Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 17, 25 October 1901 — Ka Loke Keokeo Ka Hoapaio o ka [Illegible] Ulaula. "KA HAKU [Illegible] O KASEDILE. KA [Illegible] A NA [Illegible] [ARTICLE]

Ka Loke Keokeo

Ka Hoapaio o ka [Illegible] Ulaula.

"KA HAKU [Illegible] O KASEDILE. KA [Illegible] A NA [Illegible]

' .1.-, •. ■ • ■• ■ 1 : ~ , » . ■:.• ...,'-. • . •■, V.. i :-: »-,r.ah!n* ; , \\ \ - , >\ nar.rt ' '' " T - ;l i . . • . - > u ' w.': • ' t , » J ■ . - ! u k ' aloha i k.'ka:,i k;m :k.i a • > m-" i i. Ina' h-?' kanaka '.•.r»;.,>i'io - i k/ie kr- . ku-ana -An-.'- kona ano m.e <• ka Haku Ka<.-di!t- k-i h-le niai > n..i iu'u. i-onoi ua a>- muu aku w au. iaia. ! Ho »nau o]vlo hoopunlpuni kekahi •> k'-ia oiai ua iko kaua e kviu makaniai\a ' h«'luhflu ao'.o'loa i. ka Ilakw lius*awela ia T,ola. a o L >ia no kei ma-k-mako 1 -a e lilo iaia keia Haku P.uj~n'.vela n<> ka nui " ka waiwai a i k >nrt hoao ana e kaiii mai i kona ]iuuwai. ; ua ik< 4 iho 'la ua Lola nei ua hoohihi inua.ka Haku īlupawola ia Dolorr?, a laki loa i ka hiki ana mai •> ka Haku l.»aa hou ia nioa a u;i Lola noi o h<>a<» ai i kona u'i ami> k >na mana kiiii puuwai. Aka o like me ka i kaun i fk»?. 'ae nei e ' kuu makamaka | hi luhelu ua liio hou n«> keia i»uuwai i | ka Loke Kooken, a ina ao!e na olelo j wahahee a imi hala a keia Lola rae nt*i . ua mare ia ka kakou Loke Keokeo me ka Haku Ka«erlile a hauoli hoi ko laua | noho ana. aka aole pela keia ola ana. j l'a i>iha kakou i.na ohaeha a no keia . niau ehaelia, no na poino i loaa ia Jaua j k* j ia moolelo a kakou. I"a ike iho la no hoi ka Haku Kase■dile he mau olelo ka'Lola e koi niai ana j inia e n«>i aku ia Lola i wahine nana, 'a i-kona manawa e noi akU ai. ua makaukau mua ka haina, Ae. Aka. ua i haawi oia i kona leo hoohiki aole loa oia > mare i ka mea okoa akiir o keia i Loke Keokeo wale no, a oiai ua lilo j aku la oia i keia manawa i ka mea j ok»>a, ua pau ae la no kona manaojlana, a e noho wahine ole ana oia a hiki i i kona hoi ana i ka Home o ka Ma#ta. I He u'i no o Lola. aka aole-l komo ke aloha iloko o ka Haku Opio nona. Mai J aloha paha oia i keia kaikamahine Pajlani u'i. naauao a akamai kamailio ina •aole oia i ike ia Doiores. aka mai kona j ike ana ia Dolores i ka po mua loa a j hiki wale no.'l keia hora aole loa oia i i hiki ke hookaawale mai na umii mai a I ka makeneki o ka u'i ame ke ala o ka Loke Keokeo. j "Manao loa wau ua hupo loa oe i kou : ae ole'ana e mare i ka Haku Ilusawela i ina ua hele mai oia e noi ia oe, no ka mea aole o'u manao e loaa kekahi kanaka oluolu a makua maikai e ae ma Ladana nei e like rfle keia kanaka maikai." wahi a ka Haku Opio. Aoie •> ka iilo ana o ka Loke Keoi keo ka mea ana i aloha ai i ka Haku i Uusawe!a a lilo ia i mea no ka Haku ; Opio e hoowahawaha ai i keia kanaka j waiwai. aka. ua hoao like aku la n» . laua a ua lilo i kona hoa ka lanakila, I aole nona ia hewa. He mea keia e hoike mai ana ia kaua e kuu makamaka heluhelu' i ke ano maikai maoli o keia Haku Opio. "Aole ou makemake mare no ke kala. Aole oia wale no ke kane ma La<lana nei. s a ma ko'u manao nohoi aia he nui I loa aku i oi papakolu ae ka maikai ma j mua ona." J Ua manao o Lola ua kokoke loa mai .i ka manawa a keia Haku Opio e ku- | kuli aku ai imua ona a noi aku iaia j i wahine nana a me keia manao iloko ; ona ua hooikaika oia e hoike aku i ka ! Haku Opio ua akea ke ala nona, o ke i noi wale mai ko kana a he "ae" ka j haina, aka ua ike aku la ka Haku Opio |i keia. a j*mea e pau ai keia mau hooI helehele kamalHo ana ma keia ano. ua hoolalau ae la ka Haku Opio i ke kamai'io ana. "Aole wau i ike 1 kou makuahlne i keia la. pehea ua ma'i ia oia?" wahi a ka Haku Opio. "A<>lo oia i ma'i aka ua kaumaha ola no kekahi nu hou kaumaha i loaa mai nei ia maua mai Palani mai P nehinei. a v»ia kona n?ea e'noho nei nm |kona iumi. Aole loa e poina ia maua o ; Palanf. a ina e mau ana ko maua ola ? asia no kekahi manawa e hoi hou aku ; aha no maua no Palani ka aina o ka ; nani anie ka noho'na maikai," wahi a Loia. | t*a loihi loa keia uhai ana o kaua e kuu niakam-jka heiuheiu ia laua nei ' a ke ano poina loa aku nei ka hana ja ka kaua Lok<> Keokeo, nolaila e waiho iki i i laua nei. a nana aku i ka Loke Ke >keo nie ka Haku P;jsa- ' w.'ia j hi'Ohauoii ia e keia Mo;wahir.e ;o ka nani. I ko kaua haalele ana ia . laua ?ia kakan aku ka Lnke Ke .keo i I ka ieka e haawi aku ana i kona a<- e mare i kehi Hnku Fiusaw t ]a. a ua hel* • tr.ni hv>i ka Haku H«saw<»la e hul m-? kana wahine. Ua hoike pu ak« h«>j ko ; ouk->u nv.m unuhi moolelo nei i ko ka ;Haku Hu?awe.a hauoli nui anie ka nui ' o na makana e hoouna niau la m:ii nei ; i ke Kakela Keokev> i kela ame keia ! I!eko o keia mau la' pokole i ik- n ai ka : Haku Kalifedina 1 ka pau loa o kona waiwai anve ka Uihune <& loa mai ana ia iaua ua an > elemakule 2oa iho oīa ■ mamui: « ke'a nu kaumaha i loaa mai i iaia. 1 keia mau ia ua ike aku la kana kaikamahine i keia a o kona makemake nui o ka hana aku i na nu>a e hauo« ai kona makuakane I kona mau ia poohina. Xo k<na kumu ua hoike aku ola I kona makuakane i kona h<s>ho{o ar.a e mar« me k*ia kanaka i oleio ia ua kupono loa e lilo i makuaftanie nona. Xa keia nu hou i hoohauoll iki ae l kona makuakane aka ke kali nei oi& o ka ike ia laua ua mare i*o ia mamua

.i ka :k; i.iia k-' hiX»?ak* : ;n a kara kaikamahine. n>» '<•» hwin,ii i n.a ok*!o a kana kaika- . aka ua 1 k-r,a ! niakuakin-? ua kana kaliama-' h:n<> i ka m»-a ok'»a aku a ke ae wal" ; n t 'i r.;-» "> mare rm* kela Ku- - I h'>-.pau ia ae ai .ko laua mau ; p;hkia a pak-i- hoi v:a. fea r!-makui- . n:ai na --harha mai «> ka n-.'ho'na ilihun<? ii..-»k-> '> kulanakaunale nu. ■ vHk»- Laaana. M-> k-.ta .mau raanao n.«k-> ona ua kaii aku «:a i kela amt* k-*ia <a n:e ka mana,.» ;>-a t- ik* ana -na i kana kaik;nnahsn° han.i i k >- r.a mana" a baaietv i k'.'.a sa!xaka v. •A.ii. Aka sloW p»*!a. ua haawi !'»•- ;!•-.-■< i k -<na a- 1 . a •-* 'ik" rr.? kon.i >n-.--nva".ka>. ua «*ia e h -'k f -♦.«.'U , -v.-a i-.au i k.-kau al • • ! - ■•; •':; -i'u 'nana •-.. •. k- :.i a-- •• •■i '<■ ~a m.inao. •'> --- • •■ \ , v : > H..'-; ' '■ •■ • : .•; kO".l . ; ;•• : . - : k i H .k'-i i ( • u:-' > ... i;:?• ;•_ ;> k ;. Haku o , . i p, » » - ».: ;;•;:! iam. Tr.'<«-.t. >i lo.t k.i ! * • i Iwi-ia »> • n. u. -n-»« k" : -» H.'.kn <>•■:,' >• Uo:»wale\vaLok» K--k<' > a iīi > aku iaia a haal-.-l'.Hia hoi ka Haku !iusa\vela. (">iai ua k"kok.- < a :nai na la e pau ai' ka manawa .» ka .palapa'.a moraki ■ ua ik'- ih-> la kn Haku liu.-awela he : hana maikai nana ka hele ana aku i ; mua o k'-ia mau mea a'haawi aku ia -la ! ua i k»> kala e uku ai n<> kela mau aie o ka moraki. a ma ia hana ajia e paa ana laua iI-»ko o k'i ,•'.:•• iaia, a e hooko . ia ana h"i kona mak»--nake. Aole o keia wale kana hana, ua makemake oia .e haawi aku i ka Il.iku Kalifedina he in.ui kaukani kala. oiai ua olelo aku Mia i keia mau mea-ina e hooko ia kona . m.-;k»'make a !i!o keia kaikamhine i wa- : wilu' nana e liaawi aku no oia i ke kala na ka mnkuakane o keia kaikamahine 0 lawa ai kona mau makemake a hiki 1 kona haalele ana mai i keia ao. ; Oiai o Dolores iloko o kona lumi i ■ kekaiii la. o nana ana oia i ka uliuli I maf o na laau mawaho. a e hauoii ana j hoi i ka ike aku i na manu e lele ae | ana mamua o ka ike a kona maka. ua ■ i ike aku la oia i ke Kakela o ka Haku he mau mile ka mamao mai !#cona hale' aku. Ua lele koke aku la | ksna noonoo ana no keki haie nani a me ka Haku Opio hoi e noho haaheo ana iioko o keia kakela. "Ina nohoi o keia ka home a'u e hoi aku ai a,4ioho alii, hauoli maoli wau. aka. ua lilo, ua lilo"aku ia home i ka | Loke LMaula. I*a oi ae ka makemake i ia o ka o ka Loke Ulaula mamua 0 ko'u a o keia Haku Rusawela ka mea i aloha mai ia'u. K mare ana wau 1 ka i mai ia'u a oiai aole wau i iaia i keia manawa. e puie nui'ana i na Lani e kokua mai ia'u e aloha iaia. E hoao ana wau ma na ano apau loa i hiki ia'u e hoohauoli aku i kona ola a,nna." Oiai no oia e ryionoo ana. oiai no oia e nana aku ana i ke Kakeho» nani o ka Haku Kasedilo aia hoi ua hiki mai la ke kauwa a hai mai la iaia aia'ka Haku Rusa\ve!a ilalo kahi i kali ai iaia. I T a. ike ae la oia i hele mai nei keia kanaka e hoopaa i ka aelike mawaena [o laua, a ua pau hoi ka manaolana o ka lilo ana iaia ka nohona alii o ke kakela o Kasedile. Kukuli iho la oia ma ka aoao o kona moe a pule aku la i na Lani e kokua mai iaia e noho aku me ke& kanaka ana i āloha 010 i me ka hauoli, a e lilo h<si oia i papale alii no kana kane. I ka pau ana o kana' hoomanao ana ua haalele iho la oia i kona ilumi a iho aku la me ka manao haaI haa. \ T <a hoopau ae oia i kona ano hoo Iwahnwaha i keia kanaka, a hoao aku ] oia e aloha iaia ma na ano apau. 1 "Hauoli loa wau i kou hiki ana mai | nei," wahi ana i pane aku ai i ka Haku j Rusaweia me kona leo oluolu. l'a like ! hoi kona leo me-ka uila e hooholo ana 'a puni ke kino o keia kanaka waiwai. "Ua hauoli loa wau i kou hiki ana mai nei. a ua makemake hoi maua e : noho kakou a.ai a i ka aina ahiahi ma j ka h&le nei. Ua ike aku nei oe'ia pa- : pa?" | "Aole wau i ike iaia. oiai nou ka'u ; huakahi i hele mai nei. Iko'u noi asa j aku Ja olua e ae mal na'u e uku ko . iolua aie, a e haawi aku nohoi wau i j kekahi puudaia nui i kou makuakane ; i kou manawa e ae mai ai 1110 I wahi- ! ne na'u, ua olel<> aku wau me' ka oiaio | I*a hele mai nei wau me ke kala i keia | keia mau hana elua. O ke kala ! no ka uku ana i ka moraki e waiho, e waiho ana wau ia a na'u e haawi aku ji ka Haku Kaiifedina. a o keia puu j dala nul au e ike mai la o ka'U pakana i k*:-ia ia oe. Ua hiki loa ia'u ke kua: aku }i na daimana maikai loa o ke ao n"i, lxia hiki loa ia'u ko kuai aku i na m->a j makemake loa :a e na wahine o keia a < raka. ua manao v,au ua oi loa aku k i j maikai e haawi aku wau ia 'oe i ke::i puudala nui, a noi aku ia oe e haawi aku i kou makuakane ma ke ano he j niakana nau Xou iho, ao!»> oe " ; nele ia mea he- kala a pau kou mau la I o ka ola ana, oiai ua nui ia'u ia nv:*a. 'a o keia u:\ makemake wau. e haaw i !aku oo na kou makuak.ine ma ke an> .; he makana nau." : Ua nana aku la o DoIor:s iluna o kej kahi pakaukau e ku k=)k-'ke ana a ā;a • hoi ua ike aku la oia i na kala gu!a e' j waiho mokaki mai aiyi. Aole loa *" i:i } i ike ir.ua i kekahi hulna r.ui n;~mt«a e like mo keia ana e :ke nei. Xa- ; na aku !a oia i keia mau kala. a noono > a-: ki oia i ka hauoii e*loaa ana i kona r m:; kuakant> i kona manawa e ike mai uvi : k-'i.i ivuti «3a!a nul oiai he mea nui \ 'ke iaia. a me ka pane ieo hou : ■.'l-: aku ua noomaka koke aku \x oia ; e he!e n-> ka waM e waiho mai ana kela \ pn u da!a. | "Aiaila ua makemake oe ia'u e lawe i aku ; keia dala a haawi aku iaia i Ikeia manawa," wahi ana i nlaaa aku f ai. | "Aia no ia ia oe. Ua haawi aku la | wau i kena puu kala nui nau, a nau ia e hana aku e iike me kau i makemake ai. Ua manao wale aku nei no wau he hana maikai na.u ka hoohauoli ana aku l kou inakua&ane me kena mau kala oiai he nui ke kaia ia kaua. Ina ua makemake oe e lawe aku e hana aku e like me kou makemake." Ohi kake aku ia o'Datorēs i keia ma« kaia ana e ike an& a lawe koke aku la

> k: N -na ma'kuakan-?. «"» k-.m-i m-"-» al'?ha i.>a ia roa kela ao. a > n % nwa e hau->lj ar iaiai h* rui ia I>>h>r-.'s. M:> k»>H;» nv..iu ::rr..i i ? piha i keia- ma« kata sru!a. an\e kzkih:" ir:at *ke kauma.'-1 ; plha, l ta h-aku » \x oia imua •» k*>r a makuakane. I k r a | hiki ana aku :■' ''<•» •> ka !ut» •> k->na| makuakane a:.i r. •• ik*> aku h o;a | ;aki v nu>e an.i :n-' ka o.'u - ';u. Ao!e | oia i makemak." •• h .-.>la i k--tia kuakane. ak l ;• ■ ;-*a fc='i k >r.a hau-' o!i a k»>n ' •»• •• k -n; ike « v ike k,>k- x f mai kon 5 rn". k>' •..* •■■ ■• ; keia muu kala. . n->ia:ia ua hoa.-* ak.: !.i *.•»':* e hoa!a. | "D-*;.-.re.~. :ny .-! :.-;r !>• k»res." v,.*hj a| makuakan-.» ; ;■ *"•* \\v ai iiōk ; > 1 ka ;n :euh:i:i-\ "IV: '•vy-.~.. ' { Ike >hv> l-i k:ūk >•:•-'.*'i n**' e 1 uhane ana j*aha kona nv.k'.: >kar-- :a*a. < < '>!-•»'l ka men n n > k '. i :n»a puna- j i.: • ; k: •.•:.'. r .u.'!kar . :.;»■■ k x "" '■ *• •' daia r »•:. U..: r. u n '; k- ■'■ j ra:xu ;a'u e han.\ e !:k> k-i'u \ uau a; .'■ • ■•■ FT i:va.. "-v o ' kt?u ': ". i r:a wa:n.> :na j .. pnu I '-a. A ': :* h\>. o •. :: . V. ■•• »a ! a*ea he kaia nvū k::.i '•'• , -'- r . 5 tV-u n hiki v.-a!e r..» i k'-»u h ana | :na ke!a home o ka maha m>. " | "Ah! ua hoohauo'.l ma! >>*■ e k:: - .: kai-{ kamahine aloha. Ao!e 'oa *.v ,hj ; nia. nao e haawi mai an\ n:v ia'u i 'kekahi anela e ho hauoli i ko'u ia poo- ; hina, aka ke ike nei waa ua ho.>una mai \ oia he Anela. ka'u kuikamah'mo aloha. ; Ua manao ae nei wau ua kokoke mai na !a e heie auwana aku ai maiuna o . ka iii o keia honua. ua manao ae nei j wau e hiki 'mai ana ka la e hele aku ai kou makuakane e ku ma na kihi ■ alanui o keia kulanakauhale a noi aku i na kala mai na kanaka mai e make- ! make ana e kokua mal. aka ua niki e : mai nei koia Anela nani me k»>na mau lima I piha i ke kala a pau a«» la ia 'pilikia a'u i manao al. Oiai au e moe i ana he mau minuie wale no i haln aku i nei ua moeuhane aku nei wau ua kii paku ia kaua mai loko aku o k< : ia hale 'a ua hele aku wau me ka'u kaikamahi'ne aloha ma na alanui o keia kulanas kauhale e makilo hele ai. T T a ike aku - ne; wau ia oe. ē hele ana e hana ma ke ano he holoi lole no kekahi wahine wai- j | wai a oia ka'u i kauoha aku nei ia joe e kali mai. E moeuhane ana uo wau a ho.'ila mai nei oe ia'u." i "Aole lna oe e hele auwana aku ma na alanui e kuu papa aloha. \*a hiki I mai ko kaua kokua. ka mea hoi ī a'.oha mai ia kaua. a e hoao ana wau e h<>o- • hauoli aku i kona mau la e ola ana e i like me ko.na hoohauoli ana mai i ko : kaua I keia la." j "Aia aku nei i hea ka-Haku Husawela? I'a inakemake wau e hele aku imua ona a haawi aku i ko'u hoomaiI kai no keia makana. Ua hoopakelo | mai oia ia kaua i ka wa o ka nele ame j ka pilikia a he mea hoi ia na kaua e poina ole ai." j Ua ku koke ae la ka Haku Kallfedina ! iluna ame ke kokua o kana kaikamaj hine ua hele mai la laua imua o ka j Haku Rusawela. Nana aku la oia i j keia kanaka e ku mal ana ka mea hoi 1 e lilo nna i makua no laua ma keia . mua aku, a-hopu aku la i kona iiina me ke aloha. | "Ua hoopomaikai mai na L»ani ia oe ! me ka lima o kt|,if kaikamahine, ka mlj limili ame kuu ōla. I keia mau la ua ihoohauoli e mai no oe ia maua me kuu mau makana maikai. Ke pule nel wau |e hoomau ia ko'olua noho hauoli ana a | hiki wale no i ka hooluolu ana i ka f moe mau loa." J "Ah! ua waiwai ole ke kala ia'u i ! keia mau la. Ua hoohala wau i ka hiapanui o ko'u mau makahiki ma keia ; honua no ke kala. a i keia mau !:». a =»»> o ko'u kino ua ike iho wau aoh' •> k - kala ka mea nana e J\oohauoli mai ke kanaka. T.*a loaa ia'u he Anein nana e ! hoohauoli mai ko'u mau la i ko.* ma ! keia honua. a ke pule nei wau e hiki: | koke mai ka la e lilo ai oia i niai kua no ko'u hale." | Ua meha ka hale. Aohe pan« h-o. . Kulou iho la o Do!ores, e noonoo ana : oia i ka Haku'Kasedl!e, ka mea hoi a kona puuwai i aloha ai. E like no m' J , ka nee ana o ka manawa. jH»hi ka ma- | mao o laua i keia manawa. T*a koko- . ke loa mal ka manawa e Hlo al oia i ; inakuahine no ka hale nani o ka Haku ,Itusawela. aka o kona puuwai ua lih> ;mua aku i ke Kakela o Kase»:lile. P» 1 - ■ hea ana la o pau al ka iini a lok<>? ■ Pehea ana la e hiki ai iaia he hoopoina ; i ka Haku Opio o Kasedile? ! "T7a loihi ko'u kali ana no ka w#hin«\ e kuti Dolore?,' wahi a ka Haku**Ku-' • sawela, "a oiai ua hoopomnikai la mai ; jwau me kekahi wahine o]>i,>pi : > u'i iu.i.! : heaha ka mea e hoohakaiīa aku ai. .. Makemake wau e mare kf»ke la kma." j. Aohe mea a I>olores e aku ai. . l'a hnawi oia i kona ae. a o V..\ pavj at» ;«> keia la ana i maka'u nui ai, <<ia ka maikai loa. I kela ame keia ia a iaua .; e n >ho nei ua p!ba kona noono»» i ke . kaumaha no ke aioha ana i al-ha o!e •; mai. a o ki mare v;ale no pnl a ka mea nana e kaiii ae 5 keia mau'n«x«n>>'•-> la;su. • Noiaila ua hooholo ia ino la ? niar*-' k > ; ke ia laua i ka manawa no e makau- | kftu ai oko 'ana mare. | l "Owai ana kou mau ku aoa >?" wahf |a ka Haku Rusawe!a i nlnau mai ai ii j kana wahine o kei'a mua aku. ' : Or ai| | ana' k->u .mau ku aoao e kuu . ' wahi ana I pane hou mai ai. no ka loaa f o!e akn o ka haina. | "Ku'u mau ku aoao?" wahl a r>«>V>- • . I. puana ae ai m>> l:>> ar,o puiwa.' : "Aohe wau I noonoo n'» li mea." ; j "Ah' no ka nui auanei o kou hnuoli ,na ka kaua mare i poina ai ia o«: k"';a ;maa nu-a? E hoike mai ia'o e kua m!- : Hmili/ wsfci a ka Haku riu.-a'.vela i pa-. ne aku al me ka hopu pu ana aku ii ,ka lima ev kana wahine opioplo. Aht | i ina paha oia i ike' Ina oia i ike aoie | ! o ka hauoli aka.n <f ka. !)'■> ioa o ki' : noonoo i k»? ah>ha ana e haale!« n«?l,) ! no kd !!!o !oa o ka noonoo 1 ke Kakeia' | KBsedHe. ka home hoi aaa i moeuhane . mau ai e lilo ana iaia. | Ua hapai ae !a 0 Dolores | kona po > ? iluna a naua aku la i keia kanaka mairkai i piha I na noonoo maikai ame k? [aloha a pane aku la: "Ae, ua hauoli no wau.'

"He mea maikal e koho oe 1 mau ku aoao nou, ola iho la no ka mea e nani ai o ka mAre ana. Heaha kou noi ole aku t kela kalkamahine Palan!. h* aikane paha hoi ia nau ea. o Mißs I»!a de Ferras? N6i aku laia ame na kaikamahine a ka Lede Fi!edina, ka mea nana kela ahaaina ntti a kakou i h-ese ai. He ekolu ana kaikamahine ame k*?ia kalkamahine Palani o ka piha no Ja o eha ku aoao ma kou aoao." (Aol« | p«u.) r ■ *