Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 36, 30 August 1901 — Page 6

Page PDF (1.35 MB)

This text was transcribed by:  Aki Astrid Dinda
This work is dedicated to:  to Puakea

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

APONOIA KE KANAWAI AUHAU O NA LOAA MAKAHIKI

---

Elua o na Lunakanawai

Kiekie i Kakauinoa

Hookahi i Ku-e

i Keia.

---

O ka Hemahema o Kekahi Hapa o

ke Kanawai aole ia he mea

e Hewa ai ke Kanawai

Holookoa.

---

            Ua nui na ku-e i ke Kanawai Auhau o na loaa makahiki a Lunamakaainana Dickey o ka aoao Repupalika, aka i ka lawe ia ana aku nei imua o ka Aha Kiekie ua hoapono ia mai la keia kanawai. Ua hele kekahi mau hui waiwai o kakou e ninau i kekahi mau loio aka mai loa o keia kulanakauhale a ua hoike mai lakou aole i ku i ke kanawai keia kanawai auhau o na loaa makahiki. Oiai he nui na kala e uku ia ana mamuli o keia kanawai ua lawe koke ia keia mea imua o ka aha kiekie a ma ka lakou nana pono ana ua ike ia ua ku no kela kanawai i ke kanawai, a nolaila o na kanaka, na hui ame kekahi mau hale hana i oi aku ko lakou loaa makahiki mamua o ka hookahi kaukani e uku ana lakou i keia auhau.

            Ua uku i keia kala e ka Hui Mahiko o Waimea, a mahope o ka uku ia ana ua noi hou aku lakou i ka luna ahau e hoihoi hau mai i keia kala a i kona hoole ana mai ua hoohalahala koke ia imua o ka aha kiekie. Ua manao loa ia e haule ana keia kanawai oiai ua ike ia kekahi wahi ua hemahema ka hana ia ana. Aka i ka nana ana a na Lunakanawai Kiekie ua hoike ae ka Lunakanawai kiekie i kokua ia e Perry aole o ka hemahema ana o kekahi hapa o ke kanawai he mea ia e hewa ai a ku ole i ke kanawai o ke kanawai, koe na pauku e hoike maoli ana i ka manao o ke kanawai.

            O kekahi kahua i kue ia ai keia kanawai oia no ka hookaawale ia ana o na hui i kaupalenaia ame na kanaka kakaikahi. Ma ka ike a na lunakanawai kiekie ua loaa no i ka ahaolelo keia mana oiai lakou e kau ana i ka auhau, koe wale no ina ua hana ia keia me ka manao hoopilikia i kekahi no ka pomaikai o kekahi. Aka ma ka nana pono ana ua hana ia keia hana me ka manao maikai aole me ka manao hoopilikia aku i kekahi.

            O kekahi ku-e oia no ka hookuu ia hale o ka ohana. Ua hoike ia mai ma hale o ka ohana. Ua hoike ia mai na keia hana ana ua pomaikai ka mea ohana ole a poino ke kanaka me ka ohana. Ua hoike mai ka aha kiekie aia no keia mana i ka ahaolelo ka hookuu ana i kekahi haawina kala kupono i ko lakou manao no keia mau hoolilo. Nolaila ua pau loa na ku-e apau i ka haule. Ua hiki ole i kekahi ahaolelo ke hana i kekahi kanawai e like ai ka auhau ana ia o na kanaka. Ua hiki ole ke hana ia he okoa ka auhau a ka poe ohana a he okoa ka auhau o ka poe ohana ole. O ka mea wale no i makemake ia o ka hana ia o kekahi auhau e uku like ia ai e ka poe i komo aku malalo oia kanawai me ka wae ole la.

            Ua hana ia keia kanawai aole me ka manao o na lunamakaainana e hooili wale aku i ke koikoi maluna o ka poe waiwai o ka aina, aka ua hana ia keia kanawai i mea e hoopuipui ae ai i ka waihona o ke aupuni, a ma keia kanawai ua ili aku ke koikoi o ka auhau maluna o ka poe i loaa nui mai na kala iloko o ka makahiki a i hiki hoi ke uku me ka pilikia ole. No keia mau kumu ua manao loa ka aha aohe i pono ka manao ku-e i keia kanawai, a kauoha mai lakou e uku ia no keia auhau.

            Ua ku-e aku kekahi poe mamuli o ka auhau papalua. Ke uku nei lakou i ka auhau o na aina, a mai keia mau aina no e loaa mai nei he mau kala i hiki aku paha i ke kaukani, a uku hou aku la no lakou i ka auhau no keia mau loaa i loaa mai mai keia aina mai. Ua like keia i ko lakou manao me ka uku palua ana i ka auhau. Ma ka manao o ka aha aole o ka uku papalua ana ia o kekahi kanawai oia ka mea e ku ole ai ia kanawai i ke kanawai. O ka mea wale ne e lilo ai kekahi kanawai i mea ole oia ka auhau ia o kekahi poe a hookoe ia kekahi poe oia kulana hookahi. O ka makemake o ke kanawai o ka hana like ia o na kanaka a pau o ke kulana hookahi. Oiai ua like ka auhau ana ia ma keia auhau aole loa e hiki ke olelo ia aole i ku i ke kanawai keia kanawai.

            Ua kue loa ka Lunakanawai kiekie G. A. Galbraith i keia manao o kona mau hoa. Ma kana hoike ua ku ole keia kanawai i ke kanawai a ua hiki ole ke ohi ia keia auhau. Aka oiai oia hookahi wale no ma kona poao ua holo ka manao o ka hapanui.

            Oiai ua hooholo ia mai la keia kanawai, ke hoomakaukau nei ke keena ohi auhau no ka ohi ana i keia mau auhau. Oiai he nui loa keia auhau a he nui no hoi ke kala e komo aku ana e hai hou ia ana i mau kupakako hou no ke kokua ana i ka hana o keia keena. Ua makemake ka ohi auhau nui, Pratt, e hoopii ae i na kupakako e lawelawe nei i ka hana ma kona keena i keia manawa e hookomo hou mai i mau kupakako malalo mai o lakou Ma ka la 15 o Novemaba i pau ai ka uku ana o keia komo mai ka uku panee. He manawa pokole wale no koe no ka ohi ana i keia auhau, a e komo nui aku ana, nolaila ke hoomakaukau e nei ka Luna ohi auhau no keia hana nui mamua o na.

            Ua manao oia aole loa e hoohalahala hou ia ana keia kanawai. Ina e lawe loa ia ana imua o ka Aha Kiekie o Amerika ua makemake oia e ike mamua o kona hookomo ana mai i mau kupakako hou no keia hana. He nui ka hana no ka hoomakaukau ana a ua makemake oia e maopopo keia mea mamua o ka nui ana o ka lilo. I ka ninau ana ia o na loio i lawelawe iho nei ma ka aoao ku-e i keia ua olelo mai lakou ua manao lakou aole hoohalahala ia ana keia hihia imua o kekahi aha hou aku. Ua maopopo ae la ka manao o ka aha kiekie ma keia kanawai a ua pau kuhihewa. Nolaila e hele ae ka poe a pau i komo malalo o keia kanawai e uku i ko lakou mau auhau.

---

 

KI IA O TOBIN I KA PU

---

Manaoia na Kekahi Wahine Hawaii i ki.

---

Ke Huliia Nei e na Makai keia Lawehala ma Bafulo, Amerika.

---

            Ma na nupepa o na aina haole makou i ike iho ai i kekahi mau mea e pili ana i ke ki ana o Tobin e kekahi wahine Hawaii i ka pu. O keia haole oia ka haole i holo mai nei i Hawaii nei e imi i na kanaka no ka holo ana ma ka hoikeike nui ma Bafulo. Malalo o kana mau olelo maalea ua nui na Hawaii i hele aku me ia ma keia aina malihini. I ko lakou hiki ana aku malaila aole lakou i malama ia e like me ka aelike. I kekahi manawa ua hanai ia keia mau kanaka i ka mea ai e maona ole ai ka popoki a oia ka lakou ai a hiamoe i ka po. Aole oia wale aka ua hoohana ia lakou a oi aku mamua o ka lakou i manao ai, a i ae ai hoi. Aole no oia wale ka pilikia aka aole lakou i uku pono ia i kekahi manawa. Mamuli o keia mau kumu like ole ua nui loa kona makemake ole ia.

            I ka hora umikumamakahi o ka po o ka la 8 o keia mahina ua ki ia oia i ka pu e kekahi mea, aka nae aole i ku i ka poka. Ua hala ke ki ana ia mai a ku aku ka papa mahope o kona kua. O ka pau ana mai no ia o ke keaka a e hoi mai ana na kanaka ia manawa i lohe ia aku ai ke kani ana mai o keia pu. Ua nui loa ka maka`u o keia haole a hoomaka koke oia e holo ma ka wahi e ku ole mai ai oia ke ki hou ia mai.

            O ka inoa o ka wahine e manao ia nei nana oia i ki i ka pu oia no o Aala Puamikinolia. He elua mau kanaka mawaho ae o keia wahine e manao wale ia nei ua kokua iaia ma keia hana. Ua loaa aku ka pu i kekahi haole, a he wahi pu kahiko loa keia. Oia no paha ke kumu i ku ole ai o keia haole iaia i ka pu. O kekahi mea apiki loa i ka manawa i ki ia ai o keia pu ua hoopio koke ia na kukui e hoomalamalama ana ia waho. Ma keia hana ia ana pela ua ike ole ia ka wahi a keia wahine i holo ai. Ua olelo ae nae ke kiai puka ua ike oia i kekahi wahine iloko o ka aahu eleele i ka holo ana a puka i waho.

            Ke huli pono ia nei keia mau hewa e kekahi o na makai kiu akamai loa o keia kulanakauhale a e hiki mai ana ka manawa e maopopo pono ai.

            He mea pahaohao loa keia i ka lohe ia ana ua hoao ka kekahi wahine Hawaii i ka ki ana i ka pu. Aole i hana na wahine Hawaii i keia hana ma ko lakou aina hanau aka i na aina e aku nei hou keia ua ki aku ia ka i kekahi haole i ka pu. Malia paha he mau kumu nui no ke kumu o keia hana ia ana aka ke manao nei no makou aole na kekahi wahine kanaka i hana keia hana.

            O keia haole o Tobin, ua kaulana oia i ke akamai i ka hoopunipuni, ame kona akamai pelo. Ua lawe aku oia i keia poe me kana mau olelo akamai aka aole oia i malama maikai ia lakou. Aole i uku pono ia na wahine a ka poe e noho ana ma Hawaii nei e like me ka mea i aelike ia a o keia kekahi kumu o ka haakaka mamua aku nei o keia manawa.

---

 

MAU KOA HAWAII KO HAWAII NEI

---

Makemake Kekahi Kanekela e Kukuluia i Puali o Keia Ma Koa.

---

            I ka hiki ana mai o kekahi Kenelala Amerika, oia o Kenelala J. C. Breckemridge ua ike oia i ka maikai maoli o ka hoala ia ana o kekahi puali o na koa Hawaii no ka malama ana i ka maluhia ma Hawaii nei. I keia manawa ke hoouna ia mai nei na koa mai Amerika mai no ka malama ana i ka maluhia ma Hawaii nei a ua manao oia he mea hiki loa keia ke hana ia e na kanaka Hawaii oiwi. I kona manawa ma Manila ua hoike aku oia i keia mea i ke aupuni a malalo o kana mau olelo ua kukulu ia i keia manawa i puali koa o na Filipino.

            He mau la wale no ka noho ana o keia Kenelala ma Hawaii nei aka ua hele aku oia e nana i ka wahi e kukulu ia aku ai o na hale o na koa ua ike oia i ke kahua maikai. Iloko no o keia manawa pokole ua hui aku la oia me ke Kiaaina Kuikawa e pili ana no ke kukulu ana i na puali koa Hawaii maanei a ua kokua mai ke kiaaina i keia manao ona. Ma kela kokua ia ana mai e keia luna aupuni nui ua manao loa oia e loaa ana keia mea ma Hawaii nei ma keia mua iho.

            He nui na kanaka Hawaii e noho wale nei aohe hana i keia mau la a ina e loaa mai ana keia wahi hana e loaa mai ana kahi kala me ka ike pu i ka oihana kaua. O ka oihana kaua oia kekahi oihana nana e hookiekie ke kanaka. E nana ia Adimalala Duwe. Oia kekahi kanaka nui loa ma Amerika i keia manawa. Mai loko wale mai no keia o ke kaua. Aole oia wale aka he mea maikai na kakou Hawaii no e hoomalu ko kaou aina oiai kakou e laha ana. I ke au o ka Moi ua hoike ae na kanaka Hawaii i ko lakou hiehie maoli ma ke ano he koa, a i keia manawa ua hiki no ia lakou ke hoike hou ae i keia ano hiehie. Oi loa aku a hoouna ia mai kekahi alii koa ike i ka oihana kaua mai West Point mai e oi loa ae ana ka hiehie.

---

            Ua hoi mai na keiki o keia Keena i hele hoomaha ma Waianae, Oahu. Ua nui ko lakou hauoli ma keia hele ana.

---

Mamuli o ka makemake ole o kekahi elemakule e lilo kona mau waiwai i kekhai ohana ua puhi ae oia he $25.000 pepa imua o kekahi anaina kanaka lehulehu. Ua hoka keia ohana.

 

.---

 

E huli hoi mai ana o Kalanianaole

---

Hoonua mai nei i kekahi mau Holoholona maluna o ka Ventura.

---

Aia Laua ma Nu Kilani i keia manawa a

e Holo loa aku ana no na Aina

Liilii o ke Kai e Makaikai ai

mamua o ka hoi loa

ana mai.

---

Aia ke keiki Alii Kalanianaole me kana wahine ma Nu Kilani i keia manawa. Ua makemake laua e hoi mai no ka aina hanau maluna o ka Sierra a i ole maluna o ka Sonoma i keia holo hou ana mai. Ua hoouna mua mai nei oia i kekahi mau holoholona ame kekahi mau manu maluna o ka Sonoma i ka Poalua nei. O ka holoholona maikai loa ana i hoouna mai nei oia no kekahi mau Kangaroos (Kanakaru). Aole wahi poino i loaa i keia mau holoholona ma keia huakai mai Aukekelalia mai. Aole holoholona ma Hawaii nei i like me keia ano. O ka popoki paha ka mea i ano like aku. Ua like keia holoholona me kekahi popoki nui, papakolu ia iho na popoki a kakou e ike nei, me na wawae liilii o mua ame na wawae loihi loa mahope. He huelo loihi kona a he mama i ka lele ana e like me ka lele ana a kekahi ilio i ka auwai. He mau possum (pokamu) kekahi. He opossum ka inoa pololei. He ano holoholona like keia me kekahi iole nui. He ai ia keia ano holoholona. o ka mea ano e loa o keia holoholona ioa ka hanau ana i na keiki ma ka ihu ame ko lakou wili i ko lakou mau huelo i ka huelo o ka makuahine oiai kakou e hele ana mai kekahi wahi a i kekahi. He Cockatoo (kokatu) kekahi. He ano ma nu like keia me ka manu aloha. Ua ike kakou i keia mau manu ma ka Opiuma me kekahi wahine keaka i hele mai ai. Ua lawe mai oia he mau manu keokeo o keia ano. He mau manu aloha kekahi ame kekahi mau manu liilii e ae.

            Ua loaa keia mau holoholona iaia oiai oia me Aukekelalia. Aole oia i hoike mai nei i kana hana i makemake ai no kela mau holoholona aka ua manao wale ia no i lawe mai nei oia i mea malama. Nui na kanaka i hele e nana i keia mau holoholona ma ka Pakipika Kalapau (Pacific Club).

            Ua loihi keia kaahele ana a keia alii me kana wahine opio. Ua like  ia e laua na aina he lehulehu. Ke kali aku nei na maka o ka ohana ma ka aina hanau o ko laua hoi mai. Ke kau mai la hoi ko laua o ka ike mai i ka nani o la hoi laua o ka ike mai i ka nani o ka ka aina hanau.

---

E KANAKA NO HONOLULU. H

---

Kana Mau Olelo no kaa Huaale Puupaa

ame Kua Haneenee a Doan

---

            O na mea i hana ia ma ka Home nei he mau me aia na kakou e nana ai me ka makaala loa. He mu olelo keia mai kekahi mai o ko kakou mau kanaka kaulana i ike ia he oiaio ma na mea apau.

            Penei na olelo a Mr. James C. Stevens o keia kulanakauhale: - “Ua loaa ia wau i kekahi eha ikaika ma ko`u kua no kekahi manawa loihi a ua mau keia eha a hiki wale no i ko`u hoao ana i ka Huaale Kikala Haneenee a Doan, a`u i kuai ai mai ka Hale kuai Laau mai o Hollister Drug Co. Aole i loihi loa ko`u hoao ana i keia laau ua loaa koke ia`u ka oluolu a oia ka`u e hoike aku nei i ka lehulehu o keia ka laau maikai loa no ke Kikala Haneenee ame ka puupaa.”

            O Mr. Stevens kekahi o ko kakou ma kaainana ponoi, a aole auanei ua oi aku ka maikai ame ka oiaio o kana mau olelo i olelo ai mamua o na olelo i olelo ia ma Amerika a kakou hoi i ike ole aku ai?

            He eha auanei kou mau aoao ame kou kua a hiki ole ia oe ke ku pololei i kou manawa e makemake ai? He loaa mau no oe i ka eha o ke poo, haalulu maloo mau ka puu, wela, maloo ka ili a moe pono ole paha i ka po? He eha auanei kou mau lihilihi maka a paupauaho ke hanu? He loaa mau auanei ia oe na moeuhane ino i kou wa e moe ana? He eha no auanei kou mau lihilihi maka a he pehu auanei kou mau wawae? Ua emi mai auanei kou kino? He maikai ole auanei kou wai ke puka mai mai ka puupaa mai? He ma`i paakiki loa i ka hoola ana na ma`i puupaa ina e waiho loihi loa ia a nolaila e nana pono. Ina e loihi loa ka waiho ana aohe laau nana e hoola.

            Ke kuai ia nei ka Doan’s Backache Kidney Pills (Laau Kuahaneenee ame Puupaa a Doan) e na mea hana laau apau, ame na hale kuai laau apau, he 50 keneta ko ka pahu hookahi, he eono pahu i ka $2.50, a e hoonua ia aku no ia oe i ka manawa e loaa mai ai kekumukuai ia Hollister Drug Co., Honolulu na Agena ne keia Teritori o Hawaii.

---

Ua ae ia no na pake kupa ma Amerika e komo mai ma Hawaii nei. Koe na pake mai kekahi mau wahi e mai.

---

            Ua aihue kekahi haole he 75 keneka mai kekahi wahi keiki mai. I kona lawe ana ia imua o ka aha ua hoopai ia oia he 48 makahiki ma ka hana oolea. He haawina keia i ka poe ano.

---

HOOLA NO KE KORELA INFANTUM.

---

            O ka ma`i Korela Infantum, oia kekahi ma`i ino loa no ka keiki liilii, ma na kulanakauhale nui. O ke kumu e loaa ai keia ma`i oia no na ea wela, na ea ino, ame ka maikai ole o ka waiu a ke keiki e ai ai. “I ka mahina o Mei i hala,” wahi a Mrs. Curtis Baker, o Bookwalter, O Amerika .” ua loaa kekahi keiki a ko`u hoa`loha i ke Korela Inafanatama. Ua haawipio ke kauka Lawe aku wau he omole o ka laau i Chamberlain, me ko`u olelo pu aku ua manao wau he maikai loa keia laau i na e hana ia elike me na olelo kuhikuhi. Iloko o elua la wale no ua loaa i keia bebe ka oluolu a he hookahi makahiki i hala ae nei o kona noho maikai ana. Ua hoike aku wau i ka maikai o keia laau i na kanaka lehulehu. E loaa no ma na Hale Kuai Laau apau loa, o Benson Smith & Co. na Agena no Hawaii nei.

 

 

KA MOOKUAUHAU O NA PUA ALII E NOHO NEI I KE ALO O KA MOIWAHINE LILIOUKALANI.

---

He aina Alii o Hawaii kua Uli, mai ka puka ana o ka la ma Haehae, a ka Welona a ka la i Lahua.

            Hanau ia ka aina, hanau na Ali, hanau na kanaka, mai ka po mai wahi a ka moolelo.

            O ka poe Alii Nui Aimoku, he moo Akua, ko lakou kupuna na lakou wale no ka kapu moe, Wela, Hoano, He wililua, he Wahi, Naha, he Niaupio – He weliweli he kapu aole hiki ke hookokoke aku no ka nui o ke kapu alii ika wa kahiko. No lakou ke kanaka nui ke kanaka iki ame na Makaainana.

            O na makaainana he poe alii lakou. Kakaikahi loa na kanaka ame na wahine i loaa ole konma Mookuauahu alii mai wa kahiko a hiki i keia wa.

---

KO MYRA KAAKAUALANI HELELUHE.

 

Kane.                                       Wahine.                                   Keiki.

*Kihapiilani                             Hilima                                     Keaweau

                                                                                                Moemoe

Uli                                           Moemoe                                  Kumukoa

Kumukoa                                Hina                                        Keakamahana

Nailima                                    Keakamahana                          Kaakaulanai (w)

*Mookini                                 Kaakaulani                              Keakaokalanimainuu (w)

Kanakeawe                             Keakaokalanimainuu               Kekumunookalani (w)

                                                                                                Keawenuikauloa (w)

                                                                                                Ululanihilimoe (w)

                                                                                                Nakuahineailoa (w)

Nailima                                    Keawenuikauloa                     Keaiwaiwaokalani

Kaili                                        Keaiwaiwaokalani                   Luela

                                                                                                Ululanihilimoe (2)

Niolo                                       Ululanihilimoe             Paoakalani

                                                                                    Myra Kaakaulani Heleluhe

*Ke kumu o keia Mookuauhau oia no ka Moi o Maui.

*He Kahuna nui o Mookini i ka wa kahiko.

He Mahi Palena o Myra Kaakaulani Heleluhe.

 

 

KO IOSEPA KAIPONOHEA AEA.

 

*Kipakapilani                          Koleamoku                              Kauhiokalani

Kauhiokalani                           Ikaakaponoole                         Makakuikalani

Makakuikalani                         Kaonohiokala                          Kaoao

Kaoao                                      Pueopokii                                Lonoikamakahiki

Lonoikamakahiki                    Kalulakea                                Kuiniaumakaokalani

Kuiniaumakaokalani               Uweloulani                              Kauakahi

Kauakaihi                                Kaukahi-Mahi-kulani              Iwakilaukapu

Iwakilaukapu                          Naluaihilo-ikeahoa-makalii     Kauhiiliula

Kauhiiliula                               Keleahilani                              Kauhipape

Kauhipape                               Kahawalu                                Kauhiokalani

Kauhiokalani                           Kuhihewaikapuaalono                        Kahamaluihi

Kahamaluihi                            Kealanahelehele                      Luaiku

Luaiku                                     Kikoopaoa                               Kahanaumaikai

Kahanaumaikai                       Kahawai                                  Kahaeholokalani

Joseph Aea                              Kahaeholokalani                     Kaiponohea Aea

                                                                                                John

                                                                                                Carrie

                                                                                                Nihoa

                                                                                                Koholopelekane

*Ke kumu o keia moo, oia no ka Moi o Maui.

*O Kauakahela kekahi inoa o Luaiku.

He Mahi o KA IPONOHEA AEA.

 

 

KO JOHN LAMAKAI AIMOKU.

 

*Kaleiopuu                              Kaiahua                                   Nawaakua (w)

Ikanaka (2)                              Nawaakua                               Kahalaia (k)

Kahalaia                                  Keano                                      Kapooloku (w)

Kapuaalii                                 Kapooloku                              Keawaeheulu (k)

*Keaweaheulu (2)                   Kaakau                                    Keawemauhili (w)

                                                                                                Makaopiopio

Harry Purdy                            Keaweamauhili (w)                 Kamolau

Lamaki                                    Kamolau                                  Keoni Lamaki Aimoku

            *Ke kumu o keia moo ola no ka Moi o Hawaii.

            *He kahuna o Keaweaeulu

            O Kamakakii kekahi inoa ona. I k@paa iai ka maka pa (pearl) o Kaili, ke Akua o Kamehameha I.

            HE MAHI O John Lamaki Amoku.

 

 

KO KILIAN KALAHIKI KOMOHAILANI MA KO KA MAKUAHINE AOAO:

 

*Kaumeheiwa                         Kaikai                                      Nololoa (k)

                                                                                                Kaihueha (w)

Kaihueha                                 Kaumeheiwa (k)                      Pekane (k)

Pekane                                     Aimaunu                                 Kahaiwa ((w)

                                                                                                Kunane (k)

                                                                                                Kaipomeeau (w)

Maluae                                                Kahaiwa                                  Kaaipulu (w)

Keamaluu Kaelele                   Kaaipulu                                  Lilian Kalahiki (w)

                                                                                                Kamakaihouaokalani (

*Ke kumu o keia Mookuauhau oia no ka Moi o Kauai, kupunakane o Kaumualii Moi hope o Kauai.

 

 

KO KEAMALU KAELELE AOAO:

 

Kaina                                       Haloa                                       Kaelele (k)

            (O Kaiana keia I kipi ia Kamehameha I a make i ke kaua i Nuuanu ma Kamaoa i ku ai i ka ihe. Mai Kau Hawaii mai keia poe me ka lakou Alii a keia Alii me keia ano o ka poe Hulumanu, he poe Alii:)

            Kaelele noho ia Kakela.

                                                                        Kapohu (k)

                                                                        Keliikanakaole (k)

                                                                        Keamalu (k)

                                                                        Kahuakai

                                                                        Malaikua (k)

                                                                        Keoni (k)

            *He moopuna o Keamalu na Kaian a he mamo na Keopulupulu.

            He MAHI o Lilian Kalahiki Kamohailani.

 

 

Leone Noela.

Ke Kaikamahine a ke Kanaka Mahiai.

---

(Mai ka aoao 4 mai.)

---

“Alaila o ka hora hope keia au e waiho aku ai i kau mau kumu hoopii a pau e ku-e ana I ka hopena,” wahi a Mrs. Kesa i olelo aku ai. “E hele mai me a`u e kuu haku.” Elike me na lede Pelekane e ae a pau i Roma, ua nui ka mahalo o Mrs. Kesa i ka hooilina o ka ohana Lanasawela. He mea hiki ole no ia i ke kapae ae. He kanaka u`i no hoi oia a he kanaka koa, me kea no haaheo o kekahi keiki alii, he koa no ke kulana naita, a he palupalu ka nana ina kona o helehelena elike me ka helehelena oluolu a onaona o kekkahi wahine. Ua maakemake lakou a pau iaia; me he mea ala aia iaia ka launa oluolu ana kea no lokomaikai, a me ke kulana alii oiaio o kekahi kanaka. Pelekane. Ia manawa aohe mea kaulana e ae ma Roma elike me ka haku opio, a nona hoi na moolelo like ole i hai ia ae ai. Ua uhai aku la oia ia Mrs. Kesa a hiki i kahi o ka Lede Mariana e ku mai ana, o ke kiko waena iho la hoi o na mea hulali a pau oia pu-a. Ua oluolu oia i ka ike ana mai i ka nui o ka mahalo i uku ia aku iaia a pela hoi me na alii Italia a me na duke Farani i haawa mai i ko lakou mahalo i ka manawa a Mrs. Kesa i hoike aku ai iaia imua o ka hooilina wahine nani. I ka manawa mua ua hoike mai la ma ka helehelena o ua Haku Sanadoa nei kekahi mino aka mahiehie ana e hoike mai ana ua makemake oia i ka Lede Mariana. He nani maoli na ka Lede Mariana ma kona mau ano a pau; aohe iaia keia uila ame ke ano huhu wale o Leone; aohe ona olinolino, a i ole ia lilelile paha, aka he onaona oia, he oiaio he ku i ke aloha ame ka oluolu.

            Hookahi mea i loaa ka maha iloko ona – he maha iloko o na maka polu; iloko o na lehelehe onaona, o oluolu, iloko o ka leo nahenahe, a palupalu iloko o ka nee ana o kona oiwi kino me ka hiehie ame ke akahai – he maha a he oluolu o ka manao.

            Aole loa ona hoonaukiuki, aohe ona hoolalelale ae no kekahi poe no ka hoala ana ae i kekahi mau hana hoohoihoi; ua oi aku ka mea loaa iaia mamua o kona haawi ana aku i na manao, oia kekahi o na poe wahine noho malie, akahi, a oluolu, ka mea hoi i hoohalike i kona ola elike me ke kahe nahe ana o kekahi kahawai i oi ae mamua o ka hele uluulu ana o ka wai o kekahi muliwai. Ua ana aku la ka Lede Mariana iloko o ka helehelena u`i o ua Haku opio nei me ka mino aka ana, a ua komo nohoi ka makemake iloko ona no ka Haku Sanadoa.

            Ua ku iho la laua no kekahi mau minute pokole, oia nohoi ka manawa a ka Haku Sanadoa i noi aku ai iaia e hulahula, oiai keia manawa pokole e ku nei o na poe a pau i ike mai ia laua ua olelo ae ia lakou ne keu kela o na paa u´i nui wale aku. Ua nui nohoi ka mahalo o ka Haku Sanadoa i ka Lede Mariana – ka leo nahenahe ka helehelena upalu, ka hiehie o ke kulana, o keia mau mea apau ua hoopiha ia oia me ka hauoli nui.

            Ua nele oia i ka huhu wela, i ka mana, i ke ahi, i ke ano hou, oia iho la ke poo o na hana a pau e hoopiha aku ai a hiki i ka loaa ana aku o ko Leone ano, aohe e hiki i kekahi mau mea elua ke hoohalike iho ia laua i ka Haku Sanadoa; me kekahi o laua, ua loaa aku iaia ka laau hooikaika kino o na olelo akamai ame ka noeau maoli o ka noonoo, a i kekahi hoi, ka maka akahai. Ua lehulehu loa ko laua manawa i hulahula pu ai, iloko o kona ano noho malie a akahai ua haawi aku la ka Lede Mariana i kona paulele ana maluna o ka Haku Sanadoa.

            “Heaha ke kumu o kou hiki ana mai i Roma nei?” wahi a ka Haku Sanadoa i ninau aku ai i ka Lede Mariana, a ia manawa, aohe i hiki i ka wahine u`i o ka aha hulahula ke pane aku i ka ninau. O kahi pane wale no i hiki iaia ke pane aku oia hoi ua hai mua ia aku no e ka Lede Kamabere.

(Aole i pau.)

 

 

S. OZAKI

 

Ka Hale Kuai Emi

o na mea Kuai

Like Ole.

 

Malaila e lawa ai ka makemake o na Lede Makaonaona aia malaila na iini o na Keonimana, aia i laila ke koi a na Keiki.

 

E HELE NUI AE E IKE MAKA.

HE EMI HOI KAU!

---

Aia Kona Halo Kuai ma Alanui Hokele

mawaena o he Alanui Betela me

Nuuanu ma ka Aoao Makai.

---

UA PAU KA WELI I KA NOHO HUKI NIHO.

---

            HE HIKI KE HUKI A HOOPIHAIA NA NIHO POPO ME KA EHA OLE malalo o na paahana ana o keia au naauao e kapiliia ai i ka io o ka papa niho. Aohe hanaia i ka laau hoohiamoe.

            O keia wale no kahi huki a hana niho ma Honolulu nei i loaa na PAAHANA I HOOPAAIA me na mea e ae e hiki ai ke huki, hoopiha a hoopaa i poo gula a puna paha e hiki ole ai ke ikeia ke ano e mai ka niho maoli ae, a e paa no ia no umi makahiki malalo o ka hoopaa ana, me ka LOAA OLE O KEKAHI HUNAHUNA O KA EHA. He POE WALE NO I HOONAAUAO A HOOKUU MAIKAI IA na poe lawelawe, he poe i lawelawe mua ma keia oihana mai ka 12 i ka 20 makakhiki, a he loea ma ke poo o na mahele like ole o keia oihana. E kipa mai io makou nei, a e ike ne auanei oukou i ka oiaio o ka makou e hoolaha nei. E hoike mua aku no makou ia oukou i ka nui o ko oukou lilo i ka wa e NANA MUA AI ME KA UKU OLE:

            PAA NIHO KU`I                                                                   $5.00

            NIHO GULA                                                                         5.00

            HOOPIHA IA ANA ME KE GULA.                                               1.00

            HOOPIHA IA ANA ME KE DALA.                                               .50

Ua lawa ko makou inoa i ke hooia ana i ka maikai e na hana a pau.

NEW YORK DENTAL PARLORS.

Room 4, Elite Building, Alanui Hotele.

            HE MAU WAHINE NO KAHI WAHINE.

            8.a.m.                                                  @

---

 

The Hawaiian Realty and Maturity Co., Ltd.

 

Na Lunanui: - L. K. Kenewela – Peresidena, W. J. Robinson – Hope –Peresidena, L. Ahlo – Puuku, P. H. Burnette – Kakauolelo.

            Ke haawi aku nei ka Hawaiian Realty & Maturity Co., Ltd. i ka lehulehu o kekahi hana maikai loa no ka malama ana a hoululu ana hoi i na wahi kenikeni i kela ame keia mahina. E kukulu no makou i hale nou a hoopuka i $200 ma kou inoa, a haawi aku makou ia oukou i 75 mahina e uku mai ai i keia mau dala, me ka loaa pu aku o kekahi mau pepa no lakou ka waiwai pakahi he $50, ua like ia me 19 mahina e uku ia ai o ka pepa hookahi, alaila kaa keia mau dala. He elua wale no au dala e uku ai i kela ame keia mahina a i ka pau ana o 75 mahina ua uku ia e oe he $150, oiai no nae, he $200 i loaa aku ia oe.

            He 45 apana aina i kupono no ka kukulu hale a makou i keia manawa.

            No na mea aku i koe e hele ae i ke makou keena.

 

THE HAWAIIAN REALTY & MATURITY COMPANY LIMITED.

Maluna ae o Kakela ame Kuke.

                                                                                                                        Alanui Moi.

            Aia kekahi Keena o makou ma Hilo o M. E. Silva ko makou Agena.

---

 

Ka Moolelo a pau iloko o hookahi hua olelo e pili ana na ka laau.

 

PAIN KILLER

(Laau Penikila)

 

Mai ia Capt. F. Loye, Keena Makai Helu 5, ma Montreal: - “He lawe mau makou i ka laau Pain Killer a Peryy Davis no na eha o ka opu, rumakika anuanu, ame na ma`i e ae e loaa nei i na kanaka malao o ka makou hoomalu ana. Ua hiki loa ia`u le olelo ae o ka laau maikai loa keli e malama ai ma ka hale.”

            Hiki ke inu maloko a hamo mawaho.

Elua anno 25 keneta a me 50 keneta.