Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 3, 17 January 1902 — Make o Joe Rosa ma kona Home Hoolewaia, Kanuia, a Huai hou ia Kona mau Iwi mamuli o ke kauoha o ke Aupuni no ka huli pono ana i ke Kumu o Kona make hikiwawe. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Make o Joe Rosa ma kona Home

Hoolewaia, Kanuia, a Huai hou ia Kona mau Iwi mamuli o ke kauoha o ke Aupuni no ka huli pono ana i ke Kumu o Kona make hikiwawe.

Me ka manaonao ua lohe ia mai la ka make ana o Joe Rosa, ame ke kli ( hou ana ia o kona kino | make e na mana aupunl a huai hou ia mai no ka huii pono ana I kekahi mau mea i lohe ia mahope o kopa kanu ia ana e pili ana no ke kumu o kona make ana, ame ka minamina nohoi ua lohe ia mai la ka hoopaa ana ia o Keoki Rf?a, kona kakaina ponoi, ame Mrs. Joe Rosa. ka wahine ponoi a ka mea i make, mamuli o ka manao ia na laua i hana kekahi hana kalaima i a oia hoi ke kumu o ka make ana o Joe Rosa. Eia ke kino o Joe Hosa

ke uwe mai nei no ke koko o na puuwai aloha ole i kaill ae i kona ola, a ela hol kana wahlne ponoi ame kona kaikaina ponoi, kana mau niea aloha, ke |*aa ia nei no ke kail ana aku i ka hoohoUv a na kiure e huii pono nei i keia blhSa pohihihL Ile oklo kaulana la na kekahl lol"> k»xi!ana loa o Amenka, "Ao)e laa e hlki k* huna ia kekahl hana pepehi naka," ame kela make kut«lanaha, e poloiei hou an| paha keia aiHi kahiko • ioa. Ma ka nftna aku ua make o Joe llosa» ao!e ao ka ma'i, aole no ka iau lama e Mke me ka holke a ke kauka nana oia l nana. akiu ua m&ke ola inamuU o kekahi maei eha I loaa iaii mai ka lima mai o k«teahi nau mea i maoi>opo ole. Ua aaio ka hana ana la. ; ua make eia, ua kamila ho! m# Jt* ;tohe oie U o keia haiaa weliwell, aka ao>« i &e ia e nalo Uio ia mao hana iweliweli a nol&Ua ua boik« ia m&i I»

i ka manawa a laua 1 manao ole ai e ikeia ana. Aia ka Home o Joe Rosa'ma ke alanui Milier, a ma keia home nohol ka Tv ahi noho o kona kaikaina Keoki Rosa Ua mare o Joe Rosa l ka wahine a ua loaa ia laua he keiki kane nona na makahiki i hiki aku i ka umi-kumama-ha. Ao!e he tn f ilkai o ka noho ana o Keoki ame Joe Rosa, a he nui na manawa i hoike ia ae ni ko laua plllkia imua o ka aha hooioiokoio. Ua hoikeia mai o ka wahine a Joe Rosa, ke kumu o ko laua piiikia. Aka iioko no 0 ka Hke ole o ko lakou noho ana ua hoomau no lakou i ka noho iike ana ma keīa hale hookahL I ke kakahlaka Lapule. ua kahea ia aku la o Kauka Alvarez e heie mai e nana ia Joe Rosa. oiai ua ma'i loa ia oia. Ua hiki mai la ke kauka a nana 1 ka ma'i, a haawi I kana iaau, aka, aole I maikal ae ka mea ma'i a ua pU ikaika ioa mai la kona ma'i a hiki hou oie I ka mana o ke kanaka ke paa mai l kona ola. I ke kakahlaka Poakahi ua haaleie mal la oia I keia ola ana. Ua heike ia aku la kona make ana I ke kauka a kakau mai ia ke kauka i >ka paiapala e heike ana ua make ola mamuii o kona inu eui ioa. i ka waiona. Ua hikl aku ia kekahi mau makamaka a kanikau no kona make ana> imi ia i wahi no kona kino e moe ai. a hoolewa la a hlki I kanuia me ka maopopo ole o kekahihana weUweii i hana ia e kekahl poe okoa aku mawaho ae o ka mea nana i hana keia lianaM&hope o ke kanu i& ana, ua heU aku la o W, Keawe, he keiki e neho kokī>ke ana i ka ba!e o ka mea i make. a holke aku la ia ui manao oia aole he tsa'l ke kumu o ka o Joe Rosa. Ua hoolohe mai la o McGurc I kana mau olelo no kekahi manawa. a no ke ano oiai> o na mea i iKokeia aku laia. ua r.o! aku la oia ia Keawe e heie llke laua i mua o ka Kope Makai Nui Chi!lingwonh. 1 ko laua hui ana me ka Mcj>* Makai, a mahope hal o ka lohe ana o ka liope Makai Nui I kana mau x*a kauoha koke ia aka ia e kii la o Keokl RoBi, o Mr«. Jj« Rosa, »;i laua I holk» mua ia ae a e !awe la iaal ircua ona. Bla ka hoike a Keawe. ei«f oia «

4 hol ana i ka wanaao Lapule ua ike la oia la Joe Rosa e moe ana lluna 04 ka papaheie iluna o kekahl uluna i hau t kae l ke koko. Ua ike aku la oia i ke koko e kahe ana ma ka lae^ 0 Joe Rosa. Aole oia 1 manao ua loa keia eha a nolaila ua hoi loa la no ola no kona hale. Aka i konal lohe ana mai ua make hikiwawe Joe Rosa, ua manao wale ae la no oiM malia ua make oia mai keia eha ana^ 1 ike ai, a nolaila ua makemke oia hoike aku l na mana aupunl 1 kanaH mea i ike. Aole oia l oleio mai ua, make l'o mamull o ka pepehl la anaj paha, aka o kona ike wale ana no keia eha kana i holke aku. H I ka ninaninau ana la o Mrs. Rosa, ka wahine a ka mea l make hoike mal la oia penel. I ka po Poa--< ono nei ua ulu ae ia kekahi hoopaapaa"' mawaena ona ame kana kane maloko" no o ko laua home, a ia iaua e hoopaapaa ana ua komo mai la o Keoki Rosa. Ua hoomaka aku ia o Keoki e huii, mahope o ka wahine a kue hoi i kona kaikuaana a no keia kumu ua ulu ae la kekahi hoopaapaa mawaena o Keoki ame kona kaikuaana l make. I kona ike ana aku 1 ka nui loa o ka; iaua hoopaapaa ana ua maka'u oia a| holo aku la e pee iloko o kekahi wahi i 0 ka pa. I ka hora elima o ka wa-i naao Lapule ua hoi hou aku )a oia no > ka Hale a iaia I komo aku ai ua ike aku ia oia i kana kane e waiho mal ana Huna o ka papahele me kona poo 1 haukae i ke koko. Ma kona aoao ua Ike aku la oia i kekahi pauku hao i baukue i ke koko ame kekahi pahi liiiii i haukae i ke koko. Malhope o kona hoomaemae ana l k'i koko o kana kane ua kahea ia ke kauka i hoike mua la ae nei. Ua hana ke kauka i kona ike, aka i ke kakahiaka j Poakahi nel ua haaieie mai la kana : kane i kela ola ana. I kona make ana I ! ua hele aku ia o Keoki Rosa a hui me » | na makua Kakoiika no ka ae ana mai e kanuia ka mea make ma ka pa iiina 0 na Kakolika. Ua hoike ia mai la ua aie iakou I kekahi mea I ka Luaklnl: no keia pa a aole e ae ia a hiki i ka uku ana ia aku. Ua uku koke ia &ku la ke koena i koe iho a lawe ia aku la Kana kane a kanu ia malaila. He| umi kumamakahi I hele aku me ia ma« kana huakai hope loa j I ka pau ana o ka ninau ana ia o' keia wahlne ua ninau ia o Keokl. Ua* | hoike mai la o Keoki ua hoopaapaa no ; ola me kona kaikuaana i ka po Poa-; \ ono aka aoie laua i hakaka. Ua ike ; ! aku ia nae ka Hope Makai I kekahi ' mau eha hou loa ma kona lima. a 1 I ka ninau ana ia aku o ke kumu o keia; | mau eha ua holke mai la oia i hina | oia. . j | I ka nlnau ana ia o ke kelkl. ua ■ \ hoike mai la oia ua ike o!a ia i:«oki : M ka uhau ana I k<>na makuakane maf \ke jx>o kekahl apana hao. ] [ I ka pau ana nial o kela mau olelo* 1 ike ajwiu ua kauoha aku la ka Hope' | Makai Nui e hoopaa ia keia Keoki' j Resa ame keia Mrs- Joe Rosa ma ka ; hale paahao. a hiki I ka maopopo ana ? o keia hlhla. l-a ht»ouna koke ia o ; Kaj>ena I*aka e hele i ka hale o ka mea ! i make a e huii t ka apana hao I hotI ke mua la ae tnM am? kesa pahi hana j p*te. Ika hol ana mai o Kapena Paka • |act« i ioaa lala keia mau mea I makemak* ia aka ua loaa aku ia taia ka

uluna i haukae i ke koko, ame ka palo uluna. Ua holoi ia keia pale uluna aka ua hiki loa no ke ike ia iho ke koko. Ua holke pu ia aku la ka lohe i ka Peresidena o ka Papa Ola a hoouna ia aku la kekahi mau kanaka i hillnal e huai hou ae i kona klno. Ua lawe !a mai la kona kino make ma ka hal* nana kino make o ka Papa Ola. a malaila i huli pono la ai ke kumu o kona make ana. Na Kauka McDonaid i nana kona klno make. Ua loaa aku 1a he mau eha lehulehu maluna o ke kino o ka mea 1 mako aka maluna o kona poo ka eha nana 1 kaill kona ola. Ma ka aoao hema o kona poo ua ike ia aku la kekahi wahi puka uuku loa, a ua komo loa keia puka iloko o kona 1010. O kekahl mea 1 ike ia he uuku loa kela puka lee nana aku mawaho aka i ka nana ana la iho o loko ua ike ia iho la ka nui ame ke akea e hoike ana hoi ua owiliwili ia i ke komo ana tlok?. Ua manao na kauka ua hou iA kona poo me kekahi pine loihl a wiUwill ia Uoko a hiki i ka poino ana o kona 1010. ! O Keoki Rosa kekahi o na keikl hana o ke Keena o na aina Aupunl a he kanaka hoi i kamaaina I ko Honoiuiu nel. O kona kaikuaana I make aku la, he hoonoho hua paj palapaia kana ha- \ na namua aku nel- He 35 ka nul kona mau makahiki 1 koaa manawa l haalele mai la. O iaua na kalkaina o Anlone Rosa i make. kekahi o na 1010 kauiana loa mawaena o na 1010 Ha-; waii o kakou. He hookahi knikaina okoa aku, aia ola ma Manoa kahl i noh3 al. * Ua kahea ia ltela kiure: W. C. Wil* der, W. C. Snider, G. B. Curits. Herman Kubev, W. F Sab!n, ame 11. M. Ayer». no ka noontvo ana 1 hihfa a jvuct ka lakou olelo hooho'o: "Ua make o Joe Rwi mn H =:j f iu*u. | Mokupunl o Oahu. I ia 13 o lan'.un, \ 1902, aiamuli o kekahi t>ha ir.i K.um poo. e hooplUkla ana I kena arce kona lo'.o, a ua man?. k Ja kiure ua; ieaa lala keia eha mai kekahi n;r t ol >i mal, m» ka lima o kekahi kanakA I, maopopo ole l keia kiure." | A. M. BROWN*. j Korona, ■ GEO. B. eimīlP. * WM. D. WILDER. = V?M. E. SCHNEII>ER. i H. M. AYEHB. ! W- F. SABTN. HEHMAN KUBET. ■ «

Mamuli o keia olelo hoohelo a ke kiure kolonero ua paa ln o Keoki Rosa e ka Makai Nui no ka hewa Pepehi kanaka ma ka Dekere Ekahi. Ua manao ia nana i kaiH a<? ks ola o kona kaikuaana ina ka hou la ana o kona poo nie kekahl hao winiwini. I ka auwina la Poalua nei ua hele hou aku la o Kapena Paka ma ka home o ka mea i make a malaila ua loaa aku la iaia kekahi mau mea I makemake nui loa ia no ka hoikeike ana ae i keia mea i hana ia ma kahi maiu. Iloko o ka pa mahope hoi o kekahi pa papa kiekle ua ieaa aku la ia Kapena Paka kekahi pahi pate au ole. ame kekahl hai> kaha kii winiwini. L'a ike ia kekahi mea eieele maluna o kela hao a J ka lawe ana ia e nana pono la e ka mea Ike ua hoike mai la oia he koko. TJa ninaninau p-ewo ia o Mrs. Rosa e Kapena Paka, a ma keia nlnaninau ana la ua puka mai la kekahi mau mea I makemake nui la. Ua hooku'u ia nae ola mahope o ka pau ana o ka ninaninau ana la. Imua o ke klure ua hoike ae keia wahine oia ke kumu o ka hakaka mau o keia mau kanaka. Ua illi kekahi i kekāhi. Ma ka nana aku ua hana la keia haoa I ko laua manawa ona, a ua uiu mai hoi keia hakaka mamull o ko laua aloha I ka w ahine hookahL Ua holke pu ae nohol keia wahine aohe he hana a kana kane a he ojpa wale no ka hana a na Keoki iakou e malama nei." I ka Poakolu nel ua lawe la ae o Keoki imua o ka Aha Apana no ki. lohe ia, ana o kona hih!a a walho ia aku im.ua o Jte kitire. aka ua h»>opan« hol la a ke kakahiika Imua aku o ka Aha e maopopo a{ ka hev.-a an ; e k;a hewa ol> OJ. K. Kaulukou air.e A. O. M. Iv bert. c on na luio o ka mea l hoopii ia.

GEORGE ROSA.