Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 11, 14 March 1902 — He lei Daimana ma Kona a'i [ARTICLE]

He lei Doimana ma Kona o'i

I ko kakou haalele ana i k* kmkou Amber i ka pule i hala. ua ulu ae ol* & lilo i tTi no ka home o Moalu», « hoohihi ana ka Haku Oplo o Mualana. e hoao ana hoi ma na ano apau e Ub> i kokooiua nona. Ua heie *ku oia rtoko o kona aloha a kukul! aku Unua o Atnber Kotene a noi aku e Uio I wahine nana aka ua haalele ia mal oia e Amber a holo aku la kela kaikamahine u*i no kona kumi. Ua maopopo loa ia Amher ua Aloha keia keiki laia. ua maopopo iaia he hana malkai kana I hele mai ai e r.oi poloiei iaia. aka ua hiki ole iai» ke ae aku olai aia £0«*. aloha me ka Ha~ ku Opio o Koten*. Mai kona haaiele ana I ka hom» a hlkl wale no i keia mana«ra ua ol papalua ae kona aloha no ke kane a kona mau makua hanai I makemake aL Mamuii o kona hoole ana a hoio aku mal ka ilaku Opio Mualana mai ua

I k«it ame kela la e kiai mau an« u Mooaoo. keia. keiki i ta manaw* e puka ftfai ai kft« kalkamahlne a hele aku e ao I kona uo kaikuahine. E holohoio nau aaa oia mawaho o ka luml kula e ake ak» aea o ka ike libi aku ī ka kelehelena o keia kaik&mahiee ana i aioha ai. Ua ike mau aku la ka Lede Mualaaa i keiki e kiai mau ana aiawako o keia lumi kula, a maopopo ae la tala na aloha ka iaua keiki t kela kalkamahine. Ii!o ia t m#* .# hoopupule loa ana i "B kn'u aloha." «rahl a ka Lede Mua lana i oleio aku ai 1 kana kane i ke* kahi la, "ke hoomaopopo nei anei oe i ka ulu kupaianaha ana ae o ka kaua kuau koia a lilo i kaikakmahine u'i ioa. I kona hlki ana mai aole he maikai • kona komo lole ana. aole nohoi ke u'l loa. aka i keia la ua hikl ioa ia'u ke oleio ae oia kekahi o na pua uani loa ma Ladana nel." k "Ae* he oiaio kau e oleio mai ia e ku'u aloha. Aole paha au i ike I kekahi kaikamahlne u'i loa ma Enelanl aei e like me ke kumu kuia a ka kaua niau kaikamahine. Aole o ka u'i wale, aka he hiehie loa oia ma ke komo lole. Ke ike pu nei nohoi au I ke akamal )oa o ka kaua mau kaikamahine i keia manawa e hoike mai ana hoi l ka maikai o ke a'o ana a iaua kumu kula Pomaikai loa kaua I ka loaa ana o kekahl kaikamahine maikai e like m< kela." "Ae, ua pomaikai kaua ma kekah ano, a ua poino hoi kaua ma kekah 1 na la apati loa e ike mau ana wau ka kaua keiki, ia Balea e hele mai ana ® kiai mawaho o keia iumi kuia me he mea ala aia kona oluolu ma kfi kaikamahine u'i . Ke manao nei at ike iihi wale aku i ka helehelena o keU ke hoowalewale nel kela kaikamahin* I ka kaua keiki e IHo i kane-hana. Ma ia ano ke oielo ,nel au ua polno kaua iaia, no ka mea aole loa ou makemake e mare ka kaua kelkl l kekahi kaikamahlne haahaa. e like me ia." "Malia paha aole o keia kaikamahlne ke hoowalewale nel i ka kaua keikl, aka o ka kaua keiki no kei hoohlhl aku i ka nani o keia kaikamahine Ina wau he kanaka opio|3io i keia manawa, a ina hoi owau ma ko Bale£ i ka nani o kela kalkamahine. Manae au no ka kaua keiki no ka hewa." wahi aole loa e nele ko'u hoohihi aki • Aole loa ou makemake ia oe e hoahewa i ka kauu keilei. Ua noho ioih ola ma Inia, he aina i nui ole na kaikamahine u'i ellke me L«adana nei £ malla o ka inua loa keia o na kaikamahine u'i ana i ike ai. Ina no keis kaikamahine i hoohuhu lala. a hunt i kona ano a aole hoi e mino aka mat aku ia Balea e llke me kana e ham mau nel, manao wali aoie loa e alohi 0 Halea laia." * "Ina ua aloha ke keiki iaia aole los e hiki ana ia kaua ke .paa mal laia Heaha ana ka kaua hana e hana'.l? "He hookahi wale no a kaua hant pono e hana ai oia ka hoopau ane aku. i keia knikamahine mamua o kt 1110 loa ana aku o ka puuwai o ki kaua kelki. He nui loa na wahine hiki ke hele mal e a'o i ka kaua kal kamahine, aka aole loa e loaa hou U kaua kekahi keiki e Hke me Balea Pehea oe 1 kela?" "He hana aloha ole loa paha ia nf kaua e hana al. Ua noho mal keit kaikhmahine me kakou i keia maka hiki a 01. ua hana oia i kana ham me ka pololel aine ka huopono, a aoh< lon he kumu maikai no kaua e hoopai wale aku ai iaia. He.oiaio ua alohr ka kaua kelki iaia a mahope paha ois hana i kekahl hana kupono ole i kumt e loaa ai keiu kalkamahlne iaia, akt *c like me ka'u i olelo mua aku nei aoh no keia kalkamahlne ka hewa a h* mea kupono o Balea ka kaua e hookuke l kekahl wahi inamao," wahi t ka liaku Mualana. "Alaila ua oi ae kou minamina .I keiJ wahi kalkamahine mamua o ka kaue kelkiT Ua makemake a«ei oe e hookaawale hou la'u mal ka'u keiki aku' Aole, aol»», aole loa au e ae aku ane 1 kau. E huli aku ana wau i hans maikal na keia kaikamahine I ole oiti e pilikia ma keia noho ana, a l ka manawa e ioaa ai ia'u he hana malkai nana e hoopau ana wau lala. O k« kumu kula hou Aku a kau mau kaikamahine e kil ana wau i wahlne pupuka loa, I wahine me na makaanianl me kekahi helehelena pupuka loa' hol." la laua no e noonoo ana no kela nlaau ano nui loa ua komo rrtai la ka laua keiki mahope o kona kiai ana mawaho o ka luml kula no kekahi manawa. Ike ma! la ola I kona mau makua e aoonoo ana no kekahi mea ano a olai ola ka iaua keiki punahele ua ninau koke mai la ola la laua I ka laua mea e noonoo nel. •'H noonoo ae ana maua I ka kakou kaikamahine kumu kula. Ke ike aku nei maua ua aloha oe I keia kalkamakine, a ke makemake nel maiua e hoo]Miu aku lala mal kana hana mal. no ka m«* aole loa o maua makemake ia «e • mare I kekahl kaikamahlne o ke kulana haahaa e llke me kona. Pehea ua hooie mai ola ia'u e ilke me kona Mn«f* wahi a kona makuahine i hinau roal ai iaia. "Aoki o'u aloha iaia i keia manawa. V% aloha au laia mamua aku pel, a ua heie aku wau a kukull imua ona a noi aku laia e Wlo I wahlne na'u aka koole ima i kekahl o na keiki haahaa loa Uoko o ka aiaa. UamuU o kona kana ana mai la'u « Uke me ia ua pa« ko'u atoha laia. a aohe o'u makemak» e nana hou|aku iaia," wahl a Uaiea m* ka maalea. tna aoie t'o ou aloha laia, alaila aole au e hoopaU ana laia* lla, minaunina k>a au fca oe e ku'u kelki. o Uio oe I keia wahi kaikamahlue a ua makaukau au * hookaawale aku iaia ina he mea (a e pomaikai ai oe. Aka, ua hoike iaai la no oe aohe ou aloha lala i • koe H * noialla e paa ana w au laia. no ka mea ua aloha ioa ka mau kalkuahloe laia no ka malkal o kana malama a»a ame ka maikai pu hoi o kana «' o aaa." "Aohe ou aioha 4aia I aka u* aaakenMkk* au La oe. e kuu mama maikai. a kuli aku oe i wahine aa'u I Mke koaa kalaeua me k»>"u «uuoua o ko'u <Hoha koo ana aku i keia kaikamahlne. & naa» aku e ku'u mama I wahla* u'i l<» &a"uu i waKlne hoi I ! ka aiua kaiki " a#. e ku'u keiki e huii koke ana I wahim maikai nau. Mal kanaiaa «a a ku*u k«ikV oe • tto«* •«la ik ia mea. h» wahiike. H* olaio , Wi Ht» I aWl© mi la ta* • loaa

kok? ana la oe kekaiii m«a e a'oha ai. * hoi hou ana kou eooeoo i keia kaikamahine. Mai k&nalaa oe e kii'u keikL" M? keia mau huaolelo a kona makuahine ua b%a)«!e aku la o Balea | kona makuahine a hoi aku La no kona lumi I k« komo ana aku iloko ua ike )coke iho la oia i kona iaki loa 1 ke komo ana aku iloko o keia lumi oiai kona mau

c noonoo ana 1 keia ninau ano nui loa iaia. Ina paha oia aole I ko:mo koke aku mc nei u& hoo)rake la i kela kaikamahlne a aole loa oKa e lk« hou ana laia. Ua ike iho la no hoi oia ina ua makem&ke loa oia e loaa. iaia keia kaikahiahine o kana hana maikai wale no e hana ka lawe huna ana aku i keia kaikamahine ma kekahi wahi mamao, ma kekahi wahl e hiki ai laia ke mare maiu iaia. Aole f maopopo iaia pehea la e hiki ai keia hana, a nolaila ua hookani koke aku la oia i ka bele a komo mai Ia kona kanaka hana. He hoa'ioha maikai loa keia kanaka hana ona nona, a ua hiHnai hoi o Balea iaia ma na ano apau. I keia kan&ka hana ua hoike aku la o Balea i na mea apau loa, me ka olelo pu ana aku ua aloha oia i keia kaika.mahine a ua makemake loa oia e kaawale keia kaikamahine mai keia haie aku a hoopaa ia ma kekahi wahi maikai e hiki ai iaia ke hookikina iaia a hiki wale no i kona ae ana mai e

mare malu la laua. Ua maopopo loa iaia apie loa e hiki ana iaia ke hana 1 ka hana ana i makemake ai imua o

kona mau makua, a nolaila ua makemake oia e lawe alhue aku l keia kaikamahlne a huna iaia ma kekahi wahi mamao loa mai ka hale aku, i wahi paa i hiki ai iaia ke hana elike me kona makemake me ka loaa ole mai o na keakea mai waho maL

2 ka pau ana o kana hoike ana i keia kauwa i kona wau makemake ua pane koke aku la We kauwa; "Alaiia ua makemake oe e hele au e huii i kekahl hale ku kaawale mai keia wahi aku, i hale i noho ole ia e na kanaka. Manat au ua loaa ia'u kekahi n*le i ku--Ike me kou makemake. Ua maopopo loa ia'u kekahl hale maikai nf» iwakalua a oi aku mile mai keia wahi aku. Ina ua makemake oe e hoihoi kaua i ka kaua manu a hoopaa malaiia."

. "Nowai ia hale? E hiki ana fto ia kaua ke hel6 a wehe i kona mau pukr me ka loaa ole mai o kekahi mau keukea? Aole loa o'u makemake e heie uku kaua a ike ia ae Kaua ma keia hope aku."

"Aole, aole loa kaua e ike ia. He hale keia i noho ole ia e na kanaka no kekahi manawa loihi loa. Ua kapaia keia haie ka Hale Lapu. O ke kumu o ke kapa ana ia he hale lapu oia no ka ike mau ia o ke kino wailua o ke--kthi wahine opi<?pio e holoholo ana 1 l:a po. Okeia wahine ka Haku wahine n\ua o keia hale,"

"Alaiia, aohe poe e noho nei i. kepa hale i keiii. manawa?"

"He hookahi wale no waliine e noho nel ma kela nnio. He luahine oia, a ua makaukau csa e hana i na hana a pau au e nol aku ai iaia e hana oiai he ano kupunawahine oia no'u ma ka aoao o ko'u makuahine. Oia waie ka wahine i hiki e noho iioko o keia hale. Ua noho oia me na haku o ka hale 1 ko laua nianawa e ola ana, a hiW wale no i ka'inake ana o ka wahine nona keia hale. O ka mea nui waie no a kaua e nana mai oia kona uku, oiai o ke kala kana mea makemake ioa. Ina kaua e haawl aku ana iaia he mau wahi kenikeni e hana ana oia i ko kaua mau makeniake apau loa."

"Ma ke ano o kau k'amailio ana mai \a, ke manao aku nei wau heWahi moo oielo maikai ko kena hale. Ua iohe iki no oe i kekahi moolelo e pili ana no na on& o kena hale ame ke kumu o ko laua kaawaie ana mai kena wahi mai?"

"Ae ua hoike mai keia kupunawahine o'u la'u he mau makahiki 1 haia aku nei. He haole Pelekane no*ka mea nona keia wahl. He kanaka waiwai loa oia a ua olelo ia he Lord oia, a no kekahi ohana waiwai ioa mai hoi oia. 1 ka piha pono ana o kona mau makahlki ua haalele mai ia oia ia Pe-iel-ane nei a hele makaikai aku la a [uni ka honua. Ma kana huakai kaapuni honua ua halawai aku ia oia me kvkahi kaikamahme u'i loa ma ItaHa, a aloha kekahi i kekahi. Ua mare ia laua a noho m» Ilalia ho kekahi manawa. Mahope mai ua hoi inai ia laua no UaUana nel. Mahope o ka loaa ana i<4 laua he keikikane u'i, ua uiu ae la k»kahl mawaena Jaua, a iioko o ka huhu c* keia haoie ua pepehi ibo ia oia i kana wahin* a make loa. Aoie oia i manao e kaili ae I ke c!a o kana wah.'ue. aka ua ikalka loa kana hahau ana. leie ae la ka hanu oia o Uana wahlne. I ka> Ike ana o keia l,aoie ua ha*a aku kana wahine ua ma ka'u loa ola o loaa kana hana ma ia hepe mai. a nolalia ua kanu wikiwlkl la kana wahine. a holo aku ola me ka Uua keiki ao ltalia. Mahope o ka wat ho ana i keia keiki nta ka lima o ke>| kahi mau ohana o kana wahine ua holo aku «via no Amerika a aoi« ioa oia l ike hou ia mahop« mai o ia manawa. 0 ka m-M o l eia Aiii haie oia no o KaUmawiia, a ua ioh« mal au aia he keiki aana* keia wahl kelki uuku a'u 1 hoike mua aku nei ma PalanL Ua noho alli oia ma Palanl no kekahi ma»a>*a ioihi a kapa ia hol oia e ko laHa poe o "Diavato, ke Alil o na po-1 m."

"11*1 k& *n» m«i o keia wa hlne & blki w*l* no i k«U m&nawa aoi* t«4 l hiWi f jk» %e hol hou «ku « noha nsa keta luU«. I ka n**ra e »«4h. k*kahl po* malihlnl V- aHA iakon l k« kino o fc«rk»*hi kAiknm«hiß« « hoiohoH> an* i k* kulu aum», & kel& I hooitku |« lakou * noho ol« lakoa * «K»ho oi<» |& k#ia hale. f i«> hal* f-W 4 k<ēl* 'A U» ki|sano hoi no &«. ha na> a ktuii e

* * » » ? "A pchva e hiki ana no ia K'-.i-a k* |..n } Kt im kaikamahine ik»ir*«> »/ ia. Jhi*I»? n:f h'k: r?!f» k<? h •?,- <>* Tra f ci» <• h<-m« ara ir»a?. 'k'-ia ;vihj inaī hoiVt* ana o ; » i r.;» r?a«a ax)a;« l»xi n <»' pili!» a .iia i aua nolaiia rn»%. ?i-M-kai ia kaua t- r.'»a !o.i \;t _ o k« i.1. _.\*»lt> * 'u makema 1 :-- hemo oUi a hlki i V» j a ae ana ■? 'A niaun. asi o ka hana n.j*kai ? :»a • ftu o hana r»! i manav.a oia ka hel* - ?. ena aku e h?»i n e k» ia kupu*--awahin • | DU nu hoi i i» ik- r.;ai n<.*5, a ninu aku ov l.ti i ?: .i t hiki ana !»♦ na * I kaua i* wei. ina oia e hoik<= na»« w,i i.:ki 2«>a ke ha'ia ia me ka pilikia r.:a kvia hope aku aUIU hoi mai c><* e h«»ik*» ia'u a nrorvx» aku kaua i ka kaua hana e hana ai n. t k«. la j r.iur» aku." } Ao!<* i pau. {