Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 5, 31 January 1902 — KA ONA MILIONA CLAUS SPRECKELS Kona pii ana mai ka ilihane a hiki i ka loaa ana o na Miliona. [ARTICLE+ILLUSTRATION]

KA ONA MILIONA CLAUS SPRECKELS

Kona pii ana mai ka ilihane a hiki i ka loaa ana o na Miliona.

_____ ■ | I ka Iwaka!ua Kumaaiallma o Kona Mau Makahiki he Wahi Kanaka Hana Wale No Oia Ko Loko o Kekah! Hale Kuai Mea Al Ma Kalekona. Amenka. & i Keia La He Ona Miliona. UA KAULAXA ka inoa o Ciaus Sprecke!» (Kapekala ka Ona Mili-» ona ma Hawali nei a ma Kaleponi aka ina kakou e huii aku he kanalima makahiki i haia aku nei e ike ana kakou iaia l ka iuakalua kumamalua o I kopa mau makahiki e noho ana ma ke i ano he wahl keiki hana no loko o ke- [ kahi hale kuai mea ai ma ke kuiana- ! kauhale o Kalekona, Amerika, I kona i haaleie ana ta Kelemania kona aina ha nau, aoie ona ike t ka oleio Beretania, a he wahi keiki hoi oia aole i hoonaauao maikai ia. Hiki ma Kaiekona ua hoomaka oie e lawelawe i kekahi mau hana lillii a hikl waie no i kona Hlo ana i kupal&ko Uoko o kekahi wahi hale kuai mea ai ma keia kulanakauj hale. Iloko o 1S makahiki ua iilo keia hale kuai iaia. lioko o keia rna\? mahina ana e hana ana ma keia halekuai ua houluulu oia i kana mau loaa a hlkl i ka nul kupono ana ua kual kivke oia i keia haie kuai. Mai keia wahi aku ua hoi oia no Nu loka. Ma keia wahi ua kuai Bata ame na hua moa oia no kekahi manawa loihi. Iloko o ka makahiki I?SS ua hoi mai la oia me kona ohana a noho ma Kapaj lakiko. E eli gruia ana o Kaleponi ia j mau la. Ua kukulu iho la oia he hale I kuai mea ai ma Kapalakiko a aole i loihi ioa mal keia manawa mal ua loaa iala he $50,000.00- Ua lawa keia mau kala nona e noho ai a pau kona ola me ka nele ole i ke kala, aka aole oia i noho malie. Ua kuai aleu oia he hale l hana bia. Aoie i ioihMoa mai ua kuai hou aku la oia i keia'hale hana bia no $75,000.00. I kona manawa e noho ana ma ka hana kuai mea ai ua ike oia i ka waiwai o ke kopaa, a no keia kumu ua kuai aku la oia 1 kekahi hapa o na kea o kekahi hale hoomaemae kopaa a hiki i ka loaa ana o ke ko keokeo. Mamuli o ke akamai o kana hookele ana ua lilo loa iaia keia haie hoomaemae ko iloko o na makahiki pokole ioa. Hookomo hou ia kekahi mau mikini hou e ia a iloko o na makahiki pokole mahope mai ua kuai ia aku ia keia hale hoomaemae ko no kekahi kumukuai nui ioa. I keia manawa ua haaieie iho la oia ia Amerika a hoi aku la no Kelemania no ka lmi ana i ka ike e pili ana i ka hana kopaa. No kek&hi manawa ua noho oia ma ke ano he wahi kanaka hana no kekahi

0 na mahlko malaila. no kekahl uku haahaa loa hoi. I keia manawa ana e hana ana malaila ua Imi nui aku oia 1 ka ike e pill ana i keia hana. I I ka loaa ana faia o kela ike ua haalele aku la oia la Kelemanla a hol hou mai ia no Kapaiakiko. Ua kukulu hou ae la oia i hale hoomaemae kopaa nona. He wnhi hale laau ka *nua, a 110-' ko o eha makahiki ua ku a? la kekahi hale pohaku nui. He ekolu hale hoomaema>e kopaa i keia imanawa a ; mamuli o ko ia nei akamai ame ka nul 0 kana kaia ua pau loa kela mau hale ekoiu malalo ona- Ua hana hou ia e Ka Ona MiUona kekahi mau mikini hon e hooemi mai ana l ka manawa e hoo- : maemae ia ai ke kopaa a hikl i ka lilo. ; ana i kopua keokeo. Ua loaa lala ke- | kahi puu daia nui loa i keia manawa, , aka aole oia l noho malie iho* | | Ua ike mau oia i ke komo mau aku' o ke kopaa mal Hawaii nei uku ia ma- . nawa a hooholo iho la oia hele mai l l HawaU *>si e kuai at I awa kaau ko I ka hok> ana o ka ;&elike kulkahi mawaena o Amorika anie Hawaa i nel i ke au e noho Moi ana o Kalakaua ua hoomaka oia e kual i keia ma hiko ona ma MauL l!a ioaa Ula he eka aina waiwai ole ia mau la no ka toaa ole o ka wai. l'a eii !a eia kekahl auwa! he 14 kapuai ke akea, 5 kapuai ka hohoau. « wawah! ana hol i kekahl mau pohaku nunui i manao oie ia ai e hiki ana. Ua Mki aku kona j liio no kela auwai waie no i ka Mal k#la manawa mal ua hoomaka kona ike ia aua h« "Moi »0 ke Kapaa*" i ' I ka makaWki ua hai hou aka ia «ta no Katepotii a U, manawa i ho-o-maka mai ai kekahi mau haoie waiwai ; o Xu loka e paio me ia. Ua haawi mai Ila keia mau haoie waiwai iaia h* >1.<XiO.doQ.&s no kaoa mau waiwai apau , loa, me ka olelo pu ana mai iaia iaa 1 aote oia e a« aku aaa i ko lakou maI kemak'? « palo ana lakou me ia a hiki I i ke ana o kona mau waiwai apau | I m. hool* u aka ia ka lakon mau | oleia feo9w«Uwren a la manawa i hoo- - maka ai k*i! kaua mawaena o Ukou. l*a ike ka Oua Mlilana I ka nui maoii j ® piUkia. Ua kuai la na kapaa t mai Na loka mai ame «a Panalaau o ] ka hikina no kekahi komu kuai haahaa im ma Kapaiakiko a ma Nu loka l m m kuai ia no na kumukuai a k»aa «I ka puka ia lakou. Sla keia. tuui* ana 1m hiki io« ia lakou ke kuai ho«mi tea ma Kapalakiko m* ko iakou po ho oU olai c kM ima ua kaia poh« ma smM ka lakou mau («91»

mai e kuai ana ma Xu loka i Mamuli o keia hana ua nui ioa ke poho ;■ 0 ka Ona Miliona- \ Aka aole oia l haawi pk». l*a ike iho| !a oia he hookahi «raie no ana hana| o ka loaa a?a iaia o kekahl e | k«ai ai I kana mau kopaa ma Xu* loka • ame na Panalaau oka Hikina. Ua: hooonaka koke oia e kukulu i kekahi • hale hoomaemae kopaa nona n\a Fiie- [ delfla. Ua hooliio o Kapeka'a he 15,- ' i o€O,oCK'.od no kela b&le hana kopaa ona i ma keia wah! a ua isaa iaia kekahi; hale maikai me na mea hana maikaii ioa. I keia manawa oia i hookomo; aku ai i kana kopaa ma na kulana- : kauhaie nui o ka hikina. l*a hiki hou ole l'kela mau hui ke kuai hoopii 1 ka lakou kopaa ma ka hikina a kuai ; loa hoi ma Kaleponi. Ike iakou 1 ua lanakiia o Kapekaia. a ia manawa, i heie mai ai e hana aeUke me ka Ona • MUlona. | * I keia manawa ua hoomaka ae ia oia e hooholo i kekahi mau moku mawae- ; na o Kaleponi ame Hawaii nei.Ma keia hana ana ua liio iaia ka hapanui o na[ ohua me na ukana e komo aku ana iioko o Kapalakiko. Aole oia waie ka •na hana aka ua hoomaka oia e kanu i ka Beet-Su&ar, he ano ko no e ioaa mai ai ke kopaa. I keia manawa oia i ik£ ai i ka nui ioa o ke kaki ana hui kaa-ahi no kana ukana. Kukulu koke< ae la oia i hui kaa-ahi no ka hoio ana a hiki i kona mau alna kanu ko. He mau makahiki mahope mai ua kuai ia keia mau kaa-ahl o lakou e ka hui no j me ka ae. pu ana mai e hoemi i ka uku o kana'mau ukana. ; Mahope mai ua kukuiu oia i kekahi' hale nul loa ma ke kulanakauhale o Kapaiakiko. Iloko o keia hale hana he mau keena hana nui a lehulehu. Mahope pono o keia haie nani aniv i kukuiu ai e ku ana ka haie o na mikini hana uiia o ka hui hana uila nui loa o Kapalakiko ia manawa. I ka manawa e hoohana ia ai na mikini o keia hale hana ua piha loa na hale hana o ka Ona MUiona i ka uahi ame ka paja' eleele. Ua kakau aku ia o Claus Sprec kels la Crockett, ka iuna nui o kela | hui, i kekahi wahi lekaunaikai e noi! aku ana iaia e hoao e hana i kekahiL hana e hala ai ka uahi ame ka pa'u| ma ka wahi okoa aku a aole hoi ej komo mai iloko o kekahi o kona mauj keena hana. Ua kakau mai la o Crockett i kekahi! I leka e oleio inai ana e hana ana noj j oia elike me kona makemake, a aoie j eiike me ko Kapekala makemake. Ii ka lohe ana o ka Ona Miiiona i keia! mea na hoomaka koke oia e kukulu l'. hale hana ulla nona. Hoolilo ia he e-| kolu miiiona kala ma keia hana, a ioaa | ia Kapalakiko kekahi o na uila malkai ioa i ike ia ma na kuianakauhale nui 0 Amerika, Ua emi koke na ioaa a ka hui nona keia uahi lepo i komo mai ma kona mau keena. Iloko o hookahi \\-ale no makahiki ua eml mai ka $13,- I 000,000.00 a i ka $7,000,000.00 waie no ua like mc $6,000,000.00 ko lakou poho mamuii o ka hooko oie ana i ka makemake o ka Ona Miliona. He 72 makahiki o Claus Spreckels i keia manawa, aka ke nana aku iaia me he mea ala he kanaha wale no ona makahiki. Aole ona kiekie loa, he ano f poupou kona kino, a he maikai hoi kona loie ina manawa apau loa. Ua paa j kona t»oo i ka lauoho keokeo, e holke ! mai ana i kona mau makahiki. O koS na hale noho kekahi o na hale nani ioa ma ke kulanakauhale o Kapaiakiko. O kana wahine no i mare ai i kona mau la ilihune oia no kana wahine a hlkl ! wale no i keia manawa. He mau kelki kana a ke lawelawe nei keia mau keiki 1 kekahi o kana mau hana ano nui i | hoolala ai. Aole ona hele ika pule. He i hoa'ioha maikai loa oia no ka Moi Ka-1 lakaua i ka manawa e ola ana o kel aiii. Kupanaha ka imi ana o ke Dala! | l

ONA MIUONA CLAU5 5PRECKEU |