Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 21, 22 November 1901 — HALAWAI A NA HOME RULA HE ELUA HANERI A OI I HIKI AE E LOHE I KA HAIOLELO A NA ELELE. [ARTICLE]

HALAWAI A NA HOME RULA

HE ELUA HANERI A OI I HIKI AE E LOHE I KA HAIOLELO A NA ELELE.

i •"i i<i Ki-k.ih; Mau Oli lo |{<»oholo H"luhvl ! i i.i rnai (■ Wekahi r>"in> ; j > Hana t.i <• Wai La? ) i ka Ff.il»- I'aik.iu, i ka |»o fv>akahl; » mahim.i a«- ai n;i I!ornp Rula . ; i k* kah» halawai makaal-' i - ;.a Ka ana i k«k manao o ko ; i-»c. ka lak >u mau m«-a i ma- ! ■ •ru » hana ka KIH»» Wilikoki. a| K* ho"h<>v» ana i k' kahi mai' o.U'Io ; »r,-.Jo I h'-.-makaukau ia mamna .*> ka | o \.i wahl e hilolelo ; "ii: ai *.a ik- ia nku la ka Kl<*lv WiU-' V. >ki. Kalau «kalani. Kaulia amo M<-h»-- i

I Ka h-ir;i v u.i ku rnal la o Kauli;i V < m*n nan:t k« la kaulana "IVV !u 1 ka m>«t" ;i htx»rnaka na hana V.)k i o k«*}a lnrr»i nui h«* elua hanor n - kanaMma paha 1 hlkl ae, a hf» nu ti % lvm>t)uiri»ia amt- na Kopupalika h'-; ' aku e l-th»- a e ik»- hoi •" i.i ann Iv,aena o k#» anama u.« Ik«* 1«» aku l.t hf mau wahine m'- n.i k 'lkl. a lluna <» ka wahi a na haiolole *■ nnh'. mfti ana ua ik»> ia uku la k.i •«"•aMn*' a ka KIHp anu- hfka3:i mau okoa Ma ka nana aKu ua pau ke ao« ohohia »» 1 na Home Rala, olal 1 ke ku mai o ka KIHe, ka lakem mlllmlll o na 1% I h ala. 1r» man l*v» huri» a mau mea hi»l e holV<* *na l kr» lukou hauoli 1 U»hf ia t*llk*' tn > ka mea i n.i fci o ka holn halola I a nawai nohol ♦» ole ka pau o V- 'ihohla, <»!:«! ua haul»' ka manaolaua " k.« lahui i kauh'le aku al na lakou f tiina a laknu hoi i jm»li» niai ai e hiki *r-.» }% īakou kt* han.i. i>lai oia e hai< *' < ■ • ana ua loh*» ia ;kku la k< kahl mau *.<M kanaka e k"kuu a»- ann. aka aolo i ':k" ka lkaika o na U'«» «llkr m«' ka Tii,'.ne kati nui aku »n» ka maka << k i l»-hul»-hu i.t llonn' Hula ma. Ma ka r,*Jia nku ai.i k.i iuana«»lana o ka V,>> maluna »• ka ln»'ā Uepupalika 1 paJ;u* la i ka Inoa ll'uni' Kula. e hoik»» *na h<»i i ka inana n na !l*'pupallki :»iaio ma Ami'rika. a h*» ni»-a nul h"» ;i n:i k.'ikou ka laiiu» «• m>».n >o ai. K;uitia pep«>!il m.»» ka nu-a ikaika o m > IH<» kur- la Kiaaina Pol«\ a o hon:\ tii n«» ka pau a»> o Dolf a 1110 *»<• , kanaka mo«» ma k»»na wahl. «« knhi i;m a nui loa a mak »tj i ik" ai. h«» P»m.»karata ka mea nana i <; v i* lu *rai r\a «»h'l«» hooh<»lo a na llo»ii- f: i■ * i hooinakaukau ai. a no ka * 'i i <»h* i>:iha o k»'kahi mau kannka hlV »v htluh«»!u mai i keiu mau oloh» V » >. I » i kakau ia ma ka oh'lo r.oro- ♦ tn v k«- lnaa i!«'ko o ka pohai t . r.a 11 Kula. '• K«'kahi m» :i nui loa i ik« »a aku \\ A • •> ka !ak«'U mau <»lt»lo hooholo «.» lak.u lili loa i ki» kah«'ii ol«» ana hi' '»i o k»' Kiaaina i Kau Ahnoh»l> Kit\,iwa i loaa hou ni la mau wahi ka--11 a lakou amo k<> lakou ku«» ikaika i V. a.o ana mal o na llinaha »> hooi ka a'.na a kak«»u 1 aU»ha like »■. 'Vt\« i k<kahi o na a Kaulia: o'u mau h »a mnknalnann. t*a kn- \■' i i.i aku n*i ouknu l kii'la |m» e heU» mai • ! »hf* i ka 100 ho|H» loa «» k«> kaV »'i i!!rl«- mamua o kona haalrU» ana Ts..-n i k.ik.»u u hMo aku no Amorika. v.« ";nVrmrtk<- ii ouko» npau p hoikt» n> : ko «nikou man makt'make t» hana . h.»mii a.< mnluna o komi poohiwi i ka jkv u rr.au puoh» n<» Amerika, wair.:\ mar?ao. wt*ih«> na Inainn. a na Am< r!ka ia «• nana mal olil h« x p«>p Am>rfki kak.»u i k»»ia mnnawn. V t uke kakou i kela maoawa m<» na *fik" ;;i*aki. h o Asm'rika k;* pipl waiu nana kakou «• hanai mai. K ae kak u i k » kakou mau manao I loh«> m*; » Amrrika a hana ia mai e lik«» me Vak -u i makomnkv ai. K U»ho ana kak« u i ka lvo o ka Klel*» a mahop*» aku «u :iunaw,i e lohe ai kakou I kokahl n»au olelo hiK>holo K hana kakoa i koIa i >». a Ina n<» «» ho«>pau la o Polo e kak<»u f keia po «>ia Iho la no. ina ni pan <* Kopa la kaleou 1 j>o »>t U*a aku ka malknl." Ma ktia wahl un ku mal la ka f:U»U» WllikuM * penoi k«»kahi o kana mau wei ! olelo mal al' "E n* Wuka o Am«»rlka. aloha oukou. E holo ana «au no Amorlka i ka la apopo !na «» ku mal ka mokuahl Bierra, a h«tfo loa aku no Wasinetona I hikl aku ai wau i ka manawa «r»noho a 1 o ka ahaoHio Amerika i ka pule mua o Dfk«*maba. l'.i hauoll loa wau i ka loaa ana la u o keia manawa e al me oukou a e lohe ai h >i i ko '•akou mau manao mamua o ko'u haaM* ana. Iho i ka alna Manao wau ua \'*r ao wao<i k » oukou mau makemake. ua miopopo na la'u na mea a oukou I makemake a) I ko oukou F.kle e lawe aku i Anx»rlka. lle hookahl no o oukou Elele a ola eiele owau no la. Aohe raea l kuleana * ae e helo aku i AmeHka r hana 1 ko oukou mau makemake a Ina e£ele ana kek&hi a ku« wau i kona mxu manao e UU> ana kana hana i mea ol* Ke nana mai nei o Amerika i ko oukou Klele» a ia oukeu na HepupAlika. k|i aoao a ko kakou PeresU)ena •e k4 net He R*pupalika kakou. a ua llke waie no ia i ka maaao o Pere»l<)ena Ru*eweU na aoao Hepupalika ekolu « ku nri, oia hoi ka aoao o na R*fwpallk« Mikanele, na Repupalika k» MUai»k, ane na Home Hula Reew&allka. O ka aoao « hooklekie ae ana aoW • naa» mai ana e Amerlka I» »«*«. a oU na ke kumn l haule iho nel *♦ hoopau | ka Lunakanawal Hu**wre a na loio. "K lm oakou | hookahl kanaka. h»o--pU tj* na nwu a oukou I manao ftl lie

P'in'i, mai ;vale mai i na manao huhu n<» ka m?a aole e nana mai ana o Am*rika ia mau manao. Kokoke wau e haaMe ia oukou, a e hoao ana tvau*e mahe'ehele ia na Aina aupuni mauaena o kakou, a aole he ekolu a ellma paha ivahi eka e 3ike me ka lakou nei e hana nei. aka, he mau eka lehulehu e hikl ai i ke kanaka ke hanai pipi i hikl ai hiia ke palau i ka aina a kanu aku i kana mau m*-a i makemake ai e kani. O k» ia mau wahi aina e haawi ia mai n»ri ia kak*.»u i ke'a manawa aoif i ia-va no ka hanai ana i na ioie laj»fka. K kak»»o ana wau i n.i mahiko no ka m-a aia *.val" no ma ia hana ko kak'.»u pomaikai. ' oia ka nana e hoowai*.vai nei ka aina. wau e kokua aku ana ia lak >u ma na rm.-a a'u i manao ai aoht* }">no, aole wau e k >kua ia lakou <• iav. <• ina m«*a na iak >u. Xo k.-i n it:iu limahana a. -lo wau

e- h 'ike aku i k/u manao a hiki aku uau i Amerika a ike l ka manao o ko laila po>-. E hooikaika ana wau e komo nui mai ke kala i Hawaii nei, a Ina no e loaa ana ia kakou he 510,000,000 h? |:ft>maikai ia no kakou oiai e loaa ana kekahi oia mau kaia i kakou." Ma kela wahl ua hoomaka mai la oia e nol I na Home Rula e ku like. e hool>au ka huhu ina Lunamakaainana i hana ole 1 ko lakou mau makemake. Ina no ua hewa ka lakou hana. uuml malie no ka inaina, mai hoolohe i na oleio hookonokono a na enemi aka e moni ke koko, umi ka hanu, a hele imua. Ma keia hoike loa mai oia 1 ko lakou ike maoli no i ka lalau o ka lakou hana I ka Ahaolelo i hala, a o kana wale no i koi mai ai, ina ua hewa kapae a<? ia lakou i keia makahikl ae a hookomo hou i mau kanaka okoa ma ko lakuu mau wahi. t*a hoao ae

o:a e hookau aku i ka hewa o ka hana a na Lunamakaalnana o ke kau koho Baiota i hala maluna o ka mana hooko. ka mana hookolokolo, ame na lunamakaainana nohoi. Ua ho*>pau oia i kana mau olelo me ka manaolana e hoi mal ana oia a ike e mau ana no na Home RulaI ka pau ana o kana haiolelo ia manawa i ku mai ai o John Wise, he Demokarata, a nana i heluhelu mai na olelo hooholo elua. O ka mua he mau manao kue 1 ke komo ana mai o n a lima hana pake ame na Kepani, a o ka lua he manao kue i na hana e hana ia nei i loaa mai ai na kala no ka hooholomua ana i ka hana a ke aupunl.* Ma keia manao elua ua hoike ae lakou i ko lakou jnau manao lili, no ka hooko ole ana o ke Kiaaina i ka lakou e noi mau nei e kahea ia i kau kuikawa i loaa hou ai ia manawa a lakou e ulu-

•pa mai ai i na wahi kala o ka waihona 0 ka lehulenu. O ka lakou e kue nui loa nei ofa no ka imi ana o ke Kiaaina 1 dala e loaa ai na hana i makemake ia no ka pono o ka iehulehu a ka Ahaolelo Home Rula i hooholo ole ai i ka Bila Hoaie i makemake nui ia no ka pono o ka lehulehu. Ua hooholo ia keia mau olelo hooholo e ka poe i akoakoa ae o ka aoao Home Rula. * nuahope ō kekahi mau olelo paipai mal ka pepehi moo kaulana Kaulia. ua haawi ia he ekolu huro, a hoi aku la na kanaka i hiki ae. He pokole loa ka manawa, e hoike mal ana hoi o ka mea nui wale no o ka hooholo ana l keia mau olelo hooholo elua i hoomakaukau ia, amo ka lohe ana ia | Wilikoki mamua o kona haalele ana! mai. j