Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 11, 14 March 1902 — Page 3

Page PDF (1.77 MB)

This text was transcribed by:  Nadine "alohatita" Samorano
This work is dedicated to:  Harry Kaiana Pali, Sr.

Ka Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII.

NUPEPA KUOKOA, MARAKI 14, 1902

 

GETERUDA WINA

 

Ke Kaikamahine iloko o ka Hoinoia.

 

Mareia no ka Waiwai, aole no ke Aloha.

 

MOKUNA V.

 

            @ @ iho ia ka mea huna ia Getaruda.

 

            E na makamaka heluhelu ua ike ka@ iloko o ka helu i hala i ka hoi @ na o Getaruda iloko o ka hale kula @ @ aia oia iloko o laila i keia manawa.

            "Ua ike anei oe i ka haumana hou?" "Aole, he haumana ho uanei kekahi i @ komo mai nei i keia manawa o ka makahiki?"

            Ae, i kakahiaka nei ka hoea ana @ ai."

            "Peha kona ano?"

            "O he kaikamahine loihi pilalahi oia, @ o ka'u i manao wale ai ua kaa ma'i @ a no kekahi manawa loihi, no ka @ mea ua hoike mai kona helehelena ia @ mea, a he pokole nohoi kona lauoho, @ a nae he u'i no ka mea he apiipii a @ lohe ana na owili mimilo ma o a manei o kona poo. He mau maka nu@ ohaha maikai kona, me na lihilihi aka o@, e kahiko mai ana ana ka ula maluna o kona mau papalina, pela no@ me kona mau lehelehe."

            "Alaila, he wahine u'i maopopo oia. O wai kona inoa"

            "O Getaruda Livinekona kona inoa. @ he mea la he inoa hanohano kela @e anei pela? Ia'u i komo aku ai @ko o ka lumi-hookipa o kona manawa ia i hiki mai ai, a kiei aku la @ i ka wa ona i hoolaunaia mai ai." @ Ano e! Ehia ona mau makahiki.

            "A hei manao oe o wau wale no ka @a ano e. O ka'u koho au hiki aku @ na mau makahiki i ka umikuma@ ono, eia nae no ka pokole paha o @ na lauoho kona mea i ano opiopio @ ai. He akahai oia ma kona mau @ a pau, a he malama pono i kona @ana-ina ke ano he hanohano.

            "Alaila he hookano aku la!"

            "Aole au i ike; e kali aku kaua o @ hiki mai o ia manawa. Aia iloko o @ na mau maka kekahi mea ano nui, @, ka mea a kou naau i ike ai, me @ mea la ua loohia ia  oia me kekahi @ u popilikia o kekahi ano. E u'oki, @ ae oia ke hele mai nei i kela manawa."

            @ keia mau kukai kamailio ana a ka@ i ike ae la maluna, mawaena wale @ la o kekahi mau kaikamahine elua @u kokoke ana ma kekahi ipukaani@ iloko o ka lumi nui o ka halekula o @etona i ka la o Getaruda i hiki aku @.

            Ua laha koke ae la keia nuhou o ko Gertaruda hiki ana aku mawaena o na haumana, a he mea maa mau nohoi @ na kula a pau i ka pihoihoi o na haumana mua i ka manawa e komo @ ai o kekahi haumana hou iloko o @ na kula, a makaala loa iho la na poe @au no na mea e pili ana i kona ano @ kino, i kona ano o keia mua aku @ me kona moolelo piha.

            @ Lu Pere a me Rose Tela na lede @ e noke nei i ke kamailio no ka malihini kipa hou aka ua hooki koke @ la laua i ka laua kamailio ana i @ wa i oili mai ai o ke pookumu, e @ ia ana hoi e Mrs. Livinekona a @ Gertaruda e iho aku ana i ke ala@a komo aku iloko o ka lumi a laua @ ana.

            Ka ike aku la o Mrs. Livinekona i @umi o Getaruda e hoomoe ia ai me oluolu. A ia lakou i hiki mai ai i @ ipuka komo ua apo aku la o Mrs. Livinekona i kona mau lima ma ka @ o Getaruda a honi iho la iaia me @ aloha nui, me ke kauoha ana aku @ e kakau leta aku nana i na pule @ a e malama pono hoi i kona kino @ ke akahele loa.

            @ohe no ia he hana kaumaha ole o @ ku ana iho malaila a kiai aku i ka manawa a ke kaa e hoihoi ia i ka hoa@ hookahi wale iho no i nipuu i @ aloha oiaio mawaena ona a me ! mai huli hoi aku oia iloko o kona @ me na manao kaumaha loa ina @ o Mrs. Beneti, ka wahine a ke @ kumu i lalau mai i kona lima, a @ mai la i kekahi mau huaolelo hoo@ @.

            "Hele mai kaua a hoolauna aku wau @ me kekahi o kou poe hoa o keia @ aku," a iaia e alakai loa ia Getaruda @alo iloko o ka lumi nui ua hoike ia aku la oia i na kaikamahine @ n@ke ana i ke kamailio e pili ana @ kona hiki ana aku i kekahi mau @ ule pokole iho mamua.

            @ komo koke iho la ka makemake @o o Getaruda no Rose Tela, he kaikawahine nohoi nona ka hiohiona e maloko aku ai i ka hoonoo o kela me keia iaia, he mikimiki, he miki@ he mau onohi maka eleelee kona @a papalina ulaula me he pua rose @ like nohoi me kona inoa a me na @ keokeo julali; he wahi kaikamahine oluolu, lokomaikai a e haawi mau @ eia i ka mino aka ana i na poe a @ ana e ike ai; he lima kona i ma@ i ke kokua ma na hana like @ a pau. A nolaila, ua lilo oia i na @ana; ua kapa aku lakou iaia "ke @ o ka la iloko o ka hale."

            "@ hele mai oe me a'u a lawe aku e @ makaikai hele ia oe a puni ka hale@ nei," wahi a Rose Tela i olelo @ ai ia Getaruda he hapalua hora @ ope iho o ko laua hoolauna ia ana. @ia i apo aku ai i kona lima ma @ puhaka ua lawe aku la oia e hoike iaia i na mea nani i hookumu iloko o ka hale; ua lawe mua ia @ ia oia iloko o ke keena waiho bu@ ala@@a iloko aku o ka lumi e ma@ mau ia ai ka halawai haipule, a @ lumi kula himeni, a me na lumi @ o kela a me keia, a o ka hopena @ hoi ua lawe aku ia oia iaia iloko kona lumi ponoi, a iloko o laila @ hoikeike ana mai i kekahi mau @ nani i hoounaia aku ai iaia mai @ home aku i keia la no.

            @ ke@a hora aku ua lilo iho la na kaikamahine elua i mau hoa'loha pili @ @oe i kahi a me kekahi, a hoomaka @ e loaa ka noho'na hauoli ia Getaruda mamuli o keia launa aloha ana @ laua he mea hoi i kohoia e hoo@ la ia launa aloha ana e like me @ihi o kona oia ana, a i ka la hope @ piha ai o ka elua pule, ua hoomakaukau iho la ko Rose kokoolua e @ @e ai iloko o ka lumi hookahi e @ kona home mamuli o kona loaa ana i ka nawaliwali, a o Getaruda hoi, ka mea e moe hookahi ana iloko o kona lumi, ua ae la iho ia oia e hoi ma kona wahi, a oi loa ae la kona piha kauoli i ko laua moe pu ana iloko o ka lumi hookahi.

            A oiai ua haule hope loa o Getaruda mahope o ka papa ekahi o loko o ke kula, ua aeia iho la no oia e komo iloko oia papa no ka hoao ana iaia e hele pu me na haumana mua.

            He piha oluolu kana poe kumu iaia. Ua olioli loa lakou i ke a'o ana aku iaia, no ka mea he iini nui kona no ka imi ana i ka naauao -ua paa loa kona manao no ka hooikeika ana aku e lanakila maluna o na popilikia a pau e keakea mai ana mamua ona; a ua hauoli ka manao o na kumu a pela pu nohoi me Getaruda i ke kokoke ana mai o ka hopena o ka makahiki oia iho la ka helu ekahi mawaena o na haumana iloko o kona papa.

            He noonoo kona i mohala maikai a he mikioi nohoi na ke pena kii ana, oiai aia kona leo ke paka pono ia la no ka himeni ana, a he oiaio ua lilo iho la ia i kumu nona e hauoli ai a pela nohoi me kona poe hoa'loha.

            He hookahi manawa e loaa aku ai o ka Alani leta iaia iloko o ka mahina a e pane mau ana nohoi oia ia poe leta ponoi a pau e kakau ai he pokole wale no, a he uuku wale no kana mau wahi mea e hai aku ai iaia e pili ana nona a me kana oihana.

            Ua hoapono loa iho la ko Alani manao i ko Getaruda hoi ana iloko o ke kula, a ua nui kona hauoli no kona holomua, oiai aia no ka hilinai ana o kona manao o kona lohe aku no mai kona makuahine aku e pili ana no keia poe, mea mamua o kona lohe ana mai ia Getaruda aku.

            "Owai ka me e kakau mai nei ia oe me keia lima kakau u'i loa, a mai na aina e mai nohoi, e Getaruda?" i ninau aku ai o Rose iaia i kekahi la, iaia i komo aku ai iloko o ko laua lumi e lawe aku ana i kekahi leta i haawi ia mai ai iaia e ke kumu.

            "O, na Alani mai nei keia," i pane mai ai o Getaruda, a hopu mai la oia me ka iini nui, aka ua pii koke ae la kona ula i ka ninau a kona hoa'loha i ninau aku ai iaia.

            "Na Alani, oia anei! A owai ia mea o Alani?"

            "Auwe, o Alani Livinekona nohoi."

            "O, ko kaikunane!" wahi a Rose i olelo aku ai me kona leiele ana ae iluna mahope o kana olelo ana. Heaha kana hana e hana mai nei i Parisa"

            "He a'o kauka kana hana e hana mai nei i Parisa."

            "Ehia ona makahiki?"

            "Iwakalua kumamakahi ona makahiki."

            "Ae, o ka'u e olelo aku nei he keu aku nohoi kou hoopu-a ole mai ia mea i hooho aku ai o Rose, me ka haohao. Aole i hiki i kekahi mea ke moeuhane he kaikunane kou mai kekahi mai o keia poe olelo au i olelo ai. Ea, he kii no anei kau o keia opio hanohano?"

            "Ae, he kii no ka'u aia no iloko o ku'u pahu," wahi a Getaruda i ae mai ai aka ua uluhua loa iho ia nae kona manao.

            "E ae mai hoi ha oe ia'u e nana aku. Ua ake loa au e ike pehea la kona ano. Ua like no anei kona helehelena me kou"

            "Aole loa i like; he oi aku oia a ke kanaka u'i," i olelo mai ai o Getaruda.

            "Oia anei ka mea oiaio? O kou manao anei ia o ka hoike mai oia hookahi wale no ka mea u'i iloko o ka ohana? i olelo aku ai o Rose me ke ano manaoio ole, aka me ke ano mahaoi nohoi. "A heaha ka kau e kahea iho ai ia oe iho?"

            "He wahi kaikamahine aluhee au," oia ka mea i puka mai ko Getaruda waha mai.

\           "He aha kou manao i hoopuka mai nei e like me kela?" i hooho aku ai o rose me ka piha pahaohao.

            Akaaka iho la o Getaruda ia manawa.

            "O, na kekahi mea au i kahea mai e like me kela, a aole loa nohoi wau i hoopoiha ia mea," wahi a Getaruda i hoakaka pono mai ai, aka, ke hoomahuahua loa ae la ka pii ana o ka ula maluna o kona helehelena.

            "Ua makemake aku la wau e ike heaha la ke kumu o kekahi mea i kuamuamu mai ai ia oe e like me keia ke ano?" i olelo aku ai o rose me ka naau hoihoi.

            "He nui loa na kumu mamua o ka mea hiki ia oe ke manao wale ae," i pane mai ai o Getaruda me ke kaumaha. I keia makahiki aku nei, he okoa loa ko'u ano mai keia wa au e ike mai la ia'u.

            He lauoha ulaula manoanoa ko'u: o ko'u helehelena ua uhi pu ia e ka lualuaina; a mawaho ae o keia mau mea aole o'u hooponopono i ke kahiko ana ia'u a aulii.

            "He lauoho ulaula kou!" i olelo aku ai o Rose me ke ano paupauaho no kona piha haohao loa. "Owai auanei ka mea i hiki ke manaoio aku i ke na mea? A heaha ka mea i loli ai o kona ano?"

            "He ma'i weliweli loa ko'u i loaa ai -he fiva iloko o ka lolo -a oia ka mea i kahiia ai o ku'u lauoho a pau loa, a i ka manawa i ulu hou mai nei aohe iho la he ulaula i koe.

            "Aohe i'o no he ulaula, aka he hauliuli hinuhinu nae me kona hoike mai i kona nani; a e Getaruda, aole hiki ke hoohuoi ia aku he lualuaina kou ma mua. Ua like loa ka pahee a me ke keokeo o kou ili e like me kekahi a pana lole pahoehoe; he nani maoli ka nanaina o kou ili, a pela nohoi me kou mau maka; he keu aku nohoi oe a ke onaona, a ke pii mau ae la ia mea i na la like ole a pau; o oe ka moiwahine o ko kakou papa. He kaikamahine alu hee" Auwe nohoi e! Makemake maoli wau e pa'i i ka pepeiao o ka mea nana i olelo ia mea!"

            "E hoomanawanui iki mai oe ia'u," i olelo mai ai o Getaruda, iaia i hapai ae ai i kona mau lima palupalu iluna a hoopapa iho la i kona mau papalina, a akaaka mai la oia i na mea a kona hoa'loha i olelo aku ai iaia e pili ana no ka mea i kahea ia ai oia. Ua ike au ua kahuli io no ko'u ano i keia manawa, aka he haanui wale aku no paha keia ia oe."

            "Aole ia he haanui. Aka manao au ua makemake oe e heluhelu i ko leta mai keia kaikunane makamae mai ou, nolaila e hookaawale iki ae au, a hiki i ka manawa e pau ai o ko heluhelu ana, alaila hoi hou mai au e koi ia oe no ka hoike ana mai i kona kii ia'u."

            Aole loa i hoopoina iki o Rose i kana mea i olelo ai, e like me ka manaolana i loaa ia Getaruda e poina ana oia, aka ua hookikina ia aku la oia e kii e huli i keia kii o Alani i waiho ia ai malalo loa o kona pahu lole a lawe mai e hoike iaia.

            Ua piha loa iho la o Rose me ka olioli i kona ike ana i keia kii.

            "Ua like @ oia me kekahi keikialii @!" i hooho aku ai oia. "Kaikamahine ino @e@. Heaha kou mea o ka huno ana i keia nani malalo loa o ko pahu lole? Eia nae aohe ona like iki me oe. Manao au ua like paha oia me kona makuahine a o oe hoi me ka makuakane o olua. E pono kaua e kau i keia waiwai makamae ma kekahi wahi e hiki ai ke ike moakaka ia aku e na poe a pau a oia ko kaua wa e ike aku ai i na maka o kamalii wahine e haka pono mai ana, a na lakou ia e nune iho me ka haohao owai la hoi keia kii nani."

            "Aole, e Rose, aole peia," wahi a Getaruda i koi mai ai me ka nanaina ano e, i ka manawa a ke kaikamahine i hoomaka aku ai e kau i ke kii maluna o kekahi holopapa malalo ponoi iho no o ko laua aniani nana," a he oiaio e ike ana lakou i keia kii maanei nei, "i olelo aku ai o Rose."

            Aole he hiki iki ia Getaruda ke hoomanawanui i ka uumi ana i kekahi mea e like me ka hoopunipuni, nolaila aole oia e olelo ana he kaikunane o Alani nona, a ua hiki ole nohoi iaia ke hai aku i kana mea huna, a hooia aku hoi o kana kane ia.

            Ua makemake au e ike no ke aha la oe i paakiki loa ai aole e kau i keia kii iwaho," wahi a Rose i olelo aku ai. Ke ha aku nei wau ia oe ua kaumaha loa ia ko'u manao i kou hunakele loa ana i keia helehelena hoalaala manao mai ia'u aku i keia manawa loihi a kaua e noho nei. Ua maka'u anei oe o hoohihi aku kahi kamalii wahine o makou iaia a komo pu iho nohoi ke aloha no kona kanaka u'i, a i ole ia ua hoomakaukau mua ia no paha kana pua e omau iho ai a paa maluna o kona kuka. Oia anei kou manao o ka huna ana, i ole ai e pilikia ko makou poe puuwai maemae i ka lilo makehewa wale aku no me ke kuhihewa? No laila, e ku'u aikane ma kahi a'u i makemake ai. I loaa hoi ka mea a kamalii wahine e manao mai he hoa'loha pili paa loa oia no'u."

            Aka aole i ae mai o Getaruda i ke koi a kana aikane; he kumumanao ano hoehaeha mai nohoi ia i ka manao no ka hoopukapuka kamailio ana ae, a aole nohoi oia i hoopilikia wale iho iaia ma ka pane ana i na ninau kupono ole.

            Ua ike aku la o Rose he mea kekahi nana e hoopilikia nei i ko Getaruda manao - he mea hoi nana i makemake ole e hoakaka mai nolaila ua hoihoi hou aku la oia i ua kii la mahope o kana paa ana no kekahi manawa oihi, a aole nohoi oia i olelo hou aku i kekahi mea e pili ana no ia mea, oiai nae aole hiki iaia ke pale ae i kona manao haohao e nalu nui ana iloko ona pehea la i hiki ai i kekahi kaikamahine ke huna loa i kekahi kii u'i o kona kaikunane e like me Alani Livinekona, aole nohoi oia i makemake e kamailio ia kekahi mea e pili ana nona.

            E like nohoi me ka hookokoke loa ana mai o ka wa hoomaha nui o ke kula, ua hoomaka mai la e kau ka weli ia Getaruda no ka hoi ana aku i Livinekona Home. Ua nui ka hauoli i loaa iaia iloko o ke kula. Aka aole ona makemake iki e hoi. A i kekahi la ua loaa aku la ia Rose kekahi leta mai kona makuahine aku e ae mai ana oia iaia no ke kono ana aku i kona poe hoa'loha a me kona hoa e moe pu ai iloko o ka lumi hookahi no ka hoohala ana i ka manawa hoomaha me ia ma Lona Barana, a he hale nani nohoi ko Roma Barana, a he hale nani nohoi ko ka poe Tela o ia wahi, a i ke kuka pu ia ana oia mea me Mrs. Livinekona, ua haawi mai la oia i kona ae no ka hookuu ana ia Getaruda e hele ilaila, nolaila ua piha loa iho la oia me ka olioli no ka lawe ana mai i kela leo poloai.

            Nolaila i ka hiki ana mai o na la mua o ka mahina o Iulai ua loaa aku la na aikane elua e noho ana ma kapa kahakai.

            No ka piha aloha no iloko o ko Mrs. Livinekona puuwai no Getaruda nolaila ua ukali aku la no oia mahope ona. Ua makemake ole oia e haalele aku ia Getaruda e noho no ilaila a pau pono ka manawa hoomaha, aka hoomanao ae la hoi oia i kana olelo o ka hoopuka ana mai imua ona e pili ana no kona makemake hou ole e noho i Livinekona Home, a pela nohoi kona manao ku-e i kana kane, aohe kona he puuwai i makemake e keakea mai i ka na noi i noi aku ai e ae ia mai oia e hele i ko rose wahi e hoomaha ai.

            Ua manao iho la nohoi o Mrs. Livinekona, aole nohoi paha oia e hoole ia mai ana i kona hui pu ana aku ilaila a hooholo iho la oia i kona manao no ka hele ana ia wahi hookahi no e hoomaha ai.

            Elua wale no ona manawa i ike ai ia lele iho ai i ko lakou home a hoi aku iloko o ka hale kula, aka ua hoomaopopo mau oia maloko o kana poe leta a pau e kakau aku ai iaia,i kona holomua ma ka imi ana i ka naauao.

            O na mea apau e pili ana i ko Getaruda noho ana iloko o ke kula he maikai wale no, a ua mahalo ia nohoi oia ma keia mau mea elua, ma ka maikai o ka lima kakau a me ka pololei o kana hoonoho ana i ka olelo iloko o ke kahi hopunaolelo. Ua piha olioli loa na poe a pau o loko o ka hale kula iaia, oiai i kekahi manawa ua ulu ae ka manao makemake iloko ona e hana i kekahi mau mea liilii nani i mea e hooluolu aku ai i ko Mrs. Livinekona naau aloha, no ka mea ua hai mua ia aku iaia ua oi aku ko Getaruda hauoli i keia manawa mamua o na la mua.

            Alaila i ka hiki ana mai o na la e hoomanao ai no ke ola hou ana o Kristo ua loaa aku la ia Mrs. Livinekona kekahi kii uuku nani loa, i pena ia e na manamana lima mikioi o ke kaikamahine opio, a o kekahi hoi ia o na makana i ike pinepine ole ia.

            "E lilo aku ana kuu kaikamahine i wahine pookela ma ka naauao no keia mua aku!" oia na huaolelo a ka wahine puuwai aloha i hoopuka ae ai i ka wa i loaa aku ai o keia hoailona o ka hoomanao iaia. E hauoli loa ana ko makou manao nona i keia mua aku. Aole loa e olelo hou ana o Alani he hupo oia a me ka pupuka, oiai aia ke pii mau ae la kona wahine u'i i na ia a pau i ka manawa hope a'u i hele aku ai e ike iaia, a ua ike wau i kona wa e hoi mai ai e komo ana ke aloha iloko ona no kana wahine ponoi. E olelo aku ana wau iaia e hele oia e pa'i kii, a hoouna aku na Alani hookahi."

            I ka wa o Mrs. Livinekona i halawai pu ai me Getaruda i Lona Barana ua loaa aku la no oia iaia me ke ola kino maikai, a ua holomua kona ano ma na mea like ole a pau. He hoike mai no oia i kona hauoli, eia nae i kekahi manawa ua hoike mai la no kona helehelena i ke ano kaumaha, a komo iho ia ka ehaeha iloko o ko Mrs. Livinekona naau i kona hoomanao ana ae aole ka oia i poina i keia manao kaumaha kahiko ona.

            Ua lawe mai la oia i kekahi pahu i piha pono i na lole nani no Getaruda e komo ai i kaha one, a ua nui nohoi kona olioli i kona ike ana ua ku maikai lakou a pau iaia, oiai aole no ona makemake ia mea he hookano.

            Ua manao iho ia o Getaruda, aole no ka pii ana ae o kona wahine u'i oia kona meai e hookelakela aku a ma ke koma lole ana, aka no ka hoike ana aku, aole ona pupuka i koe, a e hiki ole ana nohoi i kekahi mea ke kuamuamu hou mai iaia.

            Aole loa oia i hoopoina i kela mau la ona i noho ai ma ka home o kana aikane.

            E hele mau ana laua o Rose i ka holo kaa ma na wahi like ole a pau. A i kekahi manawa nohoi e hele ana lakou i ka holoholo moku maluna o kahi moku uuku o Mr. Tela i na la welawela ino e hiki mai ai. E noho kokoke mai ana no o Mrs.Livinekona iloko o ka Hotele kahi hoi e hiki ai ia Getaruda ke ike pinepine iaia i na hora a pau o ka la, a o kahi nohoi ia Getaruda ma e hele mau ai e holoholo. Alaila he loaa aku no kana poe leta mai ia Alani aku a komo iho la ka hoo maopopo ana iloko iho ona i ka loli ana ae o ka manao o kana poe leta e kakau mai nei iaia.

            Aole oia i kakau hou mai i na leta ma ke ano he kaikunane oia nona. Me he mea la ua hoomaka mai oia e hoomaopopo i ka like ole o ko Getaruda ano i keia manawa mamua o na la i hala ae, nolaila ua kakau mai la oia ma ke ano he wahine oia nana.

            Ia Getaruda e hoomaha la i Lona Barana aia hoi o Alani ke kaapuni hele la i ka mauna Alapa a me Suizalana i keia mahina no o Getaruda ma i hoomaha ai, a he nui wale kana mau mea hou e hai aku ai maloko o mau mea hou e hai aku ai maloko o kana poe leta; hookahi mea ano nui nana i hookuia aku i ko Getaruda manao oia hoi he oi aku ka loloa o kana poe leta e kakau aku nei mamua o na leta e ae ana i ike ai, a o kana poe leta i kona makuahine he oi aku hoi ka pokole i keia manawa mamua o ka mea i ike ia mamua. Eia nae aole wahi olelo aloha iloko o lakou, aole nohoi he wahi huaolelo hookahi e hoike aku ana ua lilo oia i mea nui iaia i keia manawa mamua na la i ike ia e ia iloko o ko laua wa kamalii.

            Aka he hopena ko na la malie apau e hoea mai ai, a nolaila ua hala ae la keia wa hoomaha i hoohala ia iloko o ka hauoli me ka hikiwawe loa. Ke hoo kokoke loa mai la nohoi ka mahina o Sepatemaba me ka awiwi a ke halihali pu mai la oia me ka manawa e huli hoi ai iloko o ka home imi naauao.

            He hookahi pule mai mamua o ke komo ana o ke kula ua pau nui aku la o Mrs. Livinekona ma i ka pii i ke kulanakauhale o Nu Ioka no ke kuai ana i kekahi mau mea hemahema i koe o na kaikamahine mamua o ko laua hoi ana i Hiletona, a ia wa o Mrs. Livinekona i hoopuka mua mai ai i ka manao e pili ana no ka pa'i kii ana.

            "E ku'u kaikamahine aloha," i olelo mai ai oia, "me he mea la ua hiki ole ia'u ke haalele hou aku ia oe; ua lilo iho nei keia hoomaha pu ana o kaua i mea no'u e hoomanao mau ai ia oe a e mehameha loa ana au i ko'u wa e hoi aku ai i Livinekona Home. Ua makamake au ia oe e hele e pai kii mamua o kou hoi ana i ke kula a he mea pono ia kaua e hoouna na Alani kekahi."

            Ua ike koke iho la o Getaruda, he hana kuhihewa loa ka Mrs. Livinekona i hana ai mamuli o kona pakui ana mai i kela mau mamala olelo hope loa mahope o kona manao mua i hoike mai.

            Ia wa i pahola ae ai ka ula maluna o kona mau papalina a olelo aku la oia:

            He wa wela loa keia o ke kulanakauhale nei no ka hele ana e pa'i kii i keia manawa, hoi iho nohoi he nui loa ka kaua mau hana e ae i koe e hana aku ai; e kali nohoi au a hiki i kekahi manawa okoa aku he nui wale ka wa kupono i koe."

            Ua kamailio aku la o Getaruda me ke ano kuoo a ike iho la o Mrs. Livinekona he mea makehewa ke koikoi hou wale ana aku no iaia e pili ana no ia mea; aka ua pono ole loa iho la kona wahi manao. I ko Getaruda manawa i ike ai aohe mea e ae me ia oia wale no ua hele hou aku la oia e noii pono i kona ano iloko o ke aniani nana.

            I kona ike ana aku, ua hene iki iho la kana mino aka ana me ka lilo o kona noonoo he hapa i ka oluolu, a he hapa i ka walania.

            "Aole loa oia e hoomaopopo ana ia'u ina au e hoouna i'a aku ana i kekahi kii nana aole loa oia e manaolo ana o wau keia kii. Aka aole loa e loaa ana kekahi kii iaia aole loa wau e hoike aku ana ia'u iho no kona ike mai ia'u ma ke kii. He kii no kana o ke 'kaikamahine aluhee' i kona wa he umikumamalima makahiki; nolaila ua lawa no ia kii ana e nana iho ai, a aia no a hiki i kona manawa e hoi mai ai alaila no oia ike pono i ko'u helehelena ma ke kino kanaka aole hoi ma ke kino pepa."

            Nolaila i kekahi mau makahiki aku elua o Getaruda iloko o ke kula, ua like no ia me ka makahiki mua.

            Aole i hoemi mai o Getaruda i kona ikaika imi naauao a o na lono a pau e hai ia aku ai ia Mrs. livinekona, he mea ia e hoike aku ana iaia, aia kana kaikamahine ke hana mai la me ka hooikaika, oiai e hoouna mau ia aku ana na kii i pena maiau ia i na manawa a pau, a ua lilo nohoi ia i mea nona e olioli loa ai i ka loaa ana o kela kalena ike pena kii ia Getaruda.

            A i ke kolu o ka makahiki o Getaruda iloko o ke kula ua ulu ae la kekahi manao pihoihoi iloko ona, no ka mea ua lohe mai la oia he onawaliwali o Alani, a aia ke wawaia la kona hoi mai.

            Ina oia e hoi i'o ana, alaila e pau ana kona noho ana iloko o ke kula; e hoi ana oia a lawe i kona kulana ma ke ano he wahine oia nana, a hauoli pu nohoi me ia i kona home, alaila aole e hiki ana ke hookoia ke ala ana i koho ai, oia hi, o ka lawa pono o kona mau makahiki e noho ai iloko o ke kula a hookuu ia aku oia me ka loaa o kona palapala hoohanohano e apono ana ua hookuu maikai la oi mai ke kula nui o Hiletona.

            Ua piha ka mahina o ka loaa ana o keia manao kanalua ia Getaruda me ka pihoihoi nui ua oi loa aku ka lele o kona oili a me ka piha hopohopo a ua lilo keia mau mea i mea nana e hoemi mai i kona oia kino maikai, a ke mae hou la hoi na pua rose ulaula maluna o kona mau papalina.

            I kekahi auina la ua hele holoholo aku la eia a me Rose i kekahi wahi i hoomakaukauia no ka luana ana e pili kokoke la no i ka halekula, a o k laua wahi no hoi ia e hele mau ai me ka laua mau buke kula no ka hoopaa ana i na haawina ke hiki mai na la wela loa o ka makahiki.

            "Ke hai aku nei au ia oe, aole i hiki ia'u ke hoomaopopo pono e emi mai ana paha a e oi aku ana paha mamua o ka pule oia ka manawa e pau ai o ko'u mau la kula a haalele iho wau ia Hiletona no ka huli hoi ana aku i ka home no kekahi kumu ano nui. Ua kaumaha loa nohoi au no kou hoi e." I olelo mai ai o rose me ke apo ana mai o kona mau lima ia Getaruda, a kau aku la hoi kona poo maluna o kona poohiwi.

            "A pehea la wau e hana ai ke ole o oe pu kekahi me a'u ina wau e hoi mai ana i keia makahiki ae?" i ninau aku ai o Getaruda me ka hanu ana ae i kekahi hanu kaumaha.

            "Ina oe e hoi mai ana! auwe, aole ka oe e hoi mai ana, e Getaruda," wahi a kana aikane i olelo mai ai, me kona nana ana mai me ke ano kahaha i ka olelo kanalua a Getaruda i hoike aku ai.

            "Aohe i maopopo pono ia'u ia mea."

            "Alaila, heaha ke kumu?"

            "He ano maka'u ko'u a hopohopo nohoi i ko Alani hoi mai."

            "Auwe, he mea maka'u iho la ka ia i ka hoi mai o ko kaikunane!" i hooho mai ai o Rose me ka leo piha pahaohao. "O ko'u manao i ulu ae la he mea ia nou e olioli ai; a ua hiki ole ia'u ke ike me ka maopopo lea, no keaha ia e lilo ai kona hoi ana mai i mea e keakea mai ana i kou hoi ana iloko o ke kula. Ua aho'na oia ka mea hope loa e keakea mai ai no kou hoi ana a loaa mai kou palapala hookuu mai ke kula mai oiai ua piha oia me ka naauao."

            Aole pane a Getaruda i haawi aku ai no keia poe na olelo, aka ke noho la oia ilalo me na maka maluhiluhi a ke omimilo mau la hoi oia i kona komomare e paa la maluna o kona manamanalima.

            "E, u'oki kou hookaa ana i keia komo, e Getaruda, a e hai mai oe ia'u heaha la kou manao o ka hana ana e like me kela," i olelo mai ai o Rose. "He hana maa mau loa kela au e hana nei i ka manawa ou e loohia ai i kekahi pilikia. "Ma kekahi ano," i olelo hou mai ai no oia, me he mea la ua ala koke ae iloko ona kekahi manao ano e, "ua haohao mau wau heaha la kou mea komo mau i kela komo, oiai he nui loa kou poe komo u'i e ae e waiho maia la iloko o ko poki waiho mea kula. Ua like loa ke na komo me ke komo-mare. He mea ano nui anei kekahi e pili pu n ei me ia?"

            "Ae, he komo-mare keia, e Rose."

            Ua ulu ae no ka noonoo iloko o Getaruda i kekahi manawa aku mamua no ka hai ana aku i kana aikane i kona moolelo mamua o ka haalele ana iho o Rose i ke kula. Ua malama iho oia ia mea huna no kekahi manawa a ua manao iho la o Getaruda e aho no kona hai ana aku. Me he mea la o ka manawa kupono keia, a ua lilo iho la ka ninau a kana aikana i mea nana e hookomo mai i ka makemake iloko ona no ka hai ana aku.

            "Ea, nowai kena kokmo-mare? i ninau mai ai, no ke kaikamahine,"no kekahi anei o kou poe pilikoko? malia paha no kekahi mea i make no ko makuahine paha a ua lawe oe i kekahi olelo hoohiki no ke komo mau ana iaia aohe hoi i komo okoa e ae kekahi, a pau kou mau la o ke ola ana."

            "Ae, ua lawe au i kekahi olelo hiki no ke komo mau ana iaia a pau na la o ko'u ola ana," wahi a Getaruda i olelo aku ai, me ke kaumaha.

            "Aka, aohe no kekahi mea okoa, e Rose no'u ponoi no keia komo-mare!"

            "Pehea!" i hooho mai ai ke kaikamahine, a manao iho la oia ua pupuleia kou hoa.

            "He oiaio keia a'u e hai aku nei ia oe, e ku'u hoa'loha maikai," wahi a ka wahine opio i pane aku ai, me kona mino aka iki ana iho i ka piha pahaohao o kona hoa'loha, aka ke hoi hou mai la no nae kela nanaina kaumaha. "Ka la eha o Sepatemaba e piha ai ka ekolu makahiki o ko'u mare ana."

            "E Getaruda Livinekona, ua lawe aku nei oe i ku'u aho a pau loa mai ia'u aku.Ua mareia me wai?" i hooho mai ai o Rose me kona helehelena ano e.

 

(Aole i pau.)

-----

 

            O ka Laau Kunu a Chamberlain ka laau maikai loa no ke anu, kunu, kunu kalea, ame na ma'i piwa i loaa mai ke anu mai. Ua kaulana keia laau ma na kihi eha o ka honua no ke ola o na ma'i o keia ano. He nui a lehulehu na leka i loaa mai e hoike ana i na hoola kupalanaha o keia laau, ke ola ana o na kunu hoonaukiuki a oia ole i na laau e ae, ka pau ana o ke anu mamua o ka ikaika loa ana a hoopoino i ke ola, ka pau ana o na ma'i pilikia o kela ano a hoopakele ia ke ola o na Keiki liilii he lehulehu. O ke ola o ke kunu kalea i keia laau kekahi mea e hoike mai ana i kona waiwai nui. Ua makemake loa na makuahine no ka mea he laau maikai loa keia, a ua hiki ke haawi ia i na bele me ka pilikia ole. He ola mau a he haule ole kona mana hoola. E loaa no keia laau ma na Hale Kuai Laau apau. O Benson Smith & Co., na agena no Hawaii nei.

 

-----

 

He Lei Daimana ma Kona a'i

 

            I ko kakou haalele ana i ka kakou amber i ka pule i hala, ua ulu ae oia a lilo i u'i no ka home o Mualana, e hoohihi ana ka Haku Opio o Mualana, e hoao ana hoi ma na ano apau e lilo i kokoolua nona. Ua hele aku oia iloko o kona aloha a kukuli aku imua o Amber Kotene a noi aku e lilo i wahine nana aka ua haalele ia mai oia e Amber @ holo aku la keia kaikamahine u'i no kona lumi.

            Ua maopopo loa ia Amber ua aloha keia keiki iaia, ua maopopo iaia he hana maikai kana i hele mai ai e noi pololei iaia, aka ua hiki ole iaia ke ae aku oiai aia kona aloha me ka Haku Opio o Kotene. Mai kona haalele ana i ka home a hiki wale no i keia manawa ua oi papalua ae kona aloha no ke kane a kona mau makua hanai i makemake ai.

            Mamuli o kona hoole ana a holo aku mai ka Haku Opio Muaiana mai ua

 

----------

(E nana ma ka aoao 4).

 

HOOLAHA KUMAU.

 

Ka Hui Alahao ame Aina o Oahu

 

Kahope aku o Ianuari 1, 1992

 

MANAWA HOLO.

 

WAHI HOOLULU.

Mai Honolulu aku.

 

Na la apau koe ke Sabati.

Na la apau.

Na la apau koe ke Sabati.

Na la apau.

 

a.m.     a.m.     p.m.     p.m.     p.m.

Honolulu         7:10     9:15     11:05   3:15     5:10

Pearl City        8:07     9:48     11:40   3:43     5:50

Ewa Mill         8:37     10:08   12:00   4:03     6:10

Wainae                        ---        10:50   ---        4:45     ---

Waialua           ---        11:38   ---        5:38     ---

Kahuku           ---        12:05   ---        6:14     ---

 

Mai waho mai a i @ WAHI HOOLULU ma Honolulu.

 

Na la apau koe ke Sabati.

Na la apau.

Na la apau.

Na la apau.

 

a.m.     a.m.     p.m.     p.m.

Kahuku           ---        5:04     ---        @

Waialua           ---        6:10     ---        @

Waianae          ---        7:10     ---        @

Ewa Mill         5:50     7:46     1:@     @

Pearl City        6:15     8:07     1:@     @

Honolulu Plant            6:50     8:40     1:@     @

            G. P. DENISON,

            Luna, F. C. SMITH,

            Luna Kuai Palapala Holo.

 

-----

 

Metropolitan Meat Co.

(Hui Kuai Pipi Metropolitan)

 

---

G. J. WALLER - Luna Nui

-----

 

Poe Kuai a Hoolako i na Moku me no Io Pipi, Hipa a pela'ku

 

E loaa mau ana na Manu a me na Kamano i hoohuihuiia iloko oka hau.

 

Makepono ke kuai i na Io Pipi maanei.

 

Hele mai hookahi, hele mai a pau.

 

TELEPONA HELU   : : 65

2736-tf.

-----

 

Koko Maemae

 

OIA KE KUMU O KE OLA KINO MAIKAI . . . .

KA AYER SASAPARILA

 

            Ka mea e maemae ai ke koke, @ na aa-lolo, ono ka ai,pau ka poluluhi, a maikai maoli ke ola. He mau tausani o na kanaka i hoike no ke ola o ka Laau Sasaparila a Ayer. Ke hoea mau mai nei ka lakou mau palapala ma kela ame keia eke leta. Aohe keia he laau no ka hoao wale ana. Ke hoola mai nei kela poe leta apau, "Ua ole au i ka Laau Sasaparila a Ayer." O kekahi

WAHINE NAWALIWALI

 

i hele a pili mau ka ili i ka i eia mea, i loohia mau ai lakou na wahine, kakau mai la oia no kona ola loa ana ina makemake oe e hoopomaikaiia @ e ka pomaikai i ikeia e kela poe, a loaa ia oe ke oia kino maikai a ikaika alaila, e inu oe i ka laau hoomaemae koko a hooikaika kino hoi.

 

Ka Laau Sasaparila a Ayer.

 

            E makaala loa no na laau hoohalikelike kumukuai emi. Ka inoa o keia laau, oia ka AYER SARESAPARILA. E ikeia ana keia inoa mawaho o ka wahi, a maloko nohoi o ke kino o kela ame keia omole.

 

U HAULE A AYER i @ me ke ka @ @ @

 

No Keaha - I HOOKAWELEWELE LOA AKU AI OE I KELA

 

ANU, KUNU AME PUU EHA?

 

            Ua kaulana loa ka LAAU KUNU A Ayer (Ayer's Cherry Pectoral) iloko o na makahiki he aneane 60, ma ka hoola ana i na Ma'i o ka Puu ame he Akemana, ke Anu, ke Kunu, ka Ma'i  La Grippe, ame ka Ma'i Mala o ka polu Akemana. He ono keia laau ma ka iau ana, a he oiaio ke ola.

 

AYER'SCHERRY PECTORAL

Na Medala Gula mai na Hoik@ @ o @e ao.

 

Mai lawa i na Laau Emi i Hoo@ m@ k@

 

Hollister Drug Co. Lt.

No Agena ma ka Paeaina @

 

 

LAST COLUMN -CHOO