Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 41, 4 October 1901 — Page 5

Page PDF (1.65 MB)

This text was transcribed by:  Lynda Patterson
This work is dedicated to:  In Memory of Edmund Y.M. Fu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

NA HUNAHUNA MEA HOU@

O ka ma o ka Poalua nei ka mea nana hoopau ae i ka pilikia wai o keia kuia makauhale.

 

He kanaiwa kumamaiwa poe make i hoike ia aku i ka Papa Oia iloko o ka mahina o Sepatemaba.

 

Ua haalele mai o David Koki o Waimea, Hawaii i keia ola ana. He 34 ka aui o kona mau makahiki, a he kanka hoi i aloha ia.

 

He nui na keiki e holo mau nei mai ke kula mai, a e paa ana kekahi o lakou ma Keoneuia no ka hoomau loa ma keia hana.

 

He keaka ko ka Hale Mele Hou i ka Auwina ia ame ka po o ka ia apopo. E naue aku e ike i na keiki liilii o Aukekeialia.

 

He elua paani kinipopo o ka ia apopo. I ka hora 1:30 o ke Kapikala me ke Kukeawa, a i ka pau ana o ka iakou hoomaka o E. O. Hall me na Makai.

 

Eia ka Maiuiani i luna o ke aia huki moku kahi i hana hou ia ai o lalo. Aole i maopopo kona manawa e hoomaka hou ai ma kana mau huakai maa.

 

O ka "U'i o Nui Ioka" ke keaka o ka po o ka ia apopo ma ka Hale Mele Hou. He kaikamahine no ka Puali Hoola ka helu ekahi ma Nu Ioka.

 

Ua loaa mai ka palapaia noi a Kauka Winslow o Koolau, Oahu, e hookuu ia aku oia mai ka hana mai no ka nawaliwali.

 

Ke makemake ia nei e lulu na kanaka o keia Teritori i $154,001 no ke kukulu ana i kia hoomanao no Peresidena Makinale. Ua like keia me hookahi no kela ame keia kanaka. Pehea keia?

 

Ua kapa ae kekahi haole makaikai ia Hawaii nei ka, Kikako o ka Pakipika." wahi ana, "Ua manao wau he mau wahi aina ano ole keia eia ka ua like aku me na aina nui ka holomua."

 

Maluna o ka Moku-ahi Lehua o ka Poakahi nei i lawe ia aku ai he 14 i loaa i ka ma'i hookaawale ohana no ke kahua ma'i. Nui na hoa'loha i akoakoa ae e ike ia lakou.

 

Ke hoomaka mai nei na auhau e komo, a ua nui aku ke komo ana mai i keia mahina mamua o ka mea mau. O na auhau loaa makahiki kekahi e komo nui @nei.

 

Ua ike ia kekahi hakaka nui ma Pauoa i ka Poalua nei. Ua lohe mai makou he elua paha hora o ka hak@ ana o kekahi mau kane me kekahi mau wahine. He ahaaina ke kumu, nui loa ka wai hoomalule kino.

 

Ua lohe mai makou e haalele ana o John Ena i kana hana, ma ke ano ke Luna Nui no ka hui Moku o Paka. O kona nawaliwali ke kumu o keia haalele. Ua manao wale ia no e lilo ana kona wahi ia McLain, kona hope i keia manawa. O kekahi wahi kiekie loa keia ma Honolulu nei, a o John Ena hookahi paha ke kanaka Hawaii e paa ana ia hana.

 

KO KELA AME KO KEIA LA MAU MEA OIALO.

Ke hoike mai nei no o Honolulu nei i Kona Kuleana-Mai Kawaiahao Mai keia.

Heaha la ka mea e lilo ai kekahi mea i mea oiaio? Aole anei ia he hana a he olelo paha i ikeia kona oiaio ana? Heaha la ka mea hoike oiaio e pau ai ke kanalua o ko Honolulu nei kamaaina? O ka olelo anei a kahi kanaka i hana ai ma Texas, a ma Kaleponi paha? Aole o makou manao pela, aka, ma ka wa e hoike mai ai kekahi o ko kakou poe kamaaina iho nei, e hooiaioia hoi e ko kakou poe iho nei, aohe mea e hanalua ai no ua olelo la. O keia iho ia ka mea a makou e olelo ai, he mau mea oiaio, a he mau mea oiaio e ikeia ana ia mau mea i na la a pau. Mai manao oukou i ka makou mau olelo ana aku. Ina kanalua oukou no ka makou mau olelo, alaila aohe hewa ke ninau i ikeia ai ka oiaio. Aole e hooia wale ana na kanaka me ka ike ole i ka oialo oia mau mea.

 

Penei ka Rev. J. Nua o Kawaiahao hoike mai ia makou: "Ua loohia au i ka ma'i ma na puupaa, a  me he mea ia, ua loaa mai ia'u keia ma'i mamuli o ko'u haapai ana i na mea kaumaha i ko'u wa opiopio. O ka eha mawaena ponoi o ko'u mau puhaka, ma ke kua, oia kahi hoailona o ko'u mai. Me he mea ia, ua loaa au i keia ma'i i ka 28 o ko'u mau makahiki, a o ke 49 hoi keia o ko'u mau makahiki i keia wa. Iloko o keia manawa a pau, e eha mau ana ko'u kua. Ua mau keia eha ia'u oiai no nae au i kii aku ai i na kauka lapaau he nui, ina, ai a kau iho nohoi i na laau he nui. Aole loa he wahi maha i loaa ia'u mai keia poe laau mai, elike la me ka maha ame ka oluolu i loaa ia'u mai na Huaale mai a Doan no ke Kikala Haneenee ame na puupaa. Ua maikai loa au, mai ka wa mai a'u i ai ai i keia mau Huaale.Ua ike au me ka hauoli i ka hopena maikai i loaa ia'u mai keia mau Huaale mai, a e malama mau ana @ i mau Huaale ma kahi e loaa aku ai ia'u. o ka oi aku nae, @ ko'u wa e holo aku ai ma Honolulu nei no ka Oihana Misionari ma ka Pakipika Hema. Aole laau like me na Huaale a Doan noke Kikala Hanenenee ame na Puupaa no na ma'i o na Puupaa a pela aku.

 

He mea waiwai mai ke kii ana a loaa na Huaale i oia ai o Mr. Nua, oia hoi na Huaale a Doan no ke Kikala Hanenenee ame na Pupaa. Nolaila e ninau no na Huaale a Doan no ke Kikala Haneneee ame na Puupaa.

 

E kuuiia ana na Huaale a Doan no ke Kikala Hanenenee ame na Puupaa e na poe kuai laau lapaau apau, ame no poe malama halekuai m ke 50 keneta no ke poho (eono pono no $2.50) a e hoounaia aku no hoi ma ke eke leta e Hollister Drug Co., Honolulu na agena kuai nui no ko Hawaii Pae Aina, ke loaa mai ke kumukuai.

 

O ka @ kiakahi i malama @ o Hilo i ka Poaono @ Mahei, ua @

 

NELE I KA AI NO KEKAHI MAU LA.

Ka Pilikia o na Kela o ke Kuna-Waialua.

Hoike mai ke Kapena no Elua La, he Wai-ti wale no ka Lak u mea ai.

I ka Poakahi nei, ua komo mai ia kahi moku kuna Waialua i ke awa nei a ma ka hoike a ke Kapena no elua la ua hoonele ia oia me kona mau kela eha i ka mea ai no elua la a e ole kekahi wahi puolo ti i loaa iluma o kona moku me nei ua nawaliwali loa paha lakou a hiki ole ia lakou ke hookomo mai i ka moku iloko nei o ke awa. Ua loihi keia kali ia ana o keia wahi moku, a ua manao wale no kekahi poe ua ili a i ole ua poholo paha i waena moana. Ua hoouna ia lakou i Hapalei, Kauai, e kii i kekahi mau ukana a i ka hoi ana mai mailaila mai ka loaa ana ia lakou o keia pilikia.

 

I ka hoi ana mai o ka moku kuna Ada i ka Poaono nei ua koike mai la lakou i ko lakou ike ana ia Waialua mawaho mai o ka lae o Kaena, a ma ka lakou nana aku me he mea ala ua ili keia moku i luna o kekahi wahi. Ma ka lakou nei nana aku ua kokoke loa keia wahi moku i ka aina a o keia ko lakou nei kumu i manao ai ua ili keia wahi moku.

 

Mahope o ko lakou hoi ana mai i ke awa nei ua hiki ole i keia wahi moku ke nee mai oiai aohe makani a lawe ia lakou e ke au lawe i waho. I ka Poaha aneane e pau loa ka lakou mau wahi mea ai, a ma ka ai pakiko ana ua lawa lakou a hiki i ke ahiahi o ka Poalima. I ka Poaono he wahi wai ti wake no ko lakou, a pela i ka Lapule ae a i ke kakahiaka Poakahi nohoi akahi no a hiki mai lakou i ke awa nei.

 

Ina aole i loaa ia lakou kekahi wahi aheahe makani i ke kakahiaka Lapule me nei aole lakou e komo koke mai a make pa@ i ka pololi. I ka loaa ana ia lakou o keia wahi aheahe makani ua manao ae la o Kapena Hanale Kualaa e hookomo i Waianae i loaa ai ia lakou kekahi wahi mea ai, aka i ko lakou kokoke ana mai ua ike aku ia oia i ka ino loa o ke awa a oiai ua ano ikaika loa mai la kahi makani i keia manawa ua hooholo iho ia no lakou e hooikaika e komo i ke awa nei a i ka hora u@ nohoi o ke kakahiaka Poakahi nei akahi no a komo mai.

 

O ka mea apiki loa -ua lohe mai la o Mr. Lansing, ka mea nona keia moka ua kalohe keia mau kanaka i ke kaia i loaa mai no na ukana mai Hanalei mai. Ua pau loa keia mau kala i ka lealea ia e keia poe a o kekahi kumu pilikia no la o lakou i ka ae ole. Ua nui loa ka huhu o Lansing a hoopau ia keia mau kanaka a hookau hou ia i mau kanaka hou ma ko lakou wahi. Pakele hoi mai ka pololi mai, a loaa hou hoi i keia pololi.

 

NALOWALE KEKAHI MAU KANAKA.

Manao ia ua haule i ka Pali a Make Loa.

I Hele i ka Lawaia ma Honohina, Hawaii, a aole i ike hou ia.

Maluna o ke Kinau i loaa mai ai ia makou ka lohe no ka nalowale ana o Kulau ame Kawaha, he mau oiwi ma Honohina, Hawaii i ka pule i hala mamua o ka holo ana mai o ke Kinau. Ua haalele mai ia laua i ka hale a hele aku no kekahi pali i maa i ka lawaia ia e na kanaka, a o ko laua ike hope loa ana ia ia a hiki wale no i keia manawa. He pali mania keia a ke haule i lalo aohe wahi e pii mai ai. Ua manao wale la no oiai laua e hoao ana e iho i lalo i ka wahi kokoke aku i ke kai ua pakika kekahi o laua a i kona hina ana ua lalau mai oia i kekahi me ka manao e paa ana iaia a hookahi ko laua haule like ana. Aole mea i ike i ko laua haule ana aka, ua koho wale ia aku no oiai ua ike ia ko laua hele ana no keia wahi a aole i hoi hou mai a hiki i keia manawa.

 

Ina, e pakiki kekahi mai keia paii aku, e hookuikui mua ana oia i kekahi mau pohaku mamua o kona haule loa ana aku iloko o ke kai, a i kono haule ana iloko o ke kai, he wahi loihi loa kana e au aku ai mamua o ka loaa ana iaia o kekahi wahi e hiki ai iaia ke pii ae iluna, a mamua paha o kona hiki ana i keia wahi e loaa mua mai ana oia i ka i'a nui o ke kai a o ka pau ae la no ia o kona ike ia ana.

 

Ua huli ia keia mau pali me ka manao ia e ike ia aku ko laua kino e lana mai ana aka aole i ike iki ia a hiki i keia manawa a ua manao wale ia no ina ua haule io laua ua lilo laua i mea ai na na mano.

 

LOAA I KA MA'I @LO.

O Henderson Grimett, kekahi o na kanaka o keia kulanakauhale i loaa i ka ma'i lolo a hiki hou ole iaia e hoohana i kekahi lima me hookahi aoao. Mahope o ka lapaau ana ia e kekahi kauka akmai no kekahi manawa me ka loaa ole o ka oluolu ua noi aku ka'u wahine iaiai e hoao i ka laau Hamo no na Eha a Chamberlain, a mahope o ka lawe ana he elua omole o keia iaau ua loaa iai k oluolu, George R. M. McDonald, Man, Logan Co., W. Va., U.S.A. He nui aku na kanaka i oluolu mai keia, iaau mai mai ka ma'i lolo mai. Ua kamaaina keia laau no ka hoola ana i ka romatika, eha okupe, ame ka ili maihi ia. E loaa no keia laau ma ka Hale Kuai Laau o BENSON SMITH & CO., na Agena no Hawaii nei.

 

Mauka o Kealia ke hoomaamaa nei na keiki kula ame na keiki kula ole i ka hana lulu. Hele i ka ohi kope loaa mai na ok@i o ka lulu ka pahuhopu.

 

NA KUMUKULA!  HOLO AKU NO MANILA.

Nui na Pilikia o makemake e hoi hou no Amerika.

Malama Lakou i Kekahi Halawai Nui a Hooholo i kekahi mau Olelo Hooholo no ka hoouna ana mai i ka Peresidena.

He mau mahina i hala ae nei ua hoouna ia mai e ke Aupuni o Amerika kekahi mau kumukula no ke a'o ana i na keiki ma Filipino. He 600 a oi kumukula i haalele aku ia Amerika a holo mai maluna o ka moku koa Thomas. I ko lakou hiki ana mai i Honolulu nei, ua nui ko lakou hauoli a he nui loa o lakou i makemake e noho i Hawaii nei. Hauoli lakou a he lehulehu o lakou i hoohui ia ma ka berita Hemolele o ka mare ma keia kaona, i luna mai o ka moku ka hoopalau ana. I ko lakou haa lele ana mai ia Honolulu nei ua nana aku lakou ia mua me ka hauoli ame ka manaolana e ike ana lakou i kekahi aina maikai a e loaa ana hoi ia lakou na waiwai he lehulehu.

 

I ka hiki ana aku i Manila ua kahea ia lakou e ke kahu kula nui ma Filipino a ia manawa i ike ai lakou i na pilikia like ole apau. I keia manawa i pau aku ai na moeuhane maikai a lakou o keia hele ana aku i ka nalowale nui, a ike pu aku la nohoi lakou ina Filipino e kau mai ana i ka lakou mau pu i ka poe nana lakou e a'o aku ana i ka noho'na maikai ame ka ike no keia mua aku.

 

Ua hoike ia mai la lakou aole i pau ke kaua, a ma ka wahi e hoouna ia aku ai kekahi o lakou e a'o, he nui na Filipino enemi, a malia o puka mai kekahi kaua ma ia mau wahi. Kau ka weli o na kumukula.

 

O ka lua aole e hiki ana ia lakou a pau loa ke noho i Manila e like me ka lakou i manao ai aka e hoouna ia ana lakou ma o a maanei o ka aina. O kekahi o lakou e hele ana i na wahi i ike ole ia e na haole mamua, a aole i maopopo ka wahi e loaa mai ai na mea ai kupono. Me ka nui o ka lilo wale no e loaa ai ka lakou mau mea i makemake ai. Pau loa kahi uku mahina!

 

Ua hoike ia mai la ia lakou aole a hiki ana ia lakou ke kuai i na mea ai mai na hale waiho ai mai o na koa no na koa wale no a aole no na kumukula kekahi. Ua manao loa keia mau kumukula aole lakou e nele ana i ka mea ai oiai ua nui mua ka mea ai i hoouna ia na na koa a e loaa like mai ana ia lakou keia mau mea ai. I ko lakou lohe ana aole e ae ia ana e haawi mai ia lakou keia mau mea ai, nana ae la lakou ma o a maanei o ka aina i ka wahi e loaa ai ia lakou na mea ai kopono ma keia aina i noho ia e na Filipino.

 

Ua hoike ia mai ia ia lakou o na keiki a lakou e a'o aku ana mai loko mai kekahi o lakou o na ohana o ka poe enemi, a he mea maikai loa e nana pono loa la lakou o ala mai i kekahi ia a kaua mai i ka lakou kumu i hele aku i keia mau mile mamao e a'o ia lakou i ke ola ame ka naauao. O ka pau ae la no keia o ka manao noho hou aku! Aloha mai la ka aina hanau aloha mai la ka ohana i haalele ia aku, a hookahi iini i loko o ka haalele i keia wahi hope loa i hana ia, a hoi aku no Amerika.

 

Ua hoike pu ia mai ia nohoi ia lakou e ke kahukula nui, aole i makaukau loa na Filipino no ke a o ana ia aku i keia manawa, a he makehewa wale no ka hoouna ia ana aku o keia mau kumukula lehulehu. Aloha ka hele ana aku i keia kula loa a o ka pane ka ia e pane ia mai ai.

 

E hoao ana ka hapanui o lakou e houluulu i na wahi kenikeni a i ka manawa mua loa hiki ai ia lakou e hookaawale mai ana lakou mai keia wahi mai, mamua o ko lakou loaa ana mai i ka poka a na Filipino.

 

Haawi ke Keiki Alii i Luau.

Hauoli na Kamalii o ka@hui Keaka ma Waikiki.

Ma ka Poakaki o keia pule ua haawi ae ke keiki alii Kawananakoa i luau no na keiki liilii o ka hui keaka e keaka nei ma ka Hale Melehou i keia manawa. Ua haalele lakou i ka Hokele i ka hora ewalu o ke kakahiaka a holo loa aku no ka Hale Pakui ma Waikiki. I ka hiki ana ilaila ua ae ia keia mau keiki e komo i na lole auau a komo iloko o ke kai. He mea hou loa keia i ka hapanui o lakou, a ua ike ia lakou ma o a maanei e hauoli ana. Aole i ike mua ia kekahi huina kamalii hauoli iloko o ke kai e like me lakou. I ka hiki ana mai o ka manawa e hoi ai lakou e komo i ko lakou mau lole a hele aku e hoonuu i na mea maikai i hoomakaukau ia e ke Keiki Alii na lakou, me ka hana nui wale no i hiki ai ke hoopau ia ko lakou makemake auau. Ua lohe mai makou mai ae ole no lakou e haalele i ke kai ina aole i honi i ke aia o na mea ai maikai i hoomakaukau ia na lakou.

 

O ka hora umikumamalua o ke awakea ka manawa i manao ia ai e ai i keia mau mea maikai, a i ka hiki ana oia hora ua akoakoa aku la keia mau keiki ma ka home o ke Keiki Alii ma Waikiki. Ua ike aku ia lakou i ka nui o na mea hoolealea ia lakou i hoomakaukau ia. I loko o ka pa e waiho mai ana na paani like ole o kela ame keia ano.

 

Mahope o ka hoonuu ana i na mea maikai, ua ae ia aku la lakou e paani ma o a maanei, a ua hiki ke manao ia aku aole i loaa ia lakou kekahi la hauoli e like me keia ia, a he mea hoi ia na lakou e hoomanao mau ai mai keia manawa a i ka manawa pau ole. Ua hoohala ia keia ia ma Waikiki a i ke kokoke na aku i na hora o ka aina ahiahi ma ka Hokele ua haalele aku ia lakou i ko lakou mea nana i hanai a i hoohauoli a hoi mai la no ka hokele. Mahope o ko lakou aina ahiahi me ka Hokele ua hoohauoli lakou i na hoa noho ma ka Hokele me na himeni ame na mea hoomake aka. I ka hiki ana mai o ka manawa e hoi ai e hooluolu ma ko lakou mau wahi moe ua luhi lakou oiai aohe minute i noho malie la i keia la a po. Nui ko lakou mahalo i ke Keiki Alii.

No ka hoowahawaha i ka Aha

Kauohaia o T. McCant Stewart e hele ae imua o ka Aha.

I ka Poakahi nei, i ka hiki ana mai o ka manawa e noonoo ia ai e ke Kiure Nieniele ka hihia o Joe Davis ame Robinson i ki ai i ka pake i Ewa, ua kali ke kiure ia M. P. Robinson a hala ka manawa i kauoha ia aku ai e hele mai ma ke ano he hoike no keia hihia, a hoouna hou ia ka makai e hele aku e kii iaia. I ka lawe ana ia mai imua o ke kiure ua hoike mai ia oia ua kauoha ia oia e T. McCant Stewart, ka ioio aole e hele mai imua o keia aha.

 

I ka lohe ana o ka aha i keia ua kakau koke ia i palapaia kii ia T. McCant Stewart e hele mai a hoike i ka aha i ke kumu, ina he mau kumu kekahi e hoopai ole ia ai oia no ka hoowahawaha i ka aha, mamuli o kona hoao ana e paa aku i kekahi hoike i makemake ia imua o na kiure no ka noonoo ana i kekahi hihia ano nui imua o lakou.

 

I ke kakahiaka Poalua nei ua hiki aku o Stewart imua o ka aha a hoike aku la penei: No kekahi mau la i hala aku ua ike mau oia ia M. P. Robinson e hele mau ana i ka lumi hookolokolo e kali ai o ka hiki mai o ka manawa e kahea ia ai o keia hihia imua o ke kiure aka aole i kahea iki ia. Ua olelo aku oia ia Robinson, aole no he pono iaia ke hele mau mai i na ia apau, oiai aole i maopopo ka manawa o keia hihia, a e kali a hiki aku ke kii alaila hele mai. I ka lohe ana o Robinson i keia ua manao loa oia ua kauoha aku kona lolo iaia aole e hele mai i ka manawa e kii ia aku ai, nolaila i kona manawa i kii ia aku ai ua hoole loa mai la oia aole e hele mai oiai ua papa ia oia e kona lolo O keia iho la ka pilikia mawaena o laua. I ka lohe ana o ka aha i keia ua hookuu koke ia o Stewart a kakea hou ia o Robinson i mua o ka aha. Ua hoike mai la oia aole oia i makemake e hookuli ke kauoha a ke kiure aka ua lohe hewa oia i ke kauoha a ka aha.

 

I ka maopopo ana o na aoao elua ua pau ae la ka pilikia, a hoomaka ka aha e noonoo i ka hihia na kanaka ki pu i olelo ia maluna ae.

 

O Sweet Emalia me Moanalua.

Ke Laua Mau Pilikia i mua o@ka aha Hookolokolo

O Moanalua, oia kahi keiki opiopio a kakou e ike mau nei, me ka lei a-i o na wahine i na manawa apau, a me ka paiki kala a na wahine. He ano lolo oia, a e mino aka mau ana i kela ame keia manawa. O Moanalua ka inoa i maa i na kanaka, aka he okoa no kona inoa pololei.

 

Ua hopu ia oia no ka aihue i kekahi kuka ame kekahi lole wawae mai ka wahi mai o Keoki Woolsey ma Waikiki. Aole oia i makemake i lolo a aole hoi i makemake e paio i kona hewa ma a waiho ia kona hihia no ka aha kaapuni.

 

No Sweet Emalia hoi, ua nanea loa oia i ka ono o ka wai o ke suaipa a mahope o kona piha ana i keia wai hoomalule kino ua kele aku oia me elua aikane, o Kapahu ame John Richard-i ka holo kaa, i ke ahiahi Lapule i hala. Ua kuu pau ia ka holo o ka lio ma ke alanui Moi, a mai luna mai o ke kaa ua lohe ia aku la keia mele a kakou e lohe mau nei i kamalii o ke alanui. "There'll be a hot time in the old Town, to-night." Ua ike mai ia kekahi makai i keia kaa e holo pupule ana a kahea mai Ia oia e paa ia mai ka holo aka, ua kuhihewa aku la ke kalaiwa ua kauoha ia mai e hooi hou aku i ka holo, a i ko lakou loaa ana aku ua pau ka mahu o ka lio i kaua mea o ke kuupau ia o ka holo. Ua lawe ia mai la o Sweet Emalia me kona mau hoa holo kaa i ka Halewai, a malaila ua kaikamahine nei i hoolealea ae ai i na kiai o ka maluhia me kana mau hana hoomakeaka.

 

Ua hoopaa ia ua Emalia nei me kekahi wahine okoa iloko o ka l umi hookahi, a aole i loihi ua hoomaka laua e hoike i ko laua ike pelepele. Ua lohe ia ka halulu o ka honua a he ekolu makai nunui nana i hookaawale i keia mau wahine pelepele.

 

Ua hoopai ia o Sweet Emalia he $12. a o kona mau hoa holo kaa hoi ua hoopai like ia laua he $2.00 o ka mea hookahi. Ua hookomo hou ia mai he hoopii no ka hoeha i kona hoa, aka ua hoopau wale ia no.

 

HE KANAKA HOLOMUA.

Ke Kumu i Loaa ai Iaia Kona Kulana e ku nei.

"O ka hoopono, hooikaika, ame ka maikai o ke ola kino, na mea ano nui loa e loaa ai ka pomaikai."

 

O keia maluna ae la na olelo a John H. Riley, o Kasenovia, Nu Ioka kekahi o na kanaka i loaa ka mea makemake nui loa ia ma keia ao. "O na mea mua a'u i hoike aku nei." wahi ana, "he mau mea maikai no la, aka ina aole i loaa ka kolu oia mau mea ua lilo na mea mua i ole."

 

Penei kana pane i kekahi mau ninau i haawi ia aku iaia:

 

"He elua makahiki i hala ae nei ua loaa ia wau i kekahi ma'i rumatika ikaika loa ma ko'u wahi moe. I loko o keia mau mahina ua loaa la'u na ehaeha i hiki wale no i ka poe i loaa i keia haawina ke hoomaopopo."

 

"Aohe oe i kii i kauka e hele mai e nana i kou pilikia?" wahi a kekahi i ninau aku ai iaia.

 

"Ae, he kauka no ko'u. Ua kii aku wau i ke kauka akamai loa aka ua hiki ole iaia ke kokua mai ia'u.

 

"A pehea i loaa ai ia oe ka oluolu?"

 

"Mamua o ko'u loaa ana i keia haawi na ehaeha, ua heluhelu mau wau iloko o na nupepa e pili ana no ka Huaale Akala a Kauka Williams no ka Poe Ha ikea, e hoike ana he maikai keia laau no ka rumatika. No ka ikaika loa o wo'u eha, ua hooholo wau e lawe i kela ame keia laau a o ka laau e loaa ai o ka oluolu oia ka'u e hoomau ai. O ko'u hoao ana i keia laau ua loaa koke ia'u ka oluolu. Ua hoomau aku wau i ko'u lawe ana a hiki i ka pau ana o eono pahu a ua hiki hou ia'u ke hoi hou e hana i ka'u mau hana. Aole wau i hoopau i ko'u lawe ana i keia laau aka hoomau aku no a hiki i ka pau ana o eiwa pahu a loaa loa ia'u ka oluolu. Mai keia manawa mai a hiki wale no i keia la aole i loaa hou ia'u keia haawina. Ua hiki loa ia'u ke olelo ae, o keia Huaale Akaia a Kauka Williams no ka Poe Haikea kekahi o na laau mai kai loa no ka rumatika, a ke manaolana nei wau e hoao ana ka lehulehu i ka mana hoola o keia laau."

 

Ua mau haneri a oi aku i hoola ia mai ka rumatika mai e ka Huaale Akala a Kauka Williams. Aole o ka rumatika wale no ke oia i keia laau aka o na ma'i apau e loaa mai ana mai ke koko inoino, me ka nawaliwali o n a aa ike o ke kanaka, e like me ka ma'i lolo, eha iloko o ke poo, ka ma'i mahope mai o ka moe ana i ka ma'i garina, ka ma'i puuwai, haikea o ka helehelena, ame na ma'i e ae o na kane ame na wahine.

 

E loaa no ka Huale Akala a Kauka Williams no ka Poe Haikea i loko o na pahu liilii, he 50 keneka ko ka pahu, eono pahu no $2.50 a e loaa no ma na Hale Kuai Laau apau loa, a i ole e kakau mai ia DR. WILLIAMS MEDICINE CO., Schenectady, N.Y.

 

 

KE AHI MA HAMAKUA.

Manao ia ua hiki loa aku ka Ua Ilaila.

Ka Hoike a Kimo Boo no kana mau Mea i Ike Aku nei ma Hamakua no ke Ahi

No kekahi manawa ka pouli ana o ka aina nei, a ua maopopo hoi i na kanaka e haule mai ana kekahi ua nui. He nu haoli keia oiai ua aneane e pilikia kakou i ka wai, a ma ka hoike a ka luna wai nui, ua haule loa iho ka wai ma na lua wai malalo o ka laina o ka pilikia, a ua ano hopohopo oia i ka lawa o ke kulanakauhale nei ina e mau loa ana ka maloo. Ma ka keena o Prof. Lyons ua hoike mai ka Baromita e iho mai ana ka ua i kekahi o keia mau la, a ma kana ike he ua puni loa keia. I ka Poalua nei ua iho loa keia Baromita i lalo e hoike mai ana hoi ua kokoke loa ka manawa no ka ua e haule mai ai, a aole lo no i loihi mahope mai oia manawa haule i o mai ana no ka ua. I keia manawa ua nui ka wai o kakou a aohe maka'u ana.

 

O ka mea nui loa, ina he ua puni i o keia alaila ua haule aku la kekahi ua ma Hamakua, Hwaii, a malia o pio aku kela ahi iakika nana e ai mai la na ululaau ame na aina mahiko ma keia wahi. No kekahi manawa loihi ka maloo ana o ka aina, a no kekahi manawa

 

 

E Malama i kou Ili

KE ANO O KAMALAMA, HOOMAEMAE ME KA HOOUI ANA I KA ILI A ME KA HELEHELENA.

No ka malama, hoomaemae a me ka hooui ana i na ili, i ole ai e loaa i ka huehue, ili pohaka, ili akaakaa wale, kolekole, lena, hou nui, ili nakak@ ili lahilahi, a i na ano kinaunau lehulehu wale o ka ili, aole loa kekahi @pa ili a helehelena paha e hiki ke hoohalikeia me ke KOPA KUTICURA, @ ka mea, aohe kopa e ae e hiki ai ke imi aku a loaa na kumu penei: ka paakiki, opehupehu a hoopaaia paha o na pukapuka o ka ili.

 

E Malama i kou Lauoho

KE ANO O KE PALE ANA I KA LAUOHO HELELEI. NA EHAEHA O KA ILI POO ME KE KEPIA.

E holoi pono i ke poo me ka lauoho me ka wai KOPA KUTICURA pumehana, holoi i ke kopa me ka wai pumehana, hoomaloo maikai, alaila, h@ maile me ke KUTICURA, ka laau hamo maemae loa, ke komi malie ia a komo iloko o ka ili o ke poo. O keia wahi laau hoonui lilo ole, iloko o kona ano ole, he oi aku o ka maikai no ka hoomaemae ana i ka ili o ke poo, a e pau ana ka ekaeka o ka lauoho me ka ili, a me ke kepia, e oluolu ana na @ eha, ka wewela, a e hooikaika ana i na kumu lauoho, e hoolawa ana i naa me na mea kupono e ulu ai, a e ulu auanei ka lauoho maluna e ka ili maemae, a oia maikai no hoi, ma kahi i nele ai i na laau e ae a pau.

 

E Malama i kou Lima

KE ANO O KA HANA ANA I NA LIMA A PALUPLAU ME KE AIAI I KA PO HOOKAHI.

 

E holoi a lumai i na lima i ka wa e makaukau ai e moe, iloko o ka huahua KOPA KUTICURA manoanoa hoi i hoopumehanaia. Hoomaloo pono a hamo puni me ke KUTICURA HAMO, ka laau hoola ili oi loa, a o ka oi aku no hoi o ka laau hamo maemae loa. E komo i mikilima alualu i ka po, me ka hana nae i mau pukapuka ma na manamana. No na lima ula kalakaia, a mokumoku, maloo, nakakaka, maneo, owelawela o na poholima, maiao kekee me na manamana hu'i, o keia lapaau ana no hookahi po wale no ka mea kupanaha loa, a he mea hoopomaikai no hoi i ka poe a pau i eha, mokumoku, kalakaia a lahilahi paha o na lima.

 

Na Laau Cuticura

No la Hoola ana i na Kinaunau a pau, maleko a mawaho o ka Ili. He KOPA KUTICURA no ka hoomaemae ana i ka @ i pau ka piei me ka papaa o ke poo, a i palupalu hoi ka ili uhi; Ku@ Hamo, i pau koko ai ke weweia, ke pehu me ka a@i, i oia koke he@ a eha: ame ke K@CURA INU, i mea e hoomalielie a e hoomaemaeia ai o ke koko. Hookahi no PAA LAAU ua lawe no ka lapaau ana no na eha luo loa, ka paiahie a me na paiapu e ae o ka ili, ke poo a me ke ino a ke koko, pela hoi ka lauohe helelei, i oia ole i na laau e. He kuaila ma na wahi a pau o keia poni honua Aust. Depot. R. TOWNS & CO., Sydney, N.S.W. So. African, Depot LYNN @ L@. Cape Town He lo a wale no na noakaka no ka hooia ana i ka Ili, ke po@, a me ka lauoha." O "POTTER DRUG AND CHEM. CORP.", na Ona, -no Bosetona, U.S.A.

 

NA LAKO PU

O ka hiki ana mai nei no ia.

 

O ka makou ka maikai loa, ame ka

emi loa o na kumukuai.

 

Na Poka Challenge. Helu @2. $3.50 no 100.

 

Na Poka Native Sones i piha mua, @3.00 no 100.

 

Na Poka Eureka i piha mua. $2.40 no 100.

 

He Nu@na Lako Hao o kela ame keia ano

 

U. M. C. Co.   SMOKELESS                        PAPER SHOT SHELL

 

@02-40 SMOKELESS METAL CASED BULLET

 

E Kipa Mae e Ikemaka.

PEARSON 7 POTTER CO. Ltd.

926 Alanui Papu. Telepona Main 317.

 

 

loihi nohoi ka ai ana a keia ahi i namea ulu o ka aina, a ua hoao aku na kanaka e paio aka aole i lanakila oiai aole he wai, ka mea nana e kokua mai ka lakou hana. O ka haule mai o kekahi mau pakaua ka mea e kali ia nei a oiai ua hoike ae ka mea nana ua i kona manao ua haule aku keia ua a puni ka aina, ke manaolana nei makou ua loaa iki aku kekahi mau wahi pakaua i keia aina maloo.

 

Ma ka hoike a Kimo Boe, ka Luna Nui o na Hana Aupuni, ua ano emi iki mai ka ikaika o keia ahi i keia manawa mamuli o ka hooikaika o keia mau haole waiwai me ko lakou mau ka naka hana e paa mai i kona ikaika a ma kekahi mau wahi ke inu nei na kanaka i na wai ano opilopilo a mamuli o keia inu ana i keia ano wai ua laha nui mai ka ma'i piwa (typhoid) ma keia mau wahi.

 

Ma kana hoike i ke Kiaaina ua ike ia ka ikaika maoli no o keia ahi ame ka maka'u ole ame ka hoomanawanui o na haole me ko lakou mau kanaka hana e paio nei me keia enemi. I kekahi manawa oiai lakou e palo ana @e ke ahi i ka manawa e pa ikaika ana kekahi aheahe makani, ua puni lakou i ka a ia e ke ahi, a me ka hana nui wale no e pakele ai. Ma kekahi mau wahi ke nana aku oe ua pio ke ahi, aka aia no iloko o ka lepo kahi i a ai i na aa laau, a i ka manawa a ka ilo e hehi aku ai ma keia wahi ua ike ia aku ia kekahi mau lua poopoo a iloko o keia mau lua e a ana no ke ahi. No ka maloo loa o na laau, ua hiki loa aku ke a ana a keia ahi iloko o na aa laau, a o keia kekahi mea nana e hoomau nei i ka ikaika o keia ahi.

 

Ma Ookala ka hoomaka mua loa ana o keia ahi, ma ka aina o Henry Haa, i ka la ekolu i Iulai, ua like me ekolu mahina holookoa ka a ana a aole no i pau a hiki i keia manawa. Mai keia wahi ua laha aku ke ahi a mahope mai ua ike ia ka lua o ke ahi ma Pohokea, ma ka aina o Tim Madden. O ke koiu o ke ahi ua ike ia ma Paohe. O keia ke ahi ikaika loa a ua manao ia ua hoomaka ia keia ahi e kekahi mau kanaka i pii e huli honey i ke kuahiwi.

 

Ke manaolana nei makou a pau ana keia ahi, a e hoomama ia aku ana ka pilikia o na kanaka e noho nei ma keia mau wahi ma ka haule ana aku o kekahi mau paka ua.

 

HE LEO I NA MAKUAHINE.

O ka loli o na mea ai ame na wai @ inu ai ame ka nui o na mea hoonawaliwali i ke kino ma ke alahele kekahi mea e hoike mai ana i keia ame keia kaahele e hele me ka makaukau. Nolaila mai haalele i ka hale me ka paa @ i kekaho omole hoopa hi, Koreia, ame na umii a Chamberlain. E loaa no keia laau ma ka hale kuai Laau o BENSON SMITH & CO., na Agena no Hawaii nei.

 

Maiuna o ke Kinau o ka Poalua nei i lawe ia aku ai kekahi mau paahao. He eha ko lakou nui, a he poe lahui okoa wale no a pau loa, he kanaka, he pake, he Iapana a he Paele. I honolulu nei lakou kahi i hookolokolo ia ai. He pepahi kanaka ko keia kanaka hewa.