Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 4, 24 January 1902 — Page 2

Page PDF (1.78 MB)

This text was transcribed by:  Noe Arista
This work is dedicated to:  No ku'u kumu aloha nui 'ia 'o John Keolamaka’ainanakalahuiokalaniokamehamehaekolu Lake

 Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

 

2                                                    KA NUPEPA KUOKO IANUARI 24, 1902.

 

Ka Nupepa Kuokoa

---

No ka Makahiki - - $2.00

No Eono Mahina - - 1.00

---

 

        O NA OLELO HOOLAHA A PAU E HOOUNAIA MAI ANA NO KA HOOLAHA MALOKO O KEIA NUPEPA, E HOOUNA PU MAI ME KA AUHAU, A I NA AOLE, AOHE NO E HOOKOMOIA.

 

---

 

O na Dala a pau o ka Pepa nei e hoouna pololei mai i ka HAWAIIAN GAZETTE COMPANY.

 

---

 

HOOPUKAIA E KA

 

HAWAIIAN GAZETTE CO

---

        Hokomoia ma ka Hale Leka o Honolulu, Panalaau o Hawaii, na ke ano mea o ka Papa Elua.

---

 

        A. W.  PEARSON, Luna Nui

        D. Kanewanui,

                Lunahooponopono

        Honolulu, Oahu

---

POALIMA  :  :  :  IANUARI 24, 1902.

---

 

        Ke haalele mau ia nei ka hana e na lunakanawai o ka Aha Kaapuni o ka Apana Ekahi. I ka manawa e hoi mai ai o kekahi hele kekahi i Kaleponi i lealea ai, a ke uku nei no nae ke aupuni i kona uku mahina. Pehea keia hana? Ke haalele ia nei na hana no ka pono o ka lehulehu.

---

 

        I keia pule ae e pau loa ai ka moolelo "Leone Noela." ke Kaikamahine a ke kanaka mahiai. He nui na haawina maikai i a'o ia mai la kakou ma keia moolelo, a ua loihi hoi ko kakou uhai lolo ana ia Leone. He moolelo hou aku ana ma kona wahi i ka wa e pau ai.

---

 

        He lehulehu na Hawaii e kuai nei i na pu panapana. Aole makou e hoahewa ana ia hoomakaukau ana, aka ke kau leo aku nei makou mai hoolilo i ka pu i mea paani, a mai ki wale me ka maopopo ole o kau mea e ki ana. He nui na kanaka i ki hewa i kekahi mau hoaloha mamuli o ke kuhihewa he mau powa. Mai waiho hemahema i na pu a loaa i na keiki, o ki hewa kekahi keiki i kekahi.

---

 

        Aole makou e lawe ana i na dala e hoouna ia mai ana malalo iho o ka auhau i kau ia no keia pepa. Ke hoouna mai nei kekahi poe ina dala maka lima o ke kupakako me ka manao na makou e uku ka uku moku, a o kekahi poe ke lawe nei i ka uku Hale leka mai loko ae o keia mau dala, a i ka hiki ana mai ia makou ua emi loa malalo o ka auhau. E hoomanao he elua ko ka makahiki, a he hookahi no ka hapa makahiki, aole emi mai.

 

---

        He elua makahiki i hala aku nei ua nui na kanaka i hoonele ia i na home e ke ahi Rubonika. O kakou na Hawaii kekahi i pilikia loa ma ia ahi aka, malia paha oia ahi ka mea nana i hoola mai ia kakou. Ma ka nana ana i na kulanakauhale nui, o ka wahi o ka lepo ame ka pelapela oia ka wahi pipili loa ia e na ma'i, a ma kela ahi, ua hookaawlae ia aku la mau ino. He haawina kana i a'o mai ai ia kakou, oia hoi e hoomaemae i ko kakou noho ana ma keia mua aku. aole ma ke kino wale aka ma ka home.

 

---

        Mai kokua kakou i na lahui e e hele mai ana e noi ma ko kakou mau ipuka hale e kokua aku ia lakou. He nui na mahiko, a e loaa ana ia lakou ka hana e ola ai in a lakou e hele ana malaila e imi ai i ola no lakou, aka ko kakou manao ana mai e noho wale lakou a na kakou lakou e hanai aku he hana lalau loa ia. He nui ka manawa, a na malihini i hoohoka mai ai ia kakou, na Hawaii. He lehulehu o lakou i malama ia e na Hawaii a i ka loaa ana nae o ka hana a lakou, Good-bye oe e ke kanaka Hawaii" a aohe ou ike wale ia mai. Ua lawe ia mai ka hapanui o lakou no na mahiko, a he mea pono e hoi lakou ilaila e hana ai.

 

---

 

E HOI I NA KUAAINA.

 

---

        Ma ka nana ana ma na alanui o keia kulanakauhale ua hiki loa ke ike ia eia na Hawaii ke hoi mai nei no ke kulanakauhale nei a haalele aku i na kuaaina. He hana maikai no keia ma kekahi ano a he hana ino hoi ma kekahi ano. O ka hoi ana mai o na kanaka o na kuaaina a noho ma ke kulanakauhale nei he hana la e wehe ae ana i ko lakou mau maka a ike i ke ano o ka huli ana o ke kala ma ke kaona nei. Maia ano ke manao nei makou he maikai ko lakou hoi ana mai, aka o ka pilikia o ko lakou noho molowa wale iho no. Aole e hiki ke kanaka ke ola ma ke kaona nei in a aole oia e hana i ka hana e loaa mai ai iaiai ke kala. O kou noho ana aku malalo o kekahi poe aole ia he hana maikai a kupono o kekahi kanaka noonoo maikai ke hana. Ma keia wahi iho la ka pilikia.

        Ina ua loaa kekahi hana maikai i kekahi kanaka e noho ana ma na kuaaina mai waiho ia kulana a hoi mai e noho molowa wale no ma ke kaona nei. Ina aohe hana aka he wahi aina kekahi i hiki ia oe ke mahi a loaa na pomaikai, e noho maliala e hana ai i ka hana. Ina ua kokoke kou wahi e noho ana i kekahi mau home hookuonoono, e apo aku ia pomaikai a mai holo mai no Ke kaona nei e noho hana ole ai. I ka lehulehu hoi mawaena o kakou na oiwi Hawaii e noho hana ole nei ma ke kaona nei e hoi ma na kuaaina a e mahi i na aina, e hoi ma na aina hookuonoono e wehe ia mai nei a e mahi i ka aina, e imi hoi i home no ka mamo e puka mai ana mahope aku ou.

        Aole o keia wale ka poino o na kanaka i maa i ka noho ana ma na kuaaina, aka o kekahi pilikia nui oia ka maa ole i ka noho ana o ke kaona nei. Aole i like ka maikai o ka ea o ke kaona nei me ko na kuaaina, aole hoi i like ka maikai o na mea ai e loaa ana ma ke kaona nei no na kenikeni uuku me na mea ai e loaa ana ma na kuaaina no ia kumu kuai hookahi.

        Aole makou i hookoke aku ana i ko na kuaaina e hoi i ko lakou wahi,  aka o na kanaka hana ole ma ke kaona nei ka makou e noi aku nei e hoao i na kuaaina a malia paha e loaa na pomaikai malila mamua hoi o ka hoohala wale iho no i ka manawa ma ke kipa ame na hana waiwai ole oia ano. O ko makou makemake o ke ala o na Hawaii a hana i kekahi hana e pomaikai ai ko lakou ola ana. he waiwai ole ke ola ana o kekahi kanaka in a aole oia e hana i kekahi hana no ka pomaikai o kekahi poe aku, a i ole no ka pomaikai o kona aina. O ke kanaka e ola ana nona wale iho no ua oi aku ka maikai in a aole oia i hanau ia. Ke olelo ia nei kakou i ka lahui molowa, a o ka kakou hana o ka hoike aku i ke ao holookoa aole kakou he lahui molowa aka ua makemake kakou e hana i ka hana e holomua ai o Hawaii aloha, a e loaa mai ai hoi na pomaikai. Mai wae i ka hana aka, e lawe i ka hana e loa ana me ka nana mau imua no kekahi hana i oi ae, a mai haalele i ka hana i loaa a hiki i ka loaa hou ana o kekahi hana i oi ae ka maikai ame na pomaikai mamua o ka mea i loaa ia oe.

 

---

KA HOME O NA LEPERA.

 

---

 

        Ma ka nana aku ke noonoo nui mai nei o Amerika i wahi kupono no ka malama ana i na ma'i lepera i keia manawa. Mamua aku o keia manawa aole i weli ia ka ma'i lepera ma Amerika, aka, i ka lilo ana aku nei o Hawaii nei malalo o Amerika ame na aina Filipino, ua hoomahuahua ia aku ka nui o na ma'i lepera iloko o Amerika ame kona mau panalaau, a ulu mai ko lakou noonoo i ka lakou hana maikai e hana mai ai no lakou. Ua hiki aku nei ka bila a ka Elele Wilikoki e noi aku ana e hoolilo ia Hawaii nei i home no lakou apau loa, a me keia bila ke noonoo hou ia nei ka hookaawale ana ae i kekahi o na aina o ka pae aina o Filipino no keia hana.

        Ma ka nana pono ana aole no paha i manao ka Elele Wilikoki he hana hewa kana e hana ana, a ua manao paha oia e loaa naa na malama maikai ana i na ma'i malalo o ka malama ana o Amerika, a e huli  nui ia ana hoi i ola no lakou, aka aole oia i noonoo o ka hana maikai loa oia ke noi ana i haawina dala kupono no ka hoouna ana ia mai o kekahi mau kauka akamai e huli pono a e loaa hoi, in a he hiki, kekahi laau maikai no ka hoola ana i kela ma'i. Aole o kakou makemake e hoolelo ia o Hawaii nei i home no na ma'i mai waho mai.

        Ke ike hou aku nei hoi makou ke makemake ia nei kekahi aina o Filipino a e hoihoi ia na ma'i apau loa ilaila, a o na ma'i kekahi o Hawaii nei. Ua maopopo loa ia makou aole e makemake ana na Hawaii e hana ia keia hana, oiai, ma ia hana ana aole loa e loaa ana ia lakou ka manawa e ike hou ai i ka lakou mau mea aloha. Ma Molokai ua ae ia e hele aku e ike ia lakou i kekahi manawa. Aole oia wale aka e hoonele loa ia ana lakou mau apu O ka pilikia nui wale no ma Molokai i keia manawa oia ka loaa pololei ole akui o ka lakou poi a ua hanai ia lakou me na ai okoa aku, a pehea ana la ke hoihoi loa ia lakou i Filipino? O ka hoihoi ana i alakou i laila ua like loa ia me ka pepehi ana i lakou a make.

        O kakakou e makemake nui nei oia ka hookaawale ia o ko Amerika poe ma'i ma ka lakou wahi e makemake ai, a e ae ia mai hoi kakou e malama i ko kakou poe iho. Ua loaa he wahi maikai no lakou, a aole hoi lakou e hoopilikia wale mai ana ia kakou. Ma ka pule i hala ua haawi ae na keiki o ke Kula o Kamehameha i kekahi Aha mele no ko lakou pomaikai e hoike mai ana hoi eia no kakou ke nana aku nei i ko lakou mau pilikia, a ua makaukau hoi e kokua aku ia lakou. a in a lakou ma Filipino. he mau tausani mile ka mamao pehea ana la e hiki ai ia kakou ke kokua aku ia lakou?

 

---

 

HE MA'I LELE.

 

---

        Eia he ma'i lele ke noke nei i na keiki liilii o keia kulanakauhale, a he lehulehu o lakou i haalele mai i keia ola ana mamuli o keia ma'i. Manao makou he hana maikai lao na ke Papa Ola ka hoike ana mai i ka lehulehu ma o na nupepa aia i ke ano o keia ma'i lele ame ka hana maikai e hana ia ai. I ka Poaha nei ua hele aku la ko oukou Lunahooponopono ma ka moe make o kekahi keiki uuku a hoike ia mai la o kona ma'i he "Dipeteria." Ua hele mai kekahi kauka e nana a hoike mai la aole e hiki ana iala ke hana i kekahi hana e pakele ai kela keiki a o kana hana pono wale no o ka hoike aku i ka Papa Ola.

        I ka hiki ana mai o na kauka o ka Papa Ola ua hoike mai ia lakou he ma'i lele loa keia. maluna nae o na keiki, aka aole he pilikia loa o ka poe oo. Eia ka mea apiki he lehulehu o na keiki e loaa nei i keia ma'i mamua o ka hiki ana aku o ka lohe i ka Papa Ola, a he lehulehu hoi na makuahine mea keiki e hele nei a milimili i ka mea ma'i a hoi mai i ka lakou mau keiki. Aole i hoike akeo mai ka Papa Ola i ka pilikia o keia ma'i, i kona ano ke hoomaka mai, ame ka hana maikai e hana ia ai i pakele ai na keiki mai ka laha ana aku o keia ma'i. O ka lakou hana ia o ka malama i ko ola o ka lehulehu, oiai o lakou kei ike i na mea e pili ana ia hana.

        O kekahi hemahema nui loa keia o kakou na Hawaii o ka nele i ke kauka Hawaii i hiki ke nana pono mai i ka pilikia mawaena o kona lahui ponoi iho i ka manawa e loaa ai o na keiki Hawaii i ka ma'i makou na makua i ka lawe koke i ke kauka o hanai ia i ka laau make. a hana ia mai kekahi hana e make ai keia mau keiki. Ina he kauka Hawaii kekahi aole loa e komo mai keia mau noonoo lalau. Aole ola wale aka in a he kauka Hawaii kekahi ua hiki loaa iaia ke hoike mai ma na nupepa Hawaii i na ma'i pilikia o keia ano i hiki ai i kona lahui kanaka ke hoomalamalama la no ko pilikia i waena o lakou. Eia kakou ke hui nei me na lahui like ole a ua komo mai na ma'i like ole mai ia lakou mai, he mau ma'i hoi i maa ole ma Hawaii nei a aole hoi i loaa i na kupuna o kakou kekahi mau laau maikai e loaa ai ka oluolu.

        Mamuli o ko makou ike maka ana i keia ma'i ame ka pilikia e laha nei mawaena o na keiki liilii a me ka hoike ole ae o ka Papa Ola i keia ma'i pilikia ma na nupepa no ka hoonaauao ana i na kanaka, ke manao nei makou he hana maikai no kakou na Hawaii ka hapai ana ae i ko kakou mau leo kahea e hoike ia mai ia kakou ka kakou hana maikai e hana ai no ka hoopakele ana ia kakou iho mai na ma'i like ole e komo mai nei, a ina aole i hiki i na kauka iwaena o kakou ke hoonaauao mai ia kakou, he mea maikai na ka Ahaolelo e noho aku ana ka hookaawale ana i kekahi haawina dala no ka hoonaouao ana i kekahi mau keiki Hawaii ma na kula Kauka o Amerika. ua lawe ia ae kekahi bila kanawai oia ano i ke kau i hala aka ole i noonoo ia a haule wale no. E hoouna ia i mau keiki Hawaii i ke kula kauka ma Amerika oia ka makou leo uwe i mua o ka lehulehu.

___

 

        HE ITAMU KULOKO KEIA.

A Eia ka Makaainana ma nei no ka Hooia Ana Mai.

----

 

        O ka mea e heluhelu ana i keia e ike ana oia he elua manao nui, o ka mua e ike ana oia eia no i Honolulu nei ka mea nana na olelo hoike malalo iho a ua hiki hoi ola ke huli ia a loaa, o ka lua aole he like o kana mau olelo me ka na kanaka i olelo ai ma kekahi wahi okoa aku, e like me Montana, a i ole me Maine. E heluhelu i keia:

        Mr. S. Hanolanad, o keia Kulanakauhale, he makai kuke awa kana hana, a penei hou kana olelo: "Oiai ua loaa wau i ke kua haneenee no kekahi manawa loihi ua hooholo iho wau iloko o'u e hoao i ka laau kuahaneenee a Doan, a hele koke aku ma ka Hale kuai laau o Holllisted e kuai ai i keia laau. Ua hoao wau i keia laau a loaa ia'u ka oluolu a'u i manao ole ai e loaa mai ana ia'u, a ua hiki loa ia'u ke hoike aku i ka lehulehu o ka lau Kuahaneenee a Doan ka laau maikai loa no keia pilikia.'

        Ua oi aku auanei ka maikai o kekahi mau olelo mai waho mai mamua o na olelo a kekahi o kakou? O keia malalo iho kekahi o na hoa'loha i loaa i na hoailona o ke kuahaneenee, eha iloko o ke kua, ka emi pu mai o ke kino, ano molowa wale mai no o ke kino, nawaliwali a ano haalulu na aa ike o ke kanaka. wawa o ka pepeiao, maule mau, anuanu ka lima ame na wawae, rumatika, inoino ka ea o ka waha he nui wale aku in a e ike ia kekahi o keia mau hoailona he mea maikai e loaa koke keia laau kuahaneenee a Doan mamua o ka ikaika loa ana mai.

        Ke kuai ia nei keia Laau Kuahaneene a Doan e na Hale Kuai Laau apau loa ame na Hale Kuai Laau apau loa ame na hale kuai e ae, no 50  keneka o ka pahu. (eono pahu no $2.50) a in a aole e loaa malaila e hoouna ia aku no ia oe i ka manawa e loaa mai ai o ke kumukuai ia Hollister Drug Co., Ltd. Honolulu, na Agena kuai nui no Hawaii nei.

----

 

MA KE KAUOHA.

 

----

 

        MA KE KAUOHA.

TERITORI O HAWAII. KEENA O

KA PUUKU, HONOLULU, OAHU.

 

        No na mea e Pili ana i ka Hoopau Noho Hui o ka "People's Ice and Refrigerating Co. Ltd."

        Oiai, ua waiho mai ka PEOPLE'S ICE REFRIGERATING CO., LTD., he hui i kaupalenaia i kukuluia a e ku nei malalo o ka mana o na kanawai o ka Teritori o Hawaii, i ka lakou palapala noi no ka hoopau ana i ka lakou noho hui ana malalo o ka mana o ke kanawai, me ka waiho pu ana mai i kekahi palapala hoike i pakui ia, e like me ka makemake o ke kanawai.

        Nolaila, ke hoike ia aku nei ka lohe i kela ame keia mea i kuleana mamua aku, a i kuleana hoi i keia manawa iloko o kela hui i kaupalenaia, ma na ano apau, e waiho mai i ka lakou mau kumu kue, in a he mau kumu kekahi, ma keia keena i ka la 4 o Maraki, 1902, a i ole mamua aku o ia manawa, a o kela ame keia kanaka i makemake e lohe ia kana mau kumu kue i keia palapala noi, e hiki kino ae ma ke Keena o ka Mea Nona ka inoa malalo iho, i ka hora 12 o ke awakea o ka la i hoike ia ae la maluna, no ka hoike ana mai i kana mau kumu kue, in a he mau kumu maikai kekahi, e hooko ole ia ai keia palapala noi.

        WILLIAM H. WRIGHT,

        Puuku o ke Teritori o Hawaii.

        Honolulu, Ianuari 4, 1902.

Jan. 10 17 24 31 ---Feb. 7 14 @1 18 ---Mar. 7.

----

 

KELA ME KEIA.

 

----

        Ua nalowale he kaa hehi wawae "Rambler" helu 22892 he eha pule i hala ae nei a in a e loaa i kekahi kanaka e hoihoi mai i ka Lunahooponopono o keia pepa a e loaa no he makana kupono.

 

----

 

        E malama ia ana kekahi halawai o ka Hui o Kahana, i ka POAONO, Feberuari 1, i ka hora Elua o ka auwinala ma ka LUAKINI ma Kahana, Koolauloa: no ka noonoo ana i kekahi mau mea e pili ana i ke kumu kanawai o keia hui, ame na hana e ae e hiki mai ana imua oia halawai.

        JOHN D. HOLT

        LUNA NUI HUI O KAHANA.

        (JAN. 24. 31)

----

 

HOOLAHA AKEA.

 

----

        Owau o ka mea nona ka inoa malalo iho nei. Ke Hoike aku nei au imua o ka Lehulehu apau e ike mai ana i keia, ua haalele kumu ole mai ku'u wahine mare ia'u. oia hoi o Mrs. Hookohu Kikaha (w). e noho ana ma "Muolaulani" Kapalama, Honolulu, a ke noho kaawale nei oia mai ia'u aku: a nolaila, ke papa aku nei au i na poe mea Halekuai apau o kela ame keia ano, aole e hoaie ae iaia i kahi mea ma ko'u inoa; a ke papa loa aku nei hoi wau i ka poe apau i pili iaia, aole e malama iaia, a o ka mea malama iaia e kue ana i keia, maluna iho no on a kona poho, aole nohoi au e malama iaia e kue ana i keia, maluna iho no on a kona poho, aole nohoi au e malama iaia, aia wale no a hoi mai oia me a'u elike me ko maua berita ia ana.

        Oawu no me ka oiaio.

        K. S. M. KIKAHA OUA,

        3TS.---

----

 

        HOOLAHA.

----

 

        Ke kauoha ia aku nei na poe apau loa, e kikoo mai i ka Lakou mau dala i hooahu ia ma ka Banako Hale Leta ma Waipio, Hamakua, Hawaii i hooahu ia ma ka M. H. 1896 a lawe pu mai na Likiki ia Edwin Thomas ma Honokaa a ia Mrs. Hata M. Kiha ma Waipio iloko o Ekolu mahina mai keia la aku.

 

----

 

        HOOLAHA.

Ke hoike ia aku nei ka lohe i kela ame keia, ua kuai ae o B. Decker ame WM. FERNANDES i na waiwai apau o B. LICHTIG, na kii, na kiihoonui ia, na pihi, ame na waiwai a pau oia ano, a o kela ame keia e makemake ana e loaa aku ko lakou mau kii, mai na kii i waiho la mai a hiki i na kii i hoonui ia, a mau pihi paha, e hele ae e hui me maua ma ka Hale hana o W. W. WRIGHT, alanui Moi, e kokoke ala i ke alanui South, oiai aole mea okoa aku i ae ia e ohi i na dala me ko maua ae ole aku.

        S. DECKER.

        WM. FERNANDES.

       

----

 

        NA WAIWAI MAIKAI LOA.

 

----

        Ua loaa mai nei ia MACFARLANE & CO. (Makapolena Ma) kekahi mau waina Kaleponi maikai loa i hana ia e na hale maikai loa. Ke kuai ia nei no ke kanalima keneka o ke kalani hookahi. He mau waiona e ae no kekahi no na kumu kuai kiekie iki ae. Ina ua makemake oe e loaa na lama o MAKAPOLENA, ka Hale kuai kahiki i kamaaina ia kakou.

        (Jan. 17-24-31.---Feb. 7.)

 

----

 

Teritori o Hawaii.                    )

Mokupuni o Oahu,                  )ss.

Kulanakauhale o Honolulu.     )

 

                                                Ma ka laua

hoike i hoohiki ia ua hoike ae o Cecil Brown, ka Peresidena, ame W. G. Cooper, ka "Mea haawi dala a hooponopono i na likiki." o ka banako "the First American Savings & Trust ke malalo iho ka hoike piha, oiaio pono a pololei o na hana ame na lawelawe ana o na waiwai o ka "The Fist American Savings & Trust Co." o Hawaii Kaupalenaia," a hiki aku i ka la 31 o Dekemaba, 1901 i hui pu ia me na hana oia la, a o kela hoike ka mea i makemake ia e ka pauku 14 o ke Kanawai Banako o 1884.

        He $250,000 ke kumupaa o keia Hui i maheleheleia iloko o 25,000 Kea no lakou ka waiwai i'o o $100 pakahi. He 2500 ka nui o na kea i hoopuka ia, a ua pau i ka uku ia.

        Na Waiwai e ku nei o keia Hui a hiki i ka la ekaho o Ianuari, 1902, penei:

 

Kumupaa . . .                                                                   $250,000.00

Na Dala i Komo Mai . . .                                                    203, 530.11

Ka Waihona o na Dala Puka.                                                  6,250.00

Na Dala Puka i Mahele Oleia                                                  5,711.61

Na Dala i Paa ia . . .                                                                          $30.00

        Na Hoike o na Hoolilo ame

ke Koena a hiki i ka la 1 o Ianuari, 1902, penei:

Na Bila i uku ia . . .                                 $339.630.00

Na Bona . . .                                        52,650.00

Na Uku panee a hiki i ka la 31 o

        Dekemaba, 1901 . . .                      5,969.75

Na Auhau . . .                                            500.00

                                                                _______                  __________

                                                             465,821.72                       $465,831.72

 

        Kakau mea Ia.

                CECIL BROWN, Peresidena.

        Kakau Inoa Ia.

                W. G. COOPER, Haawi Dala.

        Hoohikiia a kakau ia imua o'u i keia la 9 o Ianuari, 1902.

                        GEO. BIGELOW,

                Notari no ka lehulehu.

                (Jan. 17-24-31.

----

 

        HOOLAHA.

 

----

 

        Ke hoolaha ia aku nei ua hookaawale mai o Messrs Ling Hop, Fai Yee, Lee Hop ame How Sho is lakou iho mai ka hui mai o "Chew Wo Cheong Company," a ua komo aku ma ko lakou mau wahi o Messrs. Bew Cheong, Choy Look ame Bow Kei ma ke ano he mau lala no keia hui.

Kakauia ma Honolulu, Ianuari 6, 1902.

                CHEW WO CHEONG CO.,

                        By KEOOCK NG.

                                Luna Nui.

                        Jan. 10-17-24).

 

----

Hoolaha Hooko Moraki

----

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI A ME KUAI.

 

----

        I kulike ai me ka manao o kekahi palapala moraki i hanaia maweana o Waikiki Beach Compani, Kaupalenaia he hui i kukulu ia malalo o na kanawai o ke Teritori o Hawaii, ame F. Wundenberg malama waiwai, i ka la 15 o Okatoba, 1901, a i kakau kope ia ma ke Keena Kope o ke Aupuni ma Oahu, ma ka buke 227, aoao 447 a hiki i ka aoao 451, ke hoolaha ia aku nei ua makemake ka mea paa moraki e hooko i keia moraki mamuli o ka uha'i ia o ka aelike oia hoi ka uku pono ole ia mai o ke kumu paa ame ka ukupanee i ka manawa i aelike ia. oia hoi e uku ia mai he Eha Haneri Kala i ka la 10 o Novemaba, M. H. 1901, a e kuai kudala ia ana na waiwai i paa ma keia moraki, ma ke Keena kudala o JAMES F. MORGAN, ma ke alanui Moiwahine. Honolulu, i ka POAKAHI. Feberurari 3, M. H. 1902, i ka hora umi kumamalua o ke awakea.

        No na mea aku i koe e hui aku me J. ALFRED MAGOON, Loio ma ke Kanawai, Magoon Block, Kihi o Alanui Kalepa ame alanui Alakea.

        Kakauia i keia la 10 o Ianuari, 1902.

----

 

        O na waiwai i paa ma keia moraki oia keia malalo iho:

        O na waiwai i paa ma keia moraki oia keia waiwai i ike ia ma ke ano o Waikiki Inn. e waiho ala ma Waikiki. Mokupuni o Oahu, a penei ka hoakaka ana:

        Apana @. E hoomaka ana mai ke kihi Akau o keia apana, oia nohoi ke kihi Akau-hema o ka apana A. a e holo ana ma ka Hikina 53 E 84 kapuai ma ke alanui: Hema 37 Komohana 133.5 kapuai ma ka Apana C: Akau 51-50 Komohana 84 Kapuai ma ka aekai, mai laila aku Akau 37---Hikina 132-3 kapuai ma ka Apana "A" a hiki i ka hoomaka ana mai, nona ka ili aina o 11111 @ kapuai kuea. Ua kakau kopeia keia palapala hoolimalia a Thomas Wright ia G. ;F. Bule ma ka Buke 197. aoao 378-380, a ua hoolilo ia mai i ka mea e paa nei i keia moraki, ma ka bila kuai a G. F. Bulen, i hanaia i ka la 4 o Okatoba, 1900 a i kakau kope ia ma ka bueke 1@@, aoao 4@@.

        @ -- O keia palapala hoolimalima i hana ia mawaena o Edward C. Rowe a me Anna Klemme, i ka la 28 o Feberuari, 1@@@ o kela mau apana aina ma Waikiki, Honolulu a i hoakaka ia penei:

        Apana A.---E hoomaka ana ma ke kihi Akau o keia Apana aina e pioi ala me ka apana aina i on a ia e ka mea i hoolimaima mai a holo Hem. @2. Hik. 84 kapuai me ke alanui: Hem. 37 ---Kom. 132-8 kapuai ma ka apana 3: Ak. 51-50 Kom. 84 kapuai ma ka aekai.: Ak. 37---Hik. 132 kapuai ma ka apana aina o ka mea hoolimalima mai. a hiki i ka hoomaka ana mai, nona na eria o 11076 kapuai kuea. Ua kakau kope ia keia palapala hoolimalima ma ka buke 185, aoao 432, a ua hoolilo ia aku ia G. F. Bulen ma ka hoolilo hoolimalima, i ka la 4 o Aperila, 1889, a kakau kope ia ma ka Buke 185, aoao 425, a hoolilo hou ia aku e G. F. Bulen i oleloia i ka mea e paa nei i kela moraki i ka la 4 o Okatoba, 1899, a kakau kopeia ma ka buke 193, aoao 432.

        Ame na pono hale, na waiwai apau, ma keia Hotele i hoakaka akea ia penei:

        20 Moe, 20 pela uwea, 23 pela, 126 uhi moe, 41 pale-uluna, 33 kapa, 23 ume, 22 pakaukau liilii, 21 wahi waiho kopa, 21 pakaukau, 111 wahi waiho lole, 117 noho, 31 noho paipai, 22 noho maikai, pakaukau no waena, Kookoo, ipu mea kanu, noho koki ie, pakaukau kakau, Moena ohe, pawai holoi maka, pikawai, wahi waiho kopa, wahi waiho palaki, 2 pakeke, palepuka., 3 uluna Silika, 119 pale uluna, 290 Kawele, 36 moena pulu, 45 pale pukaaniani, 26 paa pale puka aniani 20 paku Makika, 22 heluhelu. 24 kii, moe lii, piano ame ka noho, 2 noho 61 uhi pakaukau, 3 wahi waiho pua, wahi kau kukui, 2 kukui, 3 noho koki, 429 kawele lima 74 pale pakaukau, 326 lole auau. 19 pakaukau, wahi ai. 2 ahi waiho pa, 2 pahu hau, 7 pakaukau, pahu pila, pela owaho, noho ie, Aniani Naha Nui, 2 uwaki, pakaukau holoi. Pahu kala, wahi helu kala, na pono kuke, 35 pola ti, 64 pola kope, 11 pola waiho hua, 6 pa olepe, 9 kiaha aniani 93 pa maikai, 79 pa aina kakahiaka, 81 pa waiho palaoa, 125 pa liilii, 21 pa waiho mea lau, 22 pola holoi lima, 7 pa poopoo, 36 wahi waiho olepe, 102 pola inu wai, 23 pola inu waina ame Champagne, 11 pola aniani, 13 mea wawahi nuts, 8 omole pepa ame paakai, 50 pepa, 5 wahi lawe pa, 150 o kala, 164 pahi pakaukau, 251 puna 75 pola jele, 50 pa inu kai 132 pa mea lau, 59 pa butter.

        Kala kuike, Kala Gula o Amerika, a na ka mea kuai na lilo o na palapala.

                JAMES F. MORGAN,

                        Mea Kudala.

        Honolulu Ianuari 10, 1902.

        (Jan. 10-17-24-31.)

 

----

Hoolaha Mana Hookolokolo.

----

        HOOLAHA AINA AUPUNI.

 

----

 

        Ma ka POAKOLU, Feberuari 26, 1902 i ka hora 12 o ke awakea, ma ka puka komo mamua o ka Hale Aupuni e kuai kudala akea ia aku ai ka hoolimalima o keia mau aina Aupuni i hoike ia malalo iho.

        1---Kela apana aina i kapaia na aina o Kaapoko, e waiho ala ma ka apana o Hilo, Hawaii, a oia no hoi kela apana aina apau e waiho ala maluna aku a mauka hoi o ke alanui Aupuni Nona ka eria i hiki aku i ka 160 eka.

        Manawa: ---Elima makahiki.

        Uku Hoolimalima Haahaa Loa: ---$520.00 no ka makahiki, a e uku mua ia i kela ame keia hapa makahiki.

        2. ---O kela pana aina apau e waiho ala ma ka Apana o Koolau, Maui, e hoomaka ala mai ka palena pau ma ke Komohana o ke awawa o Wailua-iki, a mai ke kai mai a hiki i ka palena o ka aina o Haiku nona na eria i hiki aku i ka 12,5000 eka.

        E kuai ia ana keia hoolimalima malalo o na hooponopono pili in a aina ulu laau nui.

        Manawa : ---21 makahiki.

        Uku Hoolimalima Haahaa Loa: ---$1.000.00 no ka makahiki, a e uku mua ia i kela ame keia hapa makahiki.

        3.---O keia pana aina apau ma ka Apana o Koolau, Maui, e hoomaka ana mai ka aoao Komohana o ke awawa o Wailua-iki a hiki i ka aoao Komohana o ke awawa mawaena o ka aina o Kapaula ame Paukea (a i ole o Paakea). a o "Waiaaka" kekahi inoa o keia awawa, a e hoomaka hou ana mai ke kai a hiki i ka palena pau o ka aina o Haiku, a ua hiki aku na eria i ka 6,500 eka.

        E kuai ia ana keia hoolimalima malalo o na hooponopono pili ina aina ulu laau n@@.

        Manawa: ---@@ makahiki.

        Uku Hoolimalima Haahaa Loa : ---$4,000.00 no ka makahiki, a e uku mua ia i kela ame keia hapa makahiki.

        I ka la 26 o Feberuari, 1902, a mahope aku oia manawa, ma ke Keena o Chas. Williams ma Honokaa, Hamakua, Hawaii, e loaa no ke noi ia malalo o na Kanawai aina o ka makahiki 1895, no ka mana kuai hoolimalima, a i khoike piha ia ma ka hapa VII o ke kanawai Aina i olelo ia maluna ae.

        Keia mau aina ma ke "Kaapahu Tract," Hamakua, Hawaii:

 

Helu Aina.       Eria          Kumukuai koho.

42                    19.50       $243.75

43                    20.00       250.00

44                    20.00       250.00

45                    20.00       200.00

46                    20.00       200.00

47                    20.00       200.00

48                    20.00       1@0.00

49                    19.00       142.50

50                    25.50       1@0.25

51                    25.50       190.25

5@                   @2.00      165.00

60                    22.00       165.00

61                    21.50       161.25

63                    20.00       150.00

@@                 20.00       150.00

64                    20.00       200.00

65                    20.00       200.00

66                    20.00       200.00

67                    20.00       200.00

68                    20.00       200.00

69                    2@.00      275.00

70                    2@.00      275.00

71                    2@.00      275.00

74                    2@.@@   @78.12

75                    21.2@      2@@.@@

76                    21.@@    212.50

77.                   21.50       215.00

78                    25.00       187.50

79                    27.00       2@@.50

89                    20.00       150.00

90                    2@.00      172.50

91                    2@.00      16@.00

92                    22.00       165.00

93                    23.00       230.00

94                    23.00       230.00

95                    @@.00    230.00

96                    @3.00      287.50

97                    23.00       287.50

 

        A ma keia la hookahi no, a mahope aku oia manawa, e loaa no ke noi ia

 

 

KOPA HOOLA-ILI

----

        Aole mea i oi aku ke kupono ma ka malama ana in a keiki liilii mamua o ka hoauau pinepine ia , me ka lawelawe nui ana i ke kopa maikai. Aole he ku@@@ na kopa holoi lole no na bebe. He mau mea aai ko loko o ia ano kopa. O ke@@ lawelawe ia ana he mea ia e ulu mai @ na puupuu. Ina he holoiia na wahi @@@ ame puupuu, he mea ia e hooi ae ai i ka poino. Aole he mau mea hoopo@@ a maikai ole iloko o ke Kopa Hoola @@. E hoemi mai no ia a e hoopau loa no hoi i na puupuu; a oia ke kopa maikai loa no ka hoomaemae ana in a pa@@@@, no ka mea, aia maloko ona kekahi mau mea lapaau nana e hoola. Aole loa e loaa kekahi poino o ka ili mamuli o @@ kopa.

        Ua oi loa aku kona waiwai no ka lawelawe la ana iloko o ka wai auau o na bebe. E holoi i ke poo o na bee me ke kopa Hoola ili, a aole loa e loaa @@@@ kekahi poino mamuli o na puupuu ma ke poo a i ole ia na mea ola liilii i p@@ i ka poe opiopio. Mamuli o kona ano laau, ua hoopau loa ia a pale loa ia aku na ano mai lele he nui.

        O ke Kopa Hoola Ili oia ka mea maikai loa no na kanaka makua. O kona lawelawe mau ia ana ka mae e loaa ai ka helehelena maikai a e hoopalupalu a hoomaikai i ka ili. He pomaikai ke ola mamuli o kona lawelawe ia ana. Ma muli o kona hoao ia ana e maopopo a@@ no i kela ame keia mea noonoo i kona ano maikai maoli ma ke ano he kopa lapaau ame auau.

        He 25 keneta wale no ke kumukuai, a e loaa no ma ka halekuai o KA HUI KUAAI LAAU O HOBRON. Mea Kuali Laau Kukaa a Kuai Liilii.

----

 

malalo o na kanawai aina ka hoolimalima o na apana aina i hoike ia malalo iho, ke hele aku ma ke Keena o J. Kaelemakule, ma Kailua, Kona Akau, Hawaii:

 

Aina                Eria                  Kumukuai koho

Papa I              930.00                     $930.00

 

        Ke hoolaha pu ia aku nei, o na aina apau i hoike ia ma ka papa kuhikuhi malalo iho, e wehe ia ana no ka poe e noi mai ana malalo o na kanawai aina o 1895, no na Home hookuonoono, i ka la 26 o Feberuari, 1902, a mahope aku o ia manawa.

 

                PAPA KUHIKUHI.

 

1. ---23 apana aina ma Kaauhuhu tract Hamakua, Hawaii, no lakou na eria pakahi mai ka 5 a ka 10 eka.

2. ---8 apana aina ma Kiula tract, Puna, Hawaii, no lakou na eria pakahi mai ka 8 a ka 16 eka.

        O ka põe e makemake ana i na apana aina ma Kaauhuhu e hele kino aku i mua o Chas. Williams ma kona Keena ma Honokaa, Hamakua, a o ka poe e makemakea ana i na apana aina ma Kiula e hele kino aku imua o o @. D. Baldwin ma kona Keena ma Hilo, Hawaii, a malaila e ike ia ai na palapala aina e hoike ana i ka wahi e keia mau aina, ame na mea apau i makemake ia. E wehe ia ana ko laua mau keena i ka hora 9 o ke kakahiaka Poaha, Feberuari 27, 1902.

        E loaa no na mea apau e pili an i keia mau apana aina ma ke Keena Aina Aupuni, ma Honolulu, ke noi ia a ma ke Keena o E. D. Baldwin, Hilo, Chas. Williams, Honokaa, Hawaii, J. Kaelemakule, Kailua, Hawaii; ame W. D. Aiken, Paia Maui.

        Kakau Inoaia                   EWARD. S. BOYD.

                                                Komisina o na Aina Aupuni.

        Ianuari 15, 1902.

                (Jan. 24-31---Feb. 7)

 

----

 

        Iloko o ka Aha Hookolokolo Kaapuni Apana Hookolokolo Ekahi o ka Teretore o Hawaii. Ma ke keena, Aha Hooponopono Waiwai.

        Ma ka hana o ka waiwai o KEKAPA ROBINSON, o Kona, Hawaii, i make.

        Ma ka waiho ia ana mai o ka moowaiwai o M. P. Robinson, o Honolulu. Mokupuni o Oahu, Lunahooko o ka palapala kauoha o Kekapa  Robinson, i makee nonoi ana e apono ia kana mau hoolilo he $384.37 a e hoike ana he $705.07 ka huina o na dala i loaa iaia. a e nonoi ana e nana a e apono ia ia mau mea, a e hookuuia oia mai kona oihana lunahooko Kauoha nolaila:

        Ua kauohaia o ka POLIMA, ia ehiku o FEBERUARI, M. H. 1902, hora 10 kakahiaka ma ka rumi hookolokolo o ua aha la, ma Honolulu, Mokupuni o Oahu, oia kahi ame ka manawa e nana a e apono ia'i oia mau mea, a me ka hookuu ana'ku iaia mai kona oihana lunahooko kauoha.

        Kakauia ma Honolulu, Dekemaba 16, 1901.

                HENRY SMITH, Kakauolelo.

                (Jan. 10-17-24-31.

 

----

 

MA KA AHA KAAPUNI O KA APANA ELIMA.

 

----

 

Ma ke Keena no ka Hooia Palapala Hooilina.

----

No Na Mea e Pili Ana i ka Malama Waiwai o William Maioho, L@@y Maioho, Rice Alexander Maioho, Laurence Maioho ame George Maioho, he mau Keiki i oo Ole-

 

----

 

        Ma ka heluhelu a nana pono ana i ka palapala noi ame ka hoike o na waiwai a W. G. Smith, Lunahooponopono Waiwai, o na waiwai o na keiki no lakou na inoa maluna ae, e noi mai ana e nana pono ia a e hoapono ia kana hoike, a e kauoha keia aha e mahelehele ia na waiwai i koe iho ma kona lima, mawaena o kela ame keia mea i kuleana, a e hookuu ia mai oia ame kona mau hope mai na pilikia e ili mai ana mamuli o keia hana ma keia hope aku, ma kona ano he Luna hooponopono Waiwai.

        @@@ Nolaila, ke kauoha ia aku nei, @ ka Poaono, ka la 8 o Feberuari, M. H. 1903, i ka hora umi o ke kakahiaka imua o ka Lunakanawai o keia aha, a maloko o ke Keena Hookolokolo o keia aha, ma Lihue, Mokupuni o Kauai, oia ka manawa ame ka wahi e kauoha ia nei no ka noonoo ana i ka mea i hoike ia maluna ae, a o kela ame keia mea i kuleana e hele ae i ka hora ame ka wahi i hoike ia a hoike aku i ka Aha i na kumu, in a he mau kumu kupono kekahi, e hooko ole ia ai keia palapala noi ame keia hoike no keia mau waiwai, a e lawe mai hoi in a ua ike, i na hoike kupono e hoike ana i na poe i kuleana i keia mau waiwai.

        Kakauia ma Lihue, Kauai, i kela la 31 o Decemaba 1901.

        Ma ke Kauoha a ka Aha.

                H. D. WISHARD.

                Kakauolelo

                Jan. 10-17-24).