Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 2, 10 January 1902 — Page 6
| This text was transcribed by: | Kaui Sai-dudoit |
| This work is dedicated to: | Ia oe e kuu kaikamahine akolu: Kauʻikamaehuonapuamaeʻole Kealaʻiki Goodhue |
Ka Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.
NUPEPA KUOKOA, IANUARI 10, 1902.
MAI NA AINA MAMAO MAI.
@@@@@ ae o Lunahoomalu Ray he @@ kanawai kue Ikaika in a anaki.
@@ makemake o Croker o Nu Ioka o @@@ Schely ka Peresidena o Amerika.
@@@@@ ana kekahi mau alanui ma @@@@ ka hoomanao ana ia Pere@@@@.
@@@@ o kela mau la ua hiki @@@@@ ke hoomau aku i kana @@@@ telegarapa uwea ole.
@@@@ nei no e hoopakele mai @@@ Stone, aka aole i loaa aku oia! @@@@ no i kela manawa.
@@@@ aku kekahi on a miliona o @@@@ he $75,000 no ekolu ilio mai @@@@@@.
@@@@@ mai ua kuai aku o Peresidena o Rosewela i kekahi lio Arabia mai Moroko mai.
Ua loaa kekahi laau maikai no ka noho ana i ke nahu a na moonihoawa i kekahi kauka Palani.
Ke kue ikaika loa nei o Senatoa Hitt kekahi o na Senatoa naauao i ke komo ole mai a na pake i Amerika.
E mare ana o Lukanela Hobson, ke koa @@@ ole ma ke kaua o Manila, ia Miss Eleanor Ludlok. E hoohui ia ana @@ iloko o ka mahina o Feberuari.
Ke hoomaka hou mai nei na Filipino o kaua ma Filipino. No kekahi @@@@ ka lakou hoomaha ana a a!!! a heueu hou mai.
E kukulu hou ia ana kekahi Hokele ma na ke Kulanakauhale nui o Nu Ioka. He mau miliona ana ka lilo no keia hale.
Ua makemake o Hanare Payne, ka Luna Hale Leka nui o Amerika, e on a ia ka uwea telegalapa e ke aupuni o Amerika.
--------------------------
NA HUNAHUNA MEA HOU.
---------
Aia ma Kapalakiko kahi i kanu ia ai @@@@@ ma ka aoao o kona mau makoa.
E hiki mai ana ka hui keaka "World Entertain" ma keia mua koke iho ma ka lakou huakai no ka hema.
Aia ke waiho nei o Mrs. Grace Kaha@@@@ ma ka moe maʻi. Ke hooikaika nei i ke kaaka e paa mai i kona ola.
Ka makemake ia nei e hoao ke taro@@@@ ano poi palaoa, na na maʻi o @@@@@ ka manawa e loaa pono ole @@@@ ka lakou pai ai.
@@@@@ maikai ko ka Opiuma i kela @@@@ ka po o ka la apopo. O na po @@@ keia o na Paele hoolealea. @@@@ ka hele ana e ike la lakou.
E kahea mai ana o Kiaaina Dole i Kau Koho balota kiukawa ma ka a@@@@@@ eka no ke pani ana i ka hakahaka ma ka make ana o ka Lunamakaainana Gilifilana.
@@@@ maikai in a lolo Hawaii ke @@@@ i ka buke "Ke Kanawai" e @@@@@ia nei e J. Mokuohai Poepoe. A @@@@ kekahi mau manao e kokua @@@@@ oukou ma ka oukou hana. He @@@@ ko ke kope hookahi.
--------------------------
Ka Uapo hou o Hakafela ma
---------
MAKEMAKEIA E HOOPIHA A LIKE KE KIEKIE ME KE ALANUI KE KAHUA MA KA AOAO
EWA O KA MULIWAI.
-----------------
E pomaikai ana ke kahua e waiho wale @@ ma ka aoao Ewa o ka muliwai ma Aala i ka lepo e lawe ia aku ana a hoahu malaila i ka manawa e @@@@ aku ai ka uapo hou o ka Hui o Hakafela. He mau la helu wale no koe hoomaka ka mikini eli awakumoku i kana hana.
Ua hoopiha mua ia no keia wahi i kekahi manawa i hala aku i ka manawa i hana ia ai na alanui aupuni kokoke i kela wahi ua kii la mai a lawe la aku la kekahi mau lepo a poopoo kekahi maa wahi. I ka manawa e ua ai piha keia mau wahi poopoo i ka wai o kekahi keia o na kahua paani maikai @@@@ e hana ia ana a like a hooulu ia ka maniania. I keia hoopiha ana ia aku o hana ia ana a nui ka lepo, a e hoo@@@ ia ana hoi ka lepo a like me ke alanui. E waiho pu ia ana kekahi paila lepo ma kekahi wahi no ka hoopiha ana i na wahi e makemake ia ana ma keia hope aku.
Ua hai na pomaikai i loaa i na aina ma Aala mai ka lepo mai o ke awakumoku. Kekahi mau alua waiwai ole i piha i ka wai ma keia wahi ua lilo i mau aina maloo, a i mau aina waiwai hui i kela manawa. Oiai mai ka wai kai mai keia mau lepo ua maemae loa a aohe pilikia, a mau ea ino@@@ paha e loaa ana mai kela lepo mai.
He ha@@ maikai loa na ka Luna Nui i na Hana Hou ka hoopiha ana i na @@ apau ma keia wahi me keia mau @@ maemae. Aia ma ka aoao mau@@ o ke alanui Beretania ma Aala kekahi lokowai pelapela i kupono e hoo@@ ia. He lehulehu na kanaka e no@@ nei malaila a e pilikia ana ko La@@ ola mamuli o keia mau ea inoino.
-------------------------
KA PUALI O PANAMA
----------
Makemake na Ona e kuai mai ia Amerika.
--------
He Pomaikai Nui Kela no Hawaii Ina e Moku Po Mai Ana Keia Wahi i Makemkae Nui Ia.
------
I ka la 28 o Dekemaba o ka makahiki i hala i haalele ai e M. Iasinapere, ke Kakauolelo nui o ka Hui o Panama la Parisa, Palani, a holo mai no Nu Ioka. E hui ana oia me kekahi mau iala o kona hui ma Amerika a noonoo no ka hoolilo ana aku i ko lakou mau kuleana ame ko lakou mau waiwai ma Panama i ke Aupuni o Amerika.
I ka ninau ana ia aku o kekahi o na lala o keia hui i ke kumukuai a lakou e makemake nei no ko lakou mau kuleana ame ko lakou mau waiwai malaila ua hoike mai la oia ua manao oia e hiki ana i ke $40,000,000. Aole i maopopo loa ka pololei o keia huina aka e oi iki ae ana paha a emi iki mai paha. Ua helu ia ka nui o ko lakou mau waiwai e waiho nei ma keia wahi, a ma ka hoike ua aneane loa e hiki aku i ka huipo i hoike ia maluna ae.
Ma ka hale o na Senatoa o Amerika ua ike ia ka makemake o ka hapanui o lakou e lilo keia wahi ia Amerika a e hoomau ia ka eli ana a hiki i na moku ke holo mawaena o Amerika Akau ame Amerika Hema, a aole malalo loa ae o Kepahone. Ua manao lakou e loaa ana na pomaikai he nui in a e moku ana keia wahi e makemake la nei e oki.
Ua lawe mua ia mai no keia kumu hana i mua o ka Hale o na Lunamakaainana o Amerika aka aole i holo. I keia manawa ua nui ka poe e ike ia nei o na manao kokua a ua kakaikahi hoi ka poe e kue ana.
Ina e holo io mai ana keia kanawai e pomaikai ana o Hawaii nei, oiai eia kakou iwaena o ke alahele o na moku e komo ana i ka Moana Pakipika. Ma ka moku ana o keia puali o Panama e hiki ana in a moku o ka Moana Akelanika ke komo mai iloko o ka Moana Pakipika me ka holo loa ole a malalo mai o Kepahone. E hiki ana na ukana ke lawe pololei ia mai Enelani ame na aina o Europa me ka loihi ole o ka manawa a me ka nui ole hoi o na lilo. He mau pomaikai keia apau no kakou.
----------------------
Na Lealea o keia mau La
----------
HAULE KA HONOLULU I KA MAILE MA KA
POPO PEKU WAWAE.
------------
Ma ka auwina la Poaono i hookuku ae ai ka Hui on a Honolulu me ka hui Maile Ilima ma ka paani popo-peku a lilo ka lanakila i na Maile mahope o kekahi paio ikaika ana.
Mamua aku nei ua hui keia mau hui no elua manawa, a ua nele like na aoao elua i na aipuni. Mamuli o ka ikeia ana o ka like o ko laua ikaika, ua maopop ole ka hui e lanakila ana, a hele aku kekahi anaina kanaka nui e ike i ka laua paio ana. I ka pau ana ua ike ia he ekolu aipuni i loaa ia Maile, a he elua wale no i loaa i na Honolulu. Ua hookomo aku na Honolulu he palapala kue no kekahi mau paani ana a ko lakou mau hoa paio.
PAANI POLO.
I keia manawa hookahi no ua hui ae na loio ame na kanaka hana ma Kapiolani Paka no ka hookuku ana ma ka paani Polo. He lehulehu na Hawaii i lohe mau i keia paani "Polo" me ka maopopo ole o keia ano paani ana, a nolaila e hoomoakaka iki ana makou. Ua like loa kela ano paani me ka paani koloke ana, koe wale no iluna o na lilo e paani ia ai. Ua kukulu la he elua mau hupa e komo ai o ka popo hookahi ma keia aoao a hookahi ma kela aoao. E hoao ana ka poe ma keia aoao e komo ka popo ma kela aoao, a e hoao ana hoi ka poe ma kela aoao e komo ka popo ma keia aoao. He hookahi no popo, he popo laau i pena ia a keokeo, a i ole he popo ano like me na popo o na pakaukau pohupohu. I ka manawa, e makaukau ai na aoaoa elua ua hoi like aku la a waena kali o ka hoolei mai o ka umpire i ka popo. I ka manawa e hoolei ia mai ai holo kela ame keia me ka lakou maleka au loihi a hoao e hili i keia popo a komo ma ka hupa o kela aoao.
He nanea ke nana aku la lakou e holo ana maluna o na lio liilii e hili ana, e hookui ana, a hiki wale no i ka puka ana ma ka aoao i makemake ia. Aia wale no ka hiki ke paani i keia paani a lawa ma ka holo lio oiai e holo ana ka lio me ka paukiki a ku ino iho la. Ua lilo ka lanakila i na loio a haule ino na kanaka hana.
-----------------------
HE MEA I MAKEMAKE LOIHI IA.
Ua Loaa Keia Mea i Makemkaeia ma Honolulu.
-----------
He mea paakiki ka mau ana o ka hauoli.
E minamina mau ana nohoi ka poe manao oluolu.
Ina e maopopo ana ke kumu, aole no oukou e haohao ana.
Ua loaa anei oe i ka maneo ma ka uha?
He ma'i ia, aole no oe e hoi ana ma kahi moe, aole nohoi oe e ike ana i kou ana oluolu.
Aohe mea uluhua e like me keia.
O ka maneo mau iho la no la i na wa apau.
He oi ka uluhua, a oi loa aku nohoi ka uluhua no ke ola ole/
E ala mau ana oe i ka po.
Pau ka noonoo maikai, a e kohu hehena maoli ana oe.
Nolaila, aole anei o nei mea he ola ana, a he oluolu ana ae hoi, he mea i makemake nui ia?
E loaa ana keia ma o ka Aila Hamo la a Doan.
Aole loa e nele ana ke oi ao ka ma'i uha-hemo maneo i ka Aila Hamo, a Doan.
Pela nohoi ka Exzema, ame kekahi ma'i meeau e ae o ka ili.
Eia ka hooiaio no keia mea ma ka hoike a Mr. Frank Leibly o 326 S. Malu St., Wilkesbarre, Pa., a penei kana olelo.
"Me ka hauoli nui au e hoike aku nei no ka waiwai o ka Aila Mamo a Doan, ma na ma'i meeau maneo. Ua loohia iho la au, ma ka makahiki i hala ae nei, me ia ma'i. Ua hoao au i na ano laau lapaau a pau i haiia mai ia'u he ola, a pela nohoi me na laau a'u i ike ai, ua hoolahaia ma na nupepa eia nae, aohe loaa ia'u ke ola. Mahope mai, kuai iho la au i ka Aila Hamo a Doan. Mahope iho o na hamo ana a'u he kakaikahi, ua nui ka oluolu i loaa mai ia'u a ma ka hoomau ana aku i ka hamo ana, ua ola loa ae la au. Aole au i hoouluhua iki hou ia e kela maneo hoonaukiuki nui wale a'u i ike ai mamua, a o keia ka eha mahina o ko'u hooki ana i ka hamo ana i ka Aila Hamo a Doan. O ka olelo ana ae, ua hauoli au no keia ola i loaa mai ia'u, he hoike wale ana ae no la i ka hapalua o ka nui o ko'u hauoli. E hoike mau aku ana nohoi ai i kela laau i ka poe a pau e halawai mai ana me a'u. Ua hiki no la oukou ke hoolaha aku i kela mau olelo i na wa apau, a e loaa mau no au ma 326 S. Main Street a e hooia aku no au no ka oiaio o ia mea."
E kuaiia ana na Huaale a Doan no ka Puupaa e na poe kuai laau a pau. Kumukuai he 50 keneta. E hoounaia aku an ano ma ke eke leta e Hollister Durg., na Agena no ko Hawaii Pae Aina.
-------------------------
O KEPOIKAI KA LUNAKANAWAI.
---------
Ke makemake nei na wahi mea nana e hoao nei e imihala i ka Lunakanawai Kalua o Maui, e hoonoho aku ia A.N. Kepoikai a i ole ia Charles Copp o Makawao ma ia wahi. O ka manao maoli nae, o kekahi o laua ae ma ia wahi, a no ka ike ia ana o ko laua manao ke hoolalau ae la he mau mea okoa. Ma ka nana aku e kali ana lakou he manawa loihi no ke ko ana o ka mea a lakou i makemake ai, oiai aole e pau ana o Kalua i ka lakou mau imihala ana.
--------------------
Ka Haiolelo Makahiki Hou.
---------
Na Olelo Naauao a Rev. W.M. Kincaid o Kaukeano.
-------
O Ka Noho'na Hauoli o ka Home Kekahi o na Mea Waiwai Loa e Hooikaika ai i ka Makahiki
Hou e Hiki Mai Ana.
-------
O ka haiolelo "Makahiki Hou" a Rev. W.M. Kincaid o ka Luakini o Kaukeano kekahi haiolelo maikai loa a e hoao ana makou e unuhi pokole i kekahi o na mea ano nui ma kana haiolelo. Aia kana poo manao ma Epeso, mokuna elima, a ma ka pauku 15 ame 16.
"Nolaila e nana oukou i hele pono e like me ka poe naauao, aole me ka poe naaupo, e malama pono ana i ka manawa, no ka mea, he mau la ino keia."
"Ke manzo nei wau o ka mea hou wale no e hiki mai ana i ka makahiki hou i ka hapanui o na kanaka oia ka loli ana ae o ka inoa mai ka 1901 a i ka 1902. Aole no paha ia he mea hou oiai e kakau hewa ana ka hapanui o kakou a mahope kaha hou ae i ka hookahi a kau iho he elua ma ia wahi. He mea maikai aole e lilo ka hiki ana mai o ka makahiki hou i hoololi wale no o keia wahi huahelu hookahi lele ana mai. Mamuli paha o ka laua aka e lilo kona hiki ana mai i manawa e lawe ia mai ai o kekahi hana ano nui iloko o ko kakou ola ana.
Ua heluhelu aku nei wau ia oukou i kekahi mau pauku mai ka buke nui mai e pili ana i ka malama ana i ka manawa. Oia hoi i kou hele ana ma keia ao, e nana ma o a maanei, e nana i na mea e hoopomaikai ana i kou ola ana a mai hookuu wale i ka manawa, a i ole ia elike me ka kekahi i olelo ai, "E kuai aku i ka manawa." Ke nee nei ka manawa me ka wikiwiki loa, a in a aole kakou e malama ana i ka manawa e hala ana ka manawa maikai no kekahi mau hana i makemkae ia. Mai uhauha wale i ka manawa, oiai aole hana e hiki ke hana ia in a aohe manawa. Ua olelo ae kekahi kanaka naauao, "O ka manawa, oia koʻu waiwai." Ae, he waiwai io no ka manawa, aka aole e loaa wale mai ana ka waiwai ke ole e hoohana ia ka manawa. Ua piha ka manawa i na hana maikai au e hana ai. E hiki mai ana i mua o kela ame keia kanaka he manawa maikai nana e hana ai i kekahi hana maikai, a in a oia e hana, nona na pomaikai, aka in a oia e uhauha wale ana i ka manawa, oia no ka nele ana.
Ke hoomanao nei wau i koʻu wahi wa e uuku ana no. Ua hele aku wau me koʻu makuahine no ke kulanakauhale o Nu Ioka. Ua loaa iaʻu ia manawa he mau wahi kenikeni a ua manao hoi wau ua waiwai loa ia wau i ka loaa ana iaʻu o keia mau wahi kenikeni. Aole no he nui loa, a ina wau e hoike aku ana e ike ana oukou he uuku loa. I kekahi la ua hele aku wau e holoholo a ike aku la wau i kekahi mea iloko o kekahi hale kuai aʻu i makemake loa ai. Ua ninau aku la wau i ke kumukuai a i ka hoike ana ia mai, aole i loaa iaʻu ka ike e hoole aku aole oʻu makemake, aka ua kuai aku la wau. I ka loaa ana mai iaʻu ua ike iho la wau aole no wau i makemake loa i keia mea, aka ua lilo aku la kaʻu kala, a ua nele wau. Aole auanei kakou i uhauha wale aku i ka lakou mau loaa, i ka manawa maikai ma kekahi mau mea a kakou i makemake ole ai? I ka loaa ana mai oia mau mea aole anei kakou i ike iho aole he waiwai loa, aka ua lilo aku la ke kala, ua hala aku la ka manawa maikai? A i ko kakou hiki ana aku i na la poohina, a huli mai e nana la, hope e ike ana kakou i ka nui o ka manawa maikai a kakou i hoolei wale aku ai. Ua nui ka manawa maikai i haawi ia mai ia kakou, ua lawa kakou i ka manawa e hana ai i na hana e pomaikai ai kakou, aka ua hoolei wale ia ka manawa a hiki i ka hala ana o na la maikai.
Ke hoomanao nei wau i ka moolelo o kekahi kanaka naauao i kauoha ia e hana i kekahi mau buke no ka hoikeike ana i na alii i ka lakou hana maikai e hana ai, ame na mea pili i ka noho alii ana, a me na mea no apau i pono i na alii ke ike. Ua hoohala oia i kekahi mau makahiki ma kela hana, a i ka paa ana ua piha he eiwa buke nunui. Ua lawe mai la oia i keia mau buke imua o ka Moi a koi aku la e ukuia mai kona uku o ka hana ana. Ua noonoo iho la ka Moi a manao oia ua nui loa keia kumukuai a aole oia i makemake e uku aku. Me ke huhu ua hana ino ia he ekolu buke a koe mai ia he eono wale no. Ua hoi hou mai la no oia e hui me ka Moi a hoikeike mai la he eono wale no buke. Ua makemake no oia i ke kumukuai mua, aka ua nui loa, a aole no i makemake ka Moi e kuai. Ua hele hou aku la oia me ka huhu a hana ino hou ia he ekolu buke, a koe iho la he ekolu wale no. I kona hoi hou ana mai ua hoikeike aku la oia i ka Moi he ekolu wale no buke i koe. Ua ike iho la ka Moi ke pau aku nei keia mau buke waiwai loa i ka hana ino wale ia, a in a aole oia e kuai ana i na buke i koe e nele loa ana, ua ae aku ia oia e kuai a uku aku la i ka huina kala i koi ia mai no eiwa buke. Aole auanei pela kakou? He nui na waiwai i hiki mai imua o kakou i ko kakou wa opiopio aka ua kiloi wale ia a i a nui ana ae ua hiki hou mai la kela mau waiwai, aole he nui loa aka ua lawa maikai, aka aole no kakou i lawe mai a malama, a i ka hiki ana mai o na la poohina akahi no kakou a ike aku i ka waiwai a kuai aku la kakou i ka manawa me ke kumukuai nui, oiai he mau wahi la helu wale no koe.
"Eia kakou ke ku nei ma ka ipuka e komo aku ai iloko o ka makahiki hou a he makahiki hoi ia i haukae ole i na hana o ka makahiki i hala. E waiho mai ana ia makahiki a na kela ame keia e kakau i kona moolelo. He kalana aiai ke waiho mai nei imua o kakou, me na pomaikai apau, me na mea maikai apau e waiho mai ana, a na kakou e koho. Malia paha ke iini nei ka hapanui o kakou elike me ka ka mea haku mele i mele ae ai.
"E ka makahiki kahiko, mai hele aku oe.
Ua loihi kou noho ana me makou.
Ua lawe mai oe i na hauoli ana.
E ka makahiki kahiko, aole oe e hele."
Aka aole loa e hiki ke paa ia mai oia, E hele ana oia me kana mau pono apau. Malia paha ke olelo nei kekahi o kakou, in a e hoihoi hou ia mai ka makahiki i hala e hoolilo no wau iaʻu i kanaka maikai. Aole pela, ua paa kau mau hana i hana ai ia makahiki a eia aku he makahiki hou…Ua olelo ae kekahi kanaka naauao, ua puka mai he lima a ua kakau iho, a i ka paa ana ua nee aku la oia, a aole ike, aohe mana e hiki ke holoi ae. Aole hoi e hiki i na waimaka ke holoi ae."
Aohe he waiwai o ka noonoo ino wale ana aku i na hana maikai ole i hana ia, oiai ua paa aku la ia, a e mau ana ma ka buke hoomanao, aka e hoolilo kakou i na hewa i hanaia i ka makahiki i hala, i mau mea e aʻo mai ana ia kakou e noonoo i ka la i ka makahiki e nee nei, i mau mea e ao mai ana ia kakou e noonoo i ka makahiki hou e hiki mai ana. E waiho ae kakou i ka aoao o ka makahiki i hala, i kakauia me na mea i hana ia, a e nana ae hoi kakou i ka aoao o ka makahiki hou e hiki mai ana, ka makahiki maemae, a iaʻu e nana aku nei iloko o ia makahiki, o kaʻu e makemake nei e kakau iloko o ke ola ana o kela ame keia, "A Happy New Year, i kakau la me na hua nunui, aka aole e hiki ana iaʻu ke kakau oiai na kela ame keia e kakau ana nona iho. Ina no ka pono a no ka hewa paha na kela ame keia no e kakau ana. E haawi i kekahi wahi noonoo maikai uuku mamua o ka hana ana i kekahi hana iloko o ka makahiki hou e hiki mai ana. E ku iho a ninau he hana maikai anei keia aʻu e hana nei aole paha? Mai olelo wale e haalele ana oe i keia hana ino, aka aole he hooko i ka mea i olelo ia. Ua hiki loa i kekahi kanaka i inu ae i kona kiaha hope loa ke olelo ae aole wau e inu hou ana, oiai ua pau aku la kona makewai ia manawa. Aka i ka manawa e maaloo ae ai kona puu e olelo hou ae ana oia "Ono hou mai la ka hoi ka wai o ka bia, a hoi hou aku no ilala." Ua oi ae ka maikai o na hana maikai i hana ia. mamua o na hana maikai i olelo wale ia no a hana ole ia.
Eia kekahi mea nui aʻu i makemake ia kakou e noonoo mamua o ke kakau ana iluna o ka makahiki hou e hiki mai ana. E lawe mai kakou i kekahi mea ano nui, kekahi mea maikai loa, a kau imua o kakou a e ola kakou no ka hana ana ia hana, e lilo ia hana i hoku alakai no ko kakou ola ana. E ninau iho kela ame keia. "Heaha la ka waiwai o koʻu ole ana? Heaha la ka hana maikai loa aʻu e hana ai i waiwai ai keia oia ana? Heaha la ka pahu hope aʻu e hoao nei e loaa aku iaʻu? Ua hoike ia ae e na kanaka naauao ua loihi iki aku ke ola ana o na kanaka i kei mau makahiki mamua o kekahi mau makahiki i hala aku nei, aka heaha ka waiwai o ke ola ana aku in a aole he waiwai e loaa mai ana ma ia ola ana. Aole o ke ala ana ae, a ai a maona a hoi hiamoe ka mea e waiwai ai o kela ola ana, aka o ka hana ana i ka hana e ike ia ai ka waiwai o kou ola ana. Aole o ke ola ana a hoi aku wehe i kou kamaa i ka po aia ae komo hou i ke kakahiaka ka mea nui, aka o ka hoike ana aku i kekahi mau hana e pono ai kou mau hoakanaka, e hoomanao ia ai oe.
Ke hoomanao nei wau i ka moolelo o kekahi kanaka i hele aku imua o na kauka no kona nawaliwali. Mahope o ka nana ana mai o na kauka i kona maʻi no kekahi manawa ua olelo mai la lakou aole e loihi loa ana kona ola ana, a he hookahi wale no hana e loihi iki ai o kona oia ana oia kona hele ana a kuai i kekahi lio maikai. I holo lio wale no kana hana a nana e malama ponoi keia lio, hanai i ka ai hoauau hana i na hana apau loa e pili ana i keia lio.
Ua minoaka iho ia keia kanaka a pane aku la, "Ua manao nei oukou ua makemake wau e ola he umi kumamalua hou aku mahina iloko wale no o ka hale lio me ka hana ole i kekahi hana e waiwai ai keia ola ana? Aole o ka loihi o ke ola ana kaʻu a makemake nei, aka o ka nui e na hana maikai aʻu e hana ai iloo o ka manawa pokole i haawi ia mai iaʻu e ola."
O keia iho la ka maikai. Aole i ka noonoo ana i ka nui o kau mea e ai ana, i ka nui o kau mea e inu ana, ame na mea o ia ano, aka e noonoo oe i kekahi hana maikai au e hana ai, i kekahi hana e pomaikai ai kuu mau hoakanaka, a e haawi i kou ikaika apau ma ka hana ana ia hana. E nana ae kakou i ke kalana alai o ka makahiki hou e waiho nei mamua i kakou. I ka hala ana ae o keia makahiki hou e hoomaka ana kela ame kela e kakau nona iho. Heaha ana la kekahi mau mea nui a kakou a kakau ai. Ke manao nei wau he lehulehu e kakau ana i ka huaolelo "Kala," a hoolilo oia ka mea nui loa a lakou e ola ai a e hana ai me ko lakou ikaika apau. He hana maikai iʻo no ia, aka mai hoopuloa i ko kakou ikaika malaila me ka nana ole ae i kekahi mau mea i oi ae ka waiwai. He mea waiwai iʻo no ke kala, aka in a kakou e ku iho ana a nana aia he mau waiwai i hiki ole ke kuai ia me ke kala. Mai haawi i kou inoa maikai, i kou ola ame ke ola o kou uhane no ke kala. E noonoo kakou i kela mau mea mamua o ko kakou kakau ana i ka huaolelo "kala" maluna o ke kakau aoao o ka makahiki hou.
"Ua hiki ia kakou ke kakau i ka huaolelo "Mana" ma ka makahiki hou. Aole o ka mana i ka hana ana i na hana lapuwale, aka ka mana, ka ike ma na hana maikai. Aohe anei e hauoli ana kakou ka hanai ia ae e na hoaʻloha ma kekahi kulana hanohano? O kela mana e hapai ana i ke kanaka iluna oia ka mea nui. E loaa ana paha ka mana huli kala, e loaa ana paha ka mana e pii ae ai a noho ma na hana koikoi o ka aina, aka aole oi i na mea maikai. He elua ana o ka hui ana o ke kala, hookahi oia ka hoao ana e alunu ma ka nana ole i ka pono o hai, a hookahi ma ka imi ana me ka poloai ame ka hoopilikia ole aku ia hai. E imi kela ame kela kanaka i ke kala, aka mai hoopilikia i kou hoa kanaka. E imi kela ame keia a e hoolilo aku i ke kala a hai no kau pomaikai. E pii keia ame keia ma ke kulana kiekie e loaa ana iaia, in a nae ua kupono oia no ia wahi, a in a ma kona pii ana aole oia e hoopilikia ana i kona hoakanaka. O ka mea nui loa ma keia ola ana oia ka hoao ana e hoolilo i keia aohana hauoli, i wahi maikai no kou mau hoakanaka e ola ai, i wahi hemolele.
O kekahi mea i hiki ke kakau ia oia ka hauoli ana. O kekahi oia ka ulu ana mai o na hana maikai. I ka huli ana i na lealea mai noonoo la oe wale iho no aka e noonoo pu aku i ka hauoli o kou mau hoakanaka. E ulu ana na mea ola apau. E ulu kakou ma na hana pono, e hooikaika e ulu no ka pono o kou mau hoakanaka e uku no ka pono o kou mau hoakanaka. O ka mea huna o ka hauoli ana i ka makahiki hou, oia ka mea i olelo la no ka haku Iesu. "Ua hele oia ma keia ao e hana ana i ka hana maikai."
Ua hiki mai ka makahiki hou a e like me kaʻu i heluhelu aku nei. "Nolaila, e nana oukou i hele pono elike me ka poe naauao, aole me ka poe naaupo, e malama pono ana i ka manawa, no ka mea, he mau ia ana @@@@@@@@@@@@@@@@@
@@@@@@@@@
@
@@
@
@
@
------------------
HE HOOLA NO NA RUMATIKA.
---------
Penei na hoike ana a W.C. Williamson o A@@@@, Va., "No hookahi makahiki a @@ koʻu noho ana iloko o ka ehaeha a ka maʻi rumatika iloko o ke kua. Ua hooholo wau e hoao i ka Laau Hoopau Eha a Chamberlain a ua loaa koke iaʻu ka oluolu, he mea i loaa ole iaʻu mai na laau e ae he lehulehu. "E loaa no keia Laau ma ka Hale Kuai Laau o Benson Smith & Co., na Agena..
--------------------
Na Heihei Lio o Hilo
--------
HAULE KA HUI KINIPOPO O MAUI I KO HILO MAU KEIKI.
-------------
O na heihei o ka la mua o keia makahiki ma ke kahua heihei o Hilo kekahi mau heihei ohohia nui loa ia. E like me ka makou i hoike mua aku ai o ka heihei makemake loa la oia ka hoihoi mawaena o Weller, ka iloko ke keiki alii Kawananakoa, ame S@@@@@, ka lio i olelo ia ua lawe ia mai i Hawaii nei, e heihei me Weller. Mai ka hiki ana mai o keia lio o ke keiki alii i Hawaii nei a hiki i kela manawa aole paha he hookahi @@ i holo a oi mamua on a i ka hookahi mile olai e heihei o ka Poakolu oia hoi ka la mua o keia makahiki, a o na heihei mai hoi o ka Poaha, aole i maikai loa, a he nui na la apuapaa i ike ia. O ka heihei ohohia loa ia o ka Poaha mai oia ka heihei mau, in a o Princess Leota, ame Royal F@@@. I ka heihei mua ana ua like a like keia mau lio, a i ka heihei olua ana mai, he wahi ai uuku loa ko ka Prince Leota.
PAANI KINIPOPO.
Oiai na heihei e heiehi ia ana ua paani kinipopo iho la ko Hilo meu keiki me ka hui kinipopo aku o Maui. Ua kaulana na keiki o "Ke Pani Wai o Iao" i ka ike ma ke kinipopo, aka i ka hiki ana aku nei i ke kulanakauhale Ua o Hilo ua paani lealea ia mai la e ko laila mau keiki. Ke kaena nei ko Hilo poe ua hiki loa ia lakou ke hookuku me ka hui helu ekahi o Honolulu nei, a lilo no la lakou ka lanakila, aka i ku no ke kaena i ka hoao ole iho. Mai manao e Hilo no ka haule ana o ka hui kinipopo o Maui la oukou e haule ana ko Honolulu nei mau keiki i hana a ailolo ma ia hana. He mau manao kuhihewa wale no ia.
Ma ka hoike a na nupepa o Hilo aia ma ka maopopo ka pilikia o na keiki a Maui, @@@@@@@@
@@@@@
@@@@
@@@
@@@@.
-----------------------
@@@@@@@@@@@@@@
@@@@@@@@@@@@@@@@@@
---------------------
Ke makaʻu loa nei ka ohana o Mrs. Ma@@@ no kona ola. Ma ka lakou nana aku ke kokoke loa mai nei kona mau la hope ma keia ola ana.
----------------
Laau Ili no na Bebe
NO KONA POO A ME KONA LAUOHO
kekahi mea ano nui loa aia Makuahine e noonoo nui ai
UA HANAUIA KEAL A ME KEIA KEIKI ILOKO O KA HONUA NEI me ke ewe o na mai lehulehu e ulu mai ana iloko o ka ili, ke poo a e lilo ana hoi ke koko ia wa i mea nui loa no ka panee ana i kela popilikia, a pela @@@ ai ia i mea nui loa e hookaumaha mau ai i ka noonoo o kela a me keia mea oohia i ka nali ana a na maʻi lehulehu. Aole keia mea i hookaumaha ia ma kekahi anoe ae, aka, mamuli no o ka hoopainalehaia ana e ka mea i kupono e malama a makaala i keia poino. Nolaila, ua lili i kumuhana na kela ame keia makuahine maikai e makaala mau ai i ka lakou mau keiki e hoohia ana i na popilikia lehulehu e ulu mai ana mamuli o ke koko ino, e hookamaaina mau lakou me na mea a pa ue hiki a ike pala aku i keia mau popilikia lehulehu, i mea hoi e loaa ai ke ola maikai, malalo o na lapaau noeau ana me ka hikiwawe a me ke ola loa no hoi.
Ua olelo ia o ka auau me ka wai pu mehana a me ke KOPA CUTICURA no ka hoomaemae ana i ka ili no ka papaa i ka lepo a me kahi mu aino e ae, a pela hoi no ka unahi-pii, a peia hoi, in a ka e kapili malie i ka Aila hamo CUTICURA no ka hooki koke ana i ka maneo o ka ili, ka eeke ano manene o ka ili ame ka pehu, a pela hoi no ka hoomalielie ana i ka huʻi a me ka hoola ana i na palapu, a mahope aku oia wa, in a ka e inu i ka Laau Hoohainu CUTIKURA, oia wale ae la no ka na mea a pau e hana ai no ka pale ana aku i keia mau kinaunau o na keiki liilii i na wa apau e hoomaka mai ai, a in a no ua loaa mua, he mea pau wale no ia i keia mau laau ae la, ke malama pono ia na kuhikuhi. Ma keia hana ana pela, e loaa ai i na makuahine hoomanawanui ka maha a me ka oluolu o ka naau, a he mea no hoi ia no lakou e hookaumaha ole ia ai i na wa a pau. Ua hooiaia kela mau haawina pomaikai ma na home lehulehu a puni ka aina.
Mamuli o ka momona, ka maemae, ame ka hikiwawe o ke ola o kela laau, i makemake nui ia ai e na lahui kanaka a pau i hoao a ikemaka i kona waiwai nui ma ke ano hoola, a pela no hoi i hilinai nui ia ai kona waiwai no ka hoopakele ana i ka luhi a me ke kaumaha o na makua lehulehu ma na wahi a pau, a pela no i malama nui ia ai maloko o na home.
HE HOOLA MAOPOPO NO NA MAʻI MALOO A MAWAHO O KE KINO.
Oia hoi ke KOPA CUTICURA e hoomaemae ai i ka ili a me ke kepia o ke poo a hoowaliwali i ka alualu, o ka AILA CUTICURA HAMO no ka hoopau koke i ka maneo a hooluolu a hoola, a me ke CUTICURA RESOLVENT no ka hooluolu a hoomaemae ana i ke koko. Ke kuaiia nei ma na wahi a pau o ka honua nei. Keena Kuai ma Auseteralia, R. Towns & Co., Sudney, N.S.W. Keena ma Aferika Hema, Lamron Ltd., Cape Town. "I loaa ai ka ili pahee maikai, ka lauoho a me na lima,"
POTTER CORP., Bosetona, America he mau olelo kuhikuhi haawi wale ia. Huipuia, na On a holookoa no na LAAU LAPAAU HOOLA CUTICURA.
----------------------------
NA PU KI MANU
MAI KA $6.00 A HIKI I KA $100
22 PU RAIFELA $3.00, $5.00. NA PU EA $1.00, $1.25, $2.00
NA KINIPOPO
5 ¢ A HIKI I KE $1.50
Mea Paani Uwila
Na Mikini Uwila Paa Lima $1.25
Na Dainamo âme na Mota Uwila
Pearson & Potter Co. Ltd.
920 Alanui Papu : : : Kelepona Main 317