mea a pau."

          Ua nana pono aku la ka Lede Lanasawela iaia me ka pane leo ole ame ka ha'oha'o. Ua hoomau mai ia no o Leone i kana kamailio ana.

          "Ke noi haahaa aku nei au ia oe, a ke ui aku nei hoi au ia oe, no ka mea ua aloha ai i ko keiki. Ilako o kuu puuwai, au like no ko'u hookano me kou a malia paha ua oi ae no ko'u hookano, aka ke waiho nei au i ko'u haaheo malalo o kuu mau wawae, a eia au ke hoohaahaa aku nei ia'u iho. Ke noi hou aku nei no au imua ou no kou haawi mai i kou aloha ma luna o kau keiki a maluna pu hoi o'u. Ua nui nohoi ko'u aloha iaia a pela nohoi oia ia'u. Aohe mea nana e paa mai ke ola o kekahi o maua ina maua e hookaawale ia ana. Aohe mea nana e paa mai ke ola o kekahi o maua ina maua e hookaawale ia ana. No ka pono wale no o ke aloha a pau au i hoomaopopo iho ai e pili ana no ke kane, makuakane, kaikamahine, a pela hoi me ke keiki-a no ke Akua pono hoi, ke noi aku nei no au ia oe e aloha mai oe ia maua, aole hoi o ka hookaawale ai."

          Ua hoomana iki iho la o Leone mai kana kamailio ana no ka minute hookahi oiai na waimaka e hiolo awai ana ma o a maanei o kona mau papalina, a laila hoomau hou aku la no oia i kana leo uwalo imua o ke kaunawahine." E hana no au i na mea a pau au i makemake mai ai ia'u e hana @ nohoi au me ka ikaika e hooholomua ia'u iho, e hana au me ka ikaika loa, a e hana nohoi me ka pololei loa i ole hoi e manao mai kekahi poe he kulana okoa ko'u. E lilo no au i keikamahine pili aloha loa ia oe, e noho nohoi au me oe me ka hooluolu mau aku i kou noonoo; aole i pau pono ia Leone kamailio ana aka ua hoopuka aku oia i ka huaolelo o au-Ia mamanawa ke kaunawahine i hapai ae ai i kona lima ilua a olelo mai ia e imi aku ana i alahele hou i wahi e hiki ai na wahi huaolelo i koe ke hoopuke aku.

          "E noho malie oe." wahi no a ua kaunawahine nei i olelo hau mai ai."

          Aohe noi haahaa ana, aohe nohoi he leo e uwalo ana me ke aloha i hiki iaʻu ke mali aku. Ke kamailio aku nei au i ka mea oiaio loa, ua oi aku kuu ike ana i kuu keiki e make ana mamua o kuu ike ana ia oe he wahine nana."

          No kekahi mau minute elima, ua meha iho la aohe leo pane, a o na mea elua na mea hoi e lilo aku ana i mau enemi, ua nana akpu ia kekahi i kekahi. Ua ike iho la o Leona ia manawa o na leo e uwalo ana me ke aloha a pau, ame na noi haahaa ana a pau ua lilo ia i mea makehewa, aka iloko o ka puuwai o ka enemi aohe mihiana, aole aloha aohe no he mea e ae aka o ka hoowahawaha ame ka inaina wale no. Ua haawi aku oia i kona uhane a pau iloko o keia mau leo noi ana me hea mea la he leo pule ia e pule aku ana no ke aloha ia mea, a i keia manawa ua hoomaopopo iho la oia ua waiwai ole kana hoohaahaa ana aku iaia ma na wawae o ka wahine hookano loa o Enelani. O na huaolelo lokoino a ka makuahine ua uhau aku ia ia Leone me kekahi eha elike me ka eha o kekahi pahikaua oi. Ua noho malie iho la oia a hiki i ka pau o ke koni ana o ka eha mua, alaila olelo hou aku la ia, me ka oluolu: Pehea la oe i olelo mai ai i na mea lokoino? pehea la oe i hoopailua mai au ia'u?

          "Hoopailua ia oe? wahi a kuu lede i pane mai ai," pehea la i hiki ai ia oe ke kuhihewa mai

          Aole o oe ka'u i hoopailua ai, aka o kou kulana-ke kulana hoi o kahi au i pili aku ai-oiai o ka huaolelo hoopailua ua ano ikaika loa no ia i ka hoopuka ana'ku imua ou.

          A ke paa wale nei no au ia mau mea iloko o ka mana hoowahawaha."

          "Aole hiki ia'u ke pale ae i ko'u kulana." wahi a Leone i olelo aku ai me ka pokole." Pela io no, aka o ko'u kuleana ia o ka makaala i ka'u keiki aole e lawe mai i wahine nana mailaila mai. Nou iho, aole i hiki ia'u ke makemake ole aku, ma kou helehelena ua oi aku ko'u makemake ia oe; he helehelena olu olu kou, a ua hiki no ia'u ke ike aku he akamai oe. Aka aole ia oe ka i'o maoli o ka makaukau e pono ai-ua kupono ole maoli no koui lilo ana i lede na kuu keiki e kahea nei he wahine."

          "Eia nae ho'i, na ka manu inu wai pua no i hoohihi wale mai no i ka'u kihene ono." wahi a Leone i olelo wale aku ai no. No ka mea eia ke waiho kahelahela nei kalaula o Kapaa, Palepale ole na lima o ke Kalukalu, aohe pahu'na haia a ka Maluakele, ku no, mino olu ka iii o ka laua. I ka ooia e ka ua a wale ke one.

          "He helehelena u'i maoli i'o no kou, a ua hoohihi maoli nohoi kuu keiki ia oe." wahi a ke kaunawahine i olelo aku ai me ke ano haakei.

          "Ua oi aku ka pono e oluolu mai oe ia'u no ka hookaawale ana ia oe mai kuu keiki mai i keia manawa. Ke hana nei au nona i ka mea oluolu loa mamua o ka hiki ana i kekahi mea ke hana. Ua oi aku ko'u ike i ka Haku Sanadoa mamua o kekahi mea okoa, ua ike no au he hikiwawe kona molowa i na mea a pau iloko o ka wa pokole. Malia paha i ka manawa e hoea mai ai o ke Karisimaka ua manaka oia ia oe. I kona manawa kamalii ua molowa koke no oia iloko o ka hapalua hora me ka paani ana me kekahi mea paa hou-aole loa i loli iki kona ano i keia manawa.

          "Aole hiki iki ia'u ke manaoio aku ia mea," wahi a Leone i uwe mai ai.

          "Aole loa au e manaoia aku ana ia mea e ka lede hanohano elike me oe. Ua ino loa oe no kou akiaku i kau keiki pono-i."

          "Aole au e akiaki aku ana iaia," wahi a ke kaunawahine i olelo aku ai me ke ano hoomaloka. Ua ike mau ia no ke ano o ka'u keiki oia kekahi o na kanaka loli wale o ka manao, aohe mea nana e hooluolu aku iaia no kekahi wa loihi, he kakaikahi loa kona haawi palu ana'ku i kona manao mahalo i kekahi mea. E manao ana anei oe e mau ana kona aloha ana ia oe, e ae mai ia'u e ninau aku ia oe no keaha hoi? He helehelena u'i kou i haawia mai ai, aka aohe mea malalo o ka ia a kekahi kanaka e hikiwawe ole ai kona uluhua koke. Aohe au mea e ae, aohe ia oe ka hoonaauao ana, aohe i hanai maika ia, aohe kulana, aohe koko alii, aohe hoi kela mana hoohuli manao. Ina eia au ke kamailio aku nei ia oe me ka moakaka maikai o ko'u noonoo, e olelo ana au he hana mahaoi maoli keia ou e ke kaikamahine a kekahi kanaka-mahiai, o ka manao ana e lilo i Lede Sanadoa-e pono oe e hoopai ia no keia hana mahaoi au. Ua ike no oe me ke kanalua ole, ua hiki oe ke lilo i wahine malama-waiu maikai loa, pela nohoi i kahu malama hale aka i kaunawahine, aole loa. Aole hiki ia'u ke hoomanawanui ke hoomanao ae i keia mau mea."

          Ua oi aku nohoi ka huhu o ua kaunawahine, ka nahenahe maikai o kona leo, ka ikaika o ka huhu, ka mana ame ke ku maoli no o ke aloha i ke ano oluolu o kona helehelena, o keia mau mea apau ua ulu mai ia iloko o ka noonoo o ua kauanawahine nei, aohe hiki iaia ke pale ae i kona hoomanao ana, no ka mea aole ia i ike iki i kekahi mea kupanaha mamua elike me keia kaikamahine kamahao nui wale.

          "Alaila, wahi a Leone i olelo mai ai, me ka maile, ua waiwai ole ka'u mau leo uwalo imua ou?" Ua waiwai ole i'o no," wahi a kuu lede i pane aku ai. E hoomanao oe, no kou helehelena u'i aohe a'u mea e olelo aku ai, aohe nohoi a'u mea e hoowahawaha aku ai, aka in a he noonoo maikai kou, e ike ana oe he mea hiki ole loa ia i kuu keiki i ka lawe ana mai i ke Kaunawahine o Lanasawela no keia mua aku mai kekahi hale-mahi-ai mai. Nolaila i keia manawa e hoao oe e hana me ka noonoo pu i kau mea e hana'i-e hele koke aku i keia manawa e haalele i kuu keiki a na'u hoi ia e nana pono aku in a mea a pau e lawe ai kou noho ana."

          "O kela ame keia e olelo ana no ke ano o ko'u kulana kahi hoi o'u i kupu mai ai," wahi a Leone i uwe aku ai," ua manaio au iloko o ka mare i mare ia me ka hemo lele, a e hoohenehene aku ana au no ke kuapo ia o ko'u aloha no kekahi mea e ae ma ka honua nei."

          "Ae, he hookano loa kena mea au e kamailio mai nei," wahi a ke kaunawahine i olelo aku ai ia Leone me kona ano hoowahawaha, @ e loaa ana ia oe he mau tausani paona kakaikahi me ka luhi ole iloko o kekahi mau makahiki pokole."

          "Ua olelo mai oe ia'u ua oi aku kou ike ana i ko keiki e make ana mamua o ka mare ana mai me a'u e ka Lede Lanasawela, a eia hoi au ke olelo hou aku nei ua oi aku kuu make ana no ka pololi, mamua o ka hoopa ana aku o kuu lima i kekahi o kau dala. Aole loa au i ike a i ole manao@ hoi aia maluna o ke alo o ka honua nei a ke Akua i hana mai ai, kekahi mea ola i oi loa aku kona paakiki, aloha ole a lokoino nohoi elike me oe."

          E hele aku ana ka malamalama o ka la e napoo a hiki i kona nalowale loa ana'ku a ua nee pu aku la hoi ia mai ka oiwi kino haaheo o ke kaunawahine, a i ka helehelena opiopio a nohenohea o Leone, aku elike me ka hoopumehana ana'ku o ka malamalama o ka la iaia, pela i hoea hou mai ai he haaheo hou, kuoo hou, he huhu ikaika hou, a me he mea' la e hoopiha ia ana ia mau mea apau.

          O na leo e uawalo ana me ka eehia a me na noi hoohaahaa ana, ua pau ia mau mea i ka make-aohe i maliu ia mai ia kalokalo leo ana, ua maliu mai la ka malamalama a ua haalele mai la kona ahonui ana, aohe iho la o ka helehelena maa mau o kekahi kaikamahine aloha.

          Aohe huaolelo kau like i loaa i ko ka Haku Sanadoa noonoo mahope iho o kela halawai pu ana o na me kona makuahine ma Kawadoa. Ua hoi awiwi aku la oia no Ladana. O na la mua ekolu ana i noho ai i Kawadoa, hookahi la holookoa ana i huli hele ai i na lolo apuni o loko o ke kulanakauhale. A o na lolo pakahi no hoi a pau loa i loaa aku ai iaia ua akaaka mai lakou-ua olelo mai la lakou i ka Haku Sanadoa, aia ke kanawai me ka moakaka loa, he moakaka i hiki i kekahi keiki liilii ke heluhelu a hoomaopopo i kona ano.

          Ua haawi mai lakou i ka lakou mau mino aka ana no ka ka Haku Sanadoa mau huaolelo i olelo ku ai me ke ano haakei, aole lakou i manao wale ae no kekahi mea i ano naaupo loa i ke kanawai e like me keia haku opio. Ua komo pu mai la, ua poe lolo nei iloko o ke aloha ame ka uwe pu ana me ka Haku Sanadoa i ka manawa ana i kamailio aku ai ia lakou no kana wahine opio, aka, no ko lakou no kana wahine opio, aka, no ko lakou haawi ana'ku i ka lakou kokua ana, aohe hiki ia lakou ke hana mai i kekahi hana.

          O ka mea wale no nana e hoolana aku i kona noonoo, oia keia, ua hiki no iaia ke mare hou aku me keia wahine opio ana i ka la e piha ai o kona iwakalua kumamakahi makahiki. No ia mea, aohe kanalua ana, wahi a ka Haku Sanadoa i olelo ae ai, aka eia oia ke hooikaika nei i ka imi ana i makalua hou nona e mare koke aku ai i keia wahine opio ana, ina ia he mea hiki i ka hooko hou ana'ku i ke anaina mare. Aole loa e hiki, aohe nohoi he mea e hiki aku ai ke hana no keia mau mea, aka, o kona haalele wale iho no i keia mau noonoo ana ona. Aole ia i hoomaopopo ua lohe mua o Leone i keia mau hana lokoino a kona makuahine, a ua weliweli nohoi oia i ka hoike ana aku i keia mau mea imua o kana wahine. Ua maluhiluhi oia i ka nui o ka ehaeha ame ka pihoihoi i loaa iaia. Aole nohoi i ike ka Haku Sanadoa, me na huaolelo hea ia ola e olelo aku ai ia Leone, aole ia he wahine nana imua o na maka o ke kahawai, a e pono no hoi ia e haalele koke mai ia'u?

          Ua hoomaopopo ka Haku Sanadoa i ke kulana o kona makuahine, aole e hiki ke pale ia kekahi o kana mau olelo kauoha, aole nohoi e hiki ke hoohakalia ia. Ua maopopo loa no iaia ina e noho iho ana o Leone i hookahi la i koe malalo o kona malumalu, ahiki mai hoi ka manawa ana e hoolaha aku ai aia i ko ke ao nei, oia kana wahine he mea oiaio e lawe mai ana kona makuahine i kona mau manao hooko aku- e aku iaia, a e keakea aku hoi iaia mai ka ike ana'ku i na kanaka. Aohe e hiki ke kokua aku no keia mea-e pono ia e hai aku ia Leone. Ia manawa ka Haku Sanadoa i kakau ai i kekahi leta iaia, me ka ha'i ana'ku iaia e hiki aku ana o aii Riva Viu no ka aina-awakea i kekahi la ae, ua ike no oia, ia ahiahi ino oia e haalele ai no ka hele ana'ku no na Mahele aina nui.

          Mai haawi oia i kekahi mea i makaukau no ka hoole loa ana'ku i ka loko maikai alii i kona ia mai ai, iaia, ana hoi i piha haakei ai no keia hanohano i loaa iaia, aka aole nae e hiki aia. No ka hana ana e like me ia, aole ia he mea e hoonele wale mai ai i kona kulana, aka, e halawai ana oia me ka inoa ino. No ka hoole ana aku i kekahi lokomaikai alii i haawi ia mai, he hana lokoino loa ia a he mea nohoi ia e hoonele aku ana iaia i na kokua ana mai na poe mai o ke alo Mo'i.

          E pono ia e hele, a i ka manawa i ma o ae ai o ka ehaeha mua, ua olelo iho la ua Haku Sanadoa nei iaia iho no, malia paha o ka hana ia i oi ae o ka maikai i hiki ai ke loohia ia. Aole e hiki ke hoouluhua ia kona noonoo i ka hoomaopopo ae, eia no o Leone ma kekahi wahi kokoke iaia, eia nae, aohe e hiki iaia ke ike, a i ole ia kamailio aku paha iaia.

          O ka mea iho iaia i oi ae o ka maikai me ka nuii no nae hoi o ka ehaeha. Ina e hookaawale ia ana ka Haku Sanadoa me Leone no keia mau mahina loihi, ua oi aku ka pono iaia e hele i na aina e aole ia i aa e hilinai iaia iho, no ka noho ana i kona home ponoi. Ua aloha oia ia Leone me kona naau a pau, a ua ike oia ua hiki i kona aloha ke hoohiolo i na paku o ke kanawai i waiho ia aku ai mawaena o laua. E hele ana no oia i Riva Viu, a e hookuu nohoi i na ehaeha e hoehaeha mai aia elike me kona makemake, e ha'i aku ana ia ia Leone i na mea apau, e haalele ana oia iaia iloko o ka hauoli. E hoomanao ana oia iaia iho a hiki i ka pau ana o ka manawa, alaila. I ka lamua loa e piha ai o kona mau makahiki, oia kona ia e huli hoi mai ai a mare hou aku iaia. Ua akaaka iho la oia me ka hoohenehene ana i ka olelo-wanana a kona makuahine. E hoao ana oia e wahahee akiu i kana mea i aloha ai! E pono na lani e haule mua mai mamua o okna hana ana'ku i kekahi mea oiaio ole i kana hiwahiwa. Aole nona ka moolelo o ka huila-mikini aole nohoi nona ke komolima i haki ai a kaawale.

          E oi aku ana ko laua hauoli, alaila, i ka pau ana ae o ka manawa, ua hiki i ka Haku Sanadoa ke hoolauna aku ia Leone i ko ke ao holookoa nei, oia kana wahine aloha. E hoao ana oia e noonoo no ka hoea mai o kela manawa, mamua o ka noho mau ana maluna o ke kaumaha o keia au e hele nei. Ua hoi aku la ua Hoku Sanadoa nei i Riva Viu, aka i ka le@ mua ana no o kona mau maka maluna o ko Leone helehelena oia ka mea nana i ha'u aku iaia, ua ike oia i na mea apau i hana ia.

          @ hoi no ka @ o ke kaumaha kau aku maluna o Leone oia ka mea nana e lawe @ i ka u'i mai iaia mai, pela hoi kona mau maka poniponi i pohina i na waimaka, a i ole ia o kona mau lehelehe hoi e haalulu mai ana i kona hoao ana mai e mino aka. O kona helehelena holookoa keia, ua loli ano e loa'e la.

          Ia manawa ka Haku Sanadoa i apo aku ai iaia iloko o kona mau lima, a uhi iho la i ka helehelena opiopio @luuluu me na ehaeha he nui, me na honi aloha ana ame na waimaka.

          "E ku'u aloha," wahi ana i olelo aku ai, "ua ike oe i na mea apau; ua hiki ia'u ke ike aku, ua ike oei na mea a pau i hanaia.

          Ua nalohia maoli no ke kanimaikai ana o ko Leone leo mai ke kani maa mau a kana kane e lohe ai-aolenohoi i hiki pono i ka Haku Sanadoa ke hoomaopopo aku.

          "Ae," wahi a Leone i pane mai ai iaia," ua ike au i na mea apau loa.

          "E ku'u aloha," wahi a ka Haku Sanadoa i uwe mai ai, "aole no'u ka hewa. E manao mai ana paha oe, ua ike mua no au i keia mau mea, aka, ke hoohiki aku nei au imua o ka Lani. aole loa i loaa ia'u ka noonoo ana, a i ole ia komo mai la hoi kekahi manao hoohuoi iloko o'u no ia mea. Ua oi aku kuu make ana, mamua o kuu hookomo ana'ku ia oe iloko o ke kulana wahahee, e Leone-a ua ike no oe ia mea."

          Ua ho'omoe aku la o Leone i kona mau lima aiai maluna o ka a-i o ka Haku Sanadoa, a huna iho la i kona helehelena upalu maluna o kona umauma, me ka olelo ana aku.

          "Ua maopopo ia'u ia mea," wahi a Leone i olelo aku ai me ka oluolu," aole loa au i hoomanao ae no ia mea ua ike no au, ua manao oe e hoolilo mai ia'u i wahine nau."

          "O oe i'o no ka'u wahine, aohe o'u nana i ka poe e ku-e mai ana-o oe ka'u wahine aloha maikai a hoopono, e Leone. No keaha la e kuu hiwahiwa, o ka ikaika a pau ua haalele mai la oe! E nana mai ia'u, e Leone. Ua hana lakou i kekahi hana ino loa, a heaha la ia hana? Ua hookaawale mai ia lakou ia kaua no kekahi mau mahina pokole. I ka wa e pau ai o ka manawa a lakou i hookaawale ae ai ia kaua, oia iho la ka manawa a kaua e hui pu ae ai iloko o ka noho aloha ana no ka wa mau loa. Ia manawa o Leone i puliki aku ai i ka a-i o kana kane a paa me kona mau lima.

          Ua ike no au, aia maluna ou, ko'u paulele ana, aka he mea paakiki nohoi ka hoomanawanui ana i neia mea he aloha, e kuu Lan@e. Ua piha hauoli kaua i na la i kaa hope ae nei, a o oe hookahi nohoi ka'u mea nui iloko o keia ao holookoa. Pehea la au e noho aku ai mawaena o keia mau mahine loihi e hiki mai ana? E lan@e, malia paha, a huhu mai ana oe ia'u-ua hana iho nei au i kekahi hana a malia paha, aohe oe e hoapono mai ana ia'u no ia mea."

          "Aole paha ia he mea na'u e huhu ai e Leone. E pono au e makemake i kau mau mea a pau e hana ai i na manawa a pau. No keaha la, e kuu aloha, ua hele oe a haalulu. E noho iho ilalo, aohe au mea maluna o keia ili honua e maka'u ai."

          "Aole, e ae mai oe ia'u e Lan@e, e hai aku ia oe i ko'u manao me ke kau nohoi o kuu poo maluna nei o ko umauma. Mai noho oe a huhu mai ia'u, e Lance. I ka manawa o'u i ike iho nei ia Mr. Suwela, a kamailio mai nei la i na mea apau ua hiki ole ia'u kehoomanawanui. Ua hele aku nei i ka Lede Lanasawela."

          Ia manawa ka Haku Sanadoa i puiwa ae ai me ke kahaha. Ua ea ae la ko Leone poo iluna a nana aku la iaia, ma ka iini nui o kona naau o ka ike aku, ina e huhu mai ana oia, eia nae ua hele no ia a maka'u.

          "Ua hele aku nei oe i Kawadoa e ike ai kuu makuahine," wahi a ka Haku Sanadoa i olelo mai ai.

          "E ku'u aloha, he ana ikaika loa ia, Heaha kana i olelo mai ai, a i ole ia i hana mai ai?"

          "Aole oe i huhu ia'u no ia hana a'u i hana'i e Lance?" wahi a Leone i ninau mai ai ka leo oluolu.

          "Ua huhu au, e kuu hiwahiwa? Aole aole, loa au i huhu ia oe, ina he hookahi tausani manawa au e hana'i aole no ia he mea na'u e huhu aku ai ia oe. Aole e hiki ia'u ke huhu aku ia oe. No ke aha la oe i hele ai-a heaha la ke kumu manao?"

          "I hele aku nei au no ke noi ana'ku iaia e haawi mai oia i kona aloha maluna o kaua, aole hoi ia e hooko aku i keia hoopai lokoino ana, e aloha mai nohoi oia ia'u, no ka mea ua aloha au ia oe me kuu puuwai apau."

          "A heaha kana pane?" wahi a ka Haku Sanadoa i ninau mai ai, me ka iini nui o kona lohe mai, ua ae kona makuahine.

          "O na mea lokoino ame na mea ino apau, oia kana pane i haawi mai ai ia'u. A, e kala mai ia'u, e Lance, o kou makuahine ia, ua ike no au aka ua lawe aku oia iloko o kona mau lima menemene ole i ka mana ano akua. Ua hookaawale mai oia ia kaua a ua kukuli aku nohoi au malalo o kona mau wawae me ke noi ana'ku iaia me ka haahaa, e ahonui mai oia a e haawi mai hoi i kona lokomaikai. Ua hai aku au iaia, ua aloha kaua ia kaua iho, me ke aloha nui loa, aka, aohe iaia ke aloha menemene-aohe ka lokomaikai-aohe menemene- aohe ka naau oluolu, aohe nohoi ke ahonui. Ua puanuanu oia, ua lokoino, ua hookano, a ua haakei. Ua hanawale mai oia, ua hoohilahila mai, a ua hana hoomainoino mai ia'u. Ua hoole loa mai oia i ka hoolohe ana i hookahi huaolelo, a i ka manawa a'u i haalele aku nei iaia, ua hoohiki aku nei au no ke kau ana'ku i ka hoopai ino maluna ona." 

          Ua haalulu iho la ka oiwi kino pilalahi me ka piha i ka huhu. Ua hoopili aku la oia iaia, a pili pono i ka umauma o kana kane opio.

          "E ku'u aloha, aole ia he mea pono nau e noonoo ai, no ia mea he hoopai huhu." wahi a ka Haku Sanadoa i olelo mai ai.

          "Ua kaumaha au no ka hana lokoino o kuu makuahine i hana mai ai ia oe. Ina kaua i kuka mua no ia mea, ina ua olelo aku au ia oe, mai hele oe. No laila, aole au i huhu, aole nohoi i hoonaukiuki ia oe, koe wale iho no keia, aohe au i makemake e hoonaukiukiia mai oe no keia mau mea e hana ia nei. E pono au e olelo aku o ka mea a'u e noonoo ana i na manawa a pau, oia keia, ina paha e hiki ana i kuu makuahine ke ike mai ia oe, e hoopau wale ana oia i keia hoopii kanawai ana no ka mea e pili ana i ko kaua mare ana. Aole hiki ia'u ke manaoio, ua hiki i kekahi mea oia ke ho@ aku i keia helehelena."

          Ia manawa o Leone i nana ae ai iluna me ke aloha i hiki ole i kekahi mea ke hai aku, a oia hookahi wale no ka mea i ike i ka hana a ke aloha e koni ana iloko ona.

          "Ua oiaio anei kou manao nui ana no ia mea, e Lance? Aole loa ana oe i ikei kekahi helehelena e ae au i makemake nui ai.?"

          "Aole, aole loa nohoi au e ike aku ana i kekahi oia ano, e kuu hiwahiwa; i ka manawa o kaua e kaawale ae ai, e waiho malie anna ke aka o kou helehelena u'i a nohenohea iloko o kuu puuwai a hiki i ko kaua halawai hou ana."

          Alaila, ia manawa kela mau lima palupalu i oi aku ai o ka puliki ana i kana mea i aloha ai. A olelo aku la oia.

          Akahi au a ike i ka luhi

          I ka malohilohi, ka maeele a ke aloha.

          "E kaawale ana anei kaua, e Lance?" wahi a Leone i hawanawana mai ai ma ka pepeiao o kana kane. "Ua marela kaua imua o ka ike ana o na maka o ka Lani-e haalele mai ana anei kekahi o kaua i keia pili aloha ana? O, e Lance, aole loa i hiki ia mea ke hooiaio ia; aole i hiki i kekahi mea ke olelo mai, aole au he wahine nau."

          Me ka maile ame ka hoonana ana, e hoao ana ka Haku Sanadoa e kaohi i kona aloha, ua hai aku ia oia ia Leone, he mea hiki ole ia ke pale ae, a e pono laua e hoolohe i na leo o ke kanawai, oiai i kekahi mau mahine pokole ae no e panai ia mai ai ko laua hauoli o ke au e hiki mai ana mamua o laua ame ko laua inoa maikai. Alaila, ia manawa oia i hai aku ai iaia, no ka lokomaikai i haawi'ia aku ai maluna, ona, a ua kaohi ia mai oia no kona haawi ana'ku i kana ae no ia hana lokomaikai, a ina aole ia e apo aku ana ia leo poloai, aohe manaolana ana i koe no kona komo pu hou ana'ku iloko o kekahi hana, lokomaikai o ke alo alii.

          Ua hoolohe mai ia o Leone me he mea la e loli ae ana kona helehelena a lilo i pohaku. Ia manawa i wehe malie aeai oia i kona mau lima mai ka a-i mai o kana kane a waiho iho la ma kona mau aoao; me ka nahili ana nohoi, ua haalele aku la ka nana ana a kona mau maka palupalu i kana aloha a kulou iho la oia ilalo me ka nui o ka ehaeha i haawe iho maluna o kona hokua. Ua hoao mai ia kana kanae e hooluolu iaia.

          "Ua ike oe, e kuu aloha." wahi a ka Haku Sanado i olelo mai ai, ina no iloko o na hoopii e ae a pau, e hookano wale ia ana no kaua. Oiai nae keia hookoia ana, he hoailona ia o ke aloha alii, eia nae he mea hiki ole loa ia i ke kaohiia mai. Aoole loa no i hiki ia'u ke hoole aku, me ka loaa ole o ka poino i ko'u noho'na o keia mua aku, aole nohoi e hiki ia'u ke lawe pu ia oe, nolaila, e kaawale ana kaua no kekahi manawa."

 

(Aole i pau)

 

KE KINOWAILUA I KE KULUAUMOE

 

         Ke hoomaopopo nei oe e kuu makamaka heluhelu i kekahi manawa aku nei i hala ua hoike aku makou i ka loaa ana i kahi maikai kiu me ka Haku Opio ame Komoikaehuehu ka lole a Bernice i huna ai i keia lumi i luna lilo loa e ninaninau pono loa i ka Haku Opio ina keia o ka loi i'o o Bernice a i ole he ole i keia lole aole loa he lole i hoohalike ia aka o ka lole maoli no keia o kana aloha, Bernice. Ua loaa aku la no ka wahi i nahae o ka lihilihi i paa ai i kona lima, loaa pu aku la hoi me kekahi wahi i nahae o keia lole i kona manawa e ola ana a i humuhumu ia hoi e kana kauwa wahine, fa@ne.

          "Aole kena he lole no ka mea okoa aku." wahi a ka Haku Opio, me kona waimaka e haloiloi ana."

          Ua hiki loa ia'u ke hooia aku o kona lole no kena, ka lole hoi ana i makemake nui ai oiai e ola ana. Oh, my poor, poor Bernice. Ina ua hiki ole ia olua ke hooia mai i ka'u mau mea e olelo aku nei ia olua, ua hiki loa ia olua ke ninau aku ia Miss Monk, oia kekahi i ike mau i kena lole, a ua hiki loa iaia ke hooia mai i ka'u mau mea e olelo aku nei ia olua."

          "Aole pela. Ke hilinai aku nei maua i kau mau olelo ma na mea apau. Aole loa o'u makemake e komo pu mai o Miss Monk me kakou i keia mea huna. He nani no ia ua hooia mai la oe, o ka hilinai wale aku no ka makua. Ina nae he mea okoa ae kekahi manawa ae o Miss Monk i ike i keia mea huna e hoike mai," wahi a kahi makaikiu.

          "Aohe mea okoa aku i hiki ke hoike mai i ka oiaio e pili ana no keia lole koe wale no kana kauwa wahine, o Fafine. Aia oia ma Ladana i keia manawa. Ina oia maanei ua hiki loa iaia ke hoike mai i ka oiaio. Oia ponoi ka mea nana ihumuhumu kena wahi nahae."

          "Ina pela ua hiki. I ko'u manawa e hiki hou ai ma Ladana e lawe pu aku ana wau i keia lole a nunau pono iaia. Aka, mahope aku ia. Oiai ua hooia loa mai nei oe aole keia he lole okoa aku aka o ka lole no o kau Bernice, makemake wau e ninau aku ia olua, ina kela o kona lole pehea la i hiki mai ai ia nei. He elua wale no haina a'u e ike nei i keia ninau a oia keia. Ua kii ia aku kela lole a kaili ia mai mai kona kino make mai, a i ole ua ala mai oia mai ka make mai a huna i keia lole ma keia wahi, kona home. I mea e pau ai keia pohihi o kakou ke noi aku nei au i kou hanohano ame kou oluolu e ka Haku Opio e ae mai ia'u e kii aku a wehe ae i kona pahu kupapau i mua o ko olua ame ko'u alo a e nana like kakou i maopopo ai keia mea ia kakou." wahi a ka makai kiu me ka nana pono ana aku iaia.

          E hele aku e wehe ae i ka pahu kupapau a nana iho? Heaha keia hana a'u e hana mai nei?  Heaha kahi waiwai a loaa mai ana ia kakou ma ka Lele ana aku e hoonioni i ka hiamoe o ka mea i hala aku ma keia ao? Ke manao nei wau aole loa e ae mai ana ka Haku Opio i kena noi au," wahi a Komoikaehuehu.

          Ua kulou iho la ka Haku Opio a kulu mai la na waimaka o ke aloha o kana wahine i haalele mai iaia. Ua nui loa kona makemake e ike i keia mea po-