Ka Nupepa Kuokoa, Volume XL, Number 11, 14 March 1902 — O Kealakekua ma Kona ke Kahua O KA HUI ALAHAO O KONA ME KAU-KE ANAIA LA KE ALANUI E NA ENEGINIA. [ARTICLE]

O Kealakekua ma Kona ke Kahua

O KA HUI ALAHAO O KONA ME KAU-KE ANAIA LA KE ALANUI E NA ENEGINIA.

! — | E lilo aku ana ia Kaikuonō i Kiko- j | waona no na Hana Hoowalwal l I ka Lehulehu.—Ola na Kona. [ (Mal ka Elole Hawall mai.) He mau kencturia i hiki mil ft 1' kunowa aku aole loa he mau kahoaka e hoike mai ana no ka hiki mal o ke- j kahl hana ano nui iloko o Kona nana e hooholomua i na han'a hoowaiwal iloko o ka aina. Aka. i ke keneturia 1 hala ua hookahaha nul ia na kamaaina o Kona i ka ike ana aku e ulu Hpolipo mai ana lau momona o ke ko maluna 0 kona mau puu ame na kula uliuH. XTa ku V ■ wili nana e mama ke ko a lilo i kopaa. a i keia la ua ike la ka holomun oia hana a ke kanu nui nei na kanaka ia laau waiwai nui he ko. I ke komo ana mai nei hoi iioko o ke iwnkalua a kakou e hau-' oli npl maalo mai la irpua o na kini lehulehu o ua aina kupolua nei keia mea hou he Ho hao, a no ua Uo hao nei ka mea e kamailio nui ia nei e Kona i keia mau la, a he mea olalo ua hlki mai a e hlki mai ana, a e hauo'.i ana ko Kona poe i ka holo a ka 110 hao, a pau hoi ka holo afna maluna o na e-. kake nuha o lakou. { 1 E like me na hoike ! loaa mal ia' makou, aia na eneklnia ana alna ke ana la I ke alanui kahi e moe mal a! na kuahao. O ke kahua a wahi hookio o ke kaa-ahi ola no ke Kalkuono 0 Kealakekua. & e hoomaka ana ka moe ana o ka laina o ke alanui mai keia kalkuono mal holo no ka hema ma ke ana Iliwai Ilke o 1450 kaoual mal ka ilikai ae a e kamoe ana eīike t me kona loa. O kela iliwai Ilke e hul ana la me ka lalr»a llke mauka o ke alanui aupunl he 10 mlle ma ka hema aku o kah! kauhale o Napoopoo. Ua hikl aku ke ana ana a ka ©uall enekinla ma ke!a wnhl. E like me ka moe ana o ke alanui ma keia īaina illwal llke pela no e uhal ia al ka moo ana 0 ke nlanul a hikl I Pahala. ka lua o 1 na wahi hooklo o ke kaa-ahi. I kA wa kupono e hoomoe hou la mal ftl a huf, me ko Hilo n»I aiAhao a o ka runi* ara la o kekahl hapa o ka Mokupunl o Hawail nel. ? . Mal kahi aku he 1450 kapuai mal. ka Hikai ae ka*l e hul al na alanui rra kn hema o Napoopoo. e moe al ke nlahao no ka akau a hoea i Kallua. aka. ao!? e hnna kok* H ana keia wahl. no ka mea, o ke alinui mal Napoopoo mai e moe ana l ka hema ke hana mua la ana. ke kikowaena. o ka hul kaaahl. O ke komn t>u! I ino »f o ke KiMkuono o Kea!ak*kua ke kikowaena o ke alahao. mamuli no I* o ke ana ia iho n*l o kona kalkimno a ua ike la kona hohonu. a na manao na paalato o ka hul o ke awa hohonu |oa kela o V< pa mau wal mn mokuponl. a ko lakou mea 1 honhnlo al o Keallkekua ke kahua hooklo o na k«a-aht » ka hul.(> kf »k#>a o icn iauku o ke!a kalkuono hf hooki»vi wlle me ke kau wahl puu ako'ako'a ole nana e hoo|v>ino 1 ke komo ana © oa moku. K« awa akea no hol e ka al rookti me ka poino ole. a ua he!e aku kana hohono a illwal llke mal ka poinanalu m*L E hana !a aku ana I uwaipo pHlmoku ma Kaawaloa. ka aoao akaa o ke kaikuono, He wahl maikal Im keia no na moku e hoolulu ai me ka poino ole ke hikl mal ka wa ino. a m* kona k»a e Ihaawe fht> ana ka |«M kapa o Keooa t moe hlklna ana a hiki I Kealakekua. ;a ma kona bema knhl k*uhale o N'a- ; jw!v>poo e haliu mal asa me he Ipukal i ( la na ka lawai'a. I Ma ke Knlkuono o Kwilakekua i hajta*rmi al o Kapena Kuke me kona ho» >l>ena. He awa w* ho! kela I klpa »siJ ta e na moku okohola I na la i hala a rwU me na moku minuwa .aka. t k*J* la he eioa a <»k»>ha paha waM m<v ku e klysa mau ne! roi kora mau awa. iH« nul na mea a ka maka ao e Ike ]ai ma XMa kalkwmo: ma k?ma mau l*Nk& e h«!ke mai ana la i n& Jo ka wa i hala a m maktra o ka p-ano ; I kan« Iho al I ka i ***»» & oia maa kahs> KoUO*. he keIneiuHa soe ka bai»aha mahop* Ihs o kona loaa aoa Kaf*eaa Kake aa Ia o tekahi e m aw* kaiaoku naui i

waena o ka Paeaina Hawaii nei, a o k.na lilo ana i wahi hoolulu no keia liui kaa-ahi he hoike ana mai ia e lilo aku ana o Kealakekua i kikowaena no ka olhana kalepa no ka hapakoiu o kei* mokupuni. Ma keia alahao e moe mal ana mai Kealakekua ma kona hema me kona akau, he ipuka ia e wehe ia ae ai kekahi mau nina waiwai nui o na Kona e waiho wale nei me ka hoohana ole ia, a e hiki mai ana ka la e ohi ai na; poe mea aina i ke grula ame ke dala. | K na noe mea aina o na Kona, a 1 ma-: i nui oukou i ka holomua o na! I ICor-ja e wehe i ae i ko oukou mau aina; leahi a ke alahao e moe mal ai. Ia wa hookahi no hoi e mahi nul i ka aina I na uaai. no ka mea, eia aku mamua ka pomaikai kahi i neenee mai ai. A oiai ua kaulana oe no kou mau huaai ono, nolaila, mai hoOpalaieha wale aka e mahi aku I ka aina a e hoopiha i na huaai ono no ka makeke ana aku ia waho. O ke kope kekahi laau wal-' wai nui a e hoomau no I ka mahi ana( ia hua waiwai nul. Aole o ke emi ana| p na keneta he kumu pale kupono ia» ma kou aoao e ke kanaka kanu kope e hoopalaleha wale al, no ka mea, aia no j he la e pii al na keneta a hauoli ka; poo e hoomau ana I ke kanu ana I na laau Ua kaulana oe e Kona noj kou nmu huaai, a pela no oe e hoomau j al no kou inoa maikal. na huakal m\ia loa I AmeHka n ola noI ka wa auanel e paa al kela alahao a hoio mai ke kna-ahi maloko mai o na aina o Kona a hoea I Kau. e lawe pu mal ana oia i na opala dala o Kona no ke kalepa ana ma na kauhale a ke kaa e kipa mal al. Ina hol i ka v.a e hiki mai ana e huipu me ko Hilo nei alahao. aole hol he olelo ana, aka, 0 ka hui ana no ia o na Kona ame Kau, me Hno nef. a hookahl ke kukal like ana ma na hana kalepa. E hlkl mal ana ka la e pau a! ko kakou kauoha ana na Honolulu e hoolwa mal I ko kakou mau makemake, a e llk* me Hllo I kela īa, pela aku ana o Kona 1 mua aku. TTa olke pu ia mal no hol ia makou I ka huhu o ko Kailua poe I ka 1110 ana o Kealakekua ke kikowaena o ke nlahao. E na kinl o Kaiakekua, mal hookuihe 1 ko oukou manao, no ka mea, o ka pono e loaa ana la Kealakekua o ko oukou pono ia. E kaena Iho oukou no na haawina hooholomua I hikl mal Iloko o ka aftia. a ma kahl o ka nele ala he pomaikal a hoea Iho. |