Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 1, 3 January 1902 — Page 4

Page PDF (1.86 MB)

This text was transcribed by:  Shari Fukuyama
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

4          NUPEPA KUOKOA, IANUARI 3, 1902   

 

@kana pahu dala. He mea hou loa keia @aia. Ua huna loa kona mau makua i @ka moolelo o ko Amber lilo ana i kaikamahine na laua a hiki wale no i keia manawa. Ua mano keia keiki he kaikamahine oia na kekahi mau alii @kaulana i hala aku i ka make a lawe @nai i ka laua kaikmahine na kona mau makua e malama. I kona ike ana iho @ole i maopopo kona mau makua, ua @moonoo wale ae ia no oia, he mau makua lapuwale paha kona. He mau makua paha kona i hana i kekahi hana weliweli, a i kona manawa e mare ai i keia kaikamahine, a loheia aku e na kaukau alii o ka aina ua mare oia i ke kaikamahine a kekahi mau mea haahaa loa e lilo ana oia i mea ole iloko o kona aina hanau. Ua hooholo iho ia oia aole loa oia e ae ana e mare ia Amber, e malama wale ana nohoi oia iaia, ma ke ano he kaikuahine, ai ole ia he kaikamahine hanai paha nana, a aole ma ke ano he wahine hoopalau nana.

            Iaia no e noonoo ana i keia mau mea, ua lohe aku ia oia i kekahi mea e kikeke mai ana ma ka ipuka, a i kona kahea ana aku e komo mai ua ike aku ia oia aole keia he mea okoa aku aka o Blanche no keia.

            "E kala mai oe la'u no keia komo ana mai ia iloko o kou lumi hana, aka ua makemake wau e hoike aku ia oe i ko'u kaumaha no ka haalele ana mai o ka Haku Kotene. He makua oia no kakou apau loa, a ua malama mai hoi oia ia maua elike me kona malama ana i kana mau keiki ponoi. A oiai oia ko maua mea nana i hookipa mai, a ua hala aku ia no hoi oia, ua hooholo mai nei maua me ku'u kaikunane e haalele i keia wahi a e huli aku i wahi no maua. He hana maikai ole na maua ka noho ana aku e hoopilikia ia olua me kau wahine hoopalau. Ua oi loa aku ka maikai e hele maua e huli i wahi no maua, a e noho hoi maua malaila."

            "Aole o'u makemake ia olua e hele, e Blanche. E like me na hana maikai a ku'u makuakane i hana aku ai ia olua, peia no wau e hana aku ai. Ua aloha ko kakou noho ana i keia manawa, a ua makemake wau e noho mai olua. Aole loa o'u makemake e ike ia olua e hele ana."

            "Mahope paha manao mai kau, wahine, i noho wau ia nei e hoowalewale ia oe, i noho wau e hoao e kaili mai ia oe? I keia manawa, ua ike wau i kona hoihoi ole mai iau'u, ua like wau iaia me kakahi wahi kaikamahine makilo e noho aku ana malalo o olua. Ua ao aku oia i na kauwa e nana mai ia'u ma ke ano he wahi wahine hookano, a nolaila he mea maikai ia'u e hookaawale aku mai keia wahi aku."

            He mau olelo wahahee wale no keia, a kaua i ike ae ia e ku'u makamaka heluhelu, aka ua ike o Blanche ua hala aku ia no ka Haku Hotene ka mea maka'u, a o kona makemake nui loa i keia manawa o ka loaa o ke kumu e haalele mai ai keia kaikamahine i keia wahi a hele aku oia.

            "Ina olua e hele ana, i hea ana olua e noho ai?" wahi hou a ka Haku Opio.

            "Aole i maopopo ia maua ko maua wahi o noho aku ai, aka aia no paha i kahi e loaa aku ana ia maua. Ua oi aku ka maikai oia mamua o ka noho hoopilimea ai ana aku malalo o kekahi kaikamahine i hoihoi ole mai ia'u. Ua maopopo loa ia'u e hauoli ana oia ke haalele mai wau i keia hale, a o kana no paha ia e kali mai ia."

            "Aole oe e hele mai keia hale aku ma muli o Ambe. Aole oia ka Haku o keia hale, a ina oia e hookiekie mai ia oe, e hele mai oe e hoike ia'u. ua makemake wau ia oe e noho mai, a e lilo hoi i makuahine no keia home, oiai he opiopio loa o Amber a aole hoi oia i ike i ka hooponopono ana i na mea o ka hale. Ooe maluna ae oha i keia manawa, a e noho mai oia ma ke ano he kaikamahine no ka home. mai manao kuhihewa nohoi oia e mare aku ana wau iaia, oiai ke ike aku nei wau i kona ano lapuwale. Ua haanui mai ku'u makuakane, oia kekahi o na kaikamahine maikai loa, aka o ka'u mau mea e ike aku nei, aole i kulike me kana i olelo mai ai."

            "Aole, aole he maikai elike me ia. Aole nohoi o'u makemake e hoike aku oe ia Amber ua hele mai nei wau e hoike ia oe i ke ano o kana hana e hana mai nei maluna o'u. e lilo ia i mea huna mawaena o kaua. Ke mahalo aku nei wau i kou lokomaikai, a e like me ka nui o kau mau hana maikai i hana mai ai peia hoi wau e hoomanao mau ai ia oe. Ua makaukau wau e hana aku ina hana apau loa au e makemake mai ana ia'u e hana."

            "E noho mai oe a e haawi aku no wau ia oe, he $5,000 ma kou kino ponoi e hana oe elike me kau i makemake ai. No hou kaikunane e huli aku ana wau i hana maikai nana e loaa ai iaia kekahi uku maikai. Ke ae mai ia oe aole oe e haalele ana i kei wahi?"

            "Ae, ke ae maikai aku nei wau."

            I ka holo ana o keia mau mea apau, na noi mai ia o Blanche e hookuu aku ka Haku Opio iaia, a nalo aku la oia mai loko aku o keia lumi. Noho iho la ka Haku Opio a noonoo i kana mau mea apau i lohe mai ai. O ke kumu i'o ka paha ia o keia wahi kaikamahine e hoonuhanuha mai nei iloko o kona rumi, a aole hoi no ke aloha i ka Haku Kotene elike me kana i mano ai? He keu i'o nohoi keia o kahi kaikamahine hookano, e hoao nei e hana ino aku ia Blanche. Aole oia i ili i ka ohana a Kotene elike me Blanche ma? Oia ke kupono loa e haalele mai i ka hale a hele aku e huli i kona mau makua. Ke manao nei hoi keia wahi kaikamahine lili, ano ole, e mae ia aku ana oia, aole loa peia."

            Me keia mau noonoo ana ua kauoha aku ia oia e kii la o Ambe a lawe mai imua ona. Aole i loihi ua komo mai ia o Amber me kona mau maka i hele a upepehu i kau ua me a o ka uwe no kona makuakane i hala aku. Nana aku ia ka Haku Opio iaia, me kona mau maka i pulu i ka waimaka a aloha hou ae la oia iaia. O kona makemake i kauoha aku ai iaia e hele mai imua ona o ka hoike aku iaia, aole oia e hookiekie hou la Blanche, a aole hoi oia e manao oia ke haku o ka hale. Aka, i kona ike ana mai i keia mau maka onaona, keia helehelena opiopio i punahele i kona makuakane, ua hoi hou mai la na hoomanao o kana mau mea i ae aku ai i kona makua, "Ae e malama no wau iaia."

            "Amber ia'u e huli ana i na pepa a @@u makuakane ua loaa aku nei ia'u @ palapala e hoike ana i kou mau @kua, ame kou hiki ana mai i keia @. Ua lohe no oe i ka moolelo o @ ana mai?" wahi a ka Haku@

            @ @ hoike mai o Papa ia'u i ko'u @ a ka hiki ana mai i keia hale @ @ @@@@ haalele ana mai," wahi a Amber me ka ha'uha'u pu ana iho i kona manawa i hoopuka aku ai i @ inoa o kona makuakane aloha.

            "Ua maopopo no paha ia oe ua makemake o Papa e lilo oe i wahine na'u?" wahi hou a ka Haku Opio i ninau mai ai.

            "Ae, ua hoike mai oia la'u la mea, ua ao mai hoi la'u ia mea, ua ao mai hoi la'u e nana aku ia oe ma ke ano he makua no'u no keia mua aku," wahi a Amber me ka leo nahenahe.

            "Ae, ua hoike mai oia la'u i keia mea, a ua noonoo pono iho nei wau ia mau mea a ua hooholo iho nei wau aole wau e mare koke ana i ka wahine. He opiopio loa oe, a ke manao lana nei hoi wau e mare aku ana oe i kekahi kanaka okoa aku i hiki e aloha ia oe a malama ia oe me ka maikai. I kou manawa e mare ia ai e haawi aku no wau ia oe i kekahi haawina kala e nele ole ai ko olua noho ana ma keia hope aku. No'u iho aole o'u makemake ia oe e noonoo hou mai ia'u ma ke ano he kane nau."

            Aole i pane mai o Amber iaia, aka ua oi loa ae la kona uwe ana. Ua ao mai kona makukane iaia e nana aku i keia keiki ma ke ano he kane nana aka i keia manawa ke ike nei oia, aole loa e mare mai ana keia keiki iaia. Aole ka paha ona aloha ia'u?

            I ka ike ana aku o ka Haku Opio i ka pane ole mai o Amber i kana mea i olelo aku ai, ua hoomau aku la no oia i ke kamailio ana:

            "Oiai o Blanche ko olua mea i oi ae o na makahiki, a oia hoi ka mea i kupono i makuahine no keia home, ua haawi aku nei wau ia hana iaia. Nolaila ma keia hope aku e noho oe ma ke ano he kaikamahine no ka home a o Blanche hoi ka mea nana e hooponopono na mea apua."

            Eia hou o keia mea nana e kipaku mai ana iaia mai keia home aku. O ka haawi ana ia o ka malama ana o keia hale, i hooponopono ia e Amber mai ka make ana mai o kona makuahine a hiki wale no i keia manawa ia Blanche ua like loa ia me ka olelo ana mai e hoolohe aku o Amber i na olelo apau a Blanche e olelo mai ai, a oia hoi ke kaikamahine e hoolohe aku ana ia Blanche, ka makuahine o ka home.

            Aole i pane aku o Amber, aka o kana e noonoo ana, oia ka mea e hiki mai ana. Aole i loihi loa ae nei ka make ana o kona makuakane ke ike nei oia i kona lilo i ole iloko o kona home, ke ike aku nei oia aole loa e lilo ana oia i makuahine no keia home elike me kana i manao mau ai, ke ike aku nei oia e lilo hou ana oia i kaikamahine uuku loa a o Blanche, he malihini, he wahine e huli ana i na waiwai, oia aku ana ka ka haku wahine o keia hale.

            "Ua pau ae la ko'u makemake i ka@ea aku nei ia oe," wahi a ka Haku Opio, me ka huli ana aku e hoomau i kana kakau ana.

            "E kala mai oe ia'u, aka ua makemake wau e ninau aku ia oe ina ua hoike ia ma kena palapala au i hoike mai nei ka wahi a Papa i huna ai i ku'u lei Daimana. Ua noi mai oia ia'u o wehe a nana e malama a hiki i ko kaua no e mare ia ai, a ua haawi aku wau iaia."

            "Ae, mai poina maoli ia'u. alia e na @A ae wau. Ua hoike ia aie iloko o keia pahu kala nei. E wehe ae wau."

            I ka hemo ana mai o ua pahu kala nei aia hoi ua ike iho la ka Haku Opio i kekahi lei Daimana maikai loa. Ma kekahi aoao o ka onohi e lewalewa ana, na kakau ia keia mau huakumu. "F. C. ame E. G." a malalo iho ua kakau ia keia mau huaolelo, "Aperila 8, 1841."

            "Aole wau i ike i kekahi lei nani loa e like me keia. Ke manao nei wau o ka inoa keia o kou mau kakua, a o keia Aperila 8, oia ko laua la i hoohui ia ai ma ka berita maemae o ka mare," wahi a ka Haku Opio.

            "Ua manao no hoi o Papap pela, aka aole i maopopo ia maua owai ia laua. Oh, ina no hoi wau i ike i ko'u mau makua i keia manawa, me nei ua hauoli loa wau!"

            I ka loaa ana aku ia Amber o kona lei Daimana ua hoi aku a oia no kona lumi a hoomau aku la nohoi ka Haku Opio i ka huli ana ma na wwahi apau e hoike mai ana iaia i na waiwai a pau i waiho ia mai e kona makuakane. I ka hiki ana aku o Amber iloko o kona lumi ua wehe ae la oia i kona lei Daimana mai ka pahu mai i malumai ia na hoomanao ana o na la hauoli ai la na hoomanao ana o na la hauoli i hala, hoi mai ia na hoomanao ana o keia ia i haalele mai ai kona makuakane aloha a hele aku ma kana la hauoli, ua hala ia mau la ana e noho alii ana iloko o kona hale ponoi iho, i keia manawa he mea okoa ae ia ma ia wahi.

            E waiho ae kaua e ku'u makamaka heluhelu ia Amber e noho ana iloko o kona lumi a noonoo i na mea e hiki mai ana maluna ona a e huli ae kaua a nana ia Blanche me kana mau hana lapuwale. Mahope o ka haalele ana aku o Blanche i ka Haku Opio ua hoi pololei aku ia ola a komo i loko o kona lumi. Noho iho la oia ilalo a hoomaka iho la e noonoo i kana hana maikai e hana ai. O kona makemake o ka haalele mai o keia kaikamahine i keia hale. Iaia no e noonoo ana ua komo mai la ka noonoo iloko ona he hookahi wale no ana hana maikai loa e hana ai, a oia ka hele ana aku imua o Amber a hoohoopunipuni aku iaia, ua pau loa ka hoihoi o ka Haku Opio iaia, ua makemake hoi e hoomare aku iaia me ke kanaka mua loa e hiki mai ana, a peia wale aku. Oka mea pilikia wale no o ka hele aku o Amber e ninau i ka Haku Opio i ka oialo o kana mau olelo e olelo aku ana. Aka, ma na olelo a ka Haku Opio i olelo mai ai ia Blanche ame ka Blanche mau olelo hoi i hoopihapiha aku a i ka Haku Opio ua maopopo loa ae la ia Blanche, ina e hele aku ana o Amber a hoike aku i ka Haku Opio i kana mau hoopunipuni e hoike aku ana, ua hiki loa no iaia ke hele aku imua o ka Haku Opio a olelo aku he mau olelo wahahee wale no ka Amber, a e hoao ana hoi e imihala i kumu nona e kipaku ia mai ai mai keia hale aku. Ua maopopo loa laia e oi mai ana ka hilinai o ka Haku Opio i kana mau olelo mamua o ka Amber mau olelo e hoike aku ana iaia.

            Me keia mau mea e paa ana ma kona poo ua haalelel mai la oia i kona lumi moe a hele aku no ka lumi o Amber. Kikekek aku la oia a lohe aku la ia Amber i ke kahea ana mai e komo aku. Komo aku ia o Blanche a ike aku ia la Amber e moe ana iluna o kona noho koki e paa ana hoi i ke kii o kona makuakane ma kona lima. Ua hiki loa ke ike, ia aku na waimaka e kakau mai ana iluna o keia kii, e hoike mai ana hoi ua honihoni ia keia kii e Amber mamuli o kona aloha i kona makuakane. Ua hele kona mau maka a upepehu a ina he puuwai ko keia Blanche me nei ua hiki ole iaia ke hooko aku i kana hana ekaeka i hoolala mua ai, aka ua paa kona manao e hooko aku, a hookahi wale no mea nui iloko o kona noonoo o ke kaawale aku o keia kai kamahine mai keia Kakela aku.

            "Eia no ka o eke uwe nei, e ku'u Amber aloha. Aloha no paha ka makua maikai i haalelel mai. Ina paha oia i ike i ka hana a kana keiki e hoao nei e hana ia oe, ina paha oia i ike, pehea la kona manao?" wahi a Blanche me ka nana pono ana aku iaia.

            "Heaha auanei ka Rafela mau hana ino i hana mai ai ia'u?" wahi a Amber i ninau mai ai.

            "Aole ke oe i lohe i kana mau olelo e pili ana nou? Ina hoi ha pela, ke pule nei wau aole loa oe e lohe. Oh, Amber owau hookahi kou hoa'loha ma keia wahi. I ka Manawa e ola ana o kou makuakane, ua lilo oe i mea nui loa ia lakou nei, ua ae aku ka Haku Opio e mare ana oia ia oe, e malama maikai ana ia oe, a ua nana mai hoi na kauwa ia oe ma kea no ooe ko lakou Haku, aka i keia Manawa……"ma keia wahi ua hooki iho la o Blanche i kana kamailio ana.

            "Ke hoanoae mai ia oe i ko'u noonoo. E hoike mai oe ia'u ina mea apau e ku'u Blanche maikai. He olalo anei ke hana ino mai nei lakou ia'u?" wahi a Amber me kona leo aloha.

            "E ku'u Amber, aole o'u makemake e hoike aku ia oe ina mea a'u i lohe mai nei, no kamea ua maopopo loa la'u ina oe e lohe ana ina mea apau, e haalele mai ana oe i keia wahi. He mea maikai paha e huna wau, a malia o aloha mai lakou ia oe ma keia hope aku. Ua hana aku nei wau i na hana apau loa i hiki ia'u no kou pono, aka ua okoa loa ka manao o ka Haku Opio, ua hoowahawaha loa oia ia oe no kekahi kumu i maopopo ole la'u, aka ua manao aku nei nae wau no ka makemake ana o Papa e mare mai oia la oe. Ua manao oia aole oe i kupono iaia, a ma ka'u nana aku nei ua aloha oia a kekahi maikamahine okoa aku."

            "E hoike mai hoi oe ia'u ina mea a pau loa, e ku'u Blanche aloha. Ua ao mai oe ia'u e aloha aku ia oe, a ke hau oli nei hoi wau i ka ike ua loaa ia'u he hookahi hoa'loha oialo iloko o keia hale. E hoike mai oe i na mea apau loa, mai huna aku i kekahi. Ina aole wau i makemake ia ma keia hale, ua hiki loa ia'u ke hele aku e imi i ola no'u iho. He nui loa na kaikamahine lakou oia iho, a aole hoi lakou i hooma keia kulanakauhale e imi nei i ko naauao maikai ia elike me ko'u hoonaa uao ana ia."

            "Aole hoi pela, e ku'u Amber maikai. Ua ike no wau aole i maikai ka lakou hana e hana nei ia oe, aka aole o'u makemake eike aku ia oe e huli opiopio ana i oia nou iho. Ua hiki ina kaikamahine okoa aku ke hana i oia no lakou oiai aole o lakou mea nana e malama, a aole hoi lakou i hiipoi ia e kekahi o na kanaka waiwai o ka aina e like me kou malama maikai ana ia. Ina paha owau kei hanamo ia mai me nei ua kupono ko'u hele ana. He olalo nohoi ina owau ka lakou i hanaino mai e like me ko lakou hanaino ana ia oe, aole loa wau e noho hou maloko o keia hale."

            "O ka hanaino wale no kau e olelo mai nei, aka aole oe i hoike mai nei i na olelo i olelo ia. E hoike koke mai i ike aku ai wau no'u iho," wahi a Amber me ka pihoihoi nui.

            "Ae, he nani ia ke hoopaakiki loa mai ia oe e lohe i na olelo i olelo ia, e hoike aku ana wau ia oe. Mai huhu mai oe la'u oiai aole na'u keia mau olelo. I keia kakahiaka, oiai makou e ai ana i ko makou aina kakahiaka, ua ninau mai la ka Haku Opio la'u aia ia oe i hea. Ua hoike aku la wau, aia no oe iloko o kou lumi, oiai aole i pau kou hoomanao ana i kou makuakane. Ua pane koke mai la oia, "Makuakane? A pau ka hoi ko'u uwe ana no ko'u makuakane ponoi, i keia wahi huahaule iho la ko hoi ka hoomau i ka uwe. Aole oia he ohana no makou, he wahi kaikamahine wale no oia i lawe ia mai awaiho me ku'u mau makua. Ua heluhelu mai nei wau i na mea apau e pili ana nona a ua ike hoi wau, aole oia e mare aku ana wau iaia. Aole o'u makemake i kekahi wahi kaikamahine hoonuhanuha elike me ia i wahine na'u. ina e hele mai ana kekahi kanaka e noi la'u i wahine oia nana, e ae koke aku ana wau, oiai ua makemake wau e kaawale aku oia mai keia hale aku. Ua loihi kana hoowalewale ana i ku'u makuakane me kona manao e lilo ana wau i kane nana, a i keia manawa ua hoka loa oia. Owau ka Haku o keia mau waiwai apau loa, a aole hoi e loaa ana iaia kekahi hapa. Poho ke kala a ku'u makuahine i lilo i keia wahi kai kamahine."

            "Ua lawa, ua lawa," wahi a Amber i uwe mai ai. "He olaio auanei ua olelo oia i kena mau olelo apau loa?"

            "Aole i pau aku kana mau olelo i olelo ai nou, he oi loa aku ke ino o na olelo i koe aku ia."

            "Ua lawa iho la ka ino. He nani ia ua makemake oia la'u e haawale aku mai keia wahi aku e hooko ia kona makemake. Aole nohoi wau e k@@ aku ana, e hele ana wau i kei po."

            "I keia po?" wahi a Blanche i ninau mai ai. "Mai hoolohe aku i ka lakou mau olelo, e noho mai no kaua. Na'u oe e kokua ma na mea apau e hiki ana la'u. aole loa e hiki ia'u ke ike aku ia oe e hele ana i keia po, ooe hookahiwale no. Malia nohoi paha he mau olelo waiwai ole wale iho ia no keia a ka Haku Opio, a malia o hoopau wale ae oia ia mau manao lalau."

            "Aole e hiki la'u ke hoomanawanui. Ina paha oia i hele mai imua o'u a hoike mai i kena mau olelo e a hona iki ia hoi ia, ua hiki la'u ke kamailio aku me ia, aka ua hoike aku ia oia ia oukou a waiho mai ia ia'u e manao kuhihewa aku ke makemake ia mai nei wau e noho aku iloko o keia home a'u i noho aloha ai. Ilaila aku nei nohoi wau me ia a aohe oia i olelo mai nei ia'u aole ona makemake ia'u e noho aku. O kana nae i olelo mai nei, aole oia e mare ana ia'u, a ua makemake ola e ike ia'u e mare ia ana i kekahi kanaka i hiki ke aloha ia'u. ua like loa ia ma k'u noonoo ana me kona olelo maoli ana mai aole ona aloha ia'u."

            "oia, oia ka pololei maoli. Aole he aloha iki o keia kanaka ia oe. Noi aku nei wau iaia e mare ia oe, e hooko i ka makemake o kona makuakane, a o kana wale no i olelo mai nei aole loa oia e mare i kekahi wahi kaikamahine pupuke elike me oe. Olelo mai nei oia ooe ana kana wahine hope loa ma keia ao e ae ai e mare. O kona makemake o kou kaawale aku, a ua lohe mai nei hoi wau e hauoha aku ana oia i ke poo kuene a kakou e hele mai e noi ia oe i wahine, ma ke ano hoonaukiuki ia oe. O, Amber nui loa ko'u aloha ia oe. Ina paha e oia ana kou makuakane a ike oia i kei mau hana ekaeka e hana ia nei, pehea ia oia e hana mai ai? Ina oe e hele i'o ana, o maua aku ana paha kekahi e kipuaku ia mai? Ke hana ino ia mai la oe ke kaikamahine punahele a kona makuakane ponoi, oi loa aku hoi maua me ku'u kaikunane. Oia ka'u i olelo aku nei ia Jaspa e nana pono maua ia mua aku.

            "Ke mahalo aku nei wau ia oe e ku'u Blanche aloha no kou hele ana mai e hoike ia'u i keia mau hanaino. Ina paha aole oe he hoa'loha no'u me nei aole loa wau e ike ke hanaino ia mai nei wau, e ka mea a ku'u makuakane aloha i kauoha iho ai e malama ia'u. e haalele ana wau i kei hale i keia po, a aole loa hoi wau e ike hou ana i keia home a'u i noho aloha ai me ku'u makuakane. E kokua mai oe ia'u i ka hooponopono ana i ko'u mau wahi uakana.

            Aole wau e lawe ana a nui ka lole, ma na wahi lole kupono wale no. he hookahi hora mai keia manawa aku hiki mai ke kaaahi e lawe ana no keia aoao o ke kulanakauhale o Ladana. E hele aku ana wau a pau ma ia kaa a holo loa aku no kekahi wahi mamo mai keia wahi aku."

            Me na waimaka e hiolo ana ma kona papalina, ua lalau ae ia o Amber i na wahi lole ana i makemake ai e lawe, hoo iho la iloko o kona wahi paiki lole, komo iho la i kona lole pumehana no ke anu o la po a hoomaka ae la e nana i kona lumi, ka rumi hoi ana i noho ai mai kona mau la bebe mai. Huli aku la oia a ike aku la ia Blanche, ke kaikamahine hoi ana e manao nei oia hookahi kona hoaloha, a iloko o ke aloha no na mea apau ana e haalele iho ana mahope, ua lele aku la oia a puili ae la i ka a'i Blanche, honi aku la laia, a hoomaka ae la oia e uwe.

            "Oh, Papa, papa ke haalele nei wau i ka home o kaua elike me kou haalele ana mai, ke haalele nei wau i ka lumi au i hana ai a maikai no'u, ke haalele nei wau i na mea nani apau au i haawi mai ai na'u, a ke hele hoaa nei hoi e ike i na ehaeha o keia ola ana. Ua makemake ole ia wau e noho aku, ua hookuke la mai wau e na mano aloha ole o ka makua au i waiho mai ai, a oiai ua hala aku la no oe ku'u makua, ke hele nei wau. Aloha, aloha oe e ku'u makua maikai, aloha hoi na wahi a kaua e hele like ai, aloha keia mau paia kamaaiana i ko kaua mau maka, na pua nani a kaua i malama like ai. Oh, Papa, papa, heaha no la hoi kou mea i haalele mai ai? Auwe ku'u kaumaha e! Ua oi aku ka maikai e make wau i keia hora, mamua o ku'u hele makua ole ana aku e imi i ole no'u. Oh, papa, heaha ana la ka hopena e hiki mai ana maluna o'u?"

            Iloko o ka manao paa o Blanche e ike laia e hele ana mai keia home aku, a iloko hoi o kona hoihoi ole i keia kaikamahine, ua loaa aku la kona puuwai i keia mau olelo a kekahi kaikamahine opio e haalele mai ana i keia home mamuli o kana mau olelo ia mai ana oia e hoike aku i ka oiaio, a e paa mai hoi i kona kino opiopio mai ka hele ana i ke anu o ka po me kekahi kumu maikai ole, aka ua ike iho ia oia, ina oia e hoohemahema ana i keia manawa, aole loa e loaa hou ana iaia ka manawa maikai no ka hana ana i ka hana ana i makemake ai e hana. Ua ike iho la oia, ua lanakila oia i keia manawa, ua ko kona makemake oiai ua makaukau na mea apau a he mau minute wale no koe haalele mai keia kaikamahine i keia home a koe iho hoi oia  hana i ka hana ana i makemake ai e hana aku.

            "E ku'u Amber aloha, ua piha ku'u puuwai i ke aloha nou. Ina paha no'u keia hale aole loa la hoi wau e ae aku ia oe e hele, aka ke manao nei wau ua pololei kau e hana nei. Ina i hana ino ia mai wau, a olelo mai ka Haku Opio i na olelo elike me kana i olelo ai nou a loha wau aole loa wau e ae e noho hou ma keia hale no hookahi hora mahope aku o ia manawa. O ka'u wale no e makemake nei o ka loaa aku ia'u o Jaspa, makemake wau iaia e hele puaku me oe a e malama mai hoi ia oe olai he po keia, a aole hoi oe i maa i ka hele hookahi ana," wahi a Blanche me ka maalea nui. Ua ike o Blanche ua makemake loa o Jaspa ia Amber a ua manao oia ina paha e hiki ana ia laua ke hele like i keia po, e loaa ana ka manawa maikai ia Jaspa e noi aku ai i keia kaikamahine e lilo mai i wahine nana. Ua manao iho o Blanche, e ae aku ana o Amber, oiai ua ike iho la oia aole loa oia e mare ia ana me ka Haku Opio. Aole i maopopo ia Amber keia mau hana maalea loa e hana ia nei maluna ona. Ke manao mai nei no oia he mau hana maikai keia e hanaia nei, ke manao mai nei no oia o ka oiaio keia apau loa e olelo ia aku nei iala.

            Mahope o ko laua puili aloha ana no kekahi manawa ua ku ae ia o Amber iluna, honi aku ia ia Blanche hopu iho ia i kona wahi paiki lole a hoomaka aku ia e hele.

            "E hele ae wau e olelo i ke kahu kaa e hana mai i ke kaa nou ea?" wahi a Blanche."

            "Aole o'u makemake i ke kaa mahope lohe mai ka Haku Opio a ike ia wau. Aole o'u makemake e ike hou iaia, mahope o ka lohe ana i kna amau mea apau i olelo ai e pili ana no'u. e hoike aku oe ia lakou i ke kakahiaka ua hele wau e hu'i i oia no'u iho. Aole i maopopo ia'u ka'u wahi e hele nei, a he makehewa hoi i kakahi o lakou ke huli ae la'u. mai hoike aku oe i ke kumu o ko'u hele ana, he mea huna ia mawaena o kaua. E aloha pu aku hoi oe ia Mrs. George, ku'u mea nana i malama maikai mai ku'u wa kamalii mai. Good-bye Blanche."

            "Good-bye Amber, e hoomanao owau kou hoa'loha. Ina oe e loaa i kekahi haawina pilikia, e hoi mai la'u a na'u oe e malama. E kakau mai oe la'u i kekahi manawa a hoike mai i ke ano o kou noho ana."

            Me keia mau huaolelo ua haalele mai ia o Amber i ka home ana i noho aloha ai no kekahi mau makahiki loihi. Haalele mai ia oia i na wahi a laua i pili aloha ai me kona makuakane i hala mualaku.

            Iaia i puka ak@nai iwaho ua pa mai ia ka makani huihui o ka po, nana ae la oia ma o a maanei nana aku ia ola i ka Haku Opio e poho mai ana iloko o kona lumi heluhelu e heluhelu ana i kekahi buke moolelo, nana aku ia oia i ka noho a kona makuakane e noho mau ai, nana ae ia oia ia ka malapua nani a laua me kona makuakane e malama like ai a kulu iho la kona waimaka, ame na waimaka e hoopoui@ ana i kona mau maka aloha, ua hoomaka aku ia oi e hele no ke hale hoolulu kaaahi. He hookahi @le mai keia wahi aku ana e hele nei a hiki aku i ka hale hoolulu, a he palekana ole hoi no kekahi kaikamahine opiopio ke hele hookahi ma keia wahi i ka po e like me kana e hele nei, aka ua lilo ka maka'u iaia i mea ole, ua lilo ka powa lalai i mea ole, a he hookahi wale no mea nui loa iloko ona ia manawa oia ka hiki aku i kekahi wahi mamao mai keia hale mai i noho ia e kekahi poe i akemake ole iaia.

(Aole i pua.)

 

Ka Loke Keokeo

 

Ka hoa paio o ka Loke Ulaula.

 

KA HAKU OPIO O KASEDILE, KA IPO HOOHENO A NA ROSE

 

            O ka olelo nui a puni o Ladana ia mau ia mai oia ka haalele ana mai o Lola me kona makuahine i ko laua home nani a hele aku no Palani. Ua nui na mea i olelo ia e pili ana no ka laua huakai i hele @@@. Ua olelo ae la kekahi o lakou ua hele aku nei laua mamuli o ka loaa ana o kekahi leka e pili ana no kekahi mau waiwai i waiho ia mai e kekahi ohana o ka makuahine o Lola. Ua manao hoi kekahi ua noi ia mai o Lola e kekahi keiki alii o Palani i wahine nana. O Dolores a me ka Haku Kasedile wale no paha na mea i maopopo i ke kumu o ko laua haalele ana mai ia Ladana a hele aku.

            I ko laua hiki ana aku ma Palani ua hoi aku ia laua no kekahi heleke nani i waho loa o ke kulanakauhale o Palani a malaila laua i noho ai. Aole o laua kamailio wale aku ia hai, ua like loa laua me kekahi mau wahi luahine e noho ana no laua iho. He kakaikahi lea ka poe i maopopo mai Enelani mai laua. O kekahi kumu hoi i mao popo ai mai Ladana mai laua oia ka hiki mau mai o na nupepa ia laua mai keia wahi mai. Oia ka laua mea nui loa i keia ame keia manawa e hiki mai ai o na nupepa. Aole he loaa @ek@@mai ia laua oiai aole laua i hoike aku i ko laua mau hoa'loha i ko laua wahi e noho nei. O keia iho la ke ano o ke ola ana o ka Loke Ulaula ia mau la o ka ehaeha.

            E haalele aku kaua e ka makamaka heluhelu ia laua e nanea ana i ka olu o Palani a e hu@@ ae hoi kaua a nana aku i ka Loke Keokeo me ka Haku Kasedile.

            Ua hala aku la ka enemi aohe mea nana e keakea mai ko laua hoohui ana ia. He mau pule mamua o ka hiki ana mai o ko laua la e mare ia ai ua piha ka aina ina maka hanohano i hele mai e ike i ko laua ia nui. Ma keia ame keia wahi o ke Kakaeia Kasedile e ike ia ana na kanaka e holo ke ana. Ua hoonani ia ke Kakela me na hae like ole apau o ke ao ame na pua nani a pau loa. E hoomoa ia ana na mea ai he nui no ka hauoli ana i keia la. O ka luakini nani loa ma Ladana, oia ko laua nei luakini e mare ia ai. Ua hoonani ia o loko o keia luakini me na hoonani e hewa ai ka maka ke nana aku. Ma ko laua nei wahi e kukuli ai ua hana ia kekahi pio nani loa, a o no pua e hoonani ana i keia pi'o he mauLoke Keokeo wale no. aole loa i ike ia kekahi mare hanohano ma Ladana e like me ko laua nei. He mare i kupono no na alii hanohano loa o ka aina.

            O ko laua nei la e mare ia ai kekahi o na la maikai loa. Aole i ike mua ia kekahi ia molaelae e like me keia. Me he mea aia ua ae pono mai na Lani i ko laua hoohui ana ia. I ke kakahiaka nui wale ua aia ae ia o Dolores, a nana aku la ma o a maanei. Hoomanao ne la oia i kona la i mare ia ai i ka Haku Rusevela ia la aole i komo mai ke aloha iloko ona no ka mea ana e mare aku ana, a ua ma'i hoi'oia i ke aloha i ka mea i hele auwana aku, aka i keia la ua hoi mai ka auwana a e hoohui ia ana laua ma ka berita hemolele o ka mare.

            Me he mea ala aole i ike mua ia kona u'i mamua e like me keia ia. I kona kahiko ana mai i kona aahu mare a pau ua like loa oia me kekahi Moiwahine e noho ana iluna o ka noho kalaunu okekahi aupuni nui. He mau hora mamua o ka hiki ana mai o ka manawa ua makaukau oia no ka hele aku e hui me kona makua o keia mua aku.

            Aole oia wale kei ala kakahiaka i keia la aku o ka Haku Kasedile no kakahi. I @@ @ @ @ @na ae, ua piha oia i ka hau@ @ ke oia e mele aku i na mele hoohauoli makemake oia e lohe aku i ka leo o na manu e kani hone mai ana makemake oia e hiki koke mai ka hora e hoohui ia ai laua. He mau hora nohoi mamua o ka manawa ua makaukau oia.

            O na kaikamahine a ka Lede Filedina ko laua mau ku aoaoa me kekahi mau keiki hanohano o ka aina. Na ka makua Welinaton laua i hoohui ma ka mare a mahope o ka pau ana o ko laua mare a mahope o ka pau ana o ko laua mare ia ana ua hoi aku la ka lehulehu e hauoli ma ka Kakela Kasedile.

            I kekahi ia ae ua haalele mai laua ia Ladana a holo aku ia no kekahi wahi ailana uuku mawaho aku o ke kulanakauhale a malaila laua i hoohala ai i na la mua o ko laua noho mare ana.

            Ia pule iho ua hiki aku la ka mea hou ia Lola e pili ana no keia mare hanohano. Ua heluhelu oia mai ka mua a hiki i ka hope a mai ka mua hou a hiki i ka hope. Ua piha paha ka umi manawa o kona heluhelu ana i keia nupepa a ia manawa oia i ku ae ai iluna a pane mai ia i kona makuahine:

            "Mama, ina wau i Ladana aole loa e hiki ia Dolores ke puana i na huaolelo aloha ana i puana aku ai imua o ke Kahunapule. Ina wau i Ladana aole loa laua e hauoli i ke laua ia mare. Pomaikai laua i ku'u kaawale ana maimai ia laua mai. Aka, e like me ka loihi o ku'u oia ana aole e mau ia hauoli ana.

            Ua lohe like ae ia no kaua e ku'u makamaka heluhelu i na olelo a ka Loke Ulaula elike me ka, loihi o kona oia ana aole loa e mau ana ko laua noho hauoli ana, a e hiki mai ana ka manawa e hooko ia ai kana mau olelo, e hiki mai ana ka manawa e hoololi ia ae ai ka noho hauoli ana o kekahi mau mea mamuli o ka hana a kekahi wahine i piha i ka lili ame ka inaina. Ua hooko o Lola i kana mau olelo hoohiki i hoohiki ai imua o ka makua Mana Loa, ua hooko pu aku hoi oia i ka inaina iloko o kona puuwai no ka mea i komo mai mawaena ona ame ka mea ana i aloha ai.

            E waiho ae kaua e ku'u makamaka heluhelu ia laua e nanea ana i ka olu o Palani a e huli ae hoi kaua a nana ia Dolores me kana kane aloha. Mahope o ko laua mare ia ana ua hoi aku

 

(E nana ma ka ao@@ 6.)

 

HOOLAHA KUMAU

 

Ka Hui Banako hoahu Malama Dala o Hawaii.

(KAUPALE@AIA.)

Huina i hoahuia           $240,@@@.@@

 

Peresidena       Kikila Bara@@@

Hope Peresidena         W. P.@

Puuku  W @ Cooper

 

Keena Hana Nui

Alanui Papu, kokoke i Alanui Kalepa Keena Laia ma Hilo, Hawaii

 

E LAWELAWE ANA I KA

 

Oihana Banako Hoahu Dala ma Honolulu ame Hilo

 

E laweia mai no na huina hoahu me ka haawila o na ukupanee no na hoahu makahiki ma ka huina o 41/2 pakeneta no ka makahiki. E loaa no na Rula a me na hooponopono ana ke ninau ae ma ke Keena Hoahu.

2@2@-1y@.

 

DR. L. F. ALVAREZ.

Keena Oihana a Wahi Nohoi

1240 Emma Street

Na Hora Hana:            8 a 10 a. m.

@ a 5 p. m.

            7 a @ p. m.

Telepona White 211,   2@@4-1y@

 

Dr. T. Mitamura

 

            Kena Ohana 1468, Alanaui Nuuanu. Telepona 153. Pahu Leta 842. Waa@noho, 524, Alanui Nuuanu.

            Na hora keena: 8-10 a. m., 6-3 p. m. koe na Lapule.

 

Kauka J. Uchida,

HE LOEA MA KA OIHANA LAPAAU

Keena: Alanui Beretania, mawaena o Papu ame Nuuanu.

Manawa hana, 8 a 12 A. M. 7 @ @ P. M.

Telepona Helu 1211 White.

 

LEWERS & COOKE.

LTD.

(LUI & KUKE, KOUPAL@@@@.)

 

Na mea Hookomo mai a Kuai i na Lako Kukulu Hale o kela ame keia ano.

 

Malaila o loaa ai na mea malalo iho:--

 

NA PAPA N. W., NA PAPA HOLE, PILI HALE, NA PUKA, NA OLEPELEPE. AME NA PONO PUKA ANIANI, NA KUI, AME NA MEA PILI I KA OIHANA KAMANA, NA PONO PENA.

            NA PENA LIKE OLE, AME NA HULU PENA, NA ANIANI, NA PEPA HALE, PALE PUKA ANIANI, MOENA, ETC.

 

O na kauoha pono hale apau loa e hiki ma, ana ia makou e hooko koke ia no me ka eleu ame na KUMU KUAI HAAHAA LOA.

 

LEWERS & COOKE, LTD.

 

            I KA POE KULI:--Ua haawi ae kekahi lede waiwai i hoola ia mai kona kuli ame ka halululu iloko o ke poe mamuli o ka pahu hooloho hanalima a Dr. Nicholeon @@ $35,000 i kanah kula kokua kuli i hiki ai ke loaa keia pomaikai i ma poe kuli me ka @ oia. E kakau mai, THE NICHOLEON INSTITUTE, @@@, Eighth Avenue, New York, 15@@.

@ Makahiki mai @@@@ @