Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 1, 3 January 1902 — Page 1

Page PDF (1.51 MB)

This text was transcribed by:  Jane Au
This work is dedicated to:  To Mele Tina

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

Hoopukaia i na kakahiaka Poalima apau.

BUKE XL.—HELU 1.  HONOLULU, POALIMA, IANUARI, 3, 1902.  NA HELU APAU@@892

 

Make o Hanale Ahfai o kahi o Makanani i k Uwila

 

2 HELE E WILI AE I KA UWILA O NA KUKUI O KA HALEKUAI O MAKANANI A MAKE

He Mea Ok@a Kei Kauoha ia Aku e Kii e Ho-a i Keia Maui Kukui Aka ua Eleu e Ae la Keia Keiki Oiai Ola ka Mea Kokoku Maiaila ia Manawa Me ka Manao Ole he Make la.  Loaa Aku i na Kauka e Pana iki Ana no Kona Puuwai.

 

            @ ke ahiahi Poaono o ka pule i hala @ make ai o Hanale Ahfai, he keiki hapa-pake e hana ana ma ka Hale kuai o Makanani ma ke kihi o Alanui Papu ame Alanui Kalepa i ka uila.  Oiai he pouli e no i ke ahiahi okoa no i keia mau ia ua kauoha aku la o Makanani ia G. Stevens ,kekahi o na kapakako o loko o keia hale kuai nui e hele aku e wili ae i ke ki i a ae na kukui uila o keia hale kuai, i ka hora elima o ke ahiahi Poaono.  Ua lohe mai la keia keiki i ke kauoha ana ia aku e hana o Stevens i keia hana, a oiai e pulumi ana oia i ka hale ma kekahi wahi kokoke loa i keia papaki o na kukui uila ua kahea mai ia oia ia Stevens.

            “Never mind Mr. Stevens (Mai hele mai oe), na’u e wili ae.”

            O keia ae ia kana mau olelo hope loa ma keia oia ana, a haalele mai la me ka moeuhane mua ole o ka hora keia e hiki mai ai ka make.  Aole nohoi keia o ka manawa mua loa a keia keiki i hele aku ai e wili ae i keia papaki, a aole nohoi i manao mua ia he hana make ia.  O ka lakou no ia e hana mau nei i keia hana aka aole hookahi o lakou i poino, a he ulia iho ia no paha no ka make, a kaili ia aku la ia oia makamae.

            Iaia i kahea aku ai ia Mr. Stevens, aole e hele mai, nana e hana keia hana, na hele koke aku ia oia e wili ae i keia papaki mahope o ke panipuka, a i ka manawa e wehe ia mai ai o ka puka e paa ana mahope a aole he ike ia aku.  He elua mau wahi e loaa aku ai o keia papaki, oia hoi ke pale mai i ka puka a hemo iwaho a lalau aku mahope i keia papaki, a o kekahi o ka waiho malie no i ka puka pela, a ho-o aku i ka lima ma ka hakahaka mawaena o ke amipuka.  Oiai he pahu mamalu nui ke ku ana mamua aku o ka puka no ka paa ana iaia ma ka wahi hookahi i ole i paa mau, ua ike iho ia keia keiki he hana nui loa ia nana, ka hele ana aku e hoonee ae i keia pahu mamalu a loaa aku iaia ka papaki, a o ka hana maikai loa hoi ana e hana ai oia ka ho-o ana aku i kona lima mahope o ke pani puka a loaa aku keia papaki.  Ua hele aku la oia a hiki mahope o keia pani puka, ame kona lima hema e paa ana i kekahi pou hao, ame kona mau wawae e ku ana iluna o kekahi alapii hao ua ho-o aku la oia i kona lima akau no ka wili ana ae i keia papaki.  I keia ho-o ana aku aole i loaa aku ia iaia kahi e wili ae ai, aka ua pa hewa aku la kona lima malalo iho, a o ka manawa iho ia no ia a ka uila i komo mai ai iloko ona.  Mamua nae @ kona loaa loa ana mai i ka ulia ua loaa aku la iaia ke ki a hoomaka ae ia e wili aka aole i a pono ae na kukui.

            I kona kahea ana mai nana e hana keia hana ua waiho aku la o Mr. Stevens ame Makanani ia hana nana, a huli ae ia laua e hana i kekahi mau hana okoa aku.  Kali aku la lauao o ka a maikai mai o na kukui aka aole he a maikai mai, a nolaila ua huli ae la laua e nana i ke kumu o ka pilikia.  I ka nana ana aku aia hoi ua ike aku la laua i keia keiki me kona lima akau mawaena o ke kowa o ka puka, e ku ana me he mea aia iloko oia o ka eha nui, ua huki ia aku la kona kino a pili i ke pani puka.  Aole o laua wale no kei ike mai i keia mea oiai ua @@hea mai la kekahi mea mai kekahi wahi mai o ka hale kuai.  “Ua make o Ahfai!”

            I ka iko ana o Makanani iaia e ku ana peia ua maopopo ae la iaia ua komo ka ulia iloko o keia keiki, a ina ae hele ana kekahi kanaka a hoopa aku iaia me ka makemake e huki mai iaia mai keia wahi mai e make pu ana oia, oiai ua hiki loa i ka uila ke holo mai kekahi kanaka a i kekahi.

            “E hookaawale mai keia wahi mai!  Mai hoopa iaia o make pu oukou!” wahi a Makanani k kahea aku ai me ka leo nui.

            He hookahi wale no hana maikai e hana ai i pakele ai keia keiki mai keia wahi mai oia ka wili hou ana aku i ke ki ana i wili hapa ai i hope a pau ae ke komo ana mai o ka ulia.  Ua kauoha aku la oia ia Mr. Stevens e lalau iho i laau a i ole ia i kekahi mea e komo ole mai ai k@ uila a e wili hou aku i keia ki i hope.  Ua lalau koke iho la o Mr. Stevens i kekahi au mamalu a pale aku ia i keia ki i hope.  I keia manawa e ku koke aku ana o Mr. Makanani mahope o keia keiki, a i ka pau ana o ka uila ua hemo mai ia oia mai ka pea ana mai a keia uila ikaika a haule mai ia kona kino malulu iluna o Mr. Makanani.

            I ka nana ana iho o Mr. Makanani e la ana no keia keiki, a kauoha koke aku ia oia i kekahi mea e kii aku i wai a i omole palani.  I ka hiki ana mai o ka palani me ka wai ua kahea iho ia oia i keia keiki e pani i kona make i ole e komo ka wai iloko a ua lohe ae ia no oia a pani iho ia i kona maka.  Hooinu ia i ka palani a pii ka hu’a o kona waha.

            @ kela manawa ua hoike ia aku ia ka lohe ia kauka Kupa, a holo mai ia oia @@@ ka eleu nui.  I ka hiki ana mai o ke @@uka ua koolohe iho ia oia i ke pana @@ o kona puuwai, a ike iho ia oia e pana iki ana no.  Ua hoomaka ae ia oia e lalau i kona mau lima a hoao e hoo-

 

ikaika hou ae i kona hanu ana i loaa ai laia ka ikaika.  No kekahi mau minute loihi kona hana ana pela, aka aole he hanu hou ae.  Hiki mai la o kauka Sinclair a he elua laua i hooikaika like e hana i ko laua ike no ka hoihoi hou ana mai i knoa ola, aka ua hala ioa aku mao o ko laua ike kauka.  I ka ike ana o na kauka aole e hiki ana ke loaa hou iaia ka ikaika ua hoao aku la laua e hoo komo i kekahi wai-laau no ka hooikaika ana ae iaia no ka manawa, aka ua hala loa.  I kela pani ana no ana i kona maka, o ka paa loa aku la no ia.

            Ua hiki mai ia ka Makai Nui Balaunu i keia manawa a kahea koke ia i kiure kolonelo no ka nana ana i kona kino make.  Ua nana i@o la @e kiu@e i kona kino make, ninaninau ia na hoike i ike i kona hele ana a loaa iaia keia make ike mua ole ia, ninau ia ka manao o na kauka ame na kanaka hana uila i hiki mai, a kauoha iho la lakou e lawe ia keia keiki i ka hale nana o na poe ma-

 

(NOTE:  Continues at the top of column 3.  Large carton in middle of 2, 3, 4, 5 columns with new articles starting below the carton.  Below is the continuation of the column format—not the above column’s ending.)

 

NA DALA A KA LEHULEHU.

 

(cartoon)

(Caption to cartoon:)

E HOIKE ana na lima maluna o keia kii i na Auhau a kakou e uku nei.  Komo aku iloko o ka lima keia mau Keonimana, na laua ka hoolilo ana.  Eia iho na eke e hoike ana i kekahi mau wahi i lii ai.  E hoomaka ana mai ke eke e pili nei i ka wawae o kahi kanaka uuku penei na inoa:--Lole no n paahao, na ai ana.  Hotele, na Makai o ka Aha, na Kaa-pio, na Kiure ame na Hoolilo e ae.  He mau omol aha la keia?  (End of cartoon caption)

 

(Continuation of column 2)

 

Na Hana Uhaai i ka Ponooka Lehulehu

Nui na Hoolilo a ka Aha Kaapuni o ka Apana Ekahi e ikeia nei

Ke MakemakeN e@ Paha Lakou e Pau ae ke Kala i Loaa Ai Kekahi Kumu Maikai e Koi Mai Ai i Ahaolelo Ku@kawa Hoopau Dala.

            Oiai o kakou na Hawaii kekahi e uku nei i na auhau no ka hooholo ana i na hana o keia Teritori imua, he mea maikai e ike kakou i kekahi mau hana uhaai i ke Dala a ka lehuleku e hana ia mai nei ma ka Aha Kaapuni o ka Apana Ekahi, e noho hoomalu ia nei hoi e ka Lunakanawai Humepere ame ka Lunakanawai Gia.  Ke hookalike ia ka nui o na kala e hoolilo ia nei ma keia wahi i kela manawa, me na hoolilo o ke au i hala e ike ia ana ua nui maoli na hoolilo e hana ia mai nei e kela mau Lunakanawai, mamua o na hoolilo o ka manawa i hala.  Ua aneane e pau hookahi hapa o na kaia i hookaawale ia no ka oihana hookolokolo, a aole i hike aku i ka hookahi hapaha o ka manawa.  Ina e hoomau ia ana ka uhaai wale ana i ke kaia @ ka lehulehu elike me ka mea e ike ia nei, alaila e hiki ole ana na hana hookolokolo ma keia mua koke iho mamuli o ka loaa ole o ke kala e hoohana aku ai, a ola auanei ka man@w@ e iohe ia

 

(Note: this article conintued next column, under the cartoon.  Below is the top of column #3)

 

ke o ka Papa Ola e nana ia kona puuwai ame ke ano o kona oia mamua o kona loaa ana i keia haawina weliweli.  Ua eha kona lima i loaa i ka uila.

            I ka ninau ana ia aku o Kauka Kupa i kana olelo ike ua hoike ae ia oia ua kahea ia aku oia i ka hora 5:15 o ke ahiahi, a i kona hiki ana mai e pana iki ana no ka puuwai o kela keiki.  Ua hoao oia e hoihoi hou mai i kona ola aka aole i hiki oiai ua aneane loa oia e make i kona hiki ana mai.  Ua hoike pu ae la oia ua make keia keiki i ka uila.  Ma ka hoike a Kauka Sinclair ua hiki mai oia i ka manawa ua lele loa ka hanu o keia keiki.  Ua manao oia mai kana mau mea i ike ai ua make no keia keiki i ka uila.  I ka ninau ana ia aku o ka luna nui o ka o hana uila i ke kumu o keia pilikia, ua hoike mai ia oia aoie i maopopo iaia oiai mahope o kona hiki ana mai a hoouna aku la oia i kana mau keiki hana uila e pii e nana i keia wahi ua ioaa aku la na mea apau

 

(Note:  different article continues below, after the cartoon)

 

aku ai o ka leo kahea i Ahaolelo Kuikawa, me na hooliio waiwai ole, a liho hou ia mau kala, hoopau wale ia ka manawa, a kaa hoi ke koikoi maluna o ka lehulehu.

            Ke hoike mai nei na hua helu me ka moakaka loa.  Ke hoike ia mai nei, ke an@ e uhauha wale ia nei ke kala a ka lehulehu ma ka Aha Kaapuni o ka Apana Ekahi.  Ke hoao nei lakou e alakai aku i keia Teritori iloko o ka ale.  Iloko o elima mahina wale no, ua hiki aku na hoolilo o keia aha mawaho ae o na luna aupuni e lawelawe nei i ka hana malaila i ka $15,000.  O ka haawina dala i hookaawale ia no iwakalua kumamaha mahina, he $36,000 wale no, a ua hiki loa ke ike ia aole e lawa ana na hoolilo a hiki i ka pau ana o ka manawa i kaupalenaia no keia haawina dala.  Ua oi ae maluna o ka elua hapakolu o keia mau hoolilo, i hoolilo ia malalo o ke kauoha a Lunakanawai Humepere a i ole a ka Lunakanawai Gia, hnolaila aia malalo o ka laua mau kauoha e hoolilo ia nei ka hapanui o na kala: Ua oi ae na kaia i hoolilo ia e ka Aha Kaapuni o ka Apana Ekahi mam@a o na kaia i hoolilo ia e na Aha Kaapuni e ae apau i hoohui pu ia me na hoolilo o ka Aha Kiekie.

            I ka makahiki 1898 ame ka makahiki 1899 he $33,000 wale no ka haawina i hookaawale ia e ka Ahaolelo no keia mau hoolilo.  Ia mau la aole i manao na Lunakanawai he hana n@@@kai ka hoolilo ana i na kala apau i hookaawale ia no ka lakou hana me ka nana ole i ka pono o ka lehulehu.  I kekahi o keia mau makahiki he $26,813.37 wale no i hoolilo ia mai loko mai o $33,000 a koe iho he koena o $6,186.63.  I keia makahiki ua hoolilo ae ka Aha Kaapuni o ka Apana Ekahi i ke kala i oi ae mamua o na kala i hoolilo ia no ka olhana hookolokolo holookoa no ho@kahi (continues middle of Column #4)

 

(Note: Column 4 starts with continuation of article from the top, not from the bottom of column #3)

 

loa he maikai wale no.  Ma@ia paha o ka lalau hewa ana o keia keiki mawaho o ka pahu me kona paa ana i kekahi pou hao ame kona ku ana iluna o kekahi alapi hao ke kumu o kela p@lik@a.

            Ua hoike pu mai la oia aole i lawa ka ikaika o ka uila iloko o keia wahi no ka hoomake ana i kekahi kanaka kino ikaika, a ua manao oia aole no he maikai loa o ke ola o keia keiki.

            I ka aana ana ia o ka puuwai o keia keiki ua ike ia aole he maikai loa, a aole o kona puuwai wale aka o kona mau mea hoohana apau o loko ua nawaiiwaii, a e hoike mai ana hoi aole he maikai loa o kona ola kino, a o’a kekahi kumu o kona make ana i keia uila nawaiiwaii.

            He umi kumamaiwa wale no makahiki o kia wahi keiki, a he keiki hoi oia i mahalo n@@ la e kona mau Haku hana mamuli o ka hana pololoi i ka hana ame ka hoopono.  Ua hoike ae oia i kona eleu ma ke kahea ana mai ia Mr. Stevens aole e hele aku a nana no e hana 

(Note: article continues at top of column #5)

 

(Note:  this is continuation of the article under the cartoon)

 

makahiki, iloko o elima wale no mahina.

            I na mahina mua e eono o ka makahiki 1900, e pau ana iloko o Iune oia makahiki, he $4,684.78 i hoolilo la.  Ua hookohu ia o Lunakanawai Humepere i@ Lunakanawai i ka ia Elima o Iulai o keia makahiki hookahi no, a mai ia manawa mai a hiki i ka hapa-hope oia makahiki, ua hoolilo ia he $8,985.42, a ke hui ia na hoolilo apau oia makahiki he $13,670.20 wale no ua emi mai malalo o na hoolilo iloko oELIMA WALE NO MAHINA o keia makahiki.

            I ka hapa-mua mai o ka makahiki 1901 ua hoolilo ia a hiki i ka la hope o Iune ola makahiki he $13,674.31, ua oi ae hoi mamua o na hoolilo o ka makahiki holookoa mamua aku.  Mamuli o ka ike ana o ka Lunakanawai Kiekie i ka oi ae o na hoolilo mamua o na makahiki i hala mua aku, ua noi aku oia ma kana leka i ke Kiaaina e hooi ia ae ka haawina kala no ka oihana hookoiokolo mai ke $33.00 a i ke $36,000.  Ua hooko ia keia noi e ka Ahaolelo me ko lakou manao ua lawa keia mau kaia a koe, no ia manawa.  Ua like hoi keia me $9,000 no kela ame keia mahina, aka iloko o elima mahina wale no ua hoolilo ia aku he $14,972.17, a mai loko mai o keia huina i hoike ia maluna ae, ua hoolilo ia aku e ka Aha Kaapuni o ka Apana Ekahi he $10,120.78, ua aneane ekolu hapaha o na hoo@@@o o ka oihana hookolokolo ma keia Aha wale no.

            I’a oi ae ka Haa@ina kaia i hookaawale ia no keia oihana mamua o na kala i hookaawaieia i na makahiki ma mua aku nei, aka ua aneane no e @au ko keia n@@ makahiki, a la manawa e koe ma@ ana kekahi huina kala.  @na e mau ana ka Lunakanawai Humepre ame ka Lunakanawai Gia ma ko laua mau wahi, alaila e pilikia ana ka oihana hookolokolo i ke kaia ole e hoo-

(Note: article continues in middle of column #5)

 

(Note: article below is continued from under the cartoon)

 

keia hana.  Ua hoopakele mai oia i ke ola o keia haole, no ka mea ina paha aole o’a i hele e hana i keia hana e loaa ana keia haole i keia haawina pop@@ikia.

            I ka hora 1:30 o ka auwina la Poakahi nei ua hui hou ae na kiure a ua hoopuka ae lakou i ka lakou olelo hooholo ua make kela keiki mamuii o ke komo ana o ka uila iloko o kena kino, a mamuli hoi o ka nawaliwali o kona ola kino e kokua ana i ka hana weliweli a ka uila.

            O keia malalo iho ka inoa o na kiure nana i nana kona pilikia.  C. B. Wilson, Ralph Ge@e, A. P. Taylor, John Wise, Mr. Kalani, ame Mr. Berlowitz.

            Kau ka weli la, i ka hana a ka uila: He maikai no ka uila i ka manawa o ka maikai a ke hiki mai ka manawa e kalohe ai, he make ko laila.  Ua o@ ae no ka palekana o na ipukukui aila mahu, he pahu ae no ia ua hiki ke holo a o ka hale no ke pau i ke ahi.  Aloha ia ola opiopio i kaili e ia aku la!

 

(Note:  below is continuation of article below the cartoon)

 

hana aku ai i ka lakou hana ma keia mua aku, a e loaa ana nae paha ka manawa maikai na lakou e noi mai ai me ka maalea i Ahaolelo Kuikawa no ka hookaawale hou ana i waihona kaia no keia oihana.

            Ina ua makemake ka lehulehu e ike i ke kumu o keia uhaai wale ia o ka waihona o ka lehulehu, ua hike loa ke maopopo ka manao.  He mau hoolilo keia i oi loa ae mamua o na mea i ike ia, a malia paha he kumu no ko ia hoolei wale ana?  O ka Ahaolelo Kuikawa kekahi hana e loaa ai keia kala a na Nupepa Buletina ame Repupalika, oia kekahi hana e loaa ai ka puud@@@ nui a kekahi poe e lini nei no ka hiki mai o ka la e kahea ia ai o keia Ahaolelo Kuikawa a lakou e makemake nui nei, a ina e pau ana ke kala o kekahi mau oihana i makemake nui ia e ke Aupuni, alaila e ku ana ka lakou kahea ana mai i Ahaolelo Kuikawa Hoopau kala a ka lehulehu.  E ae ana anei kakou i keia mau hana e hana ia mai me ko kakou ike aku?  Na ka lehulehu e hai ae ka haina.

HE HOOLA NO KA RUMATIKA.

            Penei na hoike ana a W. C. Williamson, o Amherst, Va., “No hookahi ma kahiki a oi ko’u noho ana iloko o ka ehaeha a ka ma’i rumatika iloko o ke kua.  Ua hooholo wau e hoao i ka Laau Hoopau Eha a Chamberlain a ua loaa koke ia’u ka oluolu, he mea i loaa ole ia’u mai na laau e ae he lehulehu.  “EE loaa no kela Laau ma ka Hale Kuaii Laau o Benson Smith & Co., na Agena.

            Ua lawe aku ka Elele Wilikoki he bila kanawai e hoolilo ana ia Hawaii nei i wahi hoahu no na ma’i lepers no Amerika. 

 

Na hana ma Wahine-kona e noonoo ia nei.

MA KA NANA AKU E HOLO ANA KE KANAWAI KUE-PAKE.

Lawe Aku o Senatos. Cullom o Illinoi@ i Kanawai e Ohi ia na Kala Kaia kaua a Hoohehee Hou ia i Kala Amerika.

            Ma ka nana aku e holo ana ke ka nawai e paa ana i na pake mai ke komo ana mai iloko Amerika.  O keia kekahi bila ano nui loa ia kakou oiai ke makemake nui nei na Ma@iko e hoopau loa ia keia kanawai a e hookuu laula ia ke komo ana mai o na pake.  O ke kumu nui wale no paha e ae ole ia ai keia kanawai e hoopau ola ka pilikia o na limahana Amerika ke komo mai keia mau lima hana emi loa elike me ka kakou e ike nei ma hawaii nei.  No Hawaii nei hoi, aia ka pono mai na mahiko mai.

            Ua lawe aku o Wilikoki he palapala noi mai na kanaka mai e noho nei ma Nahiku, Maui no ka paa ana mai i ka wai a ka Mahiko o Nahiku e make make nei e hoolilo i ka Nahiko o ka Onamiliona.  Na keia palapala e hoike ina e lilo ana keia wai e nui loa ana ka e lilo ana keia wai e nui loa ana ka pilikia e loaa ana la lakou.  Oiai oia kekahi hapa o keia wai ke holo nei ma luna o ka aina i ona ia e keia mahiko ua noi aku nei lakou e paa ia keia mahiko mai ka hoolilo ana aku i ka pon@ o ka lehulehu malaila.

            Penei ka olelo a ka Lunahoomalu Burton o na bila pili i na uapo ame na awa kumoku:--Ina aole e nui loa ana na hooililo, aole loa wau e kue i ka haawi ana i kekahi haawina dala no na uapo ame na awa kumoku ma Hawaii.  Ke hoolilo nei kakou he $20,000,000 i kela ame keia makahiki no na awa kumoku ame na muliwai o keia aina, a ua hiki ole ke hoonui hou ae i keia haawina nui loa.  Ua hookomo ia kekahi mau haawina dala no na awa kumoku o Hawaii mamua aku nei, aku ua hoolei hou ia mamuli o ka nui ino loa o na hoolilo.

            “Ua maopopo loa ia’u aia he lehulehu o na moku ke komo nei ma Honolulu i kela ame kela la.  Ua nana wau i kekahi palapala aina e hoike ana i ke alahele a na moku a ua ike iho ia wau he nui na moku e kipa nei i Honolulu.  Ina aole e nui ino loa ana na hoolilo no keia hana, a ina hoi wau e ike ana e hiki ana ke hana ia me ka loaa ole o na pilikia e haawi ana makou i kekahi haawina dala no na uapo ame na awa kumoku o Hawaii.”

            Ua lawe ae o Senatoa cullom o Illnoi he kanawai e hoihoi ia aku na kala Kalakaua apau loa i Amerika @ @ hoohehee hou ia iloko o na dala Amerika.  I’a makemake oia e lawe aku o Amerika i keia mau kala a e uku mai i ko lakou waiwai pi@a, oiai hoi ina he hookahi dala ke lawe la aku i hoo kahi dala no ka Amerika o uku ma@ ai O ka hoolilo o ka hoouna ana i keia mau dala mai Hawaii nei aku a i Amerika ame ka hoouna ana mai o na kala mai Amerika mai i Hawaii nei ua makemake lakou e uku hapa o Hawaii nei a i hapa hoi ia Amerika.  Ua makemake pu la e ohi ka Luna kuke awa i na kala Hawaii a oia kana e hoouna i Amerika a e waiho iho hoi @ na dala Amerika i Hawaii nei.  O na kala pepa kekahi apau i hoopuka ia @ ke aupuni Hawaii i makemake ia @ hoopau loa ia.

            Penei ka unuhi pokole o ke kanawai Mai Leperu a Wilikoki:

            E hooholo ia @ na hale elua o keia Ahaolelo.  E hoolilo ia keia wahi o ka Mokupuni o Molokai.  Teritori o Hawaii, i kapaia o Kalaupapa, kahi @ malama ia nei o poe i loaa i ka ma’i lepers, i wahi no ka poe i loaa ia haawina o keia aupuni, a o na ma’i apau e noho nei malaila, a e noho aku ana paha malaila ma keia hope aku e lilo malalo o ka malama ana a ke Kuhina Waiwai.

            2.—I ka manawa e hooholo ai ka Papa Ola o na Panalaau o Amerika nei ua loaa kekahi kanaka i ka ma’i lepera, e lilo i hana na ke Kuhina Waiwai ka hoouna ana i keia kanaka i loaa i keia ma’i i keia wahi, a i lalia oia e malama ia ai.

            3.—A e lilo malalo o ke Kuhina Waiwai ka malama ana, ame na hooponopono ana o ka malama ana ia lakou, a e huii pono ia ke kumu o ka loaa ana i keia ma’i ame na laau maikai e hoola ai.

            4.—E lawe mau mai ke Kuhina Waiwai i kana heike no keia kahua imua o ka Ahaolelo i kela ame keia makehiki.

            5.—O na hoolilo o ka hoouna ana i na ma’i i keia kahua, ka malama ana na lilo laau lapaau, na lilo no na lealea a pela wale aku, e uku ia @ ke Aupuni o Amerika, a e lawe mau mai ke Kuhina Waiwai i kana mau heike o na kala i makemake ia no kele hana kela ame kela makahiki.

            6.—E ilio kela i kanawai iloko o kanaono la mai ka la a kakau inoa ia ai.

HOILAHA HOONOHO MUI.

            Ke hoolaha ia aku nei @@ ae ia a Alex. D. Larnach, o ka Apana o Honolulu, Mokupuni o Oahu @ komo mai @ hoahui no ka hui o Whitman & Co., o ka Apana o Honolulu @ olelola maluna ae.

D. WHITMAN & CO.

Honolulu, T. H. Dec. 27, 1901

(Jan 3-10.)