Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 35, 25 August 1901 — NA LAAU HAWAII. [ARTICLE]

NA LAAU HAWAII.

(Mai na helu 1 hala mai.)

A ina pela ka manao ana iloko o ke aupuni a o ka Papa Ola paha, alaila, he mea pono no ia'u ke hoike maoli ae i ko'n manao no ka pono o keia lahui, a na ka lehulehu ia e kaana iho me ka manao maikai a penei no ia: nia ka mokupuni o Hawaii, i umi kauka lapaau ma ka mokupuni o Maui Molokai a me Lanai i umi kumamalua kauka lapaau no ka mokupuni Oahu elima, koe nae no kekahi mau kauka oia hoi ka Hale Ala'i Moiwahine ame ke kauka o ke awa no Kauai a me Niihau elima, aole no e oi aku mamua o kanaha kumamalima tausani elala ka lilo i kela a me keia makahiki. Aka, o keia hoolilo ana nae ma keia ano, aole au i manao, ua makeliewa, a ua lilo pono ole, 'aka, ua kupono no ia lilo ana i ka malama ana i ke o\a o ka poe no nana e huli a e haawi mai, a i hooleupu mai i ke elala no ke Aupuni, a o kana hana mua no ia 0 ka malama, aka, aole i hana'iki ke aupuni pela e noho nei a hiki i keia manawa, a pela mau aku no paha auanei ka noonoo ole ia ke ola oka lahui. Aka hoi, e lilo no me ka'u olelo mamua, no ke ano e o ka noho" ana o keia lahui, a me na mea no hoi a lakou e ai ai, ua ane makehewa wale no ka hilinai nui loa ana ma ka lapaau i na laau haole a e hoopau i ka lapaau ana i ka laau Hawaii nei, no ka mea, o na laau haole he nui ko lakou kumukuai e loaa mai ai, aka, o ka laau Hawaii me ke kumukuai ole e ioaa no ia maū laau, e ulu koke ana no ma ke kala o ka hale o ka mea ma'i, a i ole ia, alaila, e huli koke aku no me ka lilo oie no hoi. no ka mea, ua lako ka aina a pau i na laau lapaau. Aole au i manao, e hoole loa i ka lapaau ana i na laau haole, 110 ka mea, ua hoakaka mua ae nei au i kou manao maoli e piii ana i keia kumuhana, aia iloko o ke kanaka maoli e noho nei i keia manawa na ano mai elua, oia hoi na ma'i kahiko o Hawaii nei'no na mea ai a me ka noho ana, a me. na mai hou hoi lekahi ma ke ano hou o ka noho ana i awili pu ia, no ka mea, ua ike 'no au i'u iho, eia au i ke kanalima makahiki a oi, a iloko oia manawa, ua ai a ua inu no hoi i ka laau iapaau a ka haole, a pela no hoi 1 ka laau Hawaii, a ua lapaau ia no'hoi au i na laau Hawaii he lehulehu na ano a ua ike no-au i ke kupono oia mau laau, no ka mea eia no au ke ola nei no ia mau laau. He mea pono no ia kakou ke nana aku i kahi-mau apana, i noho ia e ko kakou mau makamaka, i noho ole ia hoi e na kahuna haole, a e ninau iho, "Ehia ia ; Kauka haoie e hana nei i ka. oihana la- : paau ma ia mau apana Kuaaina?" A e maopopo ia oukou auanei ka laau e lapaauia ma na apana kuaaina o ko kakou mau mokupuni, a e maopopo auanei ia oukou ka oiaio o keia mau olelo a'u imua o oukou ke nana pu iho oukou i ka nui o ka make ma kahi e lapaau nui ia ana na laau haole i waena o kakou. \ Nolaila, mamuii o keik mau kumu manao a'u i hoakaka ae nei, ke lana nei ko'u manao, ina he mea pono i ke aupuni a i jte, Papa Ola, e hooponopono hou ae i ke ano o ka lapaau ana ma ka iaau Hawaii, a i ole hoi ia e imiia na kahuna akamai a kupono ma ia ano iapaau, a e ninaninau ia hoi ko lakou ike a me ka makaukau ia hoi ko lakou maopopo la ka moolelo pololei ke ano 0 ka ma'i a me ka laau i kupono no ia ma'i, a e kakau ia ia mau mea a pau a e waiho aku i ka Peresidena o ka Papa Ola no ka pono o ka iehulehu, a i hiki ai hoi kekahi poe e hapai ia Oihana. A o kekahi hoi, i mea e ola ai na kahuna lapaau maoli i akamai, i hiki ai ia lakou ka lapaau me ka pololei me ka hoopunipuni ole, a i mea hoi e hooki ai ina hana lapuwale, a i mea lioi e loaa ai ko kakou mau iaau kumu mai ko kakou mau kupuna mai i aneane e nalo wale loa i keia manawa. Ina he mau kumu keia e kaohi ia mai ai ka holomoku ana aku o ko kakou lahui uuku 1 koe i ka make, a e lilo hoi oia kekahi kumu e hoomahuahua hou ana ae ke hooko ia na mea a pau. E o'u mau hoa aloha, e nolio ana mai Hawaii a Niihau, ua kau aku ko kakou anoi nui i na hoa hanohano o ka Ahaoieio o keia kau e noonoo ana lakou no ke Ola o ka lahui ame ke ki hoi e waiwai ai ka aina a me ke aupuni, aka, ua hoohemahema ia keia pono nui, a'u hoi i iini nui ai no ka pono o ket iahui, me ka manaolana hoi, e noonoo ia ana keia pono e ka poe a oukou, a kakou pu hoi i koho ai, oiai ua iiio ia oukou ka lanakila, a pela i lana ai ka manao e ioaa mai ka noonoo maikai no ka imi ana i na kumu e kaohi mal ai i ka holomoku ana aku o ko kakou lahui aioha e nalowaW, aku nae hoi, aole pela ka manao o ka Makua Aloha. Ke nonoi aku nei au ia oukou, e lawe aku i ko'u aioha a me ko'u hoomaikai ana. t D. W. KAMALIIKANE i (E hoomau aku ana no keia.) 1 i . E hele ana kekahi o na Keiki hana o keia Keena no Waiaiua i ka ia apopo a heie loa aku no Waimea. He wahi paina luau ka iakou malaila.