Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 4, 24 January 1902 — Ka Loke Keokeo Ka Hoa Paio o ka Loke Ulaula KA HAKU OPIO O KASEDILE, KA IPO HOOHENO A NA ROSE. [ARTICLE]

Ka Loke Keokeo

Ka Hoa Paio o ka Loke Ulaula

KA HAKU OPIO O KASEDILE, KA IPO HOOHENO A NA ROSE.

1 ko Ka.ua haalele aaa 1 ka puie i haia ** h'wniaKaukau Hiku Ka* «Hliie e haal<?le mai \ kana wA'Mne bo ka manawa hf>pe lm a h€i« aku la. e . fcui me> ka Loke l T !aula. e Ike t kona i&ui Aole oia i manao n;t} a \u> hnaV;ai kvia ana e koomanao r.;:iu ia U nia kc:a hope aku. Ao!e osa 1 iTtanao mua ai:t h»? maa piiikla lehule hu ma k »na alahele. Aole «ia i manao inua k* kali niai la ka L»oke Ulaula o ka loaa iaia o kekahl manawa maikal «? hi .ka mai ai i kana oieio hoohiki, a»is" "ia 1 manao mua he huakal kela n» kanaka v.ahin- e kanikau mau at on īna kakou i ike i na pilikia maii.vm .» ko kakou alahele aole ioa e han t i.i na iiana e hooko ia ai ia mau l,;UV.':a. aole loa e haaiele iu na hoa'loh.i r. > k-a hele ana aku e hui me kekahf rn.;u ;nea au i manaa ai he niau hoa'l.ih.i. Aka, o ke ano lho ia «a o keia <.]a :ina. e nanea ana no. e hauoii ana im, e ak i ana no a hiki mai la ka pili .:.i Wehe a*' );t ka Haku Kas?dile i kana wwaki. nana iho la. o ka hora ewaiu ae n> Kol\ ois hoi ka hora a LfOia i kau'»l;a inai ai iaia e hui aku me ia mu ka puka pa keokeo I waho loa. Na na iho la oia i ka helehelena u'i o kana wnhine e nana pma ae ana iaia, puli: nj«»i la oia i kona mea aioha a pill i ki»n;i {»'ll puniehnna, iho iho la kona mau lehēlehe i aioha la a hui me na lehelehe e huil pono ae ana, a mukiki hoomaumau iho ia ka Haku Ka3edi!e i ke ala o Ja pua ana 1 nloha ai. lala e honl ana i kana wahine me he mea ala o ko laua honi mua ioa ana iii, n»e he mea ala ua oi. ae ke ala o la mau iehelehe palupalu 1 ko na pua apau. K pa pono iho ana ka nani o ka mahlnu inaluna o iaua. e hulail maJ ana na lau laau me ko lakou nanl nul, e ku kilaklia inai ana na mauna nani o ia aina kauiana, e waiho kaheia mai ana hol ke Kakela Kasedlie, ka home a laua i noho aloha ai, o lele ae ana kekahi pUeo ma kana huakal huii 1 hoa no la po, e kaui tnai ana na manu i kapala he Nightinsale, e holke ana ka inahina f kona nanl maluna o ke kahawai kokoke i ko laua nei wahl e ku ana, ame kela mau mea nanl apau loa e hoopuni ana ia laua, oia ka manawa a na punahele a kakou e haawi ana i ko laua mau aloha hope ioa. Ah, aloha ka Loke Keokeo l ike ole ae I na hana weilweM a ka Loke Ulaula, aloha hol ka Haku KaaeUUe e hua lele nel i kana wahine me ka manao e hele aku e kokua 1 kekahi kalkamahine iloko o ka pilikia a hoi koke mai no. Aloha na wahi a laua 1 plii aioha ui, aloha hol ka laua wahi bebe hala ole e moe lolil ana maluna o kona wahl moe uuku ine ka Ike ole mal J ka huakai a kona makuakane. Aloha na kauwa e hiolanl ana me ka ike ole m i ka pilikla e ioaa ana i ko lakou Haku 1 aloha nul*ia, aioha ka home a laua 1 noho aioha ai. Alo-ha, alo-ha no! O ka hora ehlku ia me ka hapa o ke ahiahi o ka la umi o lune, a mal ia nmnawa mai ua loaa kekahi kaumaha nui i ka Loke Keokeo, he kaumaha 1 oi ao mamua o na kaumaha i loaa i kn Loke Uiaula, he kaumaha i aneane e huki aku iaia 1 ka home o ka maha. Ua holke aku oia i kana wahine e hoi mai ana oia 1 ka hora elwa me ka hupa ola po, a ua hooholo iho la kana wnhlne e ala ana ola e kali a hikl \ ka lxol ana mai o kana kane. O ka mua loa keia o ka haalole ana mai o kana kane iaia nuU ko iaua mare ia ana, o ka mua loa nohoi keia o kona hele ana me ka hoike mua ole mai iala i kana wahi e hele nei, a manao ae ia no nae ola he huakai kela no ke kokua nna i kekahi hoa'loha lloko o.ka pilikia. olai ua Ike aku la oia i ke ano-e o ka heleheiena o kana kane mainua o kona haaiele ana mai. "<3ood-bye my darling, e hele ae wau e hooko 1 keia wahi hana a hol mai. Aoie wau e ioihi !oa ana, e hikl mai ana wau mamua o ka hapalua o ka hora eiwa. Good-bye." 0 keia ae !a kana mau olelo polna t»U\ ame ka hanu aala o kana wahine e pumehana ana ma kona mau iehelehe i aioha ia, nw ka hoomanao poina ole'hoi'o ia ahlahi, ua haalele mai ia <>1» i kana mea aioha. "Oood-bye, my waht a kana wahlno I panai aku ai, "e kaii ana wau a hik) i kou hoi ana inal. E hlmeni ana wau i na mele aioha a kuua o na l;v o kali r.kn ana w;vu a hiki t kou hoi ana mai/ Nana aku ia oia i kana kane e hele ana, huli mai la kana kane a ike mal ia i kana wahine e ku aku ana e nana laia. Me ka puuwai i piha t ke aloha no kana wahlne ua hele aku ia ka H&ku Kasedlte, ame ka puuwai hoi i piha I ke aloha ua h»?t mai 5a ka Loke Keokeo lloko o ko laua home aioha e kali aku o ka hoi mai o kana kan*. Iloi aku ia o Doion s a ma ka aoao « ka moe o ka iaua bebe kukun iho ia a huii aku la kana mau maka aloha iluna, a puie aku \» i ka Mea Mana Loa e maiama a e klai mai 1 kana kaoe aioha ma kana huakai a e h<*ihe»i mai hol iaia me ka n>aaiahl no ka home. Hoi mai la oia no ka lumi hooklpa. wehe ae la i kana plano nani a hookanl aku 1a i ke meie punahele a kana kane. lloao ae la ola e meie. aka. kau-o pw aku la kona ieo me he mea e umi ia ae ana oia e na olelo aloha 1 puka aku, H(h>p«ui ae la ola Ika hlmeml ana a hol aku ia oli lluna o ka noho a Uua e noho mau al me kana aloha, Lalau wku la ola i kana Imke mooWo a hoomaka iho ia e heiuheiu. aka aoi< he maopopw lala o k«na m«i e heluheiu aiu oial ala k«aa noonoo I kmhl e. Kana Iho U ola I kana uwakl o ka ht>ra ei*-a kela a aole I lkī> la aku kana H*toholo iho la ota iioko o ki lumi hookii«. e hoa»> ana hol e h\K>luUa ae I ha maoawa a hikl l ka h<?l «»na mal o kana kane. Ua Ulo loa ola I ka aial * holoholO <4 mW *4a > a« 1 ka manawa, a l«a hoi oia i k» toh« aiia »ku l k« kani ana mai ? ka be!« o ka luakini f haik<r ana. o k* hom «ttt> la o ka ~t!a hui mai w\ ka <*ia, A - «•4 wau. ke ala lfol«> kok-ē «k;j ia ala «piua* i ka iunii ka lt»*w piiiiim l i h^ ' &ktt la «*la l ka l>ch* a 'k» tyauwa e k& ki»i P||Byllßr la oia i|ta u.a IM mai k« hoik# la mal I*

I hoi mal a oia no kana e kal! an » M \*ana aku la o Do!ores ma ke alanui j kane i heie ai. aohe ike klno ka-| nakn la aku. I *•£ ka manawa e Ike la ai ka Haku. ē hol mai ana, makemake wau ia e h.>!o koke mai e faoike ia'u. Hoike ; mai oia ia'u e hoi maī aoa Oia i ka h'»r<t <iwa hapa. aka, ua hala ka hora umi f ke«* manap a aole o!a i j mai np-L Mai poioa i ka hoikti mal iaUī i kou manawa e ike afc" ( Mf keia kauoha i kana kauwa T ua; hoi aku !a ke kauwa e ku kiai no kaj hai ana mat o ko lakou Haku I aloha; nui ia. Hel-» hou aku la o Dolore« a : hookani a- la i kana iHano. Ua m-H ae Ja oia i na raele apau 1 paa. naau iala. a i ka pau ana ua nana hou lhoj !a oia I kana uwaki. o ka hora umikumamakahi ia. a aohe no i hoi mai ka-1 ■a kane. Hoomaka mai la oia e ma- 1 Ua pilikia ia paha kana kane? Ua hiamoe fa paha k*ia kauwa a ike; oie ola i k.i hoi ana mai nei o ka Haku ī Kasedl2e? ] Ho!r> aku la oia e nana iioko o ka! moe «» kana kane, aoie no i hoi mai. ? Huokanl hou aku la oia i kana kauwaj a hiki mai la. Hoike inai la oia aoie; i ike iu kekahi hoaiiona o kona hoi ana mai. Hookuu aku la o Doiores iaia. a ' hooh<»'>> iho la e kali ana uia a hiki i; ka h«>ra umikumamalua oia po a ina 5 i hiki mai kana kane mamua oia| m.m iwa ala!)a e hooala ana oia i naj kauwa apau loa e hel« aku e huli iaia. j Kauoha aku la oia i kana kauwa f*. hele mai e hoaia iaia i ka hora umi ■ kumamaiua ponoi, a e hoaia pu akuj hol i na kauwa apau loa oioko o ka hale ina aoie i hiki mai ka Haku Ka*i aeiiiie mamua o ia manawa. I Hol aku la ka Loke Keokeo* a' luna o kekahi noho koki pulu hooluolu; iho la no ka manawu Aole i ioihi ioa| ka piii ana o kona poo ma ka uluna; ua loaa aku la iaia kana kane ma kai hihio. Ma keia hihio ua hoike ia mai' ia laia, ua- hele aku kana kane ma keia huakal a iaia e heie ana lohe mai : la oia ua pulwa ka lio o ka Haku Kallfedlna 1 hoi ai ia ahiahl a ua aneane! >ia e haakle mai i keia oia ana. Ma muli o keia iohe ana o kana kane i keia 3iiikia ua hoololi ae la oia i kona manao ho\ mai no ka hale a holo koke aku ia iaila e malama ai i ka makuakane o kana wahine. I ka loaa ana iaia o keia hihio ua ala koke ae la oia. Nana ae la ma o a maanei a ike iho la >ia he hihio wale no ka keia ana. Kalea koke aku la oia i kana mau kauiva ina ua hoi mai ka Haku Kasedile ika ua hoike ia mai la aole oia i ike a i keia manawa. Ikaika ioa mai la eona manao maka'u, a kauoha aku ia >la i kana mau kauwa e hoala ia na ianaka apau loa o ka Hale a e hele eeia ame keia e huli ma na wahi apau i hlki i ka loaa ana o ka'Haku. I ka liki ana mai o kana mau kauwa imua )na, ua olelo aku la ka Loke Keokeo ia akou: "Pehea la i hiki ai ia oukou ke hianoe. oial ko oukou Haku e noho ana >aha iloko o ka pilikia? Pehea la oukou i aia ole mai ai me a'u e nana i. tona hol ana mai?" Ua kii ia aku la na kauwa apau loaj v hoala ia mai la. Hoouna ia aku la j akou ma o a maanei. Ua maopopo ma; ieia puka pa keokeo ka hele ana o ka Haku Kaaedile aka mawaho aku oia; lole i maopopo ia iakou kana. wahi i : lele aku ai. Hoounaia aku ia kekahi «au kauwa e heie i ke Kakela Keokeo » nana ina paha ua hol aku oia ilaila, [ i ua pololei hoi e like me kana moe; ihane o ka moe ana. | Ina kauwa e hele ana ma o a maanei e holo ke ana ka Loke Keokeo ioko o kona hale e kali aku ana hoi > ka hoiko ia mai ua hoi mai kana ;ahe aloha. Pela kona holoholo ana a nIKI waie no i ka wanaao. Lehulehu m manawa a kekahi o kana mau kauk\Ta, i hele mai ai b. noi mai la lala e noi e hooluolu aka ua hooie loa aku oia \ole ioa e hiki ana iaia ke hooluolu ina iole e hoi mal ana kana kane . I ka manawa e hoi mai al kekahi kauwa inai kaua huakai huli mai o ka mea mua loa e lq»a ana iaia o JDolores. a o ( lea ninau mua loa e loaa mai ona iala,' 'Ua ioaa aku nel? Ua ike la anei oia l kela manawa?" i O ka pane i pane mau ia mai iaia, "Aole i ike ia aole hoi i lohe ia kona wahi i hele aku nei." Aole anei keia l\e mau olelo e wawahi ana i ka puu-' wal o kekahi wahine i aloha i kana kane. I ka puuwai hoi o kekahi wahine ? kali hoomanawanui ana o ka ike lihi nku iaia, o ka pili mai o kona puuwai i kona, o ka mahana mai o kona hanulala ma ka papalina? Ke nee nei na hora o ke kokoke mal nei na hv»ra o ke kakahiaka, aka aole i ike ia aoie hoi 1 lohe ia kona wahi i hele aku a.i. Komo iho ia o Dotores i kona lole pumt>hana a heie mai la iwaho. Hoike nku la oia i kana mau kauwa e heie nna oia e huli. malia paha aole i like ka iko o ko iakou mnu maka me kona, a iaia hoi. ua manao oia ua hiki loa iala ke ike aku i kana kane he mau anana ka mamao mai kona wahi aku e ki\ ana. Aole i makemake na kauwa i>ia "wale no ke hele hookahi iioko o ka pouli nolaila ua hoouna ia aku la kekahi o na kauwa e heie pu m$ ia ma kana mau wah) apau e makemake ana e &ele. Me kona mau maka e haioiioi aaa me ka waKnaka ua hele huli aku ia oia ma o a mnaael aka aoie i ike ia aku. aole i lohe ia aku kona leo. Kahea aku la oia I kana kane iloko o ka uiu laau me ka manao ua )oaa paha ola t kekahl haawlna pUikia a ua kUoi U iloko o kei» ulu iaau a ua hiki ole iaia ke puka mai. Akahi. elua. akolu. kahea āna aka aole pane I paae ia mai. O ka leo o na manu e mele ana t ke kakahiaka a*aie no kana I k>he aku aole o ka ieo o kana mea 1 aioha at Re aneane loa ae ia e hikl l ka manawa e oili mal ai ka la maiuna o na mauaa. aka aohe i ik« ia kana mea aloha. Aia la ola I h<a? Ua Uvaa paha oia I kekahi mau powa? Ua kalU ia paha kona ola ? **Aia &a oe I hea e ka'u aU>ha« aia la oe i hea? Auwe ku'u kaumaha no kou nalowale anal Olelo mai hoi oe la'u e hoi mal ana oe mamua o ka hora umi eia ia o ke ao a* no koe aolf oe I hol mal nei. ileaba la kela han« x*ul aana oe e paa n«i mi la'u aku? Aohe paha ou not>noo mai o kau e kail bo<»manawanui *ku aei o k<wi hlki mai* K H* maa keU » $»uka waa a« mal ka «aha ae o ka L?jk«» Krok«o 1 k«tla «lai ka U»kv l-iaula e aka ana \ kela ame kefci a»inute hi>ra o ka t*uk& mai ia ka inalamiaeu u ka la hieh.W sm. ** ana * aina w* « a tuaas»*iii»>i mai la na kauaa. » ** k& !ak<>M 1 heū** mal ai Ika ia <» llakil aoh* h*

! Kahl kanaka i loaa aku ia lakou i hlki j : ke hoike mai ua ikeia iaia ma kekah! \ | wahl. Aole loa he hookahi o lakou i ? hiki ke hoike mai ua iohe oia i kekahi« mea e pili ana no ka Haku Kasedile. i I Ua hele ka J-oke Keokeo a luhi oiai; ' aoie i moe pono ia eia ia po holookoa. ] > aka aoie oia I makemake e hoi aku e hiamoe a ike ole I ka hol ana mai o ; kaiia kane. Ua makemake oia e ala| \ a hiki i kona ike ana ia aku e hol mai, ī ana. ua makemake oia, oia ka mea mua • ! loa e holo aku a puiU.aloha i kanaj • kane. līa makemake oia nana e ike ( : mua kena hoi ana mai, ua makemakt? : oia e holo aku a hui me ia iloko o kona hauoli. E hooko ia ana anei keia makemake ona? J | Laue niai <a na k«uwa ika nit?a ai 1 a koi ikaika mai la ko lakou Haku 'wahine e ai aku i kekahi wahi mea ai. 'aka aoie ioa i hiki iaia ke hooko aku I ko lakou makemake. Aoie ioa e hiki ana iain ke ai I ka ai a hlki mai kana mea a!oha. Aole toa e hikl ana ia!a I ke hoi aku e hooluolu a hiki mai kana mea uloha. Me keia manao paa ua j ala aku la no ka L.oke Keokeo. | • Oh. Karl. Kari aia la oe i hea? A-; o!e anei i hiki ia oe ke hoi mai ? l T a; aneane wau e make i ke aloha ia "oe i r keia naiowale ano-e ana ou mai ia'u aku. Auwe ku'u kaumaha nau!" ! Huii ae la oia i kana mau kauwa e; lioha iike nsai ana a nana iaia a paneaku la: "Manao wau aole loa oia *" t hoi hou mai ana. Me he mea aia e i oieio mai ana kekahi mea ia'u aole oia | e hiki hou mai ana. Ina e hikl i ke- j kahi o oukou ke kii aku iaia a iawe: mai imua o'u i keia manawa e IHo no; .oia i mea nui loa ia'u." } O ka na kauwa ia e hooikaika nei; aka aole i hiki ia iakoa ke uhai fiku j i ka ike o ka Loke Ulaula- Ia lakou e; uwe ana, ia lakou e huli hele ana ma; o a maanei. ia iakou e moe oie ana oj ka po,. i ka Loke Ulauia e aka maiu - ana, i ka Loke Uiaula e haaheo ana i j ka hooko ia ana o kona makemake, i ka loaa ana hoi o ka manawa e hooko ia ai kana mau oleio l olelo ae i luna mau hora o ke kaumaha ame ka piiikia. Ua aka ka Loke Keokeo mamua aku o keia manawa, ua iiio iaia na mea maikai apau loa, a ua kaa mai hoi ka pilikia ame ka ehaeha maluna o ka Loke Ulaula. I keia manawa ua huii ke-ano o ka pilikia. a o ka Loke | Keokeo hoi keia e uwe ku-o nei no k& hoi-ole mai o kana kane aloha Ua olelo aku no o Lola iaia aole loa e mau ana ko laua noho hauoli ana oiai oia e ola ana, a ua hiki mai ka manawa e Ike ia ai ka oiaio ola mau oieio. Ua oieio mua mai no ka Loke Uiauia e hauoii ana no laua i na la mua o ko iaua noho mare ana aka l ka ioihi ana aku, e Kaea ana ka Haku Kasedile iaia a e iilo mai ana hol I ka Loke Uiauia. Ua liio lo anei iaia? A, ina ua haalele mai ka Haku Kase4ile i ka Loke Keokeo a heie aku me ka Loke Uiaula pehea ia i hiki ai iaia ke hana ia hana? "Aoie anei oe e ae mai ana e hoi e hooluolu e kuu Haku maikai? Ua hiki ioa ia makou ke kali aku a hiki l kona hoi ana mai. E hoouna aku ana wau i na kauwa e hele aku e huli ma na wahi apau, a ina he wahi kekahi ona e ioaa aku ai ia makou e loaa ana' oia. Aoie loa e hiki ana iaia ke pee mai la makou aku. E oluolu e ka Haku Wahine maikal e hol aku e hooluolu," wahi a kekahi o Ka laua mau kauwa punaheie i hele mai ai e hoomalimaii. "Aote peia. Aole loa e hikl ia'u ke hoi aku e hiainoe 1 keia manawa olai ua kokoke loa ka manawa a ko oukou Haku e hoi mal ai. Me he *mea ala ela aku oia ke hoi mai la. E nana aku me ka makaala loa. Aole o'u makemake e hoi kekahi o oukou e hiamoe a hiki mai ka Haku. "I kona manawa e ike ia al e hoi mai ana makemake %vau e hoomakaukau la kekahi ahaaina nui a e hauoli kakou. no ka mea ua nalowale aku ku'u kane aloha a hol hou mai- E hoomanao oukou, i kona manawa e ike ia ai e hana ia kekahi ahaaina nul loa, a makemake wau e hauoli kakou apau loa." I Aole i hiki mai ia la hauoll. He hookahi no ahaaina l Ike ta oia ka ahaa- ; ina a ka Loke Ulaula e hauoli ana ma ' kona lumi ma ka hotele. O ka mea wale no i loaa l ka Loke Keokeo oia ka ehaeha ame ke kaumaha. ' Ua hele ka helehelena o ka Loke Keokeo a haikea. Ua maopopo ole iala kana mea e hana ai. E hoioke ana oia o a maanei. e honi ana i ka laua bebe aloha me ka ninau ana iho ala la ihea kona papa kahl i hele ai. Ua nana ae ia na maka hala oie oia l>ebe i kona makuahlne e haiamu iho ana, a iloko o ia mau maka aloha ua ike iho la ka Loke Keokeo l ka niaha. O na maka o keia bebe oia no na maka o kana kane, o kona helehelena he wahi uuku loa ka like ole. O keia bebe aku ana ka paha kana kane raa keia mua aku. o keia bebe* aku ana paha ka mea nana e hoihol t mau mai na hoomanao o ka manawa 1 hala? O ka ninau nui i keia manawa. aia ia oia i hea^ (Aole i pau.)