Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 6, 7 February 1902 — KUE I KA BILA KANAWAI LEPERA Kue Ikaika na Poe Repubalika i keia Bila Kanawai—Ko lakoumau Manao. [ARTICLE]

KUE I KA BILA KANAWAI LEPERA

Kue Ikaika na Poe Repubalika i keia Bila Kanawai—Ko lakoumau Manao.

Koho ia. o Konela J. H. Fiaher i Kakauulelo, a o Mr. J. AVery Hope Kakauolelo no ke Komite '■ Waena o ka Aoao Repupaiika. 1 I ka po Poakahi o keia pule { malama ia ai ieekahi haiawai o ka Papa Hooko o ka Aoao no ka noonoo ana i kakauplelo hou no iakou nia kahi o Mr. Hendry i waiho mai i ka hAna, ame ke koho ana i kona hope. Aole o keia wale na hana i hana ia aka ua noonoo pu ia kekahi mau mea ano •eaui bu o O ' 91 ? oifBAVBUi inu ano nui i noonoo. ia oia ka malama ana i halawai makaainana nui no ka hooholo ana i kekahi oielo hoohoio no ke kue ana aku i kela biia kanawai lepera a Wilikoki e hooliio ana ia Hawaii nei i wahl no na ma'i lepera apau o Amerika. Aole o keia bila kanawai waie ka mea i makemake ia e kue aka o kela bila wai a Paka ma a ka Elele i waiho aku nei imua o ka ahaolelo ma Amerika. Ua noho mumu le na Hepupalika no kekahi manawa ne na mea e pili ana i keia mau pila kanawai hoopiiikia, aka, ke ike nei iakou, he hana pono na lakou ke ku ana a4cue aku i na hana a lakou i ike ai e hoopilikia mai ana i ka lehulehu e noho nei ma Hawaii nei, a e hooliie ana hoi i ka inoa malkai o Hawaii i mea ole imua o ke aio o ka lehulehu i ike ole i ke ano o ka noho ana o keia • mau ainaUa hiki ae ma ka lakou haiawai he umikumamaiwa iaia, ke heiu pu ia me ka mana koho i haawi ia i kekahi mau laia. O ka hana nui loa imua o lakou oia ke koho ana i kakauoieio no iakou ma kahi o ko lakou kakauoleio maikai i waiho mai i ka hana mamuii e kona koho ana ia ma kekahi hana o'koa aku i oi ae na pomaikai. Mamua 0 ka maiama ana ia o keia halawai ua ike ia he elua waie no inoa i makemake ia no keia wahi, oia ka inoa fl Koneia J. H. Fisher ame W. J. Kuelo. 1 ka hiki ana mai o keia ninau ua ku koke ae ia o Mr. J. P. Oooke a waihe mai la i ka inoa o J. H. Fisher. Ku mai la o Kahaulelio a waiho mai ia i ka inoa o W. J. Kueio. Ku mai la kekahi a noi mai la e pau ka waiho ana ia aku o na inoa no keia wahi. Ua maopopo loa iho la aia mawaena o keia mau inoa ke kakauoieio- I Keia manawa o W. J. Kuelo i ku mai ai a noi mai la e Kala ia aku oia, oiai he nui loa kana hana mawaho aku, a ua manao hoi oia e oi ae ana ka waiwai o ka hana mawaho man\ua o kona paa ana iloko. Ua ae koke ia kana noi a koe iho la i keia manawa he hookahl wale no inoa. Ku hou mai la o Kuelo a noi mai la e haawi ae ke kakauoieio he hookahi balota no lakou apau ma ka inoa J. H. Fisher a ia oia me ka lokahi. I ka hiki ana mai o ka hope kakauolelo ua ike ia iho la=he hookahi w&le no inoa i piakemake ia no kela' waiii, oia no ka hope Kakauoielo mua,kMr. J. D. Avery. Ua koho ia oia me ka lokahi. I keia manawa i noonoo hou ia ai ka Ihoolilo ana ia Olaa i wahi koho balota no keia kau aku. E like me ka makou 1 hoike mua aku ai he mamaoloa 0 Olaa mai ia Hilo aku no kekahi poe e hele mai ai 'e koho i ko lakou mau balota, a ke makemake nei hoi ko laila poe e ae ia lakou e koho a i ole e hookomo ia lakou ma ka apana o Puna, Mahope o ka noonoo ana ia no kekahi manawa ua ike iho la lakou aole loa e hiki ana i kekahi mana mawaho ae o ka mana o ka Ahaolelo ke hoololi i keia wahi, a nolalla ua hikl ole ia lakou ke hana. Ua hoike ia maV la nae ia iakou ke huii nei ke kiaaina 1 ka makemake o 'ko Olaa poe e pili ana i keia ninau me ka makemake e nana ia i keia kau ahaolelo aku e hjkj mai ana. 0 kekahi mea i heluhelu ia hiāi iniliā /o na komite oia ka palapala a kekahi mau komite I, hooponopono ai no kd hoouna ana i Wasinetona e pili ana i na Senatoa e noho loihi ana ma ka noho ame ka poe e noho ana no elua "Wale no makahiki. Ua like loa keia ' bila me ka makou i hoike mua aku ai a ma ka nana ana ua. nana pono ka pomaikai o na aoao apau a ole hoi 1 kaili ku ia ae na pomaikai- Ua hooholo ia e hoouna he elua kope o keia bila i Wasinetona, hookahi i ka Elele a hookahi ia Samuela Paka, a na laua e waiho aku imua o ka Ahaolelo malaila. 1 keia manawa i ku mai ai o B. H. WrJg-ht o ke keena o na Hana Hou a hoike mai la. he iehulehu na makamaka i hlki aku imua ona -a noi aku e kahea ia kekahi haiawai makaainana no ka hooholo ana i kekahi olelo hoo?hoTo kue ikaika loa i ka bila kanawai Lepera a ka Elele Wilikoki i waiho . aku nei imua o ka ahaolelo ma Amerilea. Ua hoike mai la oia ua like loa keia blla kanawai a ka Eiele Wilikoki me kekahi welu ulaula imua o ka bipi T)ulu huhu, a he hana maikai na ka ao t ao Hepupalika ke ku ana ae a hoilee i ko lakou kue ikaika ma ka halawai makaainana. Aole o leeia bila wale kana i manao ai e kuo ia aka, ua manao oia he inea maikai e kue pu ia kela bila wai a Paka- ma e makemake nei e holo a i waiho ia aku nei hoi e ka Elele Wilikokl" imua o ka ahaolelo 0 Amerika. Ku mai la o J. H. Jones a hoike mai la i kona manao e pili ana no keia bila kanawai lepera. Ua manao oia aole he maikai o ka hoolilo ana ia Hawaii i wahi hoahu no na ma'i lepera. Aole oia wale aka, ina e lilo ana na ma'i a kakou malalo o Amerika, a hooholo mai lakou e hoihoi 1 Filipino e malama ia ai, e lawe ia ana na ma'i apau loa mai Hawaii neii aku iloko o ka manawa pokole loa, a aole hoi e hiki ana 1 ka jpoe ohana ke hele aku e ike. O ka waiho ana iloko o' ka lima o Amerika he hana maopopo ole loa ia, oiai ua hiki loa- ia lakou ke hoololi mai iloko o ka manawa pokole loa a hiki ole ia kakou ke paa hou aku. Ua oi aku ka maikaf na kakou no e malama a o ke ola ka kakou e hooilkalka e imi. Ku tnai la o J- P. Cooke a hoike mai la ua manao oia he nui a lehulehu loa na mea i hlki Tce olelo ia e kue i

keia bila, a o ka hana pono o ka malama ia o kekahi halawa) makaainana nui e kue ana a e koho ia i mau komite no ka hoolala ama i keia halawai. Ma ke koho ana a ka lunahoomalu ua lilu na hana ia B. H- Wright, John Lane, ame Wilcox. Aole i maopopo ka la e malama ia ai o keia halawai nui. I keia manawa i ku mai ai o W. J. Kaelo a hoike mai la i kona manao e pili ana i ka hana a Kenelala Hakuwela e hana mai la, i Wasinetona ma ka,hoao ana e kaili ae i ka mana koho laula o na kanaka Hawaii. Ua manao oia he hana maikai na ka aoao Repupalika ke ku ana mai a hoike i ke akea aole na lakou keia hana e hana nei, a ua kue hoi lakou i kana hana. O ka makemake o ka aoao RepupaliAa o ka walho malie ia o ke Kanawai kumu e like me ka mea i hana ia ai, a e waiho ia hoi ka mana koho laula o ke kanaka Hawaii. Ua manao oia he hana maikai na ka lunahoomalu o keia halawai ka hooun'a ana i kekahi mau leka i na komite ma na wahi apau e htfike aku ana e kue ikaika ioa ana ka aoao Kepupalika i keia hana a Kenelaia Hakuwela, ina ke hana i'o nei, oia. Ua hooholo ia keia me ka loaa ole o kekahi leo kue. O kekahi mea i noonoo ia oia ke Koho Balota Kiukawa e malama ia aku ana ma ka apana eha. Ua manao kekahi mau lala he hana waiwai ole no k hookomo ana aku i moho ma keia koho ana oiai aole he wahi pomaikai e loaa ana i ka aoao. Ua make make ia e malama i ka fkaika i loaa i ka aoao Repupalika a hiki mai ks kau koho balota iloko o ka o Novemaba a ia manawa e hookuupau ai ka ikaika. He hoolei wale no keia i ka ikaika ke komo ana aku ma kekahi paio waiwal ole. Ua manao o Konela Fisher he hana hoohewale ia ke ku ana a haalele i keia koho. Ua oi aku ka maikai e komo aku e paio a ina e haule ana aole no he poho i loaa mai i ka aoao, a ina no hoi e lanakila ana he nani okoa nohoi ia. Ma ka nana ana i keia manawa me he mea la e loaa ana keia wahi i ka aoao Repupalika ke hoao ia. Ua waiho ia keia mea a no kekahi manawa aku e noonoo ia ai-