Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 37, 6 September 1901 — Page 5

Page PDF (1.67 MB)

This text was transcribed by:  Carole Kajihiro
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPA KUOKOA, SEPATEMABA 6, 1901

 

HOLO KE KAA UILA

@sani o na @ansani Kanaka holo aku maluna o keia mau kaa i ka la mua.

He Nani Maoli ke nana aku, ua like me na Kaa Ohua o ke Alahao ka maiki - He kaomi wale aku no i ke Pihi kani ka Bele a ku ke Kaa Puiwa na Hoki o ka Hui Kaa Hapa umi.

Ma ka Poaono o ka pule i hala i hoomaka ai e hooholo ia na kaa uila ma ke kaona nei, a he tausani o na tausani kanaka o na lahui like ole o keia kulanakauhale i kau aku maluna o keia mau kaa a holo aku ma o a maanei.  He tausani e kuku mai ana ma na kihi elanui e kali ana o ka hele ae o keia poe a loaa ka wahi@e no ho aku ai.

I ka hora elua a oi o ka auwina la ua @iha ko lakou hale ma ke alanui Alapia @ kokoke aia i ke alanui Beretania i na kanaka i hele aku e ike i na mikini nui nana e hoohana mai ka uila e holo ai keia mau kaa.  Ma keia wahi ae ka bana lahui ame na kanaka koikoi o ka ina a he la nui maoli hoi ke nana aku.  @ a kono ia aku he mau tausani ehele mai e ikei i keia mau mikini a e holo wale hoi i keia mau kaa maikai i ko lakou holo mua loa ana ma keia mau alahao i hoomakaukau ia no lakou i keia mau la loihi.

Mahope o kekahi mau haiolelo mai ka luna nui mai ame ke Kiaaina e hoike ana i na pilikia i loaa a me na keakea i mai imua o ko lakou aio ame ko lakou lanakila ana maluna oia mau kuia, a hiki i keia la ua makaukau lakou e hooholo aku i keia mau kaa a lakou i makemake nui ai e hoopomaikai mai i ka lehulehu, ua hoomaka o Kiaaina Dole e hoonee i na enekini nui nana e hoohana mai ka uila e holo ai keia mau kaa.  I ka nee ana o ka mau aku ia no ia.  Kau na ohua maluna o keia mau kaa a hoomaka e hoio aku mai kekahi kihi o ko lakou mau alanui a i kekahi kihi.

He maikai ko lakou hoio ana a he noho ai.  Ua like ka maikai o ka noho e noho ai iloko o keia mau kaa me na noho o ke kaa ohua helu ekahi o ka hui kaa-ahi Aia ma ka aoao o keia mau noho kekahi pihi uila, e like me ka kakou e ike nei iloko o na lumi o na mokuahi o kakou.  I kou manawa e ma kemake ai e ku ke kaa he kaomi wale aku no i keia mau pihi a kani aku ia ka bele.  Ikolo o ka manawa pokole loa ua ku ke kaa.  Ua hana ia he mau apo laau ma na aoao o keia kaa i wahi e paa ai na ohua e kuku ana i ka manawa e pihi loa ai keia mau kaa.  He nunui kei mau ka a ma ka olelo mai a kekahi poe i holo aku i na aina haole ua oi ae no ka maikai o keia mau kaa mamua o kekahi mau kaa ma na kulanakauhale nui o Amerika.

Mai ka hoomaka ana e holo keia mau kaa i ka auwina ia Poaono a hiki wale no i na hora o ke aumoe oia po ua piha keia mau kaa.  I ka Lapule mai oia mau no ka piha mai ke kakahiaka a hiki wale no i na hora o ke aumoe.  Nui na kanaka i makemake e kau maluna o keia mau kaa i hiki ole i keia mau ia no ka piha mau loa o na kaa i na kanaka.  I keia manawa he piha no i kekahi manawa a i kekahi manawa no hoi he holo wale iho no keia mau kaa.  Ina o keia ano kaa ko ke alanui Moi ame na alanui nui o keia kulanakauhale maikai loa.  E hiki mai ana nae ka manawa e ike ai kakou i keia ano kaa ma na alanui apau o keia kulanakauhale a pau ka ike ana i na wahi miuia wiwi o ke kaa hapaumi.

O keia kekahi o na mea nana e hooia mai ana ia kakou na kamaaina ame @ malihini e kipa mai ana io kakou nei, ke nee nei o Honolulu imua.  He mea u luhua i na kamaaina ame na malihini no hoi ka nee maile o keia mau kaa hapaumi.  He ku maoli no i ka makahiamoe i kekahi manawa mamuli o ka lohi ame ka like ole o ka manawa holo o keia mau kaa.  I kekahi manawa hiki e kekahi kaa i ka huina a kali no kekahi manawa loihi mamua o ka hiki ana mai o kekahi kaa hou aku.  Ke manao ia nei e hooholo aku keia mau kaa uila a hiki loa i Waikiki, a ina e hiki i'o ana i keia niua koke iho e pau loa ana ka lawe ana o na kanaka i na kaa hapaumi oiai lakou e holo an no Waikiki.

 

KA HALAWAI MA KAWAIAHAO.

 

E haiolelo ana o Francis Murphy, ke Kauia o ka hoole waiona ma ka Luakini o Kawaiahao i ka po Lapule, a e anuhi ia mai ana hoi kana haiolelo ma ka olelo Hawaii i lohe ai na kanaka lehulehu i kana mau olelo o ke oia.  E hele nui ae kakou e hoolohe i na olelo momona a keia haiolelo kaulana a puni ke ao nei.  Ua hoike mua aku o Rev. W.D. W@ he haiolelo okoa ana ko keia po oiai aole i maopopo ia manawa e ae mai ana keia kaula e haiolelo ma keia luakini i keia po.  Hoomaka na hana haipule i ka hora 7:30.  E kamailio mai ana oia no na mea apau e pili ana i ka hoole Waiona, nolaila e hele nui ae kakou.

 

HE HOOLAHA

 

E. Mr. Lunahooponopono:  E oluolu mai kou hanohano e hoike aku i ka lehulehu i ka maikai o ka laau kunu a Chamberlain.  Ua komo aku wau iloko o na ehaeha o ka ma'i no ekolu makahiki, a ua hoao i ika ike o na kauka a me kekahi mau laau e ae i hoike ia mai ia'u, aka aole i loaa ia'u ka oluolu a hiki wale no i ka hele ana o ko'u @ e kuai i hookahi omole o keia laau a @ ko'u inu ana ua pau @ no hoailona o ka @ Bagnell, Mo.,@

@ na Hale Kuai @ & Co.,

 

Ka La Hanau o ka Moiwahine Liliuokalani

(Mai ka aoao 1 mai)

Hawaii Ponoi

La Hanau...Hakuia e Berger.

"Cavelleria Rusticana"...Maseagni

Carmen...Bizet

Ke Kulanakauhale Hemolele…Adams

Kapilina, Waianuenue, Aloha no Wau, Moani Keala...Himeni Hawaii.

Love Dreams...Freedman

Aloha Oe.

Star Spangled Banner.

 

Oiai ka Bana e hookani ana i ka lakou mau himeni maikai ua komo mai la o Nahola Hipo me kana puali koa e ike i ka Moiwahine.  Ua maki mai lakou me ka hiehie nui a ku mamua o ka hale o ka Moiwahine a malaila lakou i haawi aku ai i ko lakou mau hoomaikai Ua noho mai ka Moiwahine ma ka lanai o kona hale a ike ia lakou.

 

KA AINA KAKAHIAKA

Mamua mai o ka hale o ka Moiwahine ua kukulu ia kekahi lanai a maloko o keia lanai he ehiku pakaukau i luuluu me na mea ai ono e moni ai ka haae ke nana aku.  Ua hoonani ia o loko o keia lanai me kekahi mau hae like ole, a mahope pono o ke pakaukau o ka Moiwahine ua ike ia kekahi hae kalaunu.  Ma ka puka e komo aku ai ua kau ia ka hae Hawaii ame ka Hae Amerika.  Aohe mea a ka puu e hoowahawaha ai ke nana aku i na mea maikai i kau ia mai imua o ka maka.

Ua ike ka Moiwahine i ka poe i komo ia i loko o ka hale nui a mai laila oia i alakai mai ai ia lakou a hiki i keia wahi i luulu i na mea ai maikai.  Na Senatoa Kalauokalani ame Edward Lilikalani i kokua ka Moiwahine i ka hookipa ana i na malihini i kipa mai.  I ka pau ana mai o ka poe i kono ia ua ua hoomaka ka Moiwahine e alakai aku ia lakou i keia wahi i hookaawale ia.  I waena konu o ke pakaukau ma ke poo ua noho iho ka Moiwahine, ma kona aoao ka Hon. A.S. Cleghorn, ma kona hema o Lunakanawai Little ame Edgar Caypiess.  O keia iho ka poe ma keia pakaukau:

Prince David, Delegate Robert Wilcox; High Chiefess Kahakuhuakai, Mrs. Nawahi, Albert Nawahi, Senator and Mrs. Kalauokalani, Mr. and Mrs. James Boyd, Mr. and Mrs. W.H. Wright, Mr. and Mrs. Charles Booth, Mr. and Mrs. Clarence Crabbe, Commodore George Beckley, Mrs. Maria Beckley-Kahea, Mr. and Mrs. Edward lilikaini, Mrs. Kea Naholeleua, Mr. and Mrs. Edwin Boyd, Mr. and Mrs. Smithies, Mr. and Mrs. Makai@ai, Mr. and Mrs. John Wise, Mrs. Junius Kaae, Mrs. Lucy Aki, Mrs. Wilcox.

Oiai lakou e hoonuu ana i na mea ai ono i hoomakaukau ia ua oli mai la kekahi kanaka mahope o ka Moiwahine @ kekahi mau oli o na alii.  Ua lohe pu @ aku ia nohoi ka leo o ka Hui Himeni Quintet.  O keia malalo iho ka inoa o ka poe i kono ia ma keia aina kakahiaka:

Senatoa and Mrs. Aehi, Miss Aehuek, Mrs. Mary Adams and niece, Mr. J. Kaiponohea Aea, Miss Lydia Aholo, Mrs. Lilia Aholo, Mr. James K. Aholo, Representative and Mrs. Ahuli, Mr. John D. Aimoku, Mr. and Mrs. W.C. Akana, Mis Aki, Representative and Mrs. J.A. Akina, Mrs. Mary Alapai, Mrs. Lokalia, Anekoia, Dr. and Mrs. Atcherley, Mrs. Harry Auld, Mr. and Mrs. William Auld, Representative and Mrs. William Aylett, Mrs. Kilikina Aylett, Senatoa and Mrs. H.P. Baldwin, Mr. and Mrs. Geo C. Beckley, Mr. Fred Beckley, Mr and Mrs. H. Berger, Mrs. C.O. Berger, Mr. and Mrs. H.F. Bertleman, Hon. and Mrs. Bipikane, Mr. and Mrs. Chas Booth, Hon and Mrs. E.S. Boyd, Hon. and Mrs. R.N. Boyd, Hon and Mrs. J.H. Boyd, Mrs. C.H. Brenig, Senatoa and Mrs. J.T. Brawn. Hon and Mrs. John E. Bush, Mr. and Mrs. Willie Bush, Miss Mollie Bush, Mrs. Carrie Bush, D. and Mrs. A.B. Carter, Miss Eva Cartwright, Hon E. Caypiess, Captain and Mrs. Thos. Clark, Mrs. Clark and daughters, Mr. Thomas Clark, Mr. and Mrs. Joe Clark, Mrs. Jennie Clark, Hon. A.S. Cleghorn, Mis Lizzie Cockett, Mr. W.H. Coney, Mis Bernice Cook, Senatoa and Mrs. Clarence Crabbe, Miss Teresa Cartz, Hon. J.A. Cummins, Mrs. T.J. Cummins, Mrs. Kahalewai Cummins, Mr. and Mrs. J.F. Eckhardt, Representative and Mrs. John Emmeulth, Mr. J. Edward, Mrs. Hannah Evans and family, Mis Emma Davidson, Miss Helen Desha, Mr. and Mrs. Charles Dwight, Mr. and Mrs. Sam Dwight, M. and Mrs. W.R. Farrington, Mr. N. Fernandez, Hon. and Mrs. A. Fernandez, Captain Freeman, Mrs. Rosalie Freeman, Representative A.F. Gilfillan, Mr. and Mrs. E.S. Gill, Mr. William Greig, Representative and Mrs. S.H. Haaheo, Dr. K. Haida, Mrs. Hakau, Mrs. Naha H. Hakuole, Judge and Mrs. Hapai, Mrs. Haleakala Hart, Mr. and Mrs. Frank Harvey, Mr. and Mrs. F.H. Hayselden, Mr. George Hayselden, Miss Myra K. Heleluhe, Representative and Mrs. J.K. Hihio, Mr. Joh Hiram, Mrs. Hattie Hiram, Mr. Solomon Hirman, Mr. and Mrs. J.D. Holt, Jr., Mrs. Helen amaniku Holt, Hanakaulani Holt, Miss Lizzie Holt, Mr. Owen Holt, Mr. and Mrs. George Hilt, M. and Mrs. Ed Holt, Mr. and Mrs. C.A.K. Hopkins, Rev. Iwamura, Mr. and Mrs. Eddi Jones, Mr. B. Jones, Hon. and Mrs. Junius Kaae, Representative and Mrs. T.K. Kaauwai, Mr. and Mrs. J. Kahahawai, Mrs. Kahakuakoi, Mr. Kahaulelio, Mr. D. Kahanamoku, Mr. and Mrs. Kahananui, Senatoa and Mrs. J. Kahilina, M. and Mrs. Kaiakaiapeelua, Mr. and Mrs. Kailimai, Mr. B. Kaiwi, Senatoa and Mrs. S.E. Kaiue, Mr. S. Kakalia, Mr. Kalaehao, Mr. Kalaeokekoi, Prince and Princess Kalanianaole, Mrs. Lulia Kalaukoa, Senatoa and Mrs. Kalauokalani, Mrs. Kahae Kaleihuia, Mr. and Mrs. K. Kaloa, Mrs. Lizzie Kaluakookano, Mr. Kamaile, Mr. and Mrs. Sam Kamakaia, Mr. J. Kamailikane, Mrs. Mary Kamiki, Representative and Mrs. H.M. Kaniho, Senatoa and Mrs. Kanuha, Hon J. Kanui, Senatoa and Mrs. J. Kaohi, Representative and Mrs. G.P. Kauimakaole, Hon and Mrs. K. Kaulia, Representative and Mrs. S. Kawaihoa, Prince David Kawananakoa, Rev. Kealakaihonua, Miss Liliaan Keamalu, Mr. Keau, Mrs. Miriam Keau, Representative and Mrs. James W. Keiki, Representative and Mrs. J.K. Kekauia, Representative and Mrs. J.W. Keliikoa, Rev. Kekipi, Mr. and Mrs. Keluia, Mr. and Mrs. M. Keohokaiole, Mr. and Mrs. L.B. Kerr, Mr. Kualaku, Mrs. Kuihelani, Mr. Joseph Kuhia, Representative Jonah Kumalae, Mr. John C. Lane, Mr. Lot Lane, Mr. and Mrs. Lapana, Mr. and Mrs. William Larsen, Mrs. Kauimakaole Lazarus, Mrs. Mary Ann Lee, Mrs. Mary Ann Lemon, Hon ame Mrs. E.K. Lilikalani, Judge Little, Mr. Carlos Long, Mr. and Mrs. Tom Lucas, Mr. and Mrs. Chas Lucas, Mr. and Mrs. Jack Lucas, Mr. and Mrs. Albert Lucas, Mr. and Mrs. R.A. Lyman, Mr. Henry R. Lyman, Mrs. Laura Mahelona, Mr. John Mahiai, Representative and Mrs. J.P. Makanai, Representative and Mrs. R.H. Makekau, Mr. and Mrs. J. Mana, Mr. Louis Marshall, Mrs. Lahapa Mauliawa, Mr. James McQuire, Mrs. Mary McQuire, Mr. P.M. MeMahon, Mr. S. Meekapu, Mr. and Mrs. J.K. Mersberg, Mr. and Mrs. Carl Mett, Mrs. Jennie Mileo and daughters, Representative and Mrs. J. Monsarrat, Representative and Mrs. W. Moseman Jr., Mrs. Kia Nahaolelua and family, Representative and Mrs. W.B. Nailima, Senatoa and Mrs. Nakapaahu, Mrs. E.A. Nawahi, Mr. Albert Nawahi, Mr. and Mrs. Ed. Norrie, Mr. James Olds, Representative and Mrs. J.K. Paele, Miss Debora Pahau, Mr. and Mrs. W.H. Pain, Mrs. D. Paiko, Mr. E.W. Palau, Ka R.R. Bishop Panapolis, Kealii Palekaluhi and wife, Palikapu, Senatoa and Mrs. J.D. Paris, Captain and Mrs. Piltz, Mr. and Mrs. J. Polikapa, Kealiiwahine E. Kekaanau Pratt, Representative and Mrs. J.K. Prendergast, Mr. and Mrs. S. Pua, Mr. and Mrs. Puahi, Rev. and Mrs. R. Puuki, Mr. and Mrs. James Quinn, Mr. J.C. Radin, Mr. and Mrs. Manuel Reis, Mr. and Mrs. Charlie Richardson, Mrs. Jules Richardson, Hon. John Richardson, Mr. Vivian Richardson, Mrs. Mahiai Robinson, Mr. and Mrs. George Ross, Captain John Ross, Senatoa Nicholas Russel, Mrs. Carrie Sharrat, Mr. J. Shaw, Captain Simmerson, Loy, Sing, Mr. and Mrs. George Smithies, Mr. and Mrs. C.K. Stillman, Mrs. Kamaka Stillman, Mr. A.P. Taylor, Hon. F.J. Testa, Mr. and Mrs. C.H. Thurston, Mrs. Kaleihopu Tibbet, Rev. and Mrs. Timoteo, Mrs. Harriet Townsend, Captain and Mrs. A.N. Tripp, Father Valentine, Mrs. Fany Waialeale, Mr. and Mrs. T.B. Walker, Mr. and Mrs. T.R. Walker, Mr. Thomas K. Walker, Mr. Fred Weed , Senatoa and Mrs. William White, Representative ad Mrs. S.W. Wilcox, Hon. and Mrs. R.W. Wilcox, Mr. Ed. Williams, Mr. and Mrs. J.H. Wise, Hon. and Mrs. W.H. Wright, J.H. Wise, and wife, Mrs. D. Paiko.

I ka hora ekolu o ka auwina la ua piha hou o Wakinekona i na kanaka i kono ia i ka luau o ka auwina la.  Ua hookaawale ia keia luau no ka lehulehu Nui na kanaka hanohano i hiki mai i keia luau.  Na ka Lunakanawai M.M. Estee i alakai aku ka Moiwahine a noho ma ke pakakkau.  Mahope mai o laua ke Keiki Alii Fawananakoa me Mrs. Estee.  Ua noho ka Moiwahine mawaena o Lunakanawai Estee ame ka Bihopa Wills.  O ka poe i ike i na mea ai ono o ke kakahiaka ua manao lakou ua pau ia lakou na mea maikai, aka i ka hiki ana mai o ka luau o ka auwina la ua piha hou ke pakaukau i na mea ai ono o keia ame keia ano a ka puu e iini aku ai.  O keia malalo iho ka inoa o ka poe i kono ia no ka luau o ka auwina la:

Mr. and Mrs. Ahrens, Mr. and Mrs. S.C. Allen, Mr. Frank Armstrong, Mr. and Mrs. C.W. Ashford, Dr. and Mrs. Augur, Mr. W.H. Babbit, J.C. Baird Esq., Hon. and Mrs. Baker, Mr. and Mrs. Faxon, Bishop, Mr. and Mrs. J. F. Bowler, Mr. and Mrs. Porter Boyd, Mrs. James Cambell, the Misses Campbell, Mr. A.S. Canavarro, Hon. and Mrs. J.O. Carter, Miss Sarah Carter, the Misses Carter, Oliver Carter, Henry Carter, Mr. F.C. Chamberlain, Mrs. J.H. Coney, Mr. and Mrs. C. Conradt, Hon. W.H. Cornwell, Mr. and Mrs. E.S. Chuna, Mr. Albert Cunha, Hon. and Mrs. S.M. Damon, Mr. and Mrs. Clive Davies, Mr. and Mrs. George Davies, Mrs. T.H. Davies, Hon. and Mrs. David Dayton, Mr. David Dayton, Rev. S.L. Desha, Mr. and Mrs. W. W. Dimond, Mr. and Mrs. J.M. Dowsett, Mr. and Mrs. Dyke, Hon and Mrs. John Ena, Mrs. C.H. English, Judge and Mrs. Estee, Miss Alice Ewart, Mr. F.S. Fitz, Mr. and Mrs. H. Foeke, Mrs. Mary Foster, Mrs. Tillie Foster, Hon. and Mrs. Justice Galbraith, Judge G.D. Gear, Mr. Ed Giffard, Mr. O. St. John Gilbert, Mrs. C.T. Gulick, Mrs. A. Haalelea, Mr. and Mrs. C.S. Halloway, Mr. George Hapai, Miss Hattie Hapai, Mr. and Mrs. Fred Harrison, Judge and Mrs. C.F. Hart, Mr. Lionel Hart, Mr. and Mrs. Hasson, Mrs. Von Hasslocher, Mrs. Hendricks, Miss T. Henry, Mr. and Mrs. Allan Herbert, Mr. and Mrs. A.M. Hewitt, Mr. W. Hodgins, Hon. and Mrs. D.P.R. Isen Hodgins, Hon. and Mrs. A.S. Humphreys, Hon. and Mrs. D.P.R. Isenberg, Mrs. Jaeger, Mr. James Jaeger, Mr. and Mrs. Pierre Jones, Miss Knapp, Mr. and Mrs. L.K. Kentwell, Rev. and Mrs. V.H. Kitcat, the Misses Ladd, Mr. and Mrs. Lanz, Mr. and Mrs. Robert Lishman, Mr. Percy Lishman, Mr. and Mrs. Will Lishman, Mr. Tom Lishman, Mr. Jack Low, Miss Mary Low, Miss Sarah Lyman, Hon. and Mrs. G.W. Macfarlane, Mr. and Mrs. Fred Macfarlane, Mr. and Mrs. C.W. Macfarlane, Hon. E.C. Macfarlane, Mr. and Mrs. Henry Macfarlane, Miss Garde Macfarlane, Mr. and Mrs. A. Marques, Dr. and Mrs. Mays, Mr. Hugh McIntyre, Miss Agnes McIntyre, Mrs. Mary L. Milmare, Mr. Addison Mizner, Mrs. Monsarrat, Mr. J.M. Monsarrat, Mrs. Robert Moore, Dr. V.H. Murray, Miss Anna Paris, Hon Samuel Parker, Mrs. J. Kekookalani Parker, Mr. Ernest Parker, Mr. Henry Parker, Mr. and Mrs. D.P. Peterson, Mr. Emil Pilgram, Captain and Mrs. Pond, Miss Ida Pope, Paymaster and Mrs. Rand, Mr. W.F. Reynolds, Mr. Castle Ridgway, Miss Mary G. Ridgway, Mr. Thomas Ridgway. Mrs. Sarah Ridgway, Mr. and Mrs. J. W. Robertson, Mis Elsie Robertson, Mr. and Mrs. Will Shipman, St. Andrews Sisters, ward General and Mrs. R.H. Warfield, Dr. and Mrs. Wayson, Mr. H.M. Whaitney Jr., Mrs. Mary Widdfield, the Misses Widdfield, Mr. and Mrs. Widemann, the R.R. Bishop and Mrs. Wills, Mr. and Mrs. E.H. Woodehouse, Mr. and Mrs. Frank Woods, Mr. Sam Woods, Mr. and Mrs. Palmer Woods, Mr. and Mrs. Fred Wundeberg.

O kekahi mea nui loa i ike ia ma keia la hanau o ka Moiwahine oia no ka hele ana mai o na kanaka mai o a o mai o ka aina.  Hele mai @ elemkule me ko ia kou mau iole nani na kane me na papakiekie me na kookoo e wili ana hele mai hoi na wahine me kekahi mau lei hulu nani i ike ole ia mamua aku o keia manawa.  He mau lei kumu kuai kiekie keia i keia manawa oiai mai kahiko loa mai ka hana ia ana o kekahi o lakou.

I ke au kahiko he mea maa mau kekahi alii e ike i kekahi alii he hele mua aku kekahi kanaka a i ole wahine paha i ike i ka mookuauhau o ke alii malihini e oli i mua o ke alii kamaaina i kona mookuauhau a hiki i ko laua hui ana.  Ua ike ia keia i ka hiki ana ae o Mrs. Emma De Fries e ike i ka Moiwahine.  Ua hiki mua ae kekahi kanaka e oli @ kona mookuauhau a hiki wale no i ka hui ana o keia mau alii.  Ua hookipa maikai ia oia e ka Moiwahine.

O Keanu (w) kekahi o na alii kiekie i hiki ae e ike i ka Moiwahine.  Ua olelo ia mai makou o keia Alii Wahine ke alii kiekie loa e oia nei ma Hawaii nei i keia manawa oiai oia hookahi ka pua pili loa ia Kamehameha I e oia nei.  He alii oia i pili loa aku i keia na'i aupuni mamua o na alii apau o kakou e ole nei.

O kekahi mea aloha loa oia no ka manawa e hele mai ai kekahi o na makua kahiko o kakou e ike i ka Moiwahine.  Hoomanao ae ia paha lakou i na la @ haia, na la e noho hanohano ana na alii a kulu ko lakou mau waimaka oiai lakou e honi ana i ka lima makamae o ka Moiwahine.  He mea ia na na haole e nana aku ai me ke aloha, a he mea hoi e huki iho ana i ka waimaka o na Hawaii oiwi.

O ka makou e pule nei e hoomau ia mai ke oia ana o ka Moiwahine Liliuokalani, e oia oia he mau makahiki loihi hou aku i koe, i lei i milimili na kona lahui.  Aole o kona noho ole ana ma ka noho alii oia ka mea e pau ai ke aloha o kona lahui iaia aka ua hoike aku lakou ke aloha nei no lakou iaia, a e aloha mau aku ana a hiki i ka hopena.

 

KE ALOHA O KA MAKUA NO KE KEIKI

UHAI MAI KA MAKUAHINE HE MAU TAUSANI MILE E IKE I KE KEIKI

Holo Malu Mai ka Makuakane me ka Laua Keiki me ka Ike ole o ka Makuahine mai Massachussetts mai a hiki

Mamuli o ke aloha i kana keiki ua haalele aku kekahi makuahine i kona home ma keia aoao o Amerika a hele mai i ke kula loa ame ke kai hanupanupa o ka moana a hiki i keia aina i kapa ia Ka Peredaiso o ka Moana Pakipika e hui me kana keiki.  Mamuli nohoi o kona aloha i ka laua keiki a mahope mai o kekahi kuee mawaena o ko laua noho ana he kane a he wahine ua holo mai ka makuakane me keia keiki me ka ike ole o ka makuahine a noho ma Honolulu nei.  Ua nui ke aloha o keia makuakane i keia keiki a ua malama oia laia e like me ka mea hiki iaia.  He wahi moolelo ku keia i ke aloha e hoike ana hoi i ke aloha o kekahi mau makua i ka laua keiki.

E noho ana keia mau makua ma Makakuketa, Amerika, me ka hauoli a iloko nohoi o ka lako ame ke kuonoono.  Ua hoohauoli ia ko laua noho mare ana ma ka loaa ana ia laua o kekahi bebe. Ua haawi aku laua i ko laua aloha a pau loa i keia keiki a mahope mai ua pau ke aloha o kekahi i kekahi.  No ka like ole o ko laua noho ana ua hooholo laua e kaawale ko laua noho ana.  Ua haalele mai ke kane i ka home a holo aku oia no Nu Ioka.  Ma keia wahi oia i noho ai no kekahi manawa loihi.  Aole i ike hou kana wahine iaia no kekahi manawa.

He eha mahina i haia ae nei akahi no a ike hou keia wahine i kana kane.  I kekahi ia ua loaa mai la laia kekahi leka mai kana kane mai e noi mai ana e hui laua ma kekahi whi i kekhi manawa o ka ia oiai ua makemake oia e ike i ka laua keiki.  Ua paiapaia aku ka wahine e ae aku ana i kona manao me ka hoike pu ana aku i ka wahi ana i makemake ai ia laua e hui.  I ka hiki ana mai o keia ia ame ka manawa i'olelo ia ua hiki mai ia keia makuakane a hui me kana wahine ame ka laua keiki.  Ua hui aloha lakou a ma ka nana aku me he mea ala e hoi hou ana laua a noho aloha.  Ua hoi lakou e ike i ka home a laua i noho aloha ai ina ia i haia aku.  I ko laua hiki ana ma keia hale ua hooluolu ia po.  I kekahi la ae ua koi mai keia makuakane e ae aku kana wahine iaia e lawe i keia keiki a laua e ike i kekahi mau kupuna he mau mile mai keia wahi aku.  Ua ae aku ia ka wahine a lawe ia aku ia ka laua aloha.  Kali aku ka makuahine o ka hoi hou mai o kane keiki aloha ame keia kane ana, hiki mai na hora o ke ahiahi, hiki mai ka malu o ka po, hele aku i na hora o ke aumoe, aohe no he hoi mai.  Manao ae ia oia ua moe aku laua a kekahi ia ae hoi hou mai.  I ka hiki ana mai oia ia ua kali hou aku ia oia aka aole nohoi i hoi iki mai keia kane me keia keiki aloha a laua.  Aole oia i manao mua e hui hoi ana lakou i kekahi aina nani he mau tausani mile ka mamao mai keia home mai a lakou i noho aloha ai no kekahi mau makahiki loihi.

I ka hele ana no a keia makuakane me ka laua keiki i keia ia ua holo mai laua no Kapaiakiko a holo loa mai no Hawaii nei.  Ma Honolulu nei ua loaa iaia ka hana ma ka haie kuai bipi o Waia ma ke alanui Moi a malaila oia i hana ai a hiki i keia manawa.  I ke kakahiaka ua hele aku oia me keia keiki a waiho iaia ma ka home malama keiki o Kakeia ma ke alanui Moi.  I ka pau ana o kana hana i ke ahiahi na hele mai oia e kii i ka laua keiki a hoi aku no ko laua hale.  Ua hoohaia mau keia makuakane i kona ahiahi me keia keiki i na manawa a pau loa.  He punahele keia wahi keiki iaia a ua kuai aku oia i na mea nani apau loa no k laua keiki.  I ke ahiahi e ike mau ia ana laua e hele pu ana ma o a maanei. 

I ka ike ana o ka makuahine i ka hoi ole aku o ka laua keiki me keia kane ana ua hoomaka koke oia e huli i ko laua wahi i hele ai.  No eha mahine keia huli hele ana ona aole i loaa iki iaia kona wahi i noho ai.  Mahope o ka hooikaika nui ana ame ka huli ana ma o a maanei ua loaa iaia ka lohe ua kau mu laua maluna o ka moku a holo mai no Hawaii nei.  I kona lohe ana i keia ua hoike koke aku oia i kona makuakane a hoomaka mai laua e hele like mai no Honolulu nei.  I ka hiki ana mai ma Honolulu nei ua noho laua ma ka Hokeie Hawaii me ka hoike ole ia laua iho.  Ua hoomaka koke laua e huli i ka wahi e noho nei keia kane ana ame ka laua keiki a mamua o ka napoo ana o ka ia ua maopopo ia laua na mea apau loa.  I kekahi ia ae ua kali keia wahine a hiki i ka hele ana o keia kane i ka hana a hoihoi hoi i ka laua keiki ma keia hale malama keiki, ia manawa oia i hele aku ai a hoike i ka moolelo holokoa a ae ia mai oia e hui hou me kana keiki i nalowale no keia mau mahine eha.  He ku maoli no i ke aloha ke ike aku i ka hui hou ana o keia makuahine me kana keiki.  Ua pui li mai oia i kana keiki a hiki i ko laua hoi pu ana aku.

I ke ahiahi ua pau mai ka hana a keia makuakane, a e like me ka mea maa mau iaia ua hoomaka mai ia oia e hele mai e hui me kana keiki.  I kona hiki ana mai i keia home ua puiwa loa oia i ka lohe ana aku ua kii ia maikeia keiki e ka makuahine a hoike pu ia aku ia iaia ka moolelo.  Ua kulou iho kona poo a hele aku me ke kaumaha, ua piha hoi kona naau i ke aloha no keia keiki ana i malama a me ke aloha nui ka mea oi loa aku iaia mamua o na mea apau.

Lohe mai makou ua hele  aku oia e hui e keia wahine ana ame ka @au@ keiki a ma ka nana aku e hui ana laua a noho hauoli ma keia mua aku.  O keia keiki a laua i aloha like ai ka mea nana laua e hoohui hou.  Kupaianaha ke aloha o keia mau makua no ka laua keiki.

 

KA PAUAHI MA KE ALANUI KULA

Ma ka hora 3 o ka auwina ia o ka Poalima o ka pule i haia i lohe ia aku ai ka leo o ke oeoe e hoike mai ana hoi he pauahi aia ma ke alanui Kula.  I ka hiki ana aku malaila ua ike ia aku ia ka hale o C.J. Hoke e pulamu ia ana e na alelo manamana o ke ahi.  Mai keia hale aku ua loaa aku ka hale o kekahi pukiki, o Joaquin Freais, a hookahi ko laua a like ana.  Mi keia mau hale aku ua leleie aku kekahi mau omaka ahi a a mai i iuna o kekahi mau hale e ku kokoke ana, aka ua hikia ku ka puali kinai ahi a ua hoopakeie ia mai keia mau hale mai keia ahi mai.  Ua ike ia ka a ana ae o kekahi kumu nui iloko o ka pa kuia o Kauluweia, a kahea koke ia na keiki kinai ahi e hoohuli ae i ka lakou iliwai ma keia wahi.

O ka mea aloha loa o ke keiki a keia Mr. C.J. Hoke.  Ua hele ka makuakane i ka hana a waiho iho i ka ohana i ka hale.  Me ka ike oie aku o ka makuahine ua inu keia keiki i ka aila mahu.  Mamuli o keia hana ana ua ma'i loa keia keiki.  I ka manawa i pau ai ka hale i ke ahi ua maka'u loa keia makuahine o a pu ia keia keiki no keia aila mahu ana i inu ai.  Ua hapai ia aku oia i waho a ke nana aku i ka makuahine e nana ana i ka home ame ke laua keiki iloko o ka ehaeha he ku maoli no i ke aloha.  O ka home hoi keia e pulapu ia mai nei e ke ahi, a eia hoi ke keiki i loko o ka pilikia a aohe kekane e kokua mai iaia.

O ka wahine a Freias kekahi nawaliwali.  I ka pau ana o ko laua hale i ke ahi ua hoole oia aole e hele i waho.  He hana nui ka hapai ana iaia mai loko mai o keia hale e a ia ana e ke ahi.  Ua hele kana kaikamahine i keia manawa a i kona lohe ana aku ua pau ka hale i ke hi ua manao koke ae ia oia ua pau pu me kona makuahine i keahi a holo mai oia me ka mama e nana i kona mama aloha.

O kekahi mea apiki loa ua aneane no e pau hou ka hale e maama ia nei o kiekahi o na lio i pakele mai ke ahi mai o ka Honolulu Stock-Yards Co.  Ua a ia keia hale ilo a aohe wa i koe pau hou no keia mau ilo i ke ahi.  Kupanaha ka uhai o ke ahi i keia mau ilo maikai.  Ma keia hana ana nohoi mau pau ka Hale kula o Kauluwela i ke ahi.  Ina aole ka hiki koke ana mai o na keiki kinai ahi ame kekahi pa hale ole e ku kokoke ana me nei ua pau pu me keia hale kula i ke ahi.

He manawa puhi ahi loa mai nei hoi keia o kakou.  Aole ma Honolulu nei wale aka aia ma Hamakua.  Hawaii kekahi ahi nui e hooweliweli nei i na waiwai he nui ma keia wahi.

 

ANEANE E LOAA I KA MA'I LOLO

O Josh Westhafer, o Lugute, Ind., U.S.A., kekahi kanaka ilihune i olelo ae aole loa oia e ae e neie i ka laau Hamo Eha a Chamberlain.  Ina no he elima kaia ke kumukuai o ka omole hokahi e kuai ana no oia i keia laau, oiai o ka laau keia nana oia i hoola mai kekahi ma'i i aneane e hoololo iaia.  Aole laau lawe maloko i oi ae mamua o keia laau no na eha ma na ami o ke kino, ame na eha e ae i like me ia elike me ka eha o ka a-ifi rumatika, ame na eha e ae o ka makaia o ke kino.  O keia nohoi ka laau nana i hoola kekahi poe i loaa hapa i ka ma'i lolo. 

E loaa no keia laau ma na Hale Kuai Laau apau loa o Benson Smith & Co., na Agena ma Hawaii nei.

 

NA MUNAHUNA MEA HOU.

Ke hoomaemae ia nei ke alanui mamua o na Paia pauahi o Kaumakapili.  Ua eli ia keia alanui a like mai ka Nuuanu a hiki i alanui moi.

Ua hoi aku ke Kanikeia Pukiki, Senhor A. de. S. Canavarro no Potugala e makaikai i ka aina hanau a e ike hoi i na hoa'loha ana i haalele aku he iwakalua makahiki i haia ae nei.

O ka Hui Kinipopo o ka Advertiser ka helu ekahi mawaena o na pa'i paiapaia i keia makahiki.

Ke ai mai nei no ke ahi ia Hamakua Ke hoouna ia nei kekahi kau holoholona i hilo i loaa ka wai e inu ai amaka mea ai e ai iho ai.

 

No na Lima Eha,

Ili Lahilahi, Akaakaa wale, Akaakaa wale o ka Ili, Maneo, Akiaki o ka Poholima, a hu'i wale hoi o na manamana,

I KA WA E MAKAUKAU AI E HOI E MOE, E LUMAI I NA LIMA ILOKO O KE POI HUAHUA "KOPA KUTICURA."  ALAILA, PAI AE A KAU MALIE A MALOO.  I KA WA E MALOO AI, HAMO HOU ME KA "AILA KUTICURA" - KELA LAAU HOOLA ILI MAIKAI LOA.  KE MOE, E KOMO I MIKILIMA ALUALU, I OLE E HAPALA WALE IA KAHI KAPA MOE, I OLE AI NO HOI E PAU KA LAAU I KE KOPEIA.  A E OKIOKI NAE I MAU PUKA MAKANI MA NA MANAMANA A MA KA POHOLIMA KEKAHI.  O KEIA KA LAAU MAIKAI LOA NO NA LIMA ILI LAHILAHI A AWAAWAA, MALOO A MAE WALE PAHA, MANEO WALE, LIMA HOU NUI, A NO NA MANAMANA ULU KAPAKAHI O KA MAIAO.

HE MILIONA A OI ka nui o na wahine e auau mau nei me keia KOPA CUTIKURA, no ka malama ana, hoomaemae ana a no ka hoonani ana i ko lakou ili, i pan ai ka papea e ke poe ka unahi pii a i mea no hoi kekahi e pau ai ka hilelei ana o ka lauaho, a i hoopalupalu hoa'ia'i ame ka hoou'lu'i ana i ka ili o na wahi i hele a manoanoa i ka hooikaika i ka haha, e like me na lima a peia pu no hoi e hoodau ia ai i na eha, ma ka holoi ana i na wahi eha me keia Kopa, i ole ai e ike i ka ani "me ka wewela; a i ole no hoi e hou nui, ma ka holoi ana i na wahi palahehe; a he oi loa aku ka Waiwai nui o keia kopa ina makuahine e lawelawe ana @na lehulehu e p2@i ana i na keiki ame lakou iho no hoi, a i na wahine no a pau.  O ka poe ike maka i ka maikri o keia kopa, aole loa lakou e ao ike ana e hoao i kekahi kopa okoa ak@ ke koiia mai; ina no e oelloia @na, he kupono ia ano akoa aku no na mea e pili ana ke ili he poo ame ka lanoho o na bebe ane na keiki.  Ua loaa mai keia wale ai nui o ke KOPA CUTIKURA, mai loko mai e keia laau hoola ikaika loa i kapaia CUTIKURA, oia ka laau ikaika loa ma ka hoola ana ina popilikia a pau o ka ili, no ka mea aia iloko oia mau laau kekahi mau mea ikaika loa i ka pale ana i na mea ino, he loaa no h@i ke aia hele maikai ona pua iloko e keia kopa.  Aola loa e hiki ke hoohaike 2a mai kekahi ano kopa e ae ke hoohuihuia e ke aka mai o kanaka me keia kona, ma kani mau hanamalama hoola ame ka hoolu'i ana i ka ili peia aku.  Peia hoi i ka ili o ke poo, ke lauoho a peia hoi na wahi eae.  Aole no i @hi lauae mai na kopa o na aina e me keia, no ka auau ana a me ka hana o na keki iliilii.  Peia iho ia ka waiwai o na kopa a pau i HOOKAHI no ke KUMUKUAI hookahi, a he Helu Ekahi keia Kopa no na poino o ka lii a me kahi Auau, a he Belu Ekahi no hoi no na Ka@ ili a @ke ao nei.

Ke kuaiia nei kaia laau ma na wahi a pau o ka honua nei.  Ma Aukekulia o R. Towne & Co. o Sydney N.S.W., ko laila Agena; ma Aferika Hema Depot; Lennon Ltd. Na "Hoakaku no ka Hoola ana i na Bebe a me ko lakou mau kinaunau"  He loaa wale no me ke kumukuai ole.

O POTTER DRG AND CHEM. CORP., Boston, U.S.A., na Ona e na laau CUTIKURA a pau loa.

 

Na Hale Pe'a!

NO NA

Poe Lawai'a

Poe malama holoholo@a

Keia a me Keia

HIKI KE HOOLIMALIMAIA

No na Luau a me na Ahaaina Nui.

PEARSON & POTTER CO. LTD.

926 ALANUI PAPU  TELEPONA MAIN 317