Ka Nupepa Kuokoa, Volume XXXIX, Number 26, 27 December 1901 — Ka Loke Keokeo Ka Hoa Paio o ka Loke Ulaula. KA HAKU OPIO O KASEDILE, KA IPO HOOHENO A NA ROSE. [ARTICLE]

Ka Loke Keokeo

Ka Hoa Paio o ka Loke Ulaula.

KA HAKU OPIO O KASEDILE, KA IPO HOOHENO A NA ROSE.

"He olalo anel ka'u mea i lohe mai ai, e mare ana oe mo ka Haku Kasedlle 1 ke!a Karisimaka e hiki mai ana?" wahl a Lola me ka nana pono ana aku ia Dolores. "Ae, he oiaio haawi aku nei wau i ko'u ae, a e mare ia ana maua i ka manawa au i olelo mai la," wahi a Dolores me ka maka'u. : "Ke hoomanao nei no auanei oe i ka'u mea i olelo aku ai ia oe i kekahi manawa i hala aku 4 nei?" wahi hou a Lola. "Ka mea hea la?" "E malama kekahi wahine e hoao ana e komo mal mawaena o'u ame ka Haku Kasedile. Ua hoike mua aku wau ia oe, na'u oia, a na'u wale no, a 0 ka wahine e hoao ana e komo mal mawaena o maua e malama oia iaia, "Aka," wahl a Dolores. "Ua kuhihewa loa oe. Aole wau i kaill mal i kau kane. Mamua o ko'u haawl ana 1 ko'u ae ua ninau mua aku wau lala ina ua noi mua aku paha oia ia oe e mare ia olua a ua hoole loa mai oia, ua ninau hou aku wau ina ua aloha oia ia oe, a ua hoole loa mai ola. Nolaila ua hiki loa ia oe ke ike mai ua nana mua wau i kou pono, mamua o ko'u haawi ana i ko'u ae iala." "He oiaio no paha ia, aka ina aole oe i komo mai mawaena o maua me nei ua noi mai oia la'u i wahine nana, lna aole oe i komo mawaena me nei ua aloha mai oia ia'u i keia r"nawa. Aka ua hana oe i kekahi hani ekaeka loa, E hoike mai ana v .oi ao!e oe he hoa'loha maikai no'u aka he enemi oe no'u. Ina he me° Vki loa la'u ke na, ua makemakr T a wau e pepeh.' 'i oe a eha loa, e kou hēlehelena a hlki hou ole iaia ke ite mai ia oe a makemake. Ua makemake loa wau e

hana aku i kekafcl hana wellweli maluna ou aka aole wau e hana aku ana i kela manawa, malia paha ma kela mua aku e hiki mai ana ka la e loaa ai !a oe o na ehaeha elike me na ehaeha I loaa mai ia'u, a ia manawa oe e ike iho ai, he hana hewa loa ka kau i 'hana mai ai." "E kala mai oe ia'u. e Lola. TJa hoike mua aku wau ia Karl aole loa wau 0 ae e mare iaia ina ua Hlo mua oia ia oe, a nana ponoi no 1 hoole mni. Ua olelo aku wau iaia ua aloha paha oe iaia. a e Hlo ana keia mea i mea e hoehaeha ai i kou puuwai, aka ua hoopaakiki mai oia aole he pilikia. Aohe wau e hoikeApku ana ia oe i keia mau , mea no ko'u maka'u ia oe, aka no ko'u | makemake e ike oe i ka mea oiaio." "Ua hiki, ua hiki. Ua lanakila hoi IpUha oe i keia manawa, aka eia aku |no manawa e hiki mai ana e m*.hl | ai oe no leeia hana au i hana iho nei. 1 E<a aku he manawa e loaa ai ia oe na |ehaeha i loaa ia'u i keia manawa. E Hke me ka lolhi o ku'u ola ana, pela e pakeie oie al oe ame kau." Me kēia mau huaolelo ua haalele mai ta o I»la, hele aleu la oia a kau maluna o Ttona kaa, » hol aku la no kona -hwme. I ka hlki ana aku o Lola i ka i hale, ua hoi pololei aku la oia no kona lumi. Hiki mai la ka aina ahiahl nka aole oia iNnakemake i kekahi mau mea al. Hoao aku ia oia e moe ia po, noie he hiki, oiai ua piha oia i na noonoo like ole e pili ana no keia mea hi"a jhookaumalxa ana i lohe mai ai. Komo !4ho la oia i kona lole a hoomaka iho la e holoholo mai kekahi kihi a i kfkahi kihi o koitf. lumi a hiki wale no i ka puka ana mal o na kukuna \n'ia loa o ka maiamalama- Wehe aku ls oia 1 ka puka o kona luml a hoomaka aku la e hele, me ka pu panapana rna kona poli. taia i puka aku al I waho ua ike mal la kona makuahine lala a nlnau mai la i hea ana la kana holo- , holo kakahiaka, a holke aku la o Lola e holoho'.o ana oia malalla koke aku no a hoi hou mai. I ka puka loa ana aku iwaho. ua koikolo mai la ke anu a pulli mai la o IjOla i kona Koloka e huna ana i kana pu panapana. Hele aku la oia no ke Kakela o ka Haku Kasedile, me kona makemake e loaa aku iaia ka Haku Kasedile mamua o kona hele ana e ike la Dolores. lala i kokoke aku ai i kela hale, ka hale hol a ka mea ana i aloha ai me kona naau apau e noho mai ana, ua puanuanu ae la kona koko. laia e hele ana e lohe ana oia i ke kani mai a na manu, aka ua like ko Inkiu mau leo hauoli ia Lola me ka lej o mau keiki liilii e hoohaehao mai sna iaia oiai oia e hele ana ma kana huakai. I kona kokoke loa ana aku, aia hol ua ike aku la ola i ka Haku Kaeedile e holoholo mii ana ma ka lanai 0 kona hale nani. B Uke me ka mea maa mau i ka HakU Kaaedfle he kan.ika ala kakahlaka nui loa oia a mahope o kona alna ikakahiaka hoomaka koke ola e hel-5 aku e ike i kana mea i aloha ai. I k«i.x I mau la. oial ola e hoomakaukau ana 1 kona hale no ka hoi mai o kana wa- • hine o keia mua aku, ua nui kana mau mea i makemake ai e ninau aku ia Dolores e plli ana no ka hana ana o keia ame kela mea. Kahi e hookau ai o na kii ame na mea Uke ole, kahi e ku ai o ka piano, ame kela ame kela. -I kela kakahiaka ua aia mai ola a e noonoo ana Oia o k» hele aku l kahl o kana aloha e noho mai ana e kali iaia, aka e kali ana nae hol oia a makaukau mai kona aina kakahiaka mamua 0 kona hoomaka ana e hele. _ . laia no e holoholo ana ua puiwa oia 1 ka ike ana mai I keia wahine e hele aku ana i kona hale 1 ke kakahiaka nui. Ua manao mua ae la oia o Dolores Iceia, aka i kona nana pono ana mal ua iko mai la ola o Lola. Ua maole iala ka hana a kela kalka<mahlne t hele aku ai I ke kakahiaka nul, a iho koke mal la oia e hele mai e hui aloha me ia. I ka ike ana aku o Lpla iaia e hele mai ana, ua huki koke ae la o'ia i kana pu panapana me ka manao e kalli ae ] i kona ola, aka i ka huli pono ana mai 0 kela helehelena ana i aloha al, ua |auhee koke aku la la mau manao la!lau ona, huna koke aku la oia i keia ' pu, uhi pono ae la i kona koloka, a |hele mai la imua o ka mea ana i aloha ai. 1 "Lola! Heaha keia manao o ka hiki [ana mai nel i keia wanaao? Ua pillkla auanei kou makuahine, a i ole paha ia he kumu okoa aku no paha?" Ua nana pono aku la o Lola iaia, me leona mau maka i piha i ka inaina aka aole he leo i puka aku. Ua hoomaka hou iho la oia e lalau 1 ke kumu o kana pu panapana me ka manao e kaill aku i kona ola, a alua manawa i kaohi ia mai ai o kona lima koko e ke aloha iloko ona, "E hoike mai ia'u e Lola, he manao anel kou 1 hiki mai nei?" x "Ae, he manao ano nui ka'u i hele mai nei. ua ma'l ia wau i ke aloha?" "Ua ma'i ia oe i ke aloha? Alalla manao mai nei oe owau ke kauka lapaau e ola ai o kou ma'i, pela auanel?" "Ae, aohe kauka lapaau e aku e hlki ai ke ola ka ma'i o ku'u puuwai. Ooe ka mea nana i hoehaeha mai, a ooe hookahi ka mea 1 hiki e hana hou mal iaia a oluolu. He oiaio auanei e mare ana oe ia Dolores?" "Ae, e mare aku ana maua, ke hikl ole mai kekahi mau mea nana e keakea ko maua mare ia ana/' wahi a ka Haku Kasedlle.' "Ke hiki ole mai kekahi mau. mea nana e keakea ko maua mare ia ana?" wahi a Lola iloko iho ona. "Ina pela e hoao ana wau e loaā kekahi mea nana e keakea ko olua mare ia ana." "Heaha kau e noonoo nei?" wahi a ka Haku Kasedile i pane mai ai. Neenee aku la o Lola a kokoke iaia. Nana pono aku la ola i ka helehelena o ka mea ana \ aloha al. Kulu iho Ia kona waimaka, oiai he hana weliweli kai kona puuwai e hookonokono ana iaia .3 hana. "Sir Karl! E kala mai ia'u. # Aole anel oe i aloha la'u mai kou ike ana Ua'u a hiki i keia la? E hoike mai i ka oiaio," wahi a Lola oiai ka waimaka e hana ana 1 kana hana. j "Ua aloha aku wau ia oe, e like me ko'u aloha i kekahi hoaloha maikai loa, | i kekahi kaikuahine, aka aole loa wau 1 aloha aku ia oe ma ke ano he ipo na'u," wahi a ka Haku Kasedile me j ka neenee ana aku a kokoke i keia | , kaikamahine e ha'uha'u ana i kau uaj mea o ke aloha. i j j "Ah! ua kuhihewa wau ua aloha oe ia'u! Ke kuhi nei wau i kou hele mau i mai i Vo'u hale e ike ia'u, ke kuhi nei 'wau I na po mahina a kaua i holoholo like ai, ke kuhi nei wau 1 na oleio aloha i puka ae mawaena o kaua, ua aioha J mai la hoi oe ia'u. Oh, Bir Kari, ua

oi aku ko'u aloha la oe mamua o ke aloha o na wahine apau loa. Ua ol aku ko'u aloha ia oe mamua o ke aloha o Dolores ia oe. Ke mare nei oia ia oe no ka nui o kau dala, no kou u'i, no kou opiopio, ame na mea nani, a i ke ko ana o kona makemake e lilo ana oe i mea ole iaia. Owau hookahi ka mea i aloha ia oe, owau hookahi ka mea i makaukau e waiho aku i ku'u ola ma kou mau wawae, aole anei ot* e aloha mai ia'u?" Ia Lola e kamailio ana, e iho makawalu mal ana kona waimaka, a oiai ka Haku Kasedile e nana mai ana iaia ua hiki oie iaia ke paa mai J kona waimaka, i ka ike mai i keia kaikamahine u'i, keia v kaikamahine i kupono i Moiwahine no kekahi home nani, e kulou aku ana imua o-na a hoike aku i kona aloha. Aka, ua hiki ole iaia ke kokua mai, he hookahi ana i aioha ai, a oia hookahi, a ua hiki ole iaia k« hoololi, ae d ka mea a kona puuwai i makemake ai. 1 "Ke mahalo aku nei wau ia oe e T/o--la no kou aloha ana mai la'u, ke noi aku nei hoi wau ia oe. e x>poina loa mai oe ia'u, oiai aole i kupono i kou aloha oiaio ke hoolei wale ia mal maluna o kekahi mea i hiki ole ke aloha aku ia oe. Ua noi aku nei wau ia Dolores e lilo i wahine na'u, a ua paa ka aellke mawaena o maua, ua hiki ole ia'u ke wehe hou ae." "Alaila o Dolores waie no kau mea i aloha ai?" wahi a Lola. "Ae, oia hookahi. Mai ko'u ike mua ana iaia a hiki i keia la oia hookahi ka mea a ku'u puuwai i iini mau ai, oia hookahi ka'u i nana a_ku ai i makuahine no ko'u home. a i keia la ua hooko ia mai ia mau kuko ana." "Aole anel oe i ike ua mare oia i kekahi elemakule no ka nui o kona waiwai, a ke hauoli nei oia i ka haalele ana mai oia elemakule ana I aloha ole ai? Aole anei i hiki ia oe ke ike iho aole oia i kupono I wahine nau?" "Ua hiki ia oe ke olelo lno mai ia'u e like me kau I makemake ai, aka, •aole loa o'u makemake Ja oe e olelo i kekahi mau mea Inoino e pili ana nona. 'Ua piha'ku'u puuwai iaia, a e ku mau aku ana wau e kakoo iaia," "Alaila ua nui loa no kou aloha iaia?' "Ae, ua plha keia t»uuwai iaia." Neenee mai la o Lola a kokoke loa i ka Haku Kasedile. Nana pono mal la oia iala, ike mai la hoi oia i na maka o ka mea ana i aloha ai. "Sir Karl, e nana pono mai ia'u. Aole anei wau he kaikamahine u'i?" "Ae, ooe kekahi o na kaikamahine u'i loa a'u 1 ike ai," wahi a ka Haku Kasedile. "A no keaha la ka hoi oe i aloha ole mai al ia'u? No keaha la ka hol oe i hoowahawaha mai ai ia'u?" Aole i hiki i ka Haku Kasedile ke pane aku i keia ninau. Noho malie loa iho oia olai ua loaa mai la oia tna olelo aloha a ka Loke Ulaula. "Aole anei i llke aku ko'u u'i me ko Dolores?" wahi a Lola i hoomau mai ai. "Malia paha ua oi ae kou u'i mamua 0 Dolores, aka ia'u o Dolores ka oi o olua, a oia hoi ka'u i iini aku ai." "Ae, he helu elua wau Imua ou, a he nani ia nau no i haalele Iho la. Ua hauoll loa wau i ku u hele ana mai nei a lohe mal kou waha ponoi mai, oiai ina he mea okoa aku'ka mea nana 1 olelo mai I keia mau mea ia'ti me nei aote loa wau e liilinai aku laia. ina ,paha aole l komo mal kela Dolores mawaena o kaua me nei ua lilo la hol oe i makua no'u ellke me ka'u I makemake ai, aka ke ike aku neJ wau, .ua lilo loa aku oe. Ke hoohenehene mai nei paha oe i ko'u aloha pupule iwale aku no id oe, me kou aloha ole mai ia'u, aka, he mea ole »a la'u. E llke me ka plha o kou puuwai i ke aloha no ka Loke Keokeo, pela ka plha o ku'u puuwai i ke aloha Ja oe. E like me kou makaukau e kakoo aku iaia ma na mea apau pela wau e ku aku nei me ka makaukau. Ua hele mai nei wau me ka manao e hana kekahl hana weliweli maluna ou, aka i ku'u ike ana aku nei ia oe. ua hoi hou mai la ke aloha o na la i hala, a waiho 'aku wau i ka make ma kona wahi, a o ke aloha oia ka'u i haawi aku nei ia oe. Ua hoowahawaha mal oe ia'u aka, ola mau no ko'u aloha ia oe. E like me kou haalele ana mai ia'u pela wau e hoi kane ole aku al i_kela home o ka maha ma-o, aka, maluna o ka mea nana kaua J hookaawale, maluna o ka mea t komo mal mawaena o kaua ko'u lnalna pau ole. E like me kona hoehaeha ana mai i ku'u puuwad, pela wau e hoehaeha aku ai i kona. E like me kona kaili ana aku 1 ka'u pela wau j e kaili mai ai i kana. Mamua o ku'u j haalele ana la oe, ke noi hou oku nei i I wau ia oe, e nana mai -ia'u me ke alo- ( jha. Ina he mea hlki la oe ke hoohauoII mai la'u, ma ka inoa o ka Mea Mana Loa e kokua mai ia'u. Ua aneane ku'u 1 puuwai e naha." j "Ua hiki ole ia'u ke kokua aku ia j oe," wahi a ka Haku Kasedile. l "Malia o hiki mai ka manawa e ike jai oe aole i aloha o -Dolores ia oe, malia o hlkl mai ka manawa e hoomanao ae ai oe 1 ku'u aloha ia oe, a ina e hikl mai ia manawa e kahea mai ia'u ua makaukau mau wau e lele aku ia 'oe. e pdli mau aku me oe." "Ē ku'u hoa'loha maikaf. ua hookaumaha loa mai oe ia'u. O flia olelo i puka mal kou waha mal l kela kakahiaka, he mau olelo la na'u e hoomanao mau ai a hiki i ku'u nalo ana aku. Ua lawa keia kuka kamalllo ana mawaena o kaua." "Aole anel i hlki la oe ke haaleie aku ia Dolores a hele mal me a'u. Ina ola e lohe mai ana ua haalele aku oe laia e uwe ana paha oia no kekahi mau la, a pau wale ae no. No'u iho, ina oe e haalele mai ana la'u ua oi ioa aku ka maikai e lawe mal oe i ku'u ola." "Ua haawi aku wau J ku'u olelo aeHke* ua paa aohe mea nana e wehe hou ia." Hapai ae la o Lola i kekahi o kona mau lima keokeo, palupalu, nepunepu iluna {/ka Lanl/ huli ae ia kona mau j maka i pulu I ka waimaka a nana aku la i ka lani, a me kona klno e haalulu ana iloko o ka inaina ua puana ae la ola i keia mau huaolelo: j "Ke hoohiki nei wau imua o ka Makua ManaNLoa, aole loa wau e kala aku i ka mea i komo mai mawaena 0 kaua, a e hoohala ana hoi wau i na ia apau o ko'u ola ana ma ka imi ana Ina mea e hoopai aku ai iaia. E like me ka nui o ka ehaeha ana i hooili mai maluna o'u i kela ia pela wau e holhoi hou aku al, aole loa wau e paa mai ana 1 ku'u lima ma< ka hana ana aku i na hana mainoino loa maluna ona." /

Huli mai la oia a nana mai la i ka Haku KasecUle. "Nou mau aku ko'u aloha. o Dolores ko'u enemi mau. Aole loa paha kaua e hui liou ana ma keia ao, a ina oe e lohe ae ua haalele mai wau i keia ola ana, e hoonianao iho oe ua na-ha ku'u p.uuwai mamuli o ke al'oha ia oe. Fareweli!!" Haawi aku la o'i i kona lima, a mahope o ka paa ana a ka Haku Kasedile : kona mau lima pu.-innanu me ka huhu ua huli ae la o Lola a o ka hope lo'a ana paha ia o ko iAua.*jiui hou ana? Hoi aku la o Lola. mo ka maopopo ole iaia. o kana liana ana. I kona hiki ana aku i ka hale. kahea koke aku la oia i kona-makuahine e hele mai i ona ala. I ka hikl ana mai o kona makuahine, pane aku la o Lola: "E mama, he aloha no oe ia'u?" • "No keaha la oe i ninau ?nai ai ia'u i kena ninau? Ua ike no oe ooe hookahi ka'u mea nui ma keia ola ana, a ina oe e make ana o.leo kaua make pu no ia." "Ua ae anei oe e hana i ka moa e loihi iki aku ai o ka'u ola ana, e mama?" "Ua ike no oe e liana no wau i na mea apau loa nou." "Ina pela e h£uilek- koko kaua i keia wahi i ka Ia apopo. Aole o'u makemake e ike hou i ka. Haku Kasedile, a aole loa hoi o'u ma.kemake e ike hou aku ia Dolores, no ka iTica ua wela kuu puuwai. Ina wau e ike ana ia Dolores e hami ana wau i kekahi hana weli -\veld e hilahila ai 00. nolaila e hookaawale aku kaua. Aole hiki ia'u ke hanu pu i ka ea a laua e hanu nei, aole hiki ia'u ke noho pu me laua ma ka aina hookahi. E kakau aku oe i kou mau hoaloha apau loa. a hoike aku ua loaa maj. nei kekahi leka mai Palani mai e kahea mai ana..ia kaua. e holo aku me ka awiwi loa, a e holo anā kaua me ka maopopo ole o ko kaua manawa e hoi hou mai ai. Ua hiki no ia MrsJo.rdan ke malama i ka lialp nei a hiki ,i ko kaua hoi hou ana mai." ' ' ."E hana ia 110 elike me kou makemake. E kakau koke aku ana wau ia lakou a hoike'aku ina. mea apau. Aole loa e hiki ia'u ke ike aku iu oe iloko o ke kaumaha. hele oe a haikea e hoike mai ana hoi ua ma'i oe i ke aloha. E kakau aku wau ia lakou a hoike aku ua Joaa mai kekahi leka pillkia, a ua hiki ok- \a kana ke noho hou iho." Ua hooko ia ka niakemake o Lola. I kekahi la ae ua maWukau laua no ka haalele ana i ko laua home nani a hele kuewa aku māluna o ka ili o ka ho-j nua. E like m& k<> ka Haku Opio helei kuewa ana marr!uli o kona aloha ia, Dolores pela hoi keia kaikamahine e hele kuewa nei mamuli o kona aloha i kela keikl. Ua loaa aku ka leka f na haaloha e hoike aku ana ua kahea ia mai faua e holo aku -no Palani mamuli o kekahi pilikia nui a ua maopopo ole lioi ko ,laua manawa e lioi hou mai ai i ka 'aina. Ua hiki aWi keia lohe ia Dolores ame ka Haku Kasedile oiai laua e hooipoipo ana, a kulu mal la na waimaka •o ka Loke Keokeo. Ua maopopo ae la iaia ua haalele mai keia kaikamahine mamuli o ka nui o kona aloha 1 ka Haku KasedUe, a kaumaha hoi oia i ka lilo ana oia ka mea' nana" e kaili mai kana, aloha. Ua kulou iho la ka Haku.Kasedile i kona lohe ana ma> iloko o ke kaumaha, a hoomanao ae la hoi qia i ka ehaeha \i 4oaa iaia oiai oia e heie kuewa ana malu.na o ka ili o ka honua mamull o ka nui o leona aloha i kekahi mea. Hoomanao ae la hoi oia i na oieio hoehiki a Lola i hoohiki aku ai imua o ka Mea Mana Loa, aka aole oia i hoike aku ia mea ia'Dolores. I ke ahiahi oia la ua ike aku Ia laua i lea moku e lawe ana ia Lola- Ua pii aku la laua a ka lumi iluna loa o ke Kakela Keokeo ua hiki loa ia laua ke ike aku i ka moku e holo ana. Aole he ike pono ia aku o na ohua olai ua mamao loa mai ia laua nei aku, aka ua maopopo loa aia maluna o keia moku ka Loke Ulaula kahi i paialewa ia aiO ka hora eha o ke ahiahi ka mana-i wa holo o ka moku, a mamua o ka hiki ana mal oia manawa ua pli ae la nohoi o Lola a ka lumi iluna loa o kona hale, nana aku ia aia ma o a maanel. Nana mua aku la oia i ke Ka kela Keokeo, a pau liuli ae la oia nana 1 ke Kakela o Kasedile. Nana aku la oia i na mauna, ina ululaau, ina wahi & laua e holoholo llke ai, ina kahawai e oweowe mai ana, i na. noho a laua e noho like ai, a me kona waimaka e hiolo mai ana, ua iho mai la oia a loaa kona makuahine e kali aku ana maiuha o ke kaa, no ka uapo ka pahu hopu. Aole paha oia e ike hou ana i ka aina ana i noho ai a aloha? Aoie paha oia e hanu hooi ana I kona mau ea oluolu?" Good-bye, Good-bye." (Aole i pau.)